| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದೀಘ ನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ಸಿಙ್ಗಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Siṅgālasuttavaṇṇanā
ನಿದಾನವಣ್ಣನಾ
Nidānavaṇṇanā
೨೪೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಸಿಙ್ಗಾಲಸುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಮನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಾ – ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇತಿ ವೇಳುವನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಉಯ್ಯಾನಸ್ಸ ನಾಮಂ। ತಂ ಕಿರ ವೇಳೂಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ ಅಟ್ಠಾರಸಹತ್ಥೇನ ಚ ಪಾಕಾರೇನ ಗೋಪುರಟ್ಟಾಲಕಯುತ್ತಂ ನೀಲೋಭಾಸಂ ಮನೋರಮಂ, ತೇನ ವೇಳುವನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಲನ್ದಕಾನಞ್ಚೇತ್ಥ ನಿವಾಪಂ ಅದಂಸು, ತೇನ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
242.Evaṃme sutanti siṅgālasuttaṃ. Tatrāyamanuttānapadavaṇṇanā – veḷuvane kalandakanivāpeti veḷuvananti tassa uyyānassa nāmaṃ. Taṃ kira veḷūhi parikkhittaṃ ahosi aṭṭhārasahatthena ca pākārena gopuraṭṭālakayuttaṃ nīlobhāsaṃ manoramaṃ, tena veḷuvananti vuccati. Kalandakānañcettha nivāpaṃ adaṃsu, tena kalandakanivāpoti vuccati.
ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ರಾಜಾ ತತ್ಥ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳನತ್ಥಂ ಆಗತೋ ಸುರಾಮದೇನ ಮತ್ತೋ ದಿವಾ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿ। ಪರಿಜನೋಪಿಸ್ಸ ‘‘ಸುತ್ತೋ ರಾಜಾ’’ತಿ ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀಹಿ ಪಲೋಭಿಯಮಾನೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಸುರಾಗನ್ಧೇನ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಾ ಸುಸಿರರುಕ್ಖಾ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅಭಿಮುಖೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಜೀವಿತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಕಾಳಕವೇಸೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ। ರಾಜಾ ಪಟಿಬುಜ್ಝಿ। ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ ನಿವತ್ತೋ। ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ಕಾಳಕಾಯ ಮಮ ಜೀವಿತಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಕಾಳಕಾನಂ ತತ್ಥ ನಿವಾಪಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ, ಅಭಯಘೋಸಞ್ಚ ಘೋಸಾಪೇಸಿ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ತತೋ ಪಭುತಿ ‘‘ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೋ’’ತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತಂ। ಕಲನ್ದಕಾತಿ ಹಿ ಕಾಳಕಾನಂ ಏತಂ ನಾಮಂ।
Pubbe kira aññataro rājā tattha uyyānakīḷanatthaṃ āgato surāmadena matto divā niddaṃ okkami. Parijanopissa ‘‘sutto rājā’’ti pupphaphalādīhi palobhiyamāno ito cito ca pakkāmi. Atha surāgandhena aññatarasmā susirarukkhā kaṇhasappo nikkhamitvā rañño abhimukho āgacchati, taṃ disvā rukkhadevatā ‘‘rañño jīvitaṃ dammī’’ti kāḷakavesena āgantvā kaṇṇamūle saddamakāsi. Rājā paṭibujjhi. Kaṇhasappo nivatto. So taṃ disvā ‘‘imāya kāḷakāya mama jīvitaṃ dinna’’nti kāḷakānaṃ tattha nivāpaṃ paṭṭhapesi, abhayaghosañca ghosāpesi. Tasmā taṃ tato pabhuti ‘‘kalandakanivāpo’’ti saṅkhyaṃ gataṃ. Kalandakāti hi kāḷakānaṃ etaṃ nāmaṃ.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹಂ ಗೋಚರಗಾಮಂ ಕತ್ವಾ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ ವಿಹರತಿ, ತೇನ ಸಮಯೇನ। ಸಿಙ್ಗಾಲಕೋ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋತಿ ಸಿಙ್ಗಾಲಕೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋತಿ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ। ತಸ್ಸ ಕಿರ ಪಿತಾ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲೋ, ನಿದಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತಾ ಚಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಚತ್ತಾಲೀಸ ಧನಕೋಟಿಯೋ ಅತ್ಥಿ। ಸೋ ಭಗವತಿ ನಿಟ್ಠಙ್ಗತೋ ಉಪಾಸಕೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ, ಭರಿಯಾಪಿಸ್ಸ ಸೋತಾಪನ್ನಾಯೇವ। ಪುತ್ತೋ ಪನಸ್ಸ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಸನ್ನೋ। ಅಥ ನಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಏವಂ ಓವದನ್ತಿ – ‘‘ತಾತ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮ, ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಂ ಅಸೀತಿಮಹಾಸಾವಕೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಾ’’ತಿ। ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ನತ್ಥಿ ಮಮ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಮಣಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನಕಿಚ್ಚಂ, ಸಮಣಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಓನಮಿತ್ವಾ ವನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿ ರುಜ್ಜತಿ, ಜಾಣುಕಾನಿ ಖರಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಭೂಮಿಯಂ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ವತ್ಥಾನಿ ಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ ಜೀರನ್ತಿ, ಸಮೀಪೇ ನಿಸಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ವಿಸ್ಸಾಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತತೋ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅತ್ಥೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ನತ್ಥಿ ಮಯ್ಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಮಣಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನಕಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ। ಇತಿ ನಂ ಯಾವಜೀವಂ ಓವದನ್ತಾಪಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸಾಸನೇ ಉಪನೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು।
Tena kho pana samayenāti yasmiṃ samaye bhagavā rājagahaṃ gocaragāmaṃ katvā veḷuvane kalandakanivāpe viharati, tena samayena. Siṅgālako gahapatiputtoti siṅgālakoti tassa nāmaṃ. Gahapatiputtoti gahapatissa putto gahapatiputto. Tassa kira pitā gahapatimahāsālo, nidahitvā ṭhapitā cassa gehe cattālīsa dhanakoṭiyo atthi. So bhagavati niṭṭhaṅgato upāsako sotāpanno, bhariyāpissa sotāpannāyeva. Putto panassa assaddho appasanno. Atha naṃ mātāpitaro abhikkhaṇaṃ evaṃ ovadanti – ‘‘tāta satthāraṃ upasaṅkama, dhammasenāpatiṃ mahāmoggallānaṃ mahākassapaṃ asītimahāsāvake upasaṅkamā’’ti. So evamāha – ‘‘natthi mama tumhākaṃ samaṇānaṃ upasaṅkamanakiccaṃ, samaṇānaṃ santikaṃ gantvā vanditabbaṃ hoti, onamitvā vandantassa piṭṭhi rujjati, jāṇukāni kharāni honti, bhūmiyaṃ nisīditabbaṃ hoti, tattha nisinnassa vatthāni kilissanti jīranti, samīpe nisinnakālato paṭṭhāya kathāsallāpo hoti, tasmiṃ sati vissāso uppajjati, tato nimantetvā cīvarapiṇḍapātādīni dātabbāni honti. Evaṃ sante attho parihāyati, natthi mayhaṃ tumhākaṃ samaṇānaṃ upasaṅkamanakicca’’nti. Iti naṃ yāvajīvaṃ ovadantāpi mātāpitaro sāsane upanetuṃ nāsakkhiṃsu.
ಅಥಸ್ಸ ಪಿತಾ ಮರಣಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನೋ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಪುನ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ದಿಸಾ ತಾತ ನಮಸ್ಸಾಹೀ’’ತಿ ಏವಮಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಸೋ ಅತ್ಥಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ವಾ ಸಾವಕಾ ವಾ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಕರೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತತೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಿತಾ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸನಂ ಕರೋಹೀತಿ ಮಂ ಓವದೀ’’ತಿ ವಕ್ಖತಿ। ಅಥಸ್ಸ ತೇ ‘‘ನ ತುಯ್ಹಂ ಪಿತಾ ಏತಾ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಾಪೇತಿ, ಇಮಾ ಪನ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಾಪೇತೀ’’ತಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಸೋ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಗುಣಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥ ನಂ ಆಮನ್ತಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಪಾತೋವ ಉಟ್ಠಾಯ ಛ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ। ಮರಣಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ಕಥಾ ನಾಮ ಯಾವಜೀವಂ ಅನುಸ್ಸರಣೀಯಾ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ತಂ ಪಿತುವಚನಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಉಟ್ಠಾಯ ರಾಜಗಹಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Athassa pitā maraṇamañce nipanno ‘‘mama puttassa ovādaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā puna cintesi – ‘‘disā tāta namassāhī’’ti evamassa ovādaṃ dassāmi, so atthaṃ ajānanto disā namassissati, atha naṃ satthā vā sāvakā vā passitvā ‘‘kiṃ karosī’’ti pucchissanti. Tato ‘‘mayhaṃ pitā disā namassanaṃ karohīti maṃ ovadī’’ti vakkhati. Athassa te ‘‘na tuyhaṃ pitā etā disā namassāpeti, imā pana disā namassāpetī’’ti dhammaṃ desessanti. So buddhasāsane guṇaṃ ñatvā ‘‘puññakammaṃ karissatī’’ti. Atha naṃ āmantāpetvā ‘‘tāta, pātova uṭṭhāya cha disā namasseyyāsī’’ti āha. Maraṇamañce nipannassa kathā nāma yāvajīvaṃ anussaraṇīyā hoti. Tasmā so gahapatiputto taṃ pituvacanaṃ anussaranto tathā akāsi. Tasmā ‘‘kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā’’tiādi vuttaṃ.
೨೪೩. ಪುಥುದಿಸಾತಿ ಬಹುದಿಸಾ। ಇದಾನಿ ತಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದಿಸನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಪಾವಿಸೀತಿ ನ ತಾವ ಪವಿಟ್ಠೋ, ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಪನ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ವತ್ತಮಾನೋಪಿ ಏವಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾತಿ ನ ಇದಾನೇವ ಅದ್ದಸ, ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇಪಿ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಏತಂ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಅಹಂ ಸಿಙ್ಗಾಲಸ್ಸ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಗಿಹಿವಿನಯಂ ಸಿಙ್ಗಾಲಸುತ್ತನ್ತಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾ ಕಥಾ ಸಫಲಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಮಯಾ ಏತ್ಥಾ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಪಾತೋವ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ, ಪವಿಸನ್ತೋ ಚ ನಂ ತಥೇವ ಅದ್ದಸ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ’’ತಿ। ಏತದವೋಚಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ಅವಿದೂರೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಸತ್ಥಾರಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ದಿಸಾಯೇವ ನಮಸ್ಸತಿ। ಅಥಂ ನಂ ಭಗವಾ ಸೂರಿಯರಸ್ಮಿಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ವಿಕಸಮಾನಂ ಮಹಾಪದುಮಂ ವಿಯ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿಪುತ್ತಾ’’ತಿಆದಿಕಂ ಏತದವೋಚ।
243.Puthudisāti bahudisā. Idāni tā dassento puratthimaṃ disantiādimāha. Pāvisīti na tāva paviṭṭho, pavisissāmīti nikkhantattā pana antarāmagge vattamānopi evaṃ vuccati. Addasā kho bhagavāti na idāneva addasa, paccūsasamayepi buddhacakkhunā lokaṃ volokento etaṃ disā namassamānaṃ disvā ‘‘ajja ahaṃ siṅgālassa gahapatiputtassa gihivinayaṃ siṅgālasuttantaṃ kathessāmi, mahājanassa sā kathā saphalā bhavissati, gantabbaṃ mayā etthā’’ti. Tasmā pātova nikkhamitvā rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi, pavisanto ca naṃ tatheva addasa. Tena vuttaṃ – ‘‘addasā kho bhagavā’’ti. Etadavocāti so kira avidūre ṭhitampi satthāraṃ na passati, disāyeva namassati. Athaṃ naṃ bhagavā sūriyarasmisamphassena vikasamānaṃ mahāpadumaṃ viya mukhaṃ vivaritvā ‘‘kiṃ nu kho tvaṃ, gahapatiputtā’’tiādikaṃ etadavoca.
ಛದಿಸಾದಿವಣ್ಣನಾ
Chadisādivaṇṇanā
೨೪೪. ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ, ಭನ್ತೇತಿ ಸೋ ಕಿರ ತಂ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾವ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಯಾ ಕಿರ ಮಮ ಪಿತರಾ ಛ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ, ನ ಕಿರ ತಾ ಏತಾ, ಅಞ್ಞಾ ಕಿರ ಅರಿಯಸಾವಕೇನ ಛ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ। ಹನ್ದಾಹಂ ಅರಿಯಸಾವಕೇನ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ ದಿಸಾಯೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ನಮಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಸೋ ತಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ, ಭನ್ತೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಥಾತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಕಥಂ ಪನಾತಿ ಇದಮೇವ ಪುಚ್ಛಾಪದಂ। ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸಾತಿ ತೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ ಸತ್ತಾ ಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಠಾನೇಹೀತಿ ಕಾರಣೇಹಿ। ಅಪಾಯಮುಖಾನೀತಿ ವಿನಾಸಮುಖಾನಿ। ಸೋತಿ ಸೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅರಿಯಸಾವಕೋ। ಚುದ್ದಸ ಪಾಪಕಾಪಗತೋತಿ ಏತೇಹಿ ಚುದ್ದಸಹಿ ಪಾಪಕೇಹಿ ಲಾಮಕೇಹಿ ಅಪಗತೋ। ಛದ್ದಿಸಾಪಟಿಚ್ಛಾದೀತಿ ಛ ದಿಸಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತೋ। ಉಭೋಲೋಕವಿಜಯಾಯಾತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಇಧಲೋಕಪರಲೋಕಾನಂ ವಿಜಿನನತ್ಥಾಯ। ಅಯಞ್ಚೇವ ಲೋಕೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತೀತಿ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಹಿ ಇಧ ಲೋಕೇ ಪಞ್ಚ ವೇರಾನಿ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಅಯಞ್ಚೇವ ಲೋಕೋ ಆರದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಪರಿತೋಸಿತೋ ಚೇವ ನಿಪ್ಫಾದಿತೋ ಚ। ಪರಲೋಕೇಪಿ ಪಞ್ಚ ವೇರಾನಿ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಪರೋ ಚ ಲೋಕೋ ಆರಾಧಿತೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಮ್ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।
244.Yathākathaṃ pana, bhanteti so kira taṃ bhagavato vacanaṃ sutvāva cintesi ‘‘yā kira mama pitarā cha disā namassitabbā’’ti vuttā, na kira tā etā, aññā kira ariyasāvakena cha disā namassitabbā. Handāhaṃ ariyasāvakena namassitabbā disāyeva pucchitvā namassāmīti. So tā pucchanto yathā kathaṃ pana, bhantetiādimāha. Tattha yathāti nipātamattaṃ. Kathaṃ panāti idameva pucchāpadaṃ. Kammakilesāti tehi kammehi sattā kilissanti, tasmā kammakilesāti vuccanti. Ṭhānehīti kāraṇehi. Apāyamukhānīti vināsamukhāni. Soti so sotāpanno ariyasāvako. Cuddasa pāpakāpagatoti etehi cuddasahi pāpakehi lāmakehi apagato. Chaddisāpaṭicchādīti cha disā paṭicchādento. Ubholokavijayāyāti ubhinnaṃ idhalokaparalokānaṃ vijinanatthāya. Ayañceva loko āraddho hotīti evarūpassa hi idha loke pañca verāni na honti, tenassa ayañceva loko āraddho hoti paritosito ceva nipphādito ca. Paralokepi pañca verāni na honti, tenassa paro ca loko ārādhito hoti. Tasmā so kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
೨೪೫. ಇತಿ ಭಗವಾ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಮೇವ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತೋ ಕತಮಸ್ಸ ಚತ್ತಾರೋ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸೋತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ತಂ ಕಿಲೇಸಸಮ್ಪಯುತ್ತತ್ತಾ ಕಿಲೇಸೋ ಚಾತಿ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸೋ। ಸಕಿಲೇಸೋಯೇವ ಹಿ ಪಾಣಂ ಹನತಿ, ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ ನ ಹನತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ‘‘ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಥಾಪರನ್ತಿ ಅಪರಮ್ಪಿ ಏತದತ್ಥಪರಿದೀಪಕಮೇವ ಗಾಥಾಬನ್ಧಂ ಅವೋಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
245. Iti bhagavā saṅkhepena mātikaṃ ṭhapetvā idāni tameva vitthārento katamassa cattāro kammakilesātiādimāha. Kammakilesoti kammañca taṃ kilesasampayuttattā kileso cāti kammakileso. Sakilesoyeva hi pāṇaṃ hanati, nikkileso na hanati, tasmā pāṇātipāto ‘‘kammakileso’’ti vutto. Adinnādānādīsupi eseva nayo. Athāparanti aparampi etadatthaparidīpakameva gāthābandhaṃ avocāti attho.
ಚತುಠಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ
Catuṭhānādivaṇṇanā
೨೪೬. ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತೀತಿ ಇದಂ ಭಗವಾ ಯಸ್ಮಾ ಕಾರಕೇ ದಸ್ಸಿತೇ ಅಕಾರಕೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾಪಿ ದೇಸನಾಕುಸಲತಾಯ ಪಠಮತರಂ ಕಾರಕಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ । ತತ್ಥ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋತಿ ಛನ್ದೇನ ಪೇಮೇನ ಅಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರೋನ್ತೋ। ಪರಪದೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತತ್ಥ ಯೋ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸಮ್ಭತ್ತೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ ಞಾತಕೋ ವಾ ಲಞ್ಜಂ ವಾ ಪನ ಮೇ ದೇತೀ’’ತಿ ಛನ್ದವಸೇನ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಸಾಮಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಯೋ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ವೇರೀ’’ತಿ ಪಕತಿವೇರವಸೇನ ತಙ್ಖಣುಪ್ಪನ್ನಕೋಧವಸೇನ ವಾ ಸಾಮಿಕಂ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ಮನ್ದತ್ತಾ ಮೋಮೂಹತ್ತಾ ಯಂ ವಾ ತಂ ವಾ ವತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಸಾಮಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜವಲ್ಲಭೋ ವಾ ವಿಸಮನಿಸ್ಸಿತೋ ವಾ ಅನತ್ಥಮ್ಪಿ ಮೇ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಭೀತೋ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಸಾಮಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭಾಜೇನ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ ಸಮ್ಭತ್ತೋ ವಾ’’ತಿ ಪೇಮವಸೇನ ಅತಿರೇಕಂ ದೇತಿ, ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ವೇರೀ’’ತಿ ದೋಸವಸೇನ ಊನಕಂ ದೇತಿ, ಮೋಮೂಹತ್ತಾ ದಿನ್ನಾದಿನ್ನಂ ಅಜಾನಮಾನೋ ಕಸ್ಸಚಿ ಊನಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಧಿಕಂ ದೇತಿ, ‘‘ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅದಿಯ್ಯಮಾನೇ ಮಯ್ಹಂ ಅನತ್ಥಮ್ಪಿ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಭೀತೋ ಕಸ್ಸಚಿ ಅತಿರೇಕಂ ದೇತಿ, ಸೋ ಚತುಬ್ಬಿಧೋಪಿ ಯಥಾನುಕ್ಕಮೇನ ಛನ್ದಾಗತಿಆದೀನಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ।
246.Pāpakammaṃkarotīti idaṃ bhagavā yasmā kārake dassite akārako pākaṭo hoti, tasmā ‘‘pāpakammaṃ na karotī’’ti mātikaṃ ṭhapetvāpi desanākusalatāya paṭhamataraṃ kārakaṃ dassento āha . Tattha chandāgatiṃ gacchantoti chandena pemena agatiṃ gacchanto akattabbaṃ karonto. Parapadesupi eseva nayo. Tattha yo ‘‘ayaṃ me mitto vā sambhatto vā sandiṭṭho vā ñātako vā lañjaṃ vā pana me detī’’ti chandavasena assāmikaṃ sāmikaṃ karoti, ayaṃ chandāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti nāma. Yo ‘‘ayaṃ me verī’’ti pakativeravasena taṅkhaṇuppannakodhavasena vā sāmikaṃ assāmikaṃ karoti, ayaṃ dosāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti nāma. Yo pana mandattā momūhattā yaṃ vā taṃ vā vatvā assāmikaṃ sāmikaṃ karoti, ayaṃ mohāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti nāma. Yo pana ‘‘ayaṃ rājavallabho vā visamanissito vā anatthampi me kareyyā’’ti bhīto assāmikaṃ sāmikaṃ karoti, ayaṃ bhayāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti nāma. Yo pana yaṃkiñci bhājento ‘‘ayaṃ me sandiṭṭho vā sambhatto vā’’ti pemavasena atirekaṃ deti, ‘‘ayaṃ me verī’’ti dosavasena ūnakaṃ deti, momūhattā dinnādinnaṃ ajānamāno kassaci ūnaṃ kassaci adhikaṃ deti, ‘‘ayaṃ imasmiṃ adiyyamāne mayhaṃ anatthampi kareyyā’’ti bhīto kassaci atirekaṃ deti, so catubbidhopi yathānukkamena chandāgatiādīni gacchanto pāpakammaṃ karoti nāma.
ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಪನ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋಪಿ ಛನ್ದಾಗತಿಆದೀನಿ ನ ಗಚ್ಛತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಇಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತೀ’’ತಿ।
Ariyasāvako pana jīvitakkhayaṃ pāpuṇantopi chandāgatiādīni na gacchati. Tena vuttaṃ – ‘‘imehi catūhi ṭhānehi pāpakammaṃ na karotī’’ti.
ನಿಹೀಯತಿ ಯಸೋ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಅಗತಿಗಾಮಿನೋ ಕಿತ್ತಿಯಸೋಪಿ ಪರಿವಾರಯಸೋಪಿ ನಿಹೀಯತಿ ಪರಿಹಾಯತಿ।
Nihīyati yaso tassāti tassa agatigāmino kittiyasopi parivārayasopi nihīyati parihāyati.
ಛಅಪಾಯಮುಖಾದಿವಣ್ಣನಾ
Chaapāyamukhādivaṇṇanā
೨೪೭. ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪ್ಪಮಾದಟ್ಠಾನಾನುಯೋಗೋತಿ ಏತ್ಥ ಸುರಾತಿ ಪಿಟ್ಠಸುರಾ ಪೂವಸುರಾ ಓದನಸುರಾ ಕಿಣ್ಣಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತಾತಿ ಪಞ್ಚ ಸುರಾ। ಮೇರಯನ್ತಿ ಪುಪ್ಫಾಸವೋ ಫಲಾಸವೋ ಮಧ್ವಾಸವೋ ಗುಳಾಸವೋ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಚ ಆಸವಾ। ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಮದಕರಣವಸೇನ ಮಜ್ಜಂ। ಪಮಾದಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಪಮಾದಕಾರಣಂ। ಯಾಯ ಚೇತನಾಯ ತಂ ಮಜ್ಜಂ ಪಿವತಿ, ತಸ್ಸ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅನುಯೋಗೋತಿ ತಸ್ಸ ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪ್ಪಮಾದಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅನುಅನುಯೋಗೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕರಣಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಚೇವ ಭೋಗಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಅನುಪ್ಪನ್ನಾ ಚ ನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಭೋಗಾನಂ ಅಪಾಯಮುಖ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ವಿಕಾಲವಿಸಿಖಾಚರಿಯಾನುಯೋಗೋತಿ ಅವೇಲಾಯ ವಿಸಿಖಾಸು ಚರಿಯಾನುಯುತ್ತತಾ।
247.Surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyogoti ettha surāti piṭṭhasurā pūvasurā odanasurā kiṇṇapakkhittā sambhārasaṃyuttāti pañca surā. Merayanti pupphāsavo phalāsavo madhvāsavo guḷāsavo sambhārasaṃyuttoti pañca āsavā. Taṃ sabbampi madakaraṇavasena majjaṃ. Pamādaṭṭhānanti pamādakāraṇaṃ. Yāya cetanāya taṃ majjaṃ pivati, tassa etaṃ adhivacanaṃ. Anuyogoti tassa surāmerayamajjappamādaṭṭhānassa anuanuyogo punappunaṃ karaṇaṃ. Yasmā panetaṃ anuyuttassa uppannā ceva bhogā parihāyanti, anuppannā ca nuppajjanti, tasmā ‘‘bhogānaṃ apāyamukha’’nti vuttaṃ. Vikālavisikhācariyānuyogoti avelāya visikhāsu cariyānuyuttatā.
ಸಮಜ್ಜಾಭಿಚರಣನ್ತಿ ನಚ್ಚಾದಿದಸ್ಸನವಸೇನ ಸಮಜ್ಜಾಗಮನಂ। ಆಲಸ್ಯಾನುಯೋಗೋತಿ ಕಾಯಾಲಸಿಯತಾಯ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತತಾ।
Samajjābhicaraṇanti naccādidassanavasena samajjāgamanaṃ. Ālasyānuyogoti kāyālasiyatāya yuttappayuttatā.
ಸುರಾಮೇರಯಸ್ಸ ಛಆದೀನವಾದಿವಣ್ಣನಾ
Surāmerayassa chaādīnavādivaṇṇanā
೨೪೮. ಏವಂ ಛನ್ನಂ ಅಪಾಯಮುಖಾನಂ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಾನಿ ವಿಭಜನ್ತೋ ಛ ಖೋ ಮೇ, ಗಹಪತಿಪುತ್ತ ಆದೀನವಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಾತಿ ಸಾಮಂ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ, ಇಧಲೋಕಭಾವಿನೀ। ಧನಜಾನೀತಿ ಧನಹಾನಿ। ಕಲಹಪ್ಪವಡ್ಢನೀತಿ ವಾಚಾಕಲಹಸ್ಸ ಚೇವ ಹತ್ಥಪರಾಮಾಸಾದಿಕಾಯಕಲಹಸ್ಸ ಚ ವಡ್ಢನೀ। ರೋಗಾನಂ ಆಯತನನ್ತಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಅಕ್ಖಿರೋಗಾದೀನಂ ಖೇತ್ತಂ। ಅಕಿತ್ತಿಸಞ್ಜನನೀತಿ ಸುರಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಹಿ ಮಾತರಮ್ಪಿ ಪಹರನ್ತಿ ಪಿತರಮ್ಪಿ, ಅಞ್ಞಂ ಬಹುಮ್ಪಿ ಅವತ್ತಬ್ಬಂ ವದನ್ತಿ, ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರೋನ್ತಿ। ತೇನ ಗರಹಮ್ಪಿ ದಣ್ಡಮ್ಪಿ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಛೇದಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಇಧಲೋಕೇಪಿ ಪರಲೋಕೇಪಿ ಅಕಿತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಇತಿ ತೇಸಂ ಸಾ ಸುರಾ ಅಕಿತ್ತಿಸಞ್ಜನನೀ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಕೋಪೀನನಿದಂಸನೀತಿ ಗುಯ್ಹಟ್ಠಾನಞ್ಹಿ ವಿವರಿಯಮಾನಂ ಹಿರಿಂ ಕೋಪೇತಿ ವಿನಾಸೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕೋಪೀನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಸುರಾಮದಮತ್ತಾ ಚ ತಂ ತಂ ಅಙ್ಗಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ, ತೇನ ನೇಸಂ ಸಾ ಸುರಾ ಕೋಪೀನಸ್ಸ ನಿದಂಸನತೋ ‘‘ಕೋಪೀನನಿದಂಸನೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲಿಕರಣೀತಿ ಸಾಗತತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಿಯ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಪಞ್ಞಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲಿಕರಣೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಂ ಪನ ದುಬ್ಬಲಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಅಧಿಗತಮಗ್ಗಾನಞ್ಹಿ ಸಾ ಅನ್ತೋಮುಖಮೇವ ನ ಪವಿಸತಿ। ಛಟ್ಠಂ ಪದನ್ತಿ ಛಟ್ಠಂ ಕಾರಣಂ।
248. Evaṃ channaṃ apāyamukhānaṃ mātikaṃ ṭhapetvā idāni tāni vibhajanto cha kho me, gahapatiputta ādīnavātiādimāha. Tattha sandiṭṭhikāti sāmaṃ passitabbā, idhalokabhāvinī. Dhanajānīti dhanahāni. Kalahappavaḍḍhanīti vācākalahassa ceva hatthaparāmāsādikāyakalahassa ca vaḍḍhanī. Rogānaṃ āyatananti tesaṃ tesaṃ akkhirogādīnaṃ khettaṃ. Akittisañjananīti suraṃ pivitvā hi mātarampi paharanti pitarampi, aññaṃ bahumpi avattabbaṃ vadanti, akattabbaṃ karonti. Tena garahampi daṇḍampi hatthapādādichedampi pāpuṇanti, idhalokepi paralokepi akittiṃ pāpuṇanti, iti tesaṃ sā surā akittisañjananī nāma hoti. Kopīnanidaṃsanīti guyhaṭṭhānañhi vivariyamānaṃ hiriṃ kopeti vināseti, tasmā ‘‘kopīna’’nti vuccati, surāmadamattā ca taṃ taṃ aṅgaṃ vivaritvā vicaranti, tena nesaṃ sā surā kopīnassa nidaṃsanato ‘‘kopīnanidaṃsanī’’ti vuccati. Paññāya dubbalikaraṇīti sāgatattherassa viya kammassakatapaññaṃ dubbalaṃ karoti, tasmā ‘‘paññāya dubbalikaraṇī’’ti vuccati. Maggapaññaṃ pana dubbalaṃ kātuṃ na sakkoti. Adhigatamaggānañhi sā antomukhameva na pavisati. Chaṭṭhaṃ padanti chaṭṭhaṃ kāraṇaṃ.
೨೪೯. ಅತ್ತಾಪಿಸ್ಸ ಅಗುತ್ತೋ ಅರಕ್ಖಿತೋ ಹೋತೀತಿ ಅವೇಲಾಯ ಚರನ್ತೋ ಹಿ ಖಾಣುಕಣ್ಟಕಾದೀನಿಪಿ ಅಕ್ಕಮತಿ, ಅಹಿನಾಪಿ ಯಕ್ಖಾದೀಹಿಪಿ ಸಮಾಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ತಂ ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಞತ್ವಾ ವೇರಿನೋಪಿ ನಂ ನಿಲೀಯಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ ವಾ ಹನನ್ತಿ ವಾ। ಏವಂ ಅತ್ತಾಪಿಸ್ಸ ಅಗುತ್ತೋ ಹೋತಿ ಅರಕ್ಖಿತೋ। ಪುತ್ತದಾರಾಪಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಿತಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಮಿ ರತ್ತಿಂ ವಿಚರತಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮಯ’’ನ್ತಿ ಇತಿಸ್ಸ ಪುತ್ತಧೀತರೋಪಿ ಭರಿಯಾಪಿ ಬಹಿ ಪತ್ಥನಂ ಕತ್ವಾ ರತ್ತಿಂ ಚರನ್ತಾ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ಏವಂ ಪುತ್ತದಾರೋಪಿಸ್ಸ ಅಗುತ್ತೋ ಅರಕ್ಖಿತೋ ಹೋತಿ। ಸಾಪತೇಯ್ಯನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತದಾರಪರಿಜನಸ್ಸ ರತ್ತಿಂ ಚರಣಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಚೋರಾ ಸುಞ್ಞಂ ಗೇಹಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಹರನ್ತಿ। ಏವಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಮ್ಪಿಸ್ಸ ಅಗುತ್ತಂ ಅರಕ್ಖಿತಂ ಹೋತಿ। ಸಙ್ಕಿಯೋ ಚ ಹೋತೀತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಕತಪಾಪಕಮ್ಮೇಸುಪಿ ‘‘ಇಮಿನಾ ಕತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಙ್ಕಿತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಘರದ್ವಾರೇನ ಯಾತಿ, ತತ್ಥ ಯಂ ಅಞ್ಞೇನ ಚೋರಕಮ್ಮಂ ಪರದಾರಿಕಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕತಂ, ತಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಅಭೂತಂ ಅಸನ್ತಮ್ಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ರೂಹತಿ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಬಹೂನಞ್ಚ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಏತ್ತಕಂ ದುಕ್ಖಂ, ಏತ್ತಕಂ ದೋಮನಸ್ಸನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಅಸತಿ ಸಬ್ಬಂ ವಿಕಾಲಚಾರಿಮ್ಹಿ ಆಹರಿತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಇತಿ ಸೋ ಬಹೂನಂ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನಂ ಪುರಕ್ಖತೋ ಪುರೇಗಾಮೀ ಹೋತಿ।
249.Attāpissa agutto arakkhito hotīti avelāya caranto hi khāṇukaṇṭakādīnipi akkamati, ahināpi yakkhādīhipi samāgacchati, taṃ taṃ ṭhānaṃ gacchatīti ñatvā verinopi naṃ nilīyitvā gaṇhanti vā hananti vā. Evaṃ attāpissa agutto hoti arakkhito. Puttadārāpi ‘‘amhākaṃ pitā amhākaṃ sāmi rattiṃ vicarati, kimaṅgaṃ pana maya’’nti itissa puttadhītaropi bhariyāpi bahi patthanaṃ katvā rattiṃ carantā anayabyasanaṃ pāpuṇanti. Evaṃ puttadāropissa agutto arakkhito hoti. Sāpateyyanti tassa puttadāraparijanassa rattiṃ caraṇakabhāvaṃ ñatvā corā suññaṃ gehaṃ pavisitvā yaṃ icchanti, taṃ haranti. Evaṃ sāpateyyampissa aguttaṃ arakkhitaṃ hoti. Saṅkiyo ca hotīti aññehi katapāpakammesupi ‘‘iminā kataṃ bhavissatī’’ti saṅkitabbo hoti. Yassa yassa gharadvārena yāti, tattha yaṃ aññena corakammaṃ paradārikakammaṃ vā kataṃ, taṃ ‘‘iminā kata’’nti vutte abhūtaṃ asantampi tasmiṃ rūhati patiṭṭhāti. Bahūnañca dukkhadhammānanti ettakaṃ dukkhaṃ, ettakaṃ domanassanti vattuṃ na sakkā, aññasmiṃ puggale asati sabbaṃ vikālacārimhi āharitabbaṃ hoti, iti so bahūnaṃ dukkhadhammānaṃ purakkhato puregāmī hoti.
೨೫೦. ಕ್ವ ನಚ್ಚನ್ತಿ ‘‘ಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಟನಾಟಕಾದಿನಚ್ಚಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ತಂ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ಸ್ವೇ ನಚ್ಚದಸ್ಸನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಜ್ಜ ವತ್ಥಗನ್ಧಮಾಲಾದೀನಿ ಪಟಿಯಾದೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಸಕಲದಿವಸಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ, ನಚ್ಚದಸ್ಸನೇನ ಏಕಾಹಮ್ಪಿ ದ್ವೀಹಮ್ಪಿ ತೀಹಮ್ಪಿ ತತ್ಥೇವ ಹೋತಿ, ಅಥ ವುಟ್ಠಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾದೀನಿ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ವಪ್ಪಾದಿಕಾಲೇ ವಪ್ಪಾದೀನಿ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾ ಭೋಗಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಬಹಿ ಗತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅನಾರಕ್ಖೇ ಗೇಹೇ ಚೋರಾ ಯಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಭೋಗಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ। ಕ್ವ ಗೀತನ್ತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತೇಸಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಬ್ರಹ್ಮಜಾಲೇ ವುತ್ತಮೇವ।
250.Kvanaccanti ‘‘kasmiṃ ṭhāne naṭanāṭakādinaccaṃ atthī’’ti pucchitvā yasmiṃ gāme vā nigame vā taṃ atthi, tattha gantabbaṃ hoti, tassa ‘‘sve naccadassanaṃ gamissāmī’’ti ajja vatthagandhamālādīni paṭiyādentasseva sakaladivasampi kammacchedo hoti, naccadassanena ekāhampi dvīhampi tīhampi tattheva hoti, atha vuṭṭhisampattiyādīni labhitvāpi vappādikāle vappādīni akarontassa anuppannā bhogā nuppajjanti, tassa bahi gatabhāvaṃ ñatvā anārakkhe gehe corā yaṃ icchanti, taṃ karonti, tenassa uppannāpi bhogā vinassanti. Kva gītantiādīsupi eseva nayo. Tesaṃ nānākaraṇaṃ brahmajāle vuttameva.
೨೫೧. ಜಯಂ ವೇರನ್ತಿ ‘‘ಜಿತಂ ಮಯಾ’’ತಿ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಪರಸ್ಸ ಸಾಟಕಂ ವಾ ವೇಠನಂ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸೋ ‘‘ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಮೇ ಅವಮಾನಂ ಕರೋಸಿ, ಹೋತು, ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ತತ್ಥ ವೇರಂ ಬನ್ಧತಿ, ಏವಂ ಜಿನನ್ತೋ ಸಯಂ ವೇರಂ ಪಸವತಿ। ಜಿನೋತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಯಂ ತೇನ ತಸ್ಸ ವೇಠನಂ ವಾ ಸಾಟಕೋ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಪನ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದಿವಿತ್ತಂ ಗಹಿತಂ, ತಂ ಅನುಸೋಚತಿ ‘‘ಅಹೋಸಿ ವತ ಮೇ, ತಂ ತಂ ವತ ಮೇ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸೋಚತಿ। ಏವಂ ಸೋ ಜಿನೋ ವಿತ್ತಂ ಅನುಸೋಚತಿ। ಸಭಾಗತಸ್ಸ ವಚನಂ ನ ರೂಹತೀತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನೇ ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠಸ್ಸ ಸತೋ ವಚನಂ ನ ರೂಹತಿ, ನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ಅಕ್ಖಸೋಣ್ಡೋ ಜೂತಕರೋ, ಮಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಣ್ಹಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಾರೋ ಭವನ್ತಿ। ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಪರಿಭೂತೋ ಹೋತೀತಿ ತಞ್ಹಿ ಮಿತಾಮಚ್ಚಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಸಮ್ಮ, ತ್ವಮ್ಪಿ ನಾಮ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಜೂತಕರೋ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಕೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರಸಿ, ನ ತೇ ಇದಂ ಜಾತಿಗೋತ್ತಾನಂ ಅನುರೂಪಂ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಾ ಏವಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವುತ್ತೋಪಿ ತೇಸಂ ವಚನಂ ನ ಕರೋತಿ। ತತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ನ ನಿಸೀದನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠಾಪಿ ನ ಕಥೇನ್ತಿ। ಏವಂ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಪರಿಭೂತೋ ಹೋತಿ।
251.Jayaṃ veranti ‘‘jitaṃ mayā’’ti parisamajjhe parassa sāṭakaṃ vā veṭhanaṃ vā gaṇhāti, so ‘‘parisamajjhe me avamānaṃ karosi, hotu, sikkhāpessāmi na’’nti tattha veraṃ bandhati, evaṃ jinanto sayaṃ veraṃ pasavati. Jinoti aññena jito samāno yaṃ tena tassa veṭhanaṃ vā sāṭako vā aññaṃ vā pana hiraññasuvaṇṇādivittaṃ gahitaṃ, taṃ anusocati ‘‘ahosi vata me, taṃ taṃ vata me natthī’’ti tappaccayā socati. Evaṃ so jino vittaṃ anusocati. Sabhāgatassa vacanaṃ na rūhatīti vinicchayaṭṭhāne sakkhipuṭṭhassa sato vacanaṃ na rūhati, na patiṭṭhāti, ‘‘ayaṃ akkhasoṇḍo jūtakaro, mā tassa vacanaṃ gaṇhitthā’’ti vattāro bhavanti. Mittāmaccānaṃparibhūto hotīti tañhi mitāmaccā evaṃ vadanti – ‘‘samma, tvampi nāma kulaputto jūtakaro chinnabhinnako hutvā vicarasi, na te idaṃ jātigottānaṃ anurūpaṃ, ito paṭṭhāya mā evaṃ kareyyāsī’’ti. So evaṃ vuttopi tesaṃ vacanaṃ na karoti. Tato tena saddhiṃ ekato na tiṭṭhanti na nisīdanti. Tassa kāraṇā sakkhipuṭṭhāpi na kathenti. Evaṃ mittāmaccānaṃ paribhūto hoti.
ಆವಾಹವಿವಾಹಕಾನನ್ತಿ ಆವಾಹಕಾ ನಾಮ ಯೇ ತಸ್ಸ ಘರತೋ ದಾರಿಕಂ ಗಹೇತುಕಾಮಾ। ವಿವಾಹಕಾ ನಾಮ ಯೇ ತಸ್ಸ ಗೇಹೇ ದಾರಿಕಂ ದಾತುಕಾಮಾ। ಅಪತ್ಥಿತೋ ಹೋತೀತಿ ಅನಿಚ್ಛಿತೋ ಹೋತಿ। ನಾಲಂ ದಾರಭರಣಾಯಾತಿ ದಾರಭರಣಾಯ ನ ಸಮತ್ಥೋ। ಏತಸ್ಸ ಗೇಹೇ ದಾರಿಕಾ ದಿನ್ನಾಪಿ ಏತಸ್ಸ ಗೇಹತೋ ಆಗತಾಪಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಏವ ಪೋಸಿತಬ್ಬಾ ಭವಿಸ್ಸತಿಯೇವ।
Āvāhavivāhakānanti āvāhakā nāma ye tassa gharato dārikaṃ gahetukāmā. Vivāhakā nāma ye tassa gehe dārikaṃ dātukāmā. Apatthito hotīti anicchito hoti. Nālaṃ dārabharaṇāyāti dārabharaṇāya na samattho. Etassa gehe dārikā dinnāpi etassa gehato āgatāpi amhehi eva positabbā bhavissatiyeva.
ಪಾಪಮಿತ್ತತಾಯ ಛಆದೀನವಾದಿವಣ್ಣನಾ
Pāpamittatāya chaādīnavādivaṇṇanā
೨೫೨. ಧುತ್ತಾತಿ ಅಕ್ಖಧುತ್ತಾ। ಸೋಣ್ಡಾತಿ ಇತ್ಥಿಸೋಣ್ಡಾ ಭತ್ತಸೋಣ್ಡಾ ಪೂವಸೋಣ್ಡಾ ಮೂಲಕಸೋಣ್ಡಾ। ಪಿಪಾಸಾತಿ ಪಾನಸೋಣ್ಡಾ। ನೇಕತಿಕಾತಿ ಪತಿರೂಪಕೇನ ವಞ್ಚನಕಾ। ವಞ್ಚನಿಕಾತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಞ್ಚನಾಹಿ ವಞ್ಚನಿಕಾ। ಸಾಹಸಿಕಾತಿ ಏಕಾಗಾರಿಕಾದಿಸಾಹಸಿಕಕಮ್ಮಕಾರಿನೋ। ತ್ಯಾಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ತೇ ಅಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನ ರಮತಿ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ವರಸಯನಂ ಆರೋಪಿತಸೂಕರೋ ಗೂಥಕೂಪಮಿವ, ತೇ ಪಾಪಮಿತ್ತೇಯೇವ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ। ತಸ್ಮಾ ದಿಟ್ಠೇ ಚೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಮ್ಪರಾಯಞ್ಚ ಬಹುಂ ಅನತ್ಥಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ।
252.Dhuttāti akkhadhuttā. Soṇḍāti itthisoṇḍā bhattasoṇḍā pūvasoṇḍā mūlakasoṇḍā. Pipāsāti pānasoṇḍā. Nekatikāti patirūpakena vañcanakā. Vañcanikāti sammukhāvañcanāhi vañcanikā. Sāhasikāti ekāgārikādisāhasikakammakārino. Tyāssa mittā hontīti te assa mittā honti. Aññehi sappurisehi saddhiṃ na ramati gandhamālādīhi alaṅkaritvā varasayanaṃ āropitasūkaro gūthakūpamiva, te pāpamitteyeva upasaṅkamati. Tasmā diṭṭhe ceva dhamme samparāyañca bahuṃ anatthaṃ nigacchati.
೨೫೩. ಅತಿಸೀತನ್ತಿ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತೀತಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾಯ ‘‘ಏಥ ಭೋ ಕಮ್ಮನ್ತಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಅತಿಸೀತಂ ತಾವ, ಅಟ್ಠೀನಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಿಯ, ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ ಪಚ್ಛಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ತಪನ್ತೋ ನಿಸೀದತಿ। ತೇ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಇತರಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಅತಿಉಣ್ಹನ್ತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
253.Atisītanti kammaṃ na karotīti manussehi kālasseva vuṭṭhāya ‘‘etha bho kammantaṃ gacchāmā’’ti vutto ‘‘atisītaṃ tāva, aṭṭhīni bhijjanti viya, gacchatha tumhe pacchā jānissāmī’’ti aggiṃ tapanto nisīdati. Te gantvā kammaṃ karonti. Itarassa kammaṃ parihāyati. Atiuṇhantiādīsupi eseva nayo.
ಹೋತಿ ಪಾನಸಖಾ ನಾಮಾತಿ ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾನಟ್ಠಾನೇ ಸುರಾಗೇಹೇಯೇವ ಸಹಾಯೋ ಹೋತಿ। ‘‘ಪನ್ನಸಖಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಅಯಮೇವತ್ಥೋ। ಸಮ್ಮಿಯಸಮ್ಮಿಯೋತಿ ಸಮ್ಮ ಸಮ್ಮಾತಿ ವದನ್ತೋ ಸಮ್ಮುಖೇಯೇವ ಸಹಾಯೋ ಹೋತಿ, ಪರಮ್ಮುಖೇ ವೇರೀಸದಿಸೋ ಓತಾರಮೇವ ಗವೇಸತಿ। ಅತ್ಥೇಸು ಜಾತೇಸೂತಿ ತಥಾರೂಪೇಸು ಕಿಚ್ಚೇಸು ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇಸು। ವೇರಪ್ಪಸವೋತಿ ವೇರಬಹುಲತಾ। ಅನತ್ಥತಾತಿ ಅನತ್ಥಕಾರಿತಾ। ಸುಕದರಿಯತಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಕದರಿಯತಾ ಥದ್ಧಮಚ್ಛರಿಯಭಾವೋ । ಉದಕಮಿವ ಇಣಂ ವಿಗಾಹತೀತಿ ಪಾಸಾಣೋ ಉದಕಂ ವಿಯ ಸಂಸೀದನ್ತೋ ಇಣಂ ವಿಗಾಹತಿ।
Hoti pānasakhā nāmāti ekacco pānaṭṭhāne surāgeheyeva sahāyo hoti. ‘‘Pannasakhā’’tipi pāṭho, ayamevattho. Sammiyasammiyoti samma sammāti vadanto sammukheyeva sahāyo hoti, parammukhe verīsadiso otārameva gavesati. Atthesujātesūti tathārūpesu kiccesu samuppannesu. Verappasavoti verabahulatā. Anatthatāti anatthakāritā. Sukadariyatāti suṭṭhu kadariyatā thaddhamacchariyabhāvo . Udakamiva iṇaṃ vigāhatīti pāsāṇo udakaṃ viya saṃsīdanto iṇaṃ vigāhati.
ರತ್ತಿನುಟ್ಠಾನದೇಸ್ಸಿನಾತಿ ರತ್ತಿಂ ಅನುಟ್ಠಾನಸೀಲೇನ। ಅತಿಸಾಯಮಿದಂ ಅಹೂತಿ ಇದಂ ಅತಿಸಾಯಂ ಜಾತನ್ತಿ ಯೇ ಏವಂ ವತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ। ಇತಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಕಮ್ಮನ್ತೇತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಕಮ್ಮನ್ತೇ। ಅತ್ಥಾ ಅಚ್ಚೇನ್ತಿ ಮಾಣವೇತಿ ಏವರೂಪೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಅತ್ಥಾ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತೇಸು ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
Rattinuṭṭhānadessināti rattiṃ anuṭṭhānasīlena. Atisāyamidaṃ ahūti idaṃ atisāyaṃ jātanti ye evaṃ vatvā kammaṃ na karonti. Iti vissaṭṭhakammanteti evaṃ vatvā pariccattakammante. Atthā accenti māṇaveti evarūpe puggale atthā atikkamanti, tesu na tiṭṭhanti.
ತಿಣಾ ಭಿಯ್ಯೋತಿ ತಿಣತೋಪಿ ಉತ್ತರಿ। ಸೋ ಸುಖಂ ನ ವಿಹಾಯತೀತಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಸುಖಂ ನ ಜಹಾತಿ, ಸುಖಸಮಙ್ಗೀಯೇವ ಹೋತಿ। ಇಮಿನಾ ಕಥಾಮಗ್ಗೇನ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಗಿಹಿಭೂತೇನ ಸತಾ ಏತ್ತಕಂ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ವಡ್ಢಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಇಧಲೋಕೇ ಪರಲೋಕೇ ಗರಹಮೇವ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ।
Tiṇā bhiyyoti tiṇatopi uttari. So sukhaṃ na vihāyatīti so puriso sukhaṃ na jahāti, sukhasamaṅgīyeva hoti. Iminā kathāmaggena imamatthaṃ dasseti ‘‘gihibhūtena satā ettakaṃ kammaṃ na kātabbaṃ, karontassa vaḍḍhi nāma natthi. Idhaloke paraloke garahameva pāpuṇātī’’ti.
ಮಿತ್ತಪತಿರೂಪಕಾದಿವಣ್ಣನಾ
Mittapatirūpakādivaṇṇanā
೨೫೪. ಇದಾನಿ ಯೋ ಏವಂ ಕರೋತೋ ಅನತ್ಥೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅಞ್ಞಾನಿ ವಾ ಪನ ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ಭಯಾನಿ ಯೇಕೇಚಿ ಉಪದ್ದವಾ ಯೇಕೇಚಿ ಉಪಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಬಾಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಏವರೂಪಾ ಬಾಲಾ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಬಾಲೇ ಮಿತ್ತಪತಿರೂಪಕೇ ಅಮಿತ್ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಗಹಪತಿಪುತ್ತ ಅಮಿತ್ತಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಞ್ಞದತ್ಥುಹರೋತಿ ಸಯಂ ತುಚ್ಛಹತ್ಥೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಂಸೇನ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಹರತಿಯೇವ। ವಚೀಪರಮೋತಿ ವಚನಪರಮೋ ವಚನಮತ್ತೇನೇವ ದಾಯಕೋ ಕಾರಕೋ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಅನುಪ್ಪಿಯಭಾಣೀತಿ ಅನುಪ್ಪಿಯಂ ಭಣತಿ। ಅಪಾಯಸಹಾಯೋತಿ ಭೋಗಾನಂ ಅಪಾಯೇಸು ಸಹಾಯೋ ಹೋತಿ।
254. Idāni yo evaṃ karoto anattho uppajjati, aññāni vā pana yāni kānici bhayāni yekeci upaddavā yekeci upasaggā, sabbe te bālaṃ nissāya uppajjanti. Tasmā ‘‘evarūpā bālā na sevitabbā’’ti bāle mittapatirūpake amitte dassetuṃ cattārome, gahapatiputta amittātiādimāha. Tattha aññadatthuharoti sayaṃ tucchahattho āgantvā ekaṃsena yaṃkiñci haratiyeva. Vacīparamoti vacanaparamo vacanamatteneva dāyako kārako viya hoti. Anuppiyabhāṇīti anuppiyaṃ bhaṇati. Apāyasahāyoti bhogānaṃ apāyesu sahāyo hoti.
೨೫೫. ಏವಂ ಚತ್ತಾರೋ ಅಮಿತ್ತೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ತತ್ಥ ಏಕೇಕಂ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಿಭಜನ್ತೋ ಚತೂಹಿ ಖೋ, ಗಹಪತಿಪುತ್ತಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಞ್ಞದತ್ಥುಹರೋ ಹೋತೀತಿ ಏಕಂಸೇನ ಹಾರಕೋಯೇವ ಹೋತಿ। ಸಹಾಯಸ್ಸ ಗೇಹಂ ರಿತ್ತಹತ್ಥೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿವತ್ಥಸಾಟಕಾದೀನಂ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಸೋ ‘‘ಅತಿವಿಯ ತ್ವಂ ಸಮ್ಮ ಇಮಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸಸೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ತಂ ದೇತಿ। ಅಪ್ಪೇನ ಬಹುಮಿಚ್ಛತೀತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಪ್ಪಕಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಬಹುಂ ಪತ್ಥೇತಿ। ಭಯಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತಸ್ಸ ದಾಸೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ತಂ ತಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಸಬ್ಬದಾ ನ ಕರೋತಿ, ಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಕರೋತಿ, ನ ಪೇಮೇನಾತಿ ಅಮಿತ್ತೋ ನಾಮ ಜಾತೋ। ಸೇವತಿ ಅತ್ಥಕಾರಣಾತಿ ಮಿತ್ತಸನ್ಥವವಸೇನ ನ ಸೇವತಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಮೇವ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೋ ಸೇವತಿ।
255. Evaṃ cattāro amitte dassetvā puna tattha ekekaṃ catūhi kāraṇehi vibhajanto catūhi kho, gahapatiputtātiādimāha. Tattha aññadatthuharo hotīti ekaṃsena hārakoyeva hoti. Sahāyassa gehaṃ rittahattho āgantvā nivatthasāṭakādīnaṃ vaṇṇaṃ bhāsati, so ‘‘ativiya tvaṃ samma imassa vaṇṇaṃ bhāsasī’’ti aññaṃ nivāsetvā taṃ deti. Appena bahumicchatīti yaṃkiñci appakaṃ datvā tassa santikā bahuṃ pattheti. Bhayassakiccaṃ karotīti attano bhaye uppanne tassa dāso viya hutvā taṃ taṃ kiccaṃ karoti, ayaṃ sabbadā na karoti, bhaye uppanne karoti, na pemenāti amitto nāma jāto. Sevati atthakāraṇāti mittasanthavavasena na sevati, attano atthameva paccāsīsanto sevati.
೨೫೬. ಅತೀತೇನ ಪಟಿಸನ್ಥರತೀತಿ ಸಹಾಯೇ ಆಗತೇ ‘‘ಹಿಯ್ಯೋ ವಾ ಪರೇ ವಾ ನ ಆಗತೋಸಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಾರೇ ಸಸ್ಸಂ ಅತಿವಿಯ ನಿಪ್ಫನ್ನಂ, ಬಹೂನಿ ಸಾಲಿಯವಬೀಜಾದೀನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಾ ನಿಸೀದಿಮ್ಹ, ಅಜ್ಜ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ಖೀಣ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅತೀತೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅನಾಗತೇನಾತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಾರೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಸ್ಸಂ ಮನಾಪಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಫಲಭಾರಭರಿತಾ ಸಾಲಿಆದಯೋ, ಸಸ್ಸಸಙ್ಗಹೇ ಕತೇ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅನಾಗತೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ನಿರತ್ಥಕೇನಾತಿ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇ ವಾ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠೇ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸಹಾಯಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ಭೋ, ಇಧ ನಿಸೀದಾ’’ತಿ ವದತಿ। ಮನಾಪಂ ಸಾಟಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ಸಹಾಯಕಸ್ಸ ವತ ಮೇ ಅನುಚ್ಛವಿಕೋ ಅಞ್ಞೋ ಪನ ಮಯ್ಹಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏವಂ ನಿರತ್ಥಕೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ ನಾಮ। ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಸು ಕಿಚ್ಚೇಸು ಬ್ಯಸನಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ‘‘ಸಕಟೇನ ಮೇ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಚಕ್ಕಮಸ್ಸ ಭಿನ್ನಂ, ಅಕ್ಖೋ ಛಿನ್ನೋ’’ತಿಆದೀನಿ ವದತಿ।
256.Atītena paṭisantharatīti sahāye āgate ‘‘hiyyo vā pare vā na āgatosi, amhākaṃ imasmiṃ vāre sassaṃ ativiya nipphannaṃ, bahūni sāliyavabījādīni ṭhapetvā maggaṃ olokentā nisīdimha, ajja pana sabbaṃ khīṇa’’nti evaṃ atītena saṅgaṇhāti. Anāgatenāti ‘‘imasmiṃ vāre amhākaṃ sassaṃ manāpaṃ bhavissati, phalabhārabharitā sāliādayo, sassasaṅgahe kate tumhākaṃ saṅgahaṃ kātuṃ samatthā bhavissāmā’’ti evaṃ anāgatena saṅgaṇhāti. Niratthakenāti hatthikkhandhe vā assapiṭṭhe vā nisinno sahāyaṃ disvā ‘‘ehi, bho, idha nisīdā’’ti vadati. Manāpaṃ sāṭakaṃ nivāsetvā ‘‘sahāyakassa vata me anucchaviko añño pana mayhaṃ natthī’’ti vadati, evaṃ niratthakena saṅgaṇhāti nāma. Paccuppannesu kiccesu byasanaṃ dassetīti ‘‘sakaṭena me attho’’ti vutte ‘‘cakkamassa bhinnaṃ, akkho chinno’’tiādīni vadati.
೨೫೭. ಪಾಪಕಮ್ಪಿಸ್ಸ ಅನುಜಾನಾತೀತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಕರೋಮಾತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು ಸಮ್ಮ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಅನುಜಾನಾತಿ। ಕಲ್ಯಾಣೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಹಾಯೋ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ಸುರಂ ಪಿವನ್ತಿ, ಏಹಿ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಾಧೂತಿ ಗಚ್ಛತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಇತಿ ವಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ‘‘ಮಿತ್ತಪತಿರೂಪಕಾ ಏತೇ’’ತಿ ಏವಂ ಜಾನಿತ್ವಾ।
257.Pāpakampissa anujānātīti pāṇātipātādīsu yaṃkiñci karomāti vutte ‘‘sādhu samma karomā’’ti anujānāti. Kalyāṇepi eseva nayo. Sahāyo hotīti ‘‘asukaṭṭhāne suraṃ pivanti, ehi tattha gacchāmā’’ti vutte sādhūti gacchati. Esa nayo sabbattha. Iti viññāyāti ‘‘mittapatirūpakā ete’’ti evaṃ jānitvā.
ಸುಹದಮಿತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ
Suhadamittādivaṇṇanā
೨೬೦. ಏವಂ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಪಾಪಮಿತ್ತೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪುನ ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಗಹಪತಿಪುತ್ತಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸುಹದಾತಿ ಸುನ್ದರಹದಯಾ।
260. Evaṃ na sevitabbe pāpamitte dassetvā idāni sevitabbe kalyāṇamitte dassento puna cattārome, gahapatiputtātiādimāha. Tattha suhadāti sundarahadayā.
೨೬೧. ಪಮತ್ತಂ ರಕ್ಖತೀತಿ ಮಜ್ಜಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಗಾಮಮಜ್ಝೇ ವಾ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ವಾ ಮಗ್ಗೇ ವಾ ನಿಪನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏವಂನಿಪನ್ನಸ್ಸ ಕೋಚಿದೇವ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಮ್ಪಿ ಹರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಸಮೀಪೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಸಾಪತೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸಹಾಯೋ ಬಹಿಗತೋ ವಾ ಹೋತಿ ಸುರಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ವಾ ಪಮತ್ತೋ, ಗೇಹಂ ಅನಾರಕ್ಖಂ ‘‘ಕೋಚಿದೇವ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಹರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಗೇಹಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಧನಂ ರಕ್ಖತಿ। ಭೀತಸ್ಸಾತಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ಮಾದಿಸೇ ಸಹಾಯೇ ಠಿತೇ ಕಿಂ ಭಾಯಸೀ’’ತಿ ತಂ ಭಯಂ ಹರನ್ತೋ ಪಟಿಸರಣಂ ಹೋತಿ। ತದ್ದಿಗುಣಂ ಭೋಗನ್ತಿ ಕಿಚ್ಚಕರಣೀಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸಹಾಯಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ವದತಿ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ? ರಾಜಕುಲೇ ಕಮ್ಮಂ ಅತ್ಥೀತಿ। ಕಿಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಏಕೋ ಕಹಾಪಣೋತಿ। ‘‘ನಗರೇ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನ ಏಕಕಹಾಪಣೇನ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತಿ, ದ್ವೇ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಯತ್ತಕಂ ವದತಿ, ತತೋ ದಿಗುಣಂ ದೇತಿ।
261.Pamattaṃ rakkhatīti majjaṃ pivitvā gāmamajjhe vā gāmadvāre vā magge vā nipannaṃ disvā ‘‘evaṃnipannassa kocideva nivāsanapārupanampi hareyyā’’ti samīpe nisīditvā pabuddhakāle gahetvā gacchati. Pamattassasāpateyyanti sahāyo bahigato vā hoti suraṃ pivitvā vā pamatto, gehaṃ anārakkhaṃ ‘‘kocideva yaṃkiñci hareyyā’’ti gehaṃ pavisitvā tassa dhanaṃ rakkhati. Bhītassāti kismiñcideva bhaye uppanne ‘‘mā bhāyi, mādise sahāye ṭhite kiṃ bhāyasī’’ti taṃ bhayaṃ haranto paṭisaraṇaṃ hoti. Taddiguṇaṃ bhoganti kiccakaraṇīye uppanne sahāyaṃ attano santikaṃ āgataṃ disvā vadati ‘‘kasmā āgatosī’’ti? Rājakule kammaṃ atthīti. Kiṃ laddhuṃ vaṭṭatīti? Eko kahāpaṇoti. ‘‘Nagare kammaṃ nāma na ekakahāpaṇena nipphajjati, dve gaṇhāhī’’ti evaṃ yattakaṃ vadati, tato diguṇaṃ deti.
೨೬೨. ಗುಯ್ಹಮಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಯ್ಹಂ ನಿಗೂಹಿತುಂ ಯುತ್ತಕಥಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅಕಥೇತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಆಚಿಕ್ಖತಿ। ಗುಯ್ಹಮಸ್ಸ ಪರಿಗೂಹತೀತಿ ತೇನ ಕಥಿತಂ ಗುಯ್ಹಂ ಯಥಾ ಅಞ್ಞೋ ನ ಜಾನಾತಿ, ಏವಂ ರಕ್ಖತಿ। ಆಪದಾಸು ನ ವಿಜಹತೀತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಭಯೇ ನ ಪರಿಚ್ಚಜತಿ। ಜೀವಿತಮ್ಪಿಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಸಹಾಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಅಗಣೇತ್ವಾಪಿ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿಯೇವ।
262.Guyhamassa ācikkhatīti attano guyhaṃ nigūhituṃ yuttakathaṃ aññassa akathetvā tasseva ācikkhati. Guyhamassa parigūhatīti tena kathitaṃ guyhaṃ yathā añño na jānāti, evaṃ rakkhati. Āpadāsu na vijahatīti uppanne bhaye na pariccajati. Jīvitampissa atthāyāti attano jīvitampi tassa sahāyassa atthāya pariccattameva hoti, attano jīvitaṃ agaṇetvāpi tassa kammaṃ karotiyeva.
೨೬೩. ಪಾಪಾ ನಿವಾರೇತೀತಿ ಅಮ್ಹೇಸು ಪಸ್ಸನ್ತೇಸು ಪಸ್ಸನ್ತೇಸು ತ್ವಂ ಏವಂ ಕಾತುಂ ನ ಲಭಸಿ, ಪಞ್ಚ ವೇರಾನಿ ದಸ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥೇ ಮಾ ಕರೋಹೀತಿ ನಿವಾರೇತಿ। ಕಲ್ಯಾಣೇ ನಿವೇಸೇತೀತಿ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮೇ ತೀಸು ಸರಣೇಸು ಪಞ್ಚಸೀಲೇಸು ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥೇಸು ವತ್ತಸ್ಸು, ದಾನಂ ದೇಹಿ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋಹಿ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾಹೀತಿ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೇ ನಿಯೋಜೇತಿ। ಅಸ್ಸುತಂ ಸಾವೇತೀತಿ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಂ ಸುಖುಮಂ ನಿಪುಣಂ ಕಾರಣಂ ಸಾವೇತಿ। ಸಗ್ಗಸ್ಸ ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಇದಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಸಗ್ಗಸ್ಸ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖತಿ।
263.Pāpā nivāretīti amhesu passantesu passantesu tvaṃ evaṃ kātuṃ na labhasi, pañca verāni dasa akusalakammapathe mā karohīti nivāreti. Kalyāṇe nivesetīti kalyāṇakamme tīsu saraṇesu pañcasīlesu dasakusalakammapathesu vattassu, dānaṃ dehi puññaṃ karohi dhammaṃ suṇāhīti evaṃ kalyāṇe niyojeti. Assutaṃ sāvetīti assutapubbaṃ sukhumaṃ nipuṇaṃ kāraṇaṃ sāveti. Saggassa magganti idaṃ kammaṃ katvā sagge nibbattantīti evaṃ saggassa maggaṃ ācikkhati.
೨೬೪. ಅಭವೇನಸ್ಸ ನ ನನ್ದತೀತಿ ತಸ್ಸ ಅಭವೇನ ಅವುಡ್ಢಿಯಾ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಜನಸ್ಸ ವಾ ತಥಾರೂಪಂ ಪಾರಿಜುಞ್ಞಂ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ನ ನನ್ದತಿ, ಅನತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ। ಭವೇನಾತಿ ವುಡ್ಢಿಯಾ ತಥಾರೂಪಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಾ ಇಸ್ಸರಿಯಪ್ಪಟಿಲಾಭಂ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ನನ್ದತಿ, ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ। ಅವಣ್ಣಂ ಭಣಮಾನಂ ನಿವಾರೇತೀತಿ ‘‘ಅಸುಕೋ ವಿರೂಪೋ ನ ಪಾಸಾದಿಕೋ ದುಜ್ಜಾತಿಕೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ’’ತಿ ವಾ ವುತ್ತೇ ‘‘ಏವಂ ಮಾ ಭಣಿ, ರೂಪವಾ ಚ ಸೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಚ ಸುಜಾತೋ ಚ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ವಚನೇಹಿ ಪರಂ ಅತ್ತನೋ ಸಹಾಯಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಣಮಾನಂ ನಿವಾರೇತಿ। ವಣ್ಣಂ ಭಣಮಾನಂ ಪಸಂಸತೀತಿ ‘‘ಅಸುಕೋ ರೂಪವಾ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಸುಜಾತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಹೋ ಸುಟ್ಠು ವದಸಿ, ಸುಭಾಸಿತಂ ತಯಾ, ಏವಮೇತಂ, ಏಸ ಪುರಿಸೋ ರೂಪವಾ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಸುಜಾತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ಸಹಾಯಕಸ್ಸ ಪರಂ ವಣ್ಣಂ ಭಣಮಾನಂ ಪಸಂಸತಿ।
264.Abhavenassa na nandatīti tassa abhavena avuḍḍhiyā puttadārassa vā parijanassa vā tathārūpaṃ pārijuññaṃ disvā vā sutvā vā na nandati, anattamano hoti. Bhavenāti vuḍḍhiyā tathārūpassa sampattiṃ vā issariyappaṭilābhaṃ vā disvā vā sutvā vā nandati, attamano hoti. Avaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ nivāretīti ‘‘asuko virūpo na pāsādiko dujjātiko dussīlo’’ti vā vutte ‘‘evaṃ mā bhaṇi, rūpavā ca so pāsādiko ca sujāto ca sīlasampanno cā’’tiādīhi vacanehi paraṃ attano sahāyassa avaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ nivāreti. Vaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ pasaṃsatīti ‘‘asuko rūpavā pāsādiko sujāto sīlasampanno’’ti vutte ‘‘aho suṭṭhu vadasi, subhāsitaṃ tayā, evametaṃ, esa puriso rūpavā pāsādiko sujāto sīlasampanno’’ti evaṃ attano sahāyakassa paraṃ vaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ pasaṃsati.
೨೬೫. ಜಲಂ ಅಗ್ಗೀವ ಭಾಸತೀತಿ ರತ್ತಿಂ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಜಲಮಾನೋ ಅಗ್ಗಿ ವಿಯ ವಿರೋಚತಿ।
265.Jalaṃ aggīva bhāsatīti rattiṃ pabbatamatthake jalamāno aggi viya virocati.
ಭೋಗೇ ಸಂಹರಮಾನಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಪರಮ್ಪಿ ಅಪೀಳೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಭೋಗೇ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇನ್ತಸ್ಸ ರಾಸಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ಭಮರಸ್ಸೇವ ಇರೀಯತೋತಿ ಯಥಾ ಭಮರೋ ಪುಪ್ಫಾನಂ ವಣ್ಣಗನ್ಧಂ ಅಪೋಥಯಂ ತುಣ್ಡೇನಪಿ ಪಕ್ಖೇಹಿಪಿ ರಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಕಪ್ಪಮಾಣಂ ಮಧುಪಟಲಂ ಕರೋತಿ, ಏವಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಮಹನ್ತಂ ಭೋಗರಾಸಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ಭೋಗಾ ಸನ್ನಿಚಯಂ ಯನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಭೋಗಾ ನಿಚಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಕಥಂ? ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಉಪಚಿಕಾಹಿ ಸಂವಡ್ಢಿಯಮಾನೋ ವಮ್ಮಿಕೋ ವಿಯ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಮ್ಮಿಕೋವುಪಚೀಯತೀ’’ತಿ। ಯಥಾ ವಮ್ಮಿಕೋ ಉಪಚಿಯತಿ, ಏವಂ ನಿಚಯಂ ಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Bhoge saṃharamānassāti attānampi parampi apīḷetvā dhammena samena bhoge sampiṇḍentassa rāsiṃ karontassa. Bhamarasseva irīyatoti yathā bhamaro pupphānaṃ vaṇṇagandhaṃ apothayaṃ tuṇḍenapi pakkhehipi rasaṃ āharitvā anupubbena cakkappamāṇaṃ madhupaṭalaṃ karoti, evaṃ anupubbena mahantaṃ bhogarāsiṃ karontassa. Bhogā sannicayaṃ yantīti tassa bhogā nicayaṃ gacchanti. Kathaṃ? Anupubbena upacikāhi saṃvaḍḍhiyamāno vammiko viya. Tenāha ‘‘vammikovupacīyatī’’ti. Yathā vammiko upaciyati, evaṃ nicayaṃ yantīti attho.
ಸಮಾಹತ್ವಾತಿ ಸಮಾಹರಿತ್ವಾ। ಅಲಮತ್ಥೋತಿ ಯುತ್ತಸಭಾವೋ ಸಮತ್ಥೋ ವಾ ಪರಿಯತ್ತರೂಪೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಾಪೇತುಂ।
Samāhatvāti samāharitvā. Alamatthoti yuttasabhāvo samattho vā pariyattarūpo gharāvāsaṃ saṇṭhāpetuṃ.
ಇದಾನಿ ಯಥಾ ವಾ ಘರಾವಾಸೋ ಸಣ್ಠಪೇತಬ್ಬೋ, ತಥಾ ಓವದನ್ತೋ ಚತುಧಾ ವಿಭಜೇ ಭೋಗೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸ ವೇ ಮಿತ್ತಾನಿ ಗನ್ಥತೀತಿ ಸೋ ಏವಂ ವಿಭಜನ್ತೋ ಮಿತ್ತಾನಿ ಗನ್ಥತಿ ನಾಮ ಅಭೇಜ್ಜಮಾನಾನಿ ಠಪೇತಿ। ಯಸ್ಸ ಹಿ ಭೋಗಾ ಸನ್ತಿ, ಸೋ ಏವ ಮಿತ್ತೇ ಠಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನ ಇತರೋ।
Idāni yathā vā gharāvāso saṇṭhapetabbo, tathā ovadanto catudhā vibhaje bhogetiādimāha. Tattha sa ve mittāni ganthatīti so evaṃ vibhajanto mittāni ganthati nāma abhejjamānāni ṭhapeti. Yassa hi bhogā santi, so eva mitte ṭhapetuṃ sakkoti, na itaro.
ಏಕೇನ ಭೋಗೇ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಏಕೇನ ಕೋಟ್ಠಾಸೇನ ಭೋಗೇ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ದ್ವೀಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಪಯೋಜಯೇತಿ ದ್ವೀಹಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದಿಕಮ್ಮಂ ಪಯೋಜೇಯ್ಯ। ಚತುತ್ಥಞ್ಚ ನಿಧಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ಚತುತ್ಥಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ನಿಧಾಪೇತ್ವಾ ಠಪೇಯ್ಯ। ಆಪದಾಸು ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಕುಲಾನಞ್ಹಿ ನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಏಕಸದಿಸಂ ವತ್ತತಿ, ಕದಾಚಿ ರಾಜಾದಿವಸೇನ ಆಪದಾಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಆಪದಾಸು ಉಪ್ಪನ್ನಾಸು ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ‘‘ಏಕಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ನಿಧಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಆಹ । ಇಮೇಸು ಪನ ಚತೂಸು ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಕತರಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕುಸಲಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಭೋಗೇ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಕೋಟ್ಠಾಸಂ। ತತೋ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ಕಪಣದ್ಧಿಕಾದೀನಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪೇಸಕಾರನ್ಹಾಪಿತಾದೀನಮ್ಪಿ ವೇತನಂ ದಾತಬ್ಬಂ।
Ekenabhoge bhuñjeyyāti ekena koṭṭhāsena bhoge bhuñjeyya. Dvīhi kammaṃ payojayeti dvīhi koṭṭhāsehi kasivāṇijjādikammaṃ payojeyya. Catutthañca nidhāpeyyāti catutthaṃ koṭṭhāsaṃ nidhāpetvā ṭhapeyya. Āpadāsu bhavissatīti kulānañhi na sabbakālaṃ ekasadisaṃ vattati, kadāci rājādivasena āpadāpi uppajjanti, tasmā evaṃ āpadāsu uppannāsu bhavissatīti ‘‘ekaṃ koṭṭhāsaṃ nidhāpeyyā’’ti āha . Imesu pana catūsu koṭṭhāsesu katarakoṭṭhāsaṃ gahetvā kusalaṃ kātabbanti? ‘‘Bhoge bhuñjeyyā’’ti vuttakoṭṭhāsaṃ. Tato gaṇhitvā bhikkhūnampi kapaṇaddhikādīnampi dātabbaṃ, pesakāranhāpitādīnampi vetanaṃ dātabbaṃ.
ಛದ್ದಿಸಾಪಟಿಚ್ಛಾದನಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ
Chaddisāpaṭicchādanakaṇḍavaṇṇanā
೨೬೬. ಇತಿ ಭಗವಾ ಏತ್ತಕೇನ ಕಥಾಮಗ್ಗೇನ ಏವಂ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಅಕುಸಲಂ ಪಹಾಯ ಛಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಭೋಗಾನಂ ಅಪಾಯಮುಖಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸೋಳಸ ಮಿತ್ತಾನಿ ಸೇವನ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ದಾರಭರಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ಧಮ್ಮಿಕೇನ ಆಜೀವೇನ ಜೀವತಿ, ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಞ್ಚ ಅನ್ತರೇ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ವಿಯ ವಿರೋಚತೀತಿ ವಜ್ಜನೀಯಧಮ್ಮವಜ್ಜನತ್ಥಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಧಮ್ಮಸೇವನತ್ಥಞ್ಚ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ಇದಾನಿ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ ಛ ದಿಸಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಥಞ್ಚ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಾತಿಆದಿಮಾಹ।
266. Iti bhagavā ettakena kathāmaggena evaṃ gahapatiputtassa ariyasāvako catūhi kāraṇehi akusalaṃ pahāya chahi kāraṇehi bhogānaṃ apāyamukhaṃ vajjetvā soḷasa mittāni sevanto gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā dārabharaṇaṃ karonto dhammikena ājīvena jīvati, devamanussānañca antare aggikkhandho viya virocatīti vajjanīyadhammavajjanatthaṃ sevitabbadhammasevanatthañca ovādaṃ datvā idāni namassitabbā cha disā dassento kathañca gahapatiputtātiādimāha.
ತತ್ಥ ಛದ್ದಿಸಾಪಟಿಚ್ಛಾದೀತಿ ಯಥಾ ಛಹಿ ದಿಸಾಹಿ ಆಗಮನಭಯಂ ನ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಖೇಮಂ ಹೋತಿ ನಿಬ್ಭಯಂ ಏವಂ ವಿಹರನ್ತೋ ‘‘ಛದ್ದಿಸಾಪಟಿಚ್ಛಾದೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಪುರತ್ಥಿಮಾ ದಿಸಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದೀಸು ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪುಬ್ಬುಪಕಾರಿತಾಯ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ದಿಸಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಆಚರಿಯಾ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯತಾಯ ದಕ್ಖಿಣಾ ದಿಸಾತಿ। ಪುತ್ತದಾರಾ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನುಬನ್ಧನವಸೇನ ಪಚ್ಛಿಮಾ ದಿಸಾತಿ। ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಯಸ್ಮಾ ಸೋ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ತೇ ತೇ ದುಕ್ಖವಿಸೇಸೇ ಉತ್ತರತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉತ್ತರಾ ದಿಸಾತಿ। ದಾಸಕಮ್ಮಕರಾ ಪಾದಮೂಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾನವಸೇನ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ದಿಸಾತಿ। ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಗುಣೇಹಿ ಉಪರಿ ಠಿತಭಾವೇನ ಉಪರಿಮಾ ದಿಸಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Tattha chaddisāpaṭicchādīti yathā chahi disāhi āgamanabhayaṃ na āgacchati, khemaṃ hoti nibbhayaṃ evaṃ viharanto ‘‘chaddisāpaṭicchādī’’ti vuccati. ‘‘Puratthimā disā mātāpitaro veditabbā’’tiādīsu mātāpitaro pubbupakāritāya puratthimā disāti veditabbā. Ācariyā dakkhiṇeyyatāya dakkhiṇā disāti. Puttadārā piṭṭhito anubandhanavasena pacchimā disāti. Mittāmaccā yasmā so mittāmacce nissāya te te dukkhavisese uttarati, tasmā uttarā disāti. Dāsakammakarā pādamūle patiṭṭhānavasena heṭṭhimā disāti. Samaṇabrāhmaṇā guṇehi upari ṭhitabhāvena uparimā disāti veditabbā.
೨೬೭. ಭತೋ ನೇ ಭರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಹಂ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಥಞ್ಞಂ ಪಾಯೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾದೇ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಮುಖೇನ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ನಹಾಪೇತ್ವಾ ಮಣ್ಡೇತ್ವಾ ಭತೋ ಭರಿತೋ ಜಗ್ಗಿತೋ, ಸ್ವಾಹಂ ಅಜ್ಜ ತೇ ಮಹಲ್ಲಕೇ ಪಾದಧೋವನನ್ಹಾಪನಯಾಗುಭತ್ತದಾನಾದೀಹಿ ಭರಿಸ್ಸಾಮಿ।
267.Bhato ne bharissāmīti ahaṃ mātāpitūhi thaññaṃ pāyetvā hatthapāde vaḍḍhetvā mukhena siṅghāṇikaṃ apanetvā nahāpetvā maṇḍetvā bhato bharito jaggito, svāhaṃ ajja te mahallake pādadhovananhāpanayāgubhattadānādīhi bharissāmi.
ಕಿಚ್ಚಂ ನೇಸಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ರಾಜಕುಲಾದೀಸು ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ। ಕುಲವಂಸಂ ಸಣ್ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಸನ್ತಕಂ ಖೇತ್ತವತ್ಥುಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದಿಂ ಅವಿನಾಸೇತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತೋಪಿ ಕುಲವಂಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ ನಾಮ। ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅಧಮ್ಮಿಕವಂಸತೋ ಹಾರೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಿಕವಂಸೇ ಠಪೇನ್ತೋಪಿ, ಕುಲವಂಸೇನ ಆಗತಾನಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ಅನುಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪವತ್ತೇನ್ತೋಪಿ ಕುಲವಂಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ ನಾಮ। ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಕುಲವಂಸಂ ಸಣ್ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
Kiccaṃ nesaṃ karissāmīti attano kammaṃ ṭhapetvā mātāpitūnaṃ rājakulādīsu uppannaṃ kiccaṃ gantvā karissāmi. Kulavaṃsaṃ saṇṭhapessāmīti mātāpitūnaṃ santakaṃ khettavatthuhiraññasuvaṇṇādiṃ avināsetvā rakkhantopi kulavaṃsaṃ saṇṭhapeti nāma. Mātāpitaro adhammikavaṃsato hāretvā dhammikavaṃse ṭhapentopi, kulavaṃsena āgatāni salākabhattādīni anupacchinditvā pavattentopi kulavaṃsaṃ saṇṭhapeti nāma. Idaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘kulavaṃsaṃ saṇṭhapessāmī’’ti.
ದಾಯಜ್ಜಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಮೀತಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅತ್ತನೋ ಓವಾದೇ ಅವತ್ತಮಾನೇ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪನ್ನೇ ದಾರಕೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಪತ್ವಾ ಅಪುತ್ತೇ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇ ದಾಯಜ್ಜಾರಹಾ ನ ಹೋನ್ತಿ। ಓವಾದೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಪನ ಕುಲಸನ್ತಕಸ್ಸ ಸಾಮಿಕೇ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಹಂ ಏವಂ ವತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ‘‘ದಾಯಜ್ಜಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
Dāyajjaṃ paṭipajjāmīti mātāpitaro attano ovāde avattamāne micchāpaṭipanne dārake vinicchayaṃ patvā aputte karonti, te dāyajjārahā na honti. Ovāde vattamāne pana kulasantakassa sāmike karonti, ahaṃ evaṃ vattissāmīti adhippāyena ‘‘dāyajjaṃ paṭipajjāmī’’ti vuttaṃ.
ದಕ್ಖಿಣಂ ಅನುಪ್ಪದಸ್ಸಾಮೀತಿ ತೇಸಂ ಪತ್ತಿದಾನಂ ಕತ್ವಾ ತತಿಯದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾನಂ ಅನುಪ್ಪದಸ್ಸಾಮಿ। ಪಾಪಾ ನಿವಾರೇನ್ತೀತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ ಆದೀನವಂ ವತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ಮಾ ಏವರೂಪಂ ಕರೀ’’ತಿ ನಿವಾರೇನ್ತಿ, ಕತಮ್ಪಿ ಗರಹನ್ತಿ। ಕಲ್ಯಾಣೇ ನಿವೇಸೇನ್ತೀತಿ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ವಿಯ ಲಞ್ಜಂ ದತ್ವಾಪಿ ಸೀಲಸಮಾದಾನಾದೀಸು ನಿವೇಸೇನ್ತಿ। ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಓವಾದೇ ಠಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವಂಸಾನುಗತಂ ಮುದ್ದಾಗಣನಾದಿಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತಿ। ಪತಿರೂಪೇನಾತಿ ಕುಲಸೀಲರೂಪಾದೀಹಿ ಅನುರೂಪೇನ।
Dakkhiṇaṃ anuppadassāmīti tesaṃ pattidānaṃ katvā tatiyadivasato paṭṭhāya dānaṃ anuppadassāmi. Pāpā nivārentīti pāṇātipātādīnaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikaṃ ādīnavaṃ vatvā, ‘‘tāta, mā evarūpaṃ karī’’ti nivārenti, katampi garahanti. Kalyāṇe nivesentīti anāthapiṇḍiko viya lañjaṃ datvāpi sīlasamādānādīsu nivesenti. Sippaṃ sikkhāpentīti attano ovāde ṭhitabhāvaṃ ñatvā vaṃsānugataṃ muddāgaṇanādisippaṃ sikkhāpenti. Patirūpenāti kulasīlarūpādīhi anurūpena.
ಸಮಯೇ ದಾಯಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದೇನ್ತೀತಿ ಸಮಯೇ ಧನಂ ದೇನ್ತಿ। ತತ್ಥ ನಿಚ್ಚಸಮಯೋ ಕಾಲಸಮಯೋತಿ ದ್ವೇ ಸಮಯಾ। ನಿಚ್ಚಸಮಯೇ ದೇನ್ತಿ ನಾಮ ‘‘ಉಟ್ಠಾಯ ಸಮುಟ್ಠಾಯ ಇಮಂ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ ಗಣ್ಹ, ಅಯಂ ತೇ ಪರಿಬ್ಬಯೋ ಹೋತು, ಇಮಿನಾ ಕುಸಲಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ। ಕಾಲಸಮಯೇ ದೇನ್ತಿ ನಾಮ ಸಿಖಾಠಪನಆವಾಹವಿವಾಹಾದಿಸಮಯೇ ದೇನ್ತಿ। ಅಪಿಚ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ ಮರಣಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ‘‘ಇಮಿನಾ ಕುಸಲಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ದೇನ್ತಾಪಿ ಸಮಯೇ ದೇನ್ತಿ ನಾಮ। ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತೀತಿ ಯಂ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸತೋ ಭಯಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ತಂ ನಾಗಚ್ಛತಿ, ಏವಂ ಪಿಹಿತಾ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಹಿ ಪುತ್ತಾ ವಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ, ಅಸ್ಸು, ಮಾತಾಪಿತರೋ ದಹರಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಜಗ್ಗನಾದೀಹಿ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನಾ, ಏತೇ ದಾರಕಾ, ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಪ್ಪತಿರೂಪಾತಿ ಏತಂ ಭಯಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನಾ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ವಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪುತ್ತಾನಂ ನಾನುರೂಪಾತಿ ಏತಂ ಭಯಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಉಭೋಸು ವಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇಸು ದುವಿಧಮ್ಪಿ ತಂ ಭಯಂ ಹೋತಿ। ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನೇಸು ಸಬ್ಬಂ ನ ಹೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ ಖೇಮಾ ಅಪ್ಪಟಿಭಯಾ’’ತಿ।
Samaye dāyajjaṃ niyyādentīti samaye dhanaṃ denti. Tattha niccasamayo kālasamayoti dve samayā. Niccasamaye denti nāma ‘‘uṭṭhāya samuṭṭhāya imaṃ gaṇhitabbaṃ gaṇha, ayaṃ te paribbayo hotu, iminā kusalaṃ karohī’’ti denti. Kālasamaye denti nāma sikhāṭhapanaāvāhavivāhādisamaye denti. Apica pacchime kāle maraṇamañce nipannassa ‘‘iminā kusalaṃ karohī’’ti dentāpi samaye denti nāma. Paṭicchannā hotīti yaṃ puratthimadisato bhayaṃ āgaccheyya, yathā taṃ nāgacchati, evaṃ pihitā hoti. Sace hi puttā vippaṭipannā, assu, mātāpitaro daharakālato paṭṭhāya jagganādīhi sammā paṭipannā, ete dārakā, mātāpitūnaṃ appatirūpāti etaṃ bhayaṃ āgaccheyya. Puttā sammā paṭipannā, mātāpitaro vippaṭipannā, mātāpitaro puttānaṃ nānurūpāti etaṃ bhayaṃ āgaccheyya. Ubhosu vippaṭipannesu duvidhampi taṃ bhayaṃ hoti. Sammā paṭipannesu sabbaṃ na hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā’’ti.
ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಭಗವಾ ಸಿಙ್ಗಾಲಕಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ ತೇ, ಗಹಪತಿಪುತ್ತ, ಪಿತಾ ಲೋಕಸಮ್ಮತಂ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದಿಸಂ ನಮಸ್ಸಾಪೇತಿ। ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪನ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾಸದಿಸೇ ಕತ್ವಾ ನಮಸ್ಸಾಪೇತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ತೇ ಪಿತರಾ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ದಿಸಾ ಅಕ್ಖಾತಾ, ನೋ ಅಞ್ಞಾ’’ತಿ।
Evañca pana vatvā bhagavā siṅgālakaṃ etadavoca – ‘‘na kho te, gahapatiputta, pitā lokasammataṃ puratthimaṃ disaṃ namassāpeti. Mātāpitaro pana puratthimadisāsadise katvā namassāpeti. Ayañhi te pitarā puratthimā disā akkhātā, no aññā’’ti.
೨೬೮. ಉಟ್ಠಾನೇನಾತಿ ಆಸನಾ ಉಟ್ಠಾನೇನ। ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಹಿ ಆಚರಿಯಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥತೋ ಭಣ್ಡಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಬೀಜನಪಾದಧೋವನಪಾದಮಕ್ಖನಾನಿ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಉಟ್ಠಾನೇನಾ’’ತಿ। ಉಪಟ್ಠಾನೇನಾತಿ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉಪಟ್ಠಾನಗಮನೇನ। ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣಕಾಲೇ ಪನ ಅವಸ್ಸಕಮೇವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ। ಸುಸ್ಸೂಸಾಯಾತಿ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಸವನೇನ। ಅಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಸುಣನ್ತೋ ಹಿ ವಿಸೇಸಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛತಿ। ಪಾರಿಚರಿಯಾಯಾತಿ ಅವಸೇಸಖುದ್ದಕಪಾರಿಚರಿಯಾಯ। ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಹಿ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಪಾತೋವ ವುಟ್ಠಾಯ ಮುಖೋದಕದನ್ತಕಟ್ಠಂ ದತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಕಾಲೇಪಿ ಪಾನೀಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಕಿಲಿಟ್ಠವತ್ಥಾದೀನಿ ಧೋವಿತಬ್ಬಾನಿ, ಸಾಯಂ ನಹಾನೋದಕಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಅಫಾಸುಕಾಲೇ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಪಬ್ಬಜಿತೇನಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಾರಿಚರಿಯಾಯಾ’’ತಿ। ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸಿಪ್ಪಪಟಿಗ್ಗಹಣೇನಾತಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನಾಮ ಥೋಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಬಹುವಾರೇ ಸಜ್ಝಾಯಕರಣಂ, ಏಕಪದಮ್ಪಿ ವಿಸುದ್ಧಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
268.Uṭṭhānenāti āsanā uṭṭhānena. Antevāsikena hi ācariyaṃ dūratova āgacchantaṃ disvā āsanā vuṭṭhāya paccuggamanaṃ katvā hatthato bhaṇḍakaṃ gahetvā āsanaṃ paññapetvā nisīdāpetvā bījanapādadhovanapādamakkhanāni kātabbāni. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘uṭṭhānenā’’ti. Upaṭṭhānenāti divasassa tikkhattuṃ upaṭṭhānagamanena. Sippuggahaṇakāle pana avassakameva gantabbaṃ hoti. Sussūsāyāti saddahitvā savanena. Asaddahitvā suṇanto hi visesaṃ nādhigacchati. Pāricariyāyāti avasesakhuddakapāricariyāya. Antevāsikena hi ācariyassa pātova vuṭṭhāya mukhodakadantakaṭṭhaṃ datvā bhattakiccakālepi pānīyaṃ gahetvā paccupaṭṭhānādīni katvā vanditvā gantabbaṃ. Kiliṭṭhavatthādīni dhovitabbāni, sāyaṃ nahānodakaṃ paccupaṭṭhapetabbaṃ. Aphāsukāle upaṭṭhātabbaṃ. Pabbajitenapi sabbaṃ antevāsikavattaṃ kātabbaṃ. Idaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘pāricariyāyā’’ti. Sakkaccaṃ sippapaṭiggahaṇenāti sakkaccaṃ paṭiggahaṇaṃ nāma thokaṃ gahetvā bahuvāre sajjhāyakaraṇaṃ, ekapadampi visuddhameva gahetabbaṃ.
ಸುವಿನೀತಂ ವಿನೇನ್ತೀತಿ ‘‘ಏವಂ ತೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಠಾತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಪಾಪಮಿತ್ತಾ ವಜ್ಜೇತಬ್ಬಾ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಏವಂ ಆಚಾರಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತಿ ವಿನೇನ್ತಿ। ಸುಗ್ಗಹಿತಂ ಗಾಹಾಪೇನ್ತೀತಿ ಯಥಾ ಸುಗ್ಗಹಿತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಅತ್ಥಞ್ಚ ಬ್ಯಞ್ಜನಞ್ಚ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಯೋಗಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತಿ। ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಸು ಪಟಿಯಾದೇನ್ತೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಮಯಾ ಸಮಸಮೋ, ಏತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಗುಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಸು ಪತಿಟ್ಠಪೇನ್ತಿ।
Suvinītaṃ vinentīti ‘‘evaṃ te nisīditabbaṃ, evaṃ ṭhātabbaṃ, evaṃ khāditabbaṃ, evaṃ bhuñjitabbaṃ, pāpamittā vajjetabbā, kalyāṇamittā sevitabbā’’ti evaṃ ācāraṃ sikkhāpenti vinenti. Suggahitaṃ gāhāpentīti yathā suggahitaṃ gaṇhāti, evaṃ atthañca byañjanañca sodhetvā payogaṃ dassetvā gaṇhāpenti. Mittāmaccesu paṭiyādentīti ‘‘ayaṃ amhākaṃ antevāsiko byatto bahussuto mayā samasamo, etaṃ sallakkheyyāthā’’ti evaṃ guṇaṃ kathetvā mittāmaccesu patiṭṭhapenti.
ದಿಸಾಸು ಪರಿತ್ತಾಣಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಸಿಪ್ಪಸಿಕ್ಖಾಪನೇನೇವಸ್ಸ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ರಕ್ಖಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಉಗ್ಗಹಿತಸಿಪ್ಪೋ ಹಿ ಯಂ ಯಂ ದಿಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥಸ್ಸ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ಆಚರಿಯೇನ ಕತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಗುಣಂ ಕಥೇನ್ತೋಪಿಸ್ಸ ಮಹಾಜನೋ ಆಚರಿಯಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ವಸಿತಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ವತ ಅಯನ್ತಿ ಪಠಮಂ ಆಚರಿಯಸ್ಸೇವ ಗುಣಂ ಕಥೇನ್ತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಪ್ಪಮಾಣೋಪಿಸ್ಸ ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಆಚರಿಯಸನ್ತಕೋವ ಹೋತಿ। ಅಪಿಚ ಯಂ ವಿಜ್ಜಂ ಪರಿಜಪ್ಪಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅಟವಿಯಂ ಚೋರಾ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ದೀಘಜಾತಿಆದಯೋ ವಾ ನ ವಿಹೇಠೇನ್ತಿ, ತಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತಾಪಿ ದಿಸಾಸು ಪರಿತ್ತಾಣಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಯಂ ವಾ ಸೋ ದಿಸಂ ಗತೋ ಹೋತಿ, ತತೋ ಕಙ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಮನುಸ್ಸೇ ‘‘ಏತಿಸ್ಸಂ ದಿಸಾಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ವಸತಿ, ತಸ್ಸ ಚ ಮಯ್ಹಞ್ಚ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಪ್ಪೇ ನಾನಾಕರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಗಚ್ಛಥ ತಮೇವ ಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾಪಿ ತಸ್ಸ ತತ್ಥ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿತ್ತಾಣಂ ಕರೋನ್ತಿ ನಾಮ, ಪತಿಟ್ಠಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
Disāsu parittāṇaṃ karontīti sippasikkhāpanenevassa sabbadisāsu rakkhaṃ karonti. Uggahitasippo hi yaṃ yaṃ disaṃ gantvā sippaṃ dasseti, tattha tatthassa lābhasakkāro uppajjati. So ācariyena kato nāma hoti, guṇaṃ kathentopissa mahājano ācariyapāde dhovitvā vasitaantevāsiko vata ayanti paṭhamaṃ ācariyasseva guṇaṃ kathenti, brahmalokappamāṇopissa lābho uppajjamāno ācariyasantakova hoti. Apica yaṃ vijjaṃ parijappitvā gacchantaṃ aṭaviyaṃ corā na passanti, amanussā vā dīghajātiādayo vā na viheṭhenti, taṃ sikkhāpentāpi disāsu parittāṇaṃ karonti. Yaṃ vā so disaṃ gato hoti, tato kaṅkhaṃ uppādetvā attano santikaṃ āgatamanusse ‘‘etissaṃ disāyaṃ amhākaṃ antevāsiko vasati, tassa ca mayhañca imasmiṃ sippe nānākaraṇaṃ natthi, gacchatha tameva pucchathā’’ti evaṃ antevāsikaṃ paggaṇhantāpi tassa tattha lābhasakkāruppattiyā parittāṇaṃ karonti nāma, patiṭṭhaṃ karontīti attho. Sesamettha purimanayeneva yojetabbaṃ.
೨೬೯. ತತಿಯದಿಸಾವಾರೇ ಸಮ್ಮಾನನಾಯಾತಿ ದೇವಮಾತೇ ತಿಸ್ಸಮಾತೇತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಭಾವಿತಕಥಾಕಥನೇನ। ಅನವಮಾನನಾಯಾತಿ ಯಥಾ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಾದಯೋ ಪೋಥೇತ್ವಾ ವಿಹೇಠೇತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತಿ, ಏವಂ ಹೀಳೇತ್ವಾ ವಿಮಾನೇತ್ವಾ ಅಕಥನೇನ। ಅನತಿಚರಿಯಾಯಾತಿ ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಅಞ್ಞಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಚರನ್ತೋ ತಂ ಅತಿಚರತಿ ನಾಮ, ತಥಾ ಅಕರಣೇನ। ಇಸ್ಸರಿಯವೋಸ್ಸಗ್ಗೇನಾತಿ ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ಮಹಾಲತಾಸದಿಸಮ್ಪಿ ಆಭರಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ವಿಚಾರೇತುಂ ಅಲಭಮಾನಾ ಕುಜ್ಝನ್ತಿ, ಕಟಚ್ಛುಂ ಹತ್ಥೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತವ ರುಚಿಯಾ ಕರೋಹೀತಿ ಭತ್ತಗೇಹೇ ವಿಸ್ಸಟ್ಠೇ ಸಬ್ಬಂ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಕರಣೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಲಙ್ಕಾರಾನುಪ್ಪದಾನೇನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಭವಾನುರೂಪೇನ ಅಲಙ್ಕಾರದಾನೇನ। ಸುಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತಾತಿ ಯಾಗುಭತ್ತಪಚನಕಾಲಾದೀನಿ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಸಾಧುಕಂ ಕರಣೇನ ಸುಟ್ಠು ಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತಾ। ಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜನಾತಿ ಸಮ್ಮಾನನಾದೀಹಿ ಚೇವ ಪಹೇಣಕಪೇಸನಾದೀಹಿ ಚ ಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜನಾ। ಇಧ ಪರಿಜನೋ ನಾಮ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಚೇವ ಅತ್ತನೋ ಚ ಞಾತಿಜನೋ। ಅನತಿಚಾರಿನೀತಿ ಸಾಮಿಕಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಮನಸಾಪಿ ನ ಪತ್ಥೇತಿ। ಸಮ್ಭತನ್ತಿ ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಆಭತಧನಂ। ದಕ್ಖಾ ಚ ಹೋತೀತಿ ಯಾಗುಭತ್ತಸಮ್ಪಾದನಾದೀಸು ಛೇಕಾ ನಿಪುಣಾ ಹೋತಿ। ಅನಲಸಾತಿ ನಿಕ್ಕೋಸಜ್ಜಾ। ಯಥಾ ಅಞ್ಞಾ ಕುಸೀತಾ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಾವ ಹೋನ್ತಿ ಠಿತಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾವ, ಏವಂ ಅಹುತ್ವಾ ವಿಪ್ಫಾರಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ ನಿಪ್ಫಾದೇತಿ। ಸೇಸಮಿಧಾಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
269. Tatiyadisāvāre sammānanāyāti devamāte tissamāteti evaṃ sambhāvitakathākathanena. Anavamānanāyāti yathā dāsakammakarādayo pothetvā viheṭhetvā kathenti, evaṃ hīḷetvā vimānetvā akathanena. Anaticariyāyāti taṃ atikkamitvā bahi aññāya itthiyā saddhiṃ paricaranto taṃ aticarati nāma, tathā akaraṇena. Issariyavossaggenāti itthiyo hi mahālatāsadisampi ābharaṇaṃ labhitvā bhattaṃ vicāretuṃ alabhamānā kujjhanti, kaṭacchuṃ hatthe ṭhapetvā tava ruciyā karohīti bhattagehe vissaṭṭhe sabbaṃ issariyaṃ vissaṭṭhaṃ nāma hoti, evaṃ karaṇenāti attho. Alaṅkārānuppadānenāti attano vibhavānurūpena alaṅkāradānena. Susaṃvihitakammantāti yāgubhattapacanakālādīni anatikkamitvā tassa tassa sādhukaṃ karaṇena suṭṭhu saṃvihitakammantā. Saṅgahitaparijanāti sammānanādīhi ceva paheṇakapesanādīhi ca saṅgahitaparijanā. Idha parijano nāma sāmikassa ceva attano ca ñātijano. Anaticārinīti sāmikaṃ muñcitvā aññaṃ manasāpi na pattheti. Sambhatanti kasivāṇijjādīni katvā ābhatadhanaṃ. Dakkhāca hotīti yāgubhattasampādanādīsu chekā nipuṇā hoti. Analasāti nikkosajjā. Yathā aññā kusītā nisinnaṭṭhāne nisinnāva honti ṭhitaṭṭhāne ṭhitāva, evaṃ ahutvā vipphāritena cittena sabbakiccāni nipphādeti. Sesamidhāpi purimanayeneva yojetabbaṃ.
೨೭೦. ಚತುತ್ಥದಿಸಾವಾರೇ ಅವಿಸಂವಾದನತಾಯಾತಿ ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಂ ತಂ ಅವಿಸಂವಾದೇತ್ವಾ ಇದಮ್ಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹೇ ಅತ್ಥಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಾಹೀತಿ ಏವಂ ಅವಿಸಂವಾದೇತ್ವಾ ದಾನೇನ। ಅಪರಪಜಾ ಚಸ್ಸ ಪಟಿಪೂಜೇನ್ತೀತಿ ಸಹಾಯಸ್ಸ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಪಜಾ ನಾಮ, ತೇಸಂ ಪನ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ ನತ್ತುಪನತ್ತಕಾ ಚ ಅಪರಪಜಾ ನಾಮ। ತೇ ಪಟಿಪೂಜೇನ್ತಿ ಕೇಳಾಯನ್ತಿ ಮಮಾಯನ್ತಿ ಮಙ್ಗಲಕಾಲಾದೀಸು ತೇಸಂ ಮಙ್ಗಲಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಸೇಸಮಿಧಾಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
270. Catutthadisāvāre avisaṃvādanatāyāti yassa yassa nāmaṃ gaṇhāti, taṃ taṃ avisaṃvādetvā idampi amhākaṃ gehe atthi, idampi atthi, gahetvā gacchāhīti evaṃ avisaṃvādetvā dānena. Aparapajā cassa paṭipūjentīti sahāyassa puttadhītaro pajā nāma, tesaṃ pana puttadhītaro ca nattupanattakā ca aparapajā nāma. Te paṭipūjenti keḷāyanti mamāyanti maṅgalakālādīsu tesaṃ maṅgalādīni karonti. Sesamidhāpi purimanayeneva veditabbaṃ.
೨೭೧. ಯಥಾಬಲಂ ಕಮ್ಮನ್ತಸಂವಿಧಾನೇನಾತಿ ದಹರೇಹಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ಮಹಲ್ಲಕೇಹಿ, ಮಹಲ್ಲಕೇಹಿ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ದಹರೇಹಿ, ಇತ್ಥೀಹಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ಪುರಿಸೇಹಿ, ಪುರಿಸೇಹಿ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ಇತ್ಥೀಹಿ ಅಕಾರೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಬಲಾನುರೂಪೇನೇವ ಕಮ್ಮನ್ತಸಂವಿಧಾನೇನ। ಭತ್ತವೇತನಾನುಪ್ಪದಾನೇನಾತಿ ಅಯಂ ಖುದ್ದಕಪುತ್ತೋ, ಅಯಂ ಏಕವಿಹಾರೀತಿ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಅನುರೂಪಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಭತ್ತದಾನೇನ ಚೇವ ಪರಿಬ್ಬಯದಾನೇನ ಚ। ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾನೇನಾತಿ ಅಫಾಸುಕಕಾಲೇ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾರೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಭೇಸಜ್ಜಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗನೇನ। ಅಚ್ಛರಿಯಾನಂ ರಸಾನಂ ಸಂವಿಭಾಗೇನಾತಿ ಅಚ್ಛರಿಯೇ ಮಧುರರಸೇ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಅಖಾದಿತ್ವಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ತತೋ ಸಂವಿಭಾಗಕರಣೇನ। ಸಮಯೇ ವೋಸ್ಸಗ್ಗೇನಾತಿ ನಿಚ್ಚಸಮಯೇ ಚ ಕಾಲಸಮಯೇ ಚ ವೋಸ್ಸಜ್ಜನೇನ। ನಿಚ್ಚಸಮಯೇ ವೋಸ್ಸಜ್ಜನಂ ನಾಮ ಸಕಲದಿವಸಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾ ಕಿಲಮನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ನ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಏವಂ ವೇಲಂ ಞತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ। ಕಾಲಸಮಯೇ ವೋಸ್ಸಗ್ಗೋ ನಾಮ ಛಣನಕ್ಖತ್ತಕೀಳಾದೀಸು ಅಲಙ್ಕಾರಭಣ್ಡಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ। ದಿನ್ನಾದಾಯಿನೋತಿ ಚೋರಿಕಾಯ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ದಿನ್ನಸ್ಸೇವ ಆದಾಯಿನೋ। ಸುಕತಕಮ್ಮಕರಾತಿ ‘‘ಕಿಂ ಏತಸ್ಸ ಕಮ್ಮೇನ ಕತೇನ, ನ ಮಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಾಮಾ’’ತಿ ಅನುಜ್ಝಾಯಿತ್ವಾ ತುಟ್ಠಹದಯಾ ಯಥಾ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಸುಕತಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಕಾರಕಾ। ಕಿತ್ತಿವಣ್ಣಹರಾತಿ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಕಥಾಯ ಸಮ್ಪತ್ತಾಯ ‘‘ಕೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಸದಿಸೋ ಅತ್ಥಿ, ಮಯಂ ಅತ್ತನೋ ದಾಸಭಾವಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾಮ, ತೇಸಂ ಸಾಮಿಕಭಾವಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾಮ, ಏವಂ ನೋ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತೀ’’ತಿ ಗುಣಕಥಾಹಾರಕಾ। ಸೇಸಮಿಧಾಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
271.Yathābalaṃ kammantasaṃvidhānenāti daharehi kātabbaṃ mahallakehi, mahallakehi vā kātabbaṃ daharehi, itthīhi kātabbaṃ purisehi, purisehi vā kātabbaṃ itthīhi akāretvā tassa tassa balānurūpeneva kammantasaṃvidhānena. Bhattavetanānuppadānenāti ayaṃ khuddakaputto, ayaṃ ekavihārīti tassa tassa anurūpaṃ sallakkhetvā bhattadānena ceva paribbayadānena ca. Gilānupaṭṭhānenāti aphāsukakāle kammaṃ akāretvā sappāyabhesajjādīni datvā paṭijagganena. Acchariyānaṃ rasānaṃ saṃvibhāgenāti acchariye madhurarase labhitvā sayameva akhāditvā tesampi tato saṃvibhāgakaraṇena. Samaye vossaggenāti niccasamaye ca kālasamaye ca vossajjanena. Niccasamaye vossajjanaṃ nāma sakaladivasaṃ kammaṃ karontā kilamanti. Tasmā yathā na kilamanti, evaṃ velaṃ ñatvā vissajjanaṃ. Kālasamaye vossaggo nāma chaṇanakkhattakīḷādīsu alaṅkārabhaṇḍakhādanīyabhojanīyādīni datvā vissajjanaṃ. Dinnādāyinoti corikāya kiñci agahetvā sāmikehi dinnasseva ādāyino. Sukatakammakarāti ‘‘kiṃ etassa kammena katena, na mayaṃ kiñci labhāmā’’ti anujjhāyitvā tuṭṭhahadayā yathā taṃ kammaṃ sukataṃ hoti, evaṃ kārakā. Kittivaṇṇaharāti parisamajjhe kathāya sampattāya ‘‘ko amhākaṃ sāmikehi sadiso atthi, mayaṃ attano dāsabhāvampi na jānāma, tesaṃ sāmikabhāvampi na jānāma, evaṃ no anukampantī’’ti guṇakathāhārakā. Sesamidhāpi purimanayeneva yojetabbaṃ.
೨೭೨. ಮೇತ್ತೇನ ಕಾಯಕಮ್ಮೇನಾತಿಆದೀಸು ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಕತಾನಿ ಕಾಯಕಮ್ಮಾದೀನಿ ಮೇತ್ತಾನಿ ನಾಮ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಮನ್ತೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಿಹಾರಗಮನಂ , ಧಮಕರಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉದಕಪರಿಸ್ಸಾವನಂ, ಪಿಟ್ಠಿಪರಿಕಮ್ಮಪಾದಪರಿಕಮ್ಮಾದಿಕರಣಞ್ಚ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಯಾಗುಂ ದೇಥ, ಭತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿಆದಿವಚನಞ್ಚೇವ, ಸಾಧುಕಾರಂ ದತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸವನಞ್ಚ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಕರಣಾದೀನಿ ಚ ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕುಲೂಪಕತ್ಥೇರಾ ಅವೇರಾ ಹೋನ್ತು ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ’’ತಿ ಏವಂ ಚಿನ್ತನಂ ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಅನಾವಟದ್ವಾರತಾಯಾತಿ ಅಪಿಹಿತದ್ವಾರತಾಯ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬದ್ವಾರಾನಿ ವಿವರಿತ್ವಾಪಿ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ಅದಾಯಕೋ ಅಕಾರಕೋ ಪಿಹಿತದ್ವಾರೋಯೇವ। ಸಬ್ಬದ್ವಾರಾನಿ ಪನ ಪಿದಹಿತ್ವಾಪಿ ತೇಸಂ ದಾಯಕೋ ಕಾರಕೋ ವಿವಟದ್ವಾರೋಯೇವ। ಇತಿ ಸೀಲವನ್ತೇಸು ಗೇಹದ್ವಾರಂ ಆಗತೇಸು ಸನ್ತಂಯೇವ ನತ್ಥೀತಿ ಅವತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಅನಾವಟದ್ವಾರತಾ ನಾಮ ಹೋತಿ।
272.Mettena kāyakammenātiādīsu mettacittaṃ paccupaṭṭhapetvā katāni kāyakammādīni mettāni nāma vuccanti. Tattha bhikkhū nimantessāmīti vihāragamanaṃ , dhamakaraṇaṃ gahetvā udakaparissāvanaṃ, piṭṭhiparikammapādaparikammādikaraṇañca mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Bhikkhū piṇḍāya paviṭṭhe disvā ‘‘sakkaccaṃ yāguṃ detha, bhattaṃ dethā’’tiādivacanañceva, sādhukāraṃ datvā dhammasavanañca sakkaccaṃ paṭisanthārakaraṇādīni ca mettaṃ vacīkammaṃ nāma. ‘‘Amhākaṃ kulūpakattherā averā hontu abyāpajjā’’ti evaṃ cintanaṃ mettaṃ manokammaṃ nāma. Anāvaṭadvāratāyāti apihitadvāratāya. Tattha sabbadvārāni vivaritvāpi sīlavantānaṃ adāyako akārako pihitadvāroyeva. Sabbadvārāni pana pidahitvāpi tesaṃ dāyako kārako vivaṭadvāroyeva. Iti sīlavantesu gehadvāraṃ āgatesu santaṃyeva natthīti avatvā dātabbaṃ. Evaṃ anāvaṭadvāratā nāma hoti.
ಆಮಿಸಾನುಪ್ಪದಾನೇನಾತಿ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಕಂ ಆಮಿಸಂ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ಯಾಗುಭತ್ತಸಮ್ಪದಾನೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಲ್ಯಾಣೇನ ಮನಸಾ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತೀತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಅವೇರಾ ಅರೋಗಾ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ’’ತಿ ಏವಂ ಹಿತಫರಣೇನ। ಅಪಿಚ ಉಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಗೇಹಂ ಅಞ್ಞೇ ಸೀಲವನ್ತೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಗಹೇತ್ವಾ ಪವಿಸನ್ತಾಪಿ ಕಲ್ಯಾಣೇನ ಚೇತಸಾ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತಿ ನಾಮ। ಸುತಂ ಪರಿಯೋದಾಪೇನ್ತೀತಿ ಯಂ ತೇಸಂ ಪಕತಿಯಾ ಸುತಂ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಕಙ್ಖಂ ವಿನೋದೇನ್ತಿ, ತಥತ್ತಾಯ ವಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಪೇನ್ತಿ। ಸೇಸಮಿಧಾಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
Āmisānuppadānenāti purebhattaṃ paribhuñjitabbakaṃ āmisaṃ nāma, tasmā sīlavantānaṃ yāgubhattasampadānenāti attho. Kalyāṇena manasā anukampantīti ‘‘sabbe sattā sukhitā hontu averā arogā abyāpajjā’’ti evaṃ hitapharaṇena. Apica upaṭṭhākānaṃ gehaṃ aññe sīlavante sabrahmacārī gahetvā pavisantāpi kalyāṇena cetasā anukampanti nāma. Sutaṃ pariyodāpentīti yaṃ tesaṃ pakatiyā sutaṃ atthi, tassa atthaṃ kathetvā kaṅkhaṃ vinodenti, tathattāya vā paṭipajjāpenti. Sesamidhāpi purimanayeneva yojetabbaṃ.
೨೭೩. ಅಲಮತ್ತೋತಿ ಪುತ್ತದಾರಭರಣಂ ಕತ್ವಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸನಸಮತ್ಥೋ। ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ದಿಸಾನಮಸ್ಸನಟ್ಠಾನೇ ಪಣ್ಡಿತೋ ಹುತ್ವಾ। ಸಣ್ಹೋತಿ ಸುಖುಮತ್ಥದಸ್ಸನೇನ ಸಣ್ಹವಾಚಾಭಣನೇನ ವಾ ಸಣ್ಹೋ ಹುತ್ವಾ। ಪಟಿಭಾನವಾತಿ ದಿಸಾನಮಸ್ಸನಟ್ಠಾನೇ ಪಟಿಭಾನವಾ ಹುತ್ವಾ ನಿವಾತವುತ್ತೀತಿ ನೀಚವುತ್ತಿ। ಅತ್ಥದ್ಧೋತಿ ಥಮ್ಭರಹಿತೋ। ಉಟ್ಠಾನಕೋತಿ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಅನಲಸೋತಿ ನಿಕ್ಕೋಸಜ್ಜೋ। ