Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦੀਘਨਿਕਾਯ • Dīghanikāya |
੮. ਸਿਙ੍ਗਾਲਸੁਤ੍ਤਂ
8. Siṅgālasuttaṃ
੨੪੨. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਿਙ੍ਗਾਲਕੋ 1 ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਉਟ੍ਠਾਯ ਰਾਜਗਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥੋ ਅਲ੍ਲਕੇਸੋ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਪੁਥੁਦਿਸਾ 2 ਨਮਸ੍ਸਤਿ – ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਤ੍ਤਰਂ ਦਿਸਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਪਰਿਮਂ ਦਿਸਂ।
242. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena siṅgālako 3 gahapatiputto kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā 4 namassati – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disaṃ.
੨੪੩. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾવਿਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲਕਂ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ વੁਟ੍ਠਾਯ ਰਾਜਗਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਂ ਅਲ੍ਲਕੇਸਂ ਪਞ੍ਜਲਿਕਂ ਪੁਥੁਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਂ – ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਤ੍ਤਰਂ ਦਿਸਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਪਰਿਮਂ ਦਿਸਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲਕਂ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਉਟ੍ਠਾਯ ਰਾਜਗਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥੋ ਅਲ੍ਲਕੇਸੋ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਪੁਥੁਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਸਿ – ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਤ੍ਤਰਂ ਦਿਸਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਪਰਿਮਂ ਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪਿਤਾ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏવਂ ਅવਚ – ‘ਦਿਸਾ, ਤਾਤ, ਨਮਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਤੁવਚਨਂ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਾਨੇਨ੍ਤੋ ਪੂਜੇਨ੍ਤੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਉਟ੍ਠਾਯ ਰਾਜਗਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥੋ ਅਲ੍ਲਕੇਸੋ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਪੁਥੁਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ – ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਤ੍ਤਰਂ ਦਿਸਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਦਿਸਂ ਉਪਰਿਮਂ ਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ।
243. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Addasā kho bhagavā siṅgālakaṃ gahapatiputtaṃ kālasseva vuṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavatthaṃ allakesaṃ pañjalikaṃ puthudisā namassantaṃ – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disaṃ. Disvā siṅgālakaṃ gahapatiputtaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho tvaṃ, gahapatiputta, kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā namassasi – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disa’’nti? ‘‘Pitā maṃ, bhante, kālaṃ karonto evaṃ avaca – ‘disā, tāta, namasseyyāsī’ti. So kho ahaṃ, bhante, pituvacanaṃ sakkaronto garuṃ karonto mānento pūjento kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā namassāmi – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disa’’nti.
ਛ ਦਿਸਾ
Cha disā
‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ ਸੁਣੋਹਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿਕਰੋਹਿ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸਿਙ੍ਗਾਲਕੋ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘Tena hi, gahapatiputta suṇohi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho siṅgālako gahapatiputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾવਕਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਤੂਹਿ ਚ ਠਾਨੇਹਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਛ ਚ ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ ਨ ਸੇવਤਿ, ਸੋ ਏવਂ ਚੁਦ੍ਦਸ ਪਾਪਕਾਪਗਤੋ ਛਦ੍ਦਿਸਾਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀ 11 ਉਭੋਲੋਕવਿਜਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਅਯਞ੍ਚੇવ ਲੋਕੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪਰੋ ਚ ਲੋਕੋ। ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Yato kho, gahapatiputta, ariyasāvakassa cattāro kammakilesā pahīnā honti, catūhi ca ṭhānehi pāpakammaṃ na karoti, cha ca bhogānaṃ apāyamukhāni na sevati, so evaṃ cuddasa pāpakāpagato chaddisāpaṭicchādī 12 ubholokavijayāya paṭipanno hoti. Tassa ayañceva loko āraddho hoti paro ca loko. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
ਚਤ੍ਤਾਰੋਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਾ
Cattārokammakilesā
੨੪੫. ‘‘ਕਤਮਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੋ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੋ, ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੋ, ਮੁਸਾવਾਦੋ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੋ। ਇਮਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ 13 ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦવੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –
245. ‘‘Katamassa cattāro kammakilesā pahīnā honti? Pāṇātipāto kho, gahapatiputta, kammakileso, adinnādānaṃ kammakileso, kāmesumicchācāro kammakileso, musāvādo kammakileso. Imassa cattāro kammakilesā pahīnā hontī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna 14 sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਮੁਸਾવਾਦੋ ਚ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Pāṇātipāto adinnādānaṃ, musāvādo ca vuccati;
ਪਰਦਾਰਗਮਨਞ੍ਚੇવ, ਨਪ੍ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ॥
Paradāragamanañceva, nappasaṃsanti paṇḍitā’’ti.
ਚਤੁਟ੍ਠਾਨਂ
Catuṭṭhānaṃ
੨੪੬. ‘‘ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ? ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ। ਯਤੋ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਨੇવ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦવੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –
246. ‘‘Katamehi catūhi ṭhānehi pāpakammaṃ na karoti? Chandāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, dosāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, mohāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, bhayāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti. Yato kho, gahapatiputta, ariyasāvako neva chandāgatiṃ gacchati, na dosāgatiṃ gacchati, na mohāgatiṃ gacchati, na bhayāgatiṃ gacchati; imehi catūhi ṭhānehi pāpakammaṃ na karotī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ਛਨ੍ਦਾ ਦੋਸਾ ਭਯਾ ਮੋਹਾ, ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤਿવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ ativattati;
‘‘ਛਨ੍ਦਾ ਦੋਸਾ ਭਯਾ ਮੋਹਾ, ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ nātivattati;
ਛ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ
Cha apāyamukhāni
੨੪੭. ‘‘ਕਤਮਾਨਿ ਛ ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ ਨ ਸੇવਤਿ? ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੋ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਂ, વਿਕਾਲવਿਸਿਖਾਚਰਿਯਾਨੁਯੋਗੋ ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਂ, ਸਮਜ੍ਜਾਭਿਚਰਣਂ ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਂ, ਜੂਤਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੋ ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਂ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਾਨੁਯੋਗੋ ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਂ, ਆਲਸ੍ਯਾਨੁਯੋਗੋ 21 ਭੋਗਾਨਂ ਅਪਾਯਮੁਖਂ।
247. ‘‘Katamāni cha bhogānaṃ apāyamukhāni na sevati? Surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyogo kho, gahapatiputta, bhogānaṃ apāyamukhaṃ, vikālavisikhācariyānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, samajjābhicaraṇaṃ bhogānaṃ apāyamukhaṃ, jūtappamādaṭṭhānānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, pāpamittānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, ālasyānuyogo 22 bhogānaṃ apāyamukhaṃ.
ਸੁਰਾਮੇਰਯਸ੍ਸ ਛ ਆਦੀਨવਾ
Surāmerayassa cha ādīnavā
੨੪੮. ‘‘ਛ ਖੋਮੇ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਦੀਨવਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੇ। ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਧਨਜਾਨਿ 23, ਕਲਹਪ੍ਪવਡ੍ਢਨੀ, ਰੋਗਾਨਂ ਆਯਤਨਂ, ਅਕਿਤ੍ਤਿਸਞ੍ਜਨਨੀ, ਕੋਪੀਨਨਿਦਂਸਨੀ , ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲਿਕਰਣੀਤ੍વੇવ ਛਟ੍ਠਂ ਪਦਂ ਭવਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਛ ਆਦੀਨવਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੇ।
248. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyoge. Sandiṭṭhikā dhanajāni 24, kalahappavaḍḍhanī, rogānaṃ āyatanaṃ, akittisañjananī, kopīnanidaṃsanī , paññāya dubbalikaraṇītveva chaṭṭhaṃ padaṃ bhavati. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyoge.
વਿਕਾਲਚਰਿਯਾਯ ਛ ਆਦੀਨવਾ
Vikālacariyāya cha ādīnavā
੨੪੯. ‘‘ਛ ਖੋਮੇ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਦੀਨવਾ વਿਕਾਲવਿਸਿਖਾਚਰਿਯਾਨੁਯੋਗੇ। ਅਤ੍ਤਾਪਿਸ੍ਸ ਅਗੁਤ੍ਤੋ ਅਰਕ੍ਖਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੋਪਿਸ੍ਸ ਅਗੁਤ੍ਤੋ ਅਰਕ੍ਖਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂਪਿਸ੍ਸ ਅਗੁਤ੍ਤਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਕਿਯੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਾਪਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ 25, ਅਭੂਤવਚਨਞ੍ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਹਤਿ, ਬਹੂਨਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਹੋਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਛ ਆਦੀਨવਾ વਿਕਾਲવਿਸਿਖਾਚਰਿਯਾਨੁਯੋਗੇ।
249. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā vikālavisikhācariyānuyoge. Attāpissa agutto arakkhito hoti, puttadāropissa agutto arakkhito hoti, sāpateyyaṃpissa aguttaṃ arakkhitaṃ hoti, saṅkiyo ca hoti pāpakesu ṭhānesu 26, abhūtavacanañca tasmiṃ rūhati, bahūnañca dukkhadhammānaṃ purakkhato hoti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā vikālavisikhācariyānuyoge.
ਸਮਜ੍ਜਾਭਿਚਰਣਸ੍ਸ ਛ ਆਦੀਨવਾ
Samajjābhicaraṇassa cha ādīnavā
੨੫੦. ‘‘ਛ ਖੋਮੇ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਦੀਨવਾ ਸਮਜ੍ਜਾਭਿਚਰਣੇ। ਕ੍વ 27 ਨਚ੍ਚਂ, ਕ੍વ ਗੀਤਂ, ਕ੍વ વਾਦਿਤਂ, ਕ੍વ ਅਕ੍ਖਾਨਂ, ਕ੍વ ਪਾਣਿਸ੍ਸਰਂ, ਕ੍વ ਕੁਮ੍ਭਥੁਨਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਛ ਆਦੀਨવਾ ਸਮਜ੍ਜਾਭਿਚਰਣੇ।
250. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā samajjābhicaraṇe. Kva 28 naccaṃ, kva gītaṃ, kva vāditaṃ, kva akkhānaṃ, kva pāṇissaraṃ, kva kumbhathunanti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā samajjābhicaraṇe.
ਜੂਤਪ੍ਪਮਾਦਸ੍ਸ ਛ ਆਦੀਨવਾ
Jūtappamādassa cha ādīnavā
੨੫੧. ‘‘ਛ ਖੋਮੇ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਦੀਨવਾ ਜੂਤਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੇ। ਜਯਂ વੇਰਂ ਪਸવਤਿ, ਜਿਨੋ વਿਤ੍ਤਮਨੁਸੋਚਤਿ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਧਨਜਾਨਿ, ਸਭਾਗਤਸ੍ਸ 29 વਚਨਂ ਨ ਰੂਹਤਿ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾਨਂ ਪਰਿਭੂਤੋ ਹੋਤਿ, ਆવਾਹવਿવਾਹਕਾਨਂ ਅਪਤ੍ਥਿਤੋ ਹੋਤਿ – ‘ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਅਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਾਲਂ ਦਾਰਭਰਣਾਯਾ’ਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਛ ਆਦੀਨવਾ ਜੂਤਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੇ।
251. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā jūtappamādaṭṭhānānuyoge. Jayaṃ veraṃ pasavati, jino vittamanusocati, sandiṭṭhikā dhanajāni, sabhāgatassa 30 vacanaṃ na rūhati, mittāmaccānaṃ paribhūto hoti, āvāhavivāhakānaṃ apatthito hoti – ‘akkhadhutto ayaṃ purisapuggalo nālaṃ dārabharaṇāyā’ti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā jūtappamādaṭṭhānānuyoge.
ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਤਾਯ ਛ ਆਦੀਨવਾ
Pāpamittatāya cha ādīnavā
੨੫੨. ‘‘ਛ ਖੋਮੇ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਦੀਨવਾ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਾਨੁਯੋਗੇ। ਯੇ ਧੁਤ੍ਤਾ, ਯੇ ਸੋਣ੍ਡਾ, ਯੇ ਪਿਪਾਸਾ, ਯੇ ਨੇਕਤਿਕਾ, ਯੇ વਞ੍ਚਨਿਕਾ, ਯੇ ਸਾਹਸਿਕਾ। ਤ੍ਯਾਸ੍ਸ ਮਿਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ ਸਹਾਯਾ। ਇਮੇ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਛ ਆਦੀਨવਾ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਾਨੁਯੋਗੇ।
252. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā pāpamittānuyoge. Ye dhuttā, ye soṇḍā, ye pipāsā, ye nekatikā, ye vañcanikā, ye sāhasikā. Tyāssa mittā honti te sahāyā. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā pāpamittānuyoge.
ਆਲਸ੍ਯਸ੍ਸ ਛ ਆਦੀਨવਾ
Ālasyassa cha ādīnavā
੨੫੩. ‘‘ਛ ਖੋਮੇ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਦੀਨવਾ ਆਲਸ੍ਯਾਨੁਯੋਗੇ। ਅਤਿਸੀਤਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਤਿਉਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਤਿਸਾਯਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਤਿਪਾਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਤਿਛਾਤੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਤਿਧਾਤੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਕਿਚ੍ਚਾਪਦੇਸਬਹੁਲਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇવ ਭੋਗਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਭੋਗਾ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਛ ਆਦੀਨવਾ ਆਲਸ੍ਯਾਨੁਯੋਗੇ’’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦવੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –
253. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā ālasyānuyoge. Atisītanti kammaṃ na karoti, atiuṇhanti kammaṃ na karoti, atisāyanti kammaṃ na karoti, atipātoti kammaṃ na karoti, atichātosmīti kammaṃ na karoti, atidhātosmīti kammaṃ na karoti. Tassa evaṃ kiccāpadesabahulassa viharato anuppannā ceva bhogā nuppajjanti, uppannā ca bhogā parikkhayaṃ gacchanti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā ālasyānuyoge’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ਹੋਤਿ ਪਾਨਸਖਾ ਨਾਮ,
‘‘Hoti pānasakhā nāma,
ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਿਯਸਮ੍ਮਿਯੋ।
Hoti sammiyasammiyo;
ਯੋ ਚ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਜਾਤੇਸੁ,
Yo ca atthesu jātesu,
ਸਹਾਯੋ ਹੋਤਿ ਸੋ ਸਖਾ॥
Sahāyo hoti so sakhā.
‘‘ਉਸ੍ਸੂਰਸੇਯ੍ਯਾ ਪਰਦਾਰਸੇવਨਾ,
‘‘Ussūraseyyā paradārasevanā,
ਪਾਪਾ ਚ ਮਿਤ੍ਤਾ ਸੁਕਦਰਿਯਤਾ ਚ,
Pāpā ca mittā sukadariyatā ca,
ਏਤੇ ਛ ਠਾਨਾ ਪੁਰਿਸਂ ਧਂਸਯਨ੍ਤਿ॥
Ete cha ṭhānā purisaṃ dhaṃsayanti.
‘‘ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ ਪਾਪਸਖੋ,
‘‘Pāpamitto pāpasakho,
ਪਾਪਆਚਾਰਗੋਚਰੋ।
Pāpaācāragocaro;
ਅਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ ਪਰਮ੍ਹਾ ਚ,
Asmā lokā paramhā ca,
ਉਭਯਾ ਧਂਸਤੇ ਨਰੋ॥
Ubhayā dhaṃsate naro.
‘‘ਅਕ੍ਖਿਤ੍ਥਿਯੋ વਾਰੁਣੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤਂ,
‘‘Akkhitthiyo vāruṇī naccagītaṃ,
ਦਿવਾ ਸੋਪ੍ਪਂ ਪਾਰਿਚਰਿਯਾ ਅਕਾਲੇ।
Divā soppaṃ pāricariyā akāle;
ਪਾਪਾ ਚ ਮਿਤ੍ਤਾ ਸੁਕਦਰਿਯਤਾ ਚ,
Pāpā ca mittā sukadariyatā ca,
ਏਤੇ ਛ ਠਾਨਾ ਪੁਰਿਸਂ ਧਂਸਯਨ੍ਤਿ॥
Ete cha ṭhānā purisaṃ dhaṃsayanti.
‘‘ਅਕ੍ਖੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸੁਰਂ ਪਿવਨ੍ਤਿ,
‘‘Akkhehi dibbanti suraṃ pivanti,
ਯਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਯੋ ਪਾਣਸਮਾ ਪਰੇਸਂ।
Yantitthiyo pāṇasamā paresaṃ;
ਨਿਹੀਯਤੇ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇવ ਚਨ੍ਦੋ॥
Nihīyate kāḷapakkheva cando.
‘‘ਯੋ વਾਰੁਣੀ ਅਦ੍ਧਨੋ ਅਕਿਞ੍ਚਨੋ,
‘‘Yo vāruṇī addhano akiñcano,
ਉਦਕਮਿવ ਇਣਂ વਿਗਾਹਤਿ,
Udakamiva iṇaṃ vigāhati,
ਨਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਤੇਨ ਸੋਣ੍ਡੇਨ, ਸਕ੍ਕਾ ਆવਸਿਤੁਂ ਘਰਂ॥
Niccaṃ mattena soṇḍena, sakkā āvasituṃ gharaṃ.
‘‘ਅਤਿਸੀਤਂ ਅਤਿਉਣ੍ਹਂ, ਅਤਿਸਾਯਮਿਦਂ ਅਹੁ।
‘‘Atisītaṃ atiuṇhaṃ, atisāyamidaṃ ahu;
ਇਤਿ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥਾ ਅਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ਮਾਣવੇ॥
Iti vissaṭṭhakammante, atthā accenti māṇave.
‘‘ਯੋਧ ਸੀਤਞ੍ਚ ਉਣ੍ਹਞ੍ਚ, ਤਿਣਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ।
‘‘Yodha sītañca uṇhañca, tiṇā bhiyyo na maññati;
ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕਾ
Mittapatirūpakā
੨੫੪. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਮਿਤ੍ਤਾ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਹਰੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, વਚੀਪਰਮੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਨੁਪ੍ਪਿਯਭਾਣੀ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਪਾਯਸਹਾਯੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
254. ‘‘Cattārome, gahapatiputta, amittā mittapatirūpakā veditabbā. Aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo, vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo, anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo, apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo.
੨੫੫. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਹਰੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
255. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo.
‘‘ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਹਰੋ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਨ ਬਹੁਮਿਚ੍ਛਤਿ ।
‘‘Aññadatthuharo hoti, appena bahumicchati ;
ਭਯਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੇવਤਿ ਅਤ੍ਥਕਾਰਣਾ॥
Bhayassa kiccaṃ karoti, sevati atthakāraṇā.
‘‘ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਹਰੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
‘‘Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo.
੨੫੬. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ વਚੀਪਰਮੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਤੀਤੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਥਰਤਿ 43, ਅਨਾਗਤੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਥਰਤਿ, ਨਿਰਤ੍ਥਕੇਨ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਬ੍ਯਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ વਚੀਪਰਮੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
256. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo. Atītena paṭisantharati 44, anāgatena paṭisantharati, niratthakena saṅgaṇhāti, paccuppannesu kiccesu byasanaṃ dasseti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo.
੨੫੭. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਨੁਪ੍ਪਿਯਭਾਣੀ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਾਪਕਂਪਿਸ੍ਸ 45 ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣਂਪਿਸ੍ਸ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖਾਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ, ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਨੁਪ੍ਪਿਯਭਾਣੀ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
257. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo. Pāpakaṃpissa 46 anujānāti, kalyāṇaṃpissa anujānāti, sammukhāssa vaṇṇaṃ bhāsati, parammukhāssa avaṇṇaṃ bhāsati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo.
੨੫੮. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਪਾਯਸਹਾਯੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ । ਸੁਰਾਮੇਰਯ ਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੇ ਸਹਾਯੋ ਹੋਤਿ, વਿਕਾਲ વਿਸਿਖਾ ਚਰਿਯਾਨੁਯੋਗੇ ਸਹਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਜ੍ਜਾਭਿਚਰਣੇ ਸਹਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਜੂਤਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੇ ਸਹਾਯੋ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਪਾਯਸਹਾਯੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
258. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo . Surāmeraya majjappamādaṭṭhānānuyoge sahāyo hoti, vikāla visikhā cariyānuyoge sahāyo hoti, samajjābhicaraṇe sahāyo hoti, jūtappamādaṭṭhānānuyoge sahāyo hoti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo’’ti.
੨੫੯. ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦવੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –
259. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
ਅਨੁਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚ ਯੋ ਆਹ, ਅਪਾਯੇਸੁ ਚ ਯੋ ਸਖਾ॥
Anuppiyañca yo āha, apāyesu ca yo sakhā.
ਏਤੇ ਅਮਿਤ੍ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
Ete amitte cattāro, iti viññāya paṇḍito;
ਆਰਕਾ ਪਰਿવਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਭਯਂ ਯਥਾ’’ਤਿ॥
Ārakā parivajjeyya, maggaṃ paṭibhayaṃ yathā’’ti.
ਸੁਹਦਮਿਤ੍ਤੋ
Suhadamitto
੨੬੦. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ , ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਮਿਤ੍ਤਾ ਸੁਹਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਉਪਕਾਰੋ 49 ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਯੀ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
260. ‘‘Cattārome , gahapatiputta, mittā suhadā veditabbā. Upakāro 50 mitto suhado veditabbo, samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo, atthakkhāyī mitto suhado veditabbo, anukampako mitto suhado veditabbo.
੨੬੧. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਉਪਕਾਰੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਮਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਭੀਤਸ੍ਸ ਸਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਸੁ ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਂ ਭੋਗਂ ਅਨੁਪ੍ਪਦੇਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਉਪਕਾਰੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
261. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi upakāro mitto suhado veditabbo. Pamattaṃ rakkhati, pamattassa sāpateyyaṃ rakkhati, bhītassa saraṇaṃ hoti, uppannesu kiccakaraṇīyesu taddiguṇaṃ bhogaṃ anuppadeti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi upakāro mitto suhado veditabbo.
੨੬੨. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਗੁਯ੍ਹਮਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਗੁਯ੍ਹਮਸ੍ਸ ਪਰਿਗੂਹਤਿ, ਆਪਦਾਸੁ ਨ વਿਜਹਤਿ, ਜੀવਿਤਂਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
262. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo. Guyhamassa ācikkhati, guyhamassa parigūhati, āpadāsu na vijahati, jīvitaṃpissa atthāya pariccattaṃ hoti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo.
੨੬੩. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਯੀ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਾਪਾ ਨਿવਾਰੇਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣੇ ਨਿવੇਸੇਤਿ, ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਸਾવੇਤਿ, ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਯੀ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
263. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi atthakkhāyī mitto suhado veditabbo. Pāpā nivāreti, kalyāṇe niveseti, assutaṃ sāveti, saggassa maggaṃ ācikkhati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi atthakkhāyī mitto suhado veditabbo.
੨੬੪. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਭવੇਨਸ੍ਸ ਨ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਭવੇਨਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਅવਣ੍ਣਂ ਭਣਮਾਨਂ ਨਿવਾਰੇਤਿ, વਣ੍ਣਂ ਭਣਮਾਨਂ ਪਸਂਸਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
264. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi anukampako mitto suhado veditabbo. Abhavenassa na nandati, bhavenassa nandati, avaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ nivāreti, vaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ pasaṃsati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi anukampako mitto suhado veditabbo’’ti.
੨੬੫. ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦવੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –
265. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਯੀ ਚ ਯੋ ਮਿਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਚ ਮਿਤ੍ਤਾਨੁਕਮ੍ਪਕੋ॥
Atthakkhāyī ca yo mitto, yo ca mittānukampako.
‘‘ਏਤੇਪਿ ਮਿਤ੍ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘Etepi mitte cattāro, iti viññāya paṇḍito;
ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸੇਯ੍ਯ, ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ વ ਓਰਸਂ।
Sakkaccaṃ payirupāseyya, mātā puttaṃ va orasaṃ;
ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਜਲਂ ਅਗ੍ਗੀવ ਭਾਸਤਿ॥
Paṇḍito sīlasampanno, jalaṃ aggīva bhāsati.
‘‘ਭੋਗੇ ਸਂਹਰਮਾਨਸ੍ਸ, ਭਮਰਸ੍ਸੇવ ਇਰੀਯਤੋ।
‘‘Bhoge saṃharamānassa, bhamarasseva irīyato;
ਭੋਗਾ ਸਨ੍ਨਿਚਯਂ ਯਨ੍ਤਿ, વਮ੍ਮਿਕੋવੁਪਚੀਯਤਿ॥
Bhogā sannicayaṃ yanti, vammikovupacīyati.
ਚਤੁਧਾ વਿਭਜੇ ਭੋਗੇ, ਸ વੇ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗਨ੍ਥਤਿ॥
Catudhā vibhaje bhoge, sa ve mittāni ganthati.
‘‘ਏਕੇਨ ਭੋਗੇ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਦ੍વੀਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਯੋਜਯੇ।
‘‘Ekena bhoge bhuñjeyya, dvīhi kammaṃ payojaye;
ਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਨਿਧਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਦਾਸੁ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ॥
Catutthañca nidhāpeyya, āpadāsu bhavissatī’’ti.
ਛਦ੍ਦਿਸਾਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਕਣ੍ਡਂ
Chaddisāpaṭicchādanakaṇḍaṃ
੨੬੬. ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਛਦ੍ਦਿਸਾਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀ ਹੋਤਿ? ਛ ਇਮਾ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਦਿਸਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ ਆਚਰਿਯਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਦਿਸਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਉਪਰਿਮਾ ਦਿਸਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
266. ‘‘Kathañca, gahapatiputta, ariyasāvako chaddisāpaṭicchādī hoti? Cha imā, gahapatiputta, disā veditabbā. Puratthimā disā mātāpitaro veditabbā, dakkhiṇā disā ācariyā veditabbā, pacchimā disā puttadārā veditabbā, uttarā disā mittāmaccā veditabbā, heṭṭhimā disā dāsakammakarā veditabbā, uparimā disā samaṇabrāhmaṇā veditabbā.
੨੬੭. ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ – ਭਤੋ ਨੇ 57 ਭਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਚ੍ਚਂ ਨੇਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੁਲવਂਸਂ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਮਿ, ਅਥ વਾ ਪਨ ਪੇਤਾਨਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਾਨਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਅਨੁਪ੍ਪਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ। ਪਾਪਾ ਨਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣੇ ਨਿવੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਦਾਰੇਨ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ, ਸਮਯੇ ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਨ੍ਤਿ 58। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ। ਏવਮਸ੍ਸ ਏਸਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਖੇਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਾ।
267. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhātabbā – bhato ne 59 bharissāmi, kiccaṃ nesaṃ karissāmi, kulavaṃsaṃ ṭhapessāmi, dāyajjaṃ paṭipajjāmi, atha vā pana petānaṃ kālaṅkatānaṃ dakkhiṇaṃ anuppadassāmīti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi puttaṃ anukampanti. Pāpā nivārenti, kalyāṇe nivesenti, sippaṃ sikkhāpenti, patirūpena dārena saṃyojenti, samaye dāyajjaṃ niyyādenti 60. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi puttaṃ anukampanti. Evamassa esā puratthimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
੨੬੮. ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਨਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ ਆਚਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ – ਉਟ੍ਠਾਨੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸੁਸ੍ਸੁਸਾਯ ਪਾਰਿਚਰਿਯਾਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸਿਪ੍ਪਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ 61। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਨਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ ਆਚਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ – ਸੁવਿਨੀਤਂ વਿਨੇਨ੍ਤਿ, ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਾਹਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਂ ਸਮਕ੍ਖਾਯਿਨੋ ਭવਨ੍ਤਿ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚੇਸੁ ਪਟਿਯਾਦੇਨ੍ਤਿ 62, ਦਿਸਾਸੁ ਪਰਿਤ੍ਤਾਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਨਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ ਆਚਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ। ਏવਮਸ੍ਸ ਏਸਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਖੇਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਾ।
268. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhātabbā – uṭṭhānena upaṭṭhānena sussusāya pāricariyāya sakkaccaṃ sippapaṭiggahaṇena 63. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi antevāsiṃ anukampanti – suvinītaṃ vinenti, suggahitaṃ gāhāpenti, sabbasippassutaṃ samakkhāyino bhavanti, mittāmaccesu paṭiyādenti 64, disāsu parittāṇaṃ karonti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi antevāsiṃ anukampanti. Evamassa esā dakkhiṇā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
੨੬੯. ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਸਾਮਿਕੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ ਭਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ – ਸਮ੍ਮਾਨਨਾਯ ਅਨવਮਾਨਨਾਯ 65 ਅਨਤਿਚਰਿਯਾਯ ਇਸ੍ਸਰਿਯવੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨੇਨ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਸਾਮਿਕੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ ਭਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਸਾਮਿਕਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਤਿ – ਸੁਸਂવਿਹਿਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਗਹਿਤਪਰਿਜਨਾ 66 ਚ, ਅਨਤਿਚਾਰਿਨੀ ਚ, ਸਮ੍ਭਤਞ੍ਚ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤਿ, ਦਕ੍ਖਾ ਚ ਹੋਤਿ ਅਨਲਸਾ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇਸੁ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਸਾਮਿਕੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ ਭਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਸਾਮਿਕਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਤਿ। ਏવਮਸ੍ਸ ਏਸਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਖੇਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਾ।
269. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhātabbā – sammānanāya anavamānanāya 67 anaticariyāya issariyavossaggena alaṅkārānuppadānena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi sāmikaṃ anukampati – susaṃvihitakammantā ca hoti, saṅgahitaparijanā 68 ca, anaticārinī ca, sambhatañca anurakkhati, dakkhā ca hoti analasā sabbakiccesu. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi sāmikaṃ anukampati. Evamassa esā pacchimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
੨੭੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ – ਦਾਨੇਨ ਪੇਯ੍ਯવਜ੍ਜੇਨ 69 ਅਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾਯ ਅવਿਸਂવਾਦਨਤਾਯ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ – ਪਮਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭੀਤਸ੍ਸ ਸਰਣਂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਪਦਾਸੁ ਨ વਿਜਹਨ੍ਤਿ, ਅਪਰਪਜਾ ਚਸ੍ਸ ਪਟਿਪੂਜੇਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ। ਏવਮਸ੍ਸ ਏਸਾ ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਖੇਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਾ।
270. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhātabbā – dānena peyyavajjena 70 atthacariyāya samānattatāya avisaṃvādanatāya. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti – pamattaṃ rakkhanti, pamattassa sāpateyyaṃ rakkhanti, bhītassa saraṇaṃ honti, āpadāsu na vijahanti, aparapajā cassa paṭipūjenti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti. Evamassa esā uttarā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
੨੭੧. ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਯ੍ਯਿਰਕੇਨ 71 ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਦਿਸਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ – ਯਥਾਬਲਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਂવਿਧਾਨੇਨ ਭਤ੍ਤવੇਤਨਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾਨਂ ਰਸਾਨਂ ਸਂવਿਭਾਗੇਨ ਸਮਯੇ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਯ੍ਯਿਰਕੇਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਦਿਸਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਯ੍ਯਿਰਕਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ – ਪੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਪਾਤਿਨੋ ਚ, ਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯਿਨੋ ਚ, ਸੁਕਤਕਮ੍ਮਕਰਾ ਚ, ਕਿਤ੍ਤਿવਣ੍ਣਹਰਾ ਚ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਯ੍ਯਿਰਕੇਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਦਿਸਾ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਯ੍ਯਿਰਕਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ। ਏવਮਸ੍ਸ ਏਸਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਦਿਸਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਖੇਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਾ।
271. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi ayyirakena 72 heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhātabbā – yathābalaṃ kammantasaṃvidhānena bhattavetanānuppadānena gilānupaṭṭhānena acchariyānaṃ rasānaṃ saṃvibhāgena samaye vossaggena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi ayyirakena heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi ayyirakaṃ anukampanti – pubbuṭṭhāyino ca honti, pacchā nipātino ca, dinnādāyino ca, sukatakammakarā ca, kittivaṇṇaharā ca. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi ayyirakena heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi ayyirakaṃ anukampanti. Evamassa esā heṭṭhimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
੨੭੨. ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਉਪਰਿਮਾ ਦਿਸਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ – ਮੇਤ੍ਤੇਨ ਕਾਯਕਮ੍ਮੇਨ ਮੇਤ੍ਤੇਨ વਚੀਕਮ੍ਮੇਨ ਮੇਤ੍ਤੇਨ ਮਨੋਕਮ੍ਮੇਨ ਅਨਾવਟਦ੍વਾਰਤਾਯ ਆਮਿਸਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨੇਨ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਉਪਰਿਮਾ ਦਿਸਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਛਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ – ਪਾਪਾ ਨਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣੇ ਨਿવੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣੇਨ ਮਨਸਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਸਾવੇਨ੍ਤਿ, ਸੁਤਂ ਪਰਿਯੋਦਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਉਪਰਿਮਾ ਦਿਸਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਇਮੇਹਿ ਛਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ। ਏવਮਸ੍ਸ ਏਸਾ ਉਪਰਿਮਾ ਦਿਸਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਖੇਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਾ’’ਤਿ।
272. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhātabbā – mettena kāyakammena mettena vacīkammena mettena manokammena anāvaṭadvāratāya āmisānuppadānena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhitā chahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti – pāpā nivārenti, kalyāṇe nivesenti, kalyāṇena manasā anukampanti, assutaṃ sāventi, sutaṃ pariyodāpenti, saggassa maggaṃ ācikkhanti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhitā imehi chahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti. Evamassa esā uparimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā’’ti.
੨੭੩. ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦવੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –
273. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ਮਾਤਾਪਿਤਾ ਦਿਸਾ ਪੁਬ੍ਬਾ, ਆਚਰਿਯਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ।
‘‘Mātāpitā disā pubbā, ācariyā dakkhiṇā disā;
ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਦਿਸਾ ਪਚ੍ਛਾ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਚ ਉਤ੍ਤਰਾ॥
Puttadārā disā pacchā, mittāmaccā ca uttarā.
‘‘ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾ ਹੇਟ੍ਠਾ, ਉਦ੍ਧਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।
‘‘Dāsakammakarā heṭṭhā, uddhaṃ samaṇabrāhmaṇā;
ਏਤਾ ਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਲਮਤ੍ਤੋ ਕੁਲੇ ਗਿਹੀ॥
Etā disā namasseyya, alamatto kule gihī.
‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਣ੍ਹੋ ਚ ਪਟਿਭਾਨવਾ।
‘‘Paṇḍito sīlasampanno, saṇho ca paṭibhānavā;
ਨਿવਾਤવੁਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਤਾਦਿਸੋ ਲਭਤੇ ਯਸਂ॥
Nivātavutti atthaddho, tādiso labhate yasaṃ.
‘‘ਉਟ੍ਠਾਨਕੋ ਅਨਲਸੋ, ਆਪਦਾਸੁ ਨ વੇਧਤਿ।
‘‘Uṭṭhānako analaso, āpadāsu na vedhati;
ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨવੁਤ੍ਤਿ ਮੇਧਾવੀ, ਤਾਦਿਸੋ ਲਭਤੇ ਯਸਂ॥
Acchinnavutti medhāvī, tādiso labhate yasaṃ.
‘‘ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਮਿਤ੍ਤਕਰੋ, વਦਞ੍ਞੂ વੀਤਮਚ੍ਛਰੋ।
‘‘Saṅgāhako mittakaro, vadaññū vītamaccharo;
ਨੇਤਾ વਿਨੇਤਾ ਅਨੁਨੇਤਾ, ਤਾਦਿਸੋ ਲਭਤੇ ਯਸਂ॥
Netā vinetā anunetā, tādiso labhate yasaṃ.
‘‘ਦਾਨਞ੍ਚ ਪੇਯ੍ਯવਜ੍ਜਞ੍ਚ, ਅਤ੍ਥਚਰਿਯਾ ਚ ਯਾ ਇਧ।
‘‘Dānañca peyyavajjañca, atthacariyā ca yā idha;
ਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਰਹਂ।
Samānattatā ca dhammesu, tattha tattha yathārahaṃ;
ਏਤੇ ਖੋ ਸਙ੍ਗਹਾ ਲੋਕੇ, ਰਥਸ੍ਸਾਣੀવ ਯਾਯਤੋ॥
Ete kho saṅgahā loke, rathassāṇīva yāyato.
‘‘ਏਤੇ ਚ ਸਙ੍ਗਹਾ ਨਾਸ੍ਸੁ, ਨ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਕਾਰਣਾ।
‘‘Ete ca saṅgahā nāssu, na mātā puttakāraṇā;
ਲਭੇਥ ਮਾਨਂ ਪੂਜਂ વਾ, ਪਿਤਾ વਾ ਪੁਤ੍ਤਕਾਰਣਾ॥
Labhetha mānaṃ pūjaṃ vā, pitā vā puttakāraṇā.
ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਤ੍ਤਂ ਪਪ੍ਪੋਨ੍ਤਿ, ਪਾਸਂਸਾ ਚ ਭવਨ੍ਤਿ ਤੇ’’ਤਿ॥
Tasmā mahattaṃ papponti, pāsaṃsā ca bhavanti te’’ti.
੨੭੪. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਸਿਙ੍ਗਾਲਕੋ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਭਗવਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਸਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਂਘਞ੍ਚ। ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਗવਾ ਧਾਰੇਤੁ, ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
274. Evaṃ vutte, siṅgālako gahapatiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante! Abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu, ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਦੀਘ ਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ੮. ਸਿਙ੍ਗਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Siṅgālasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਦੀਘਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ੮. ਸਿਙ੍ਗਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Siṅgālasuttavaṇṇanā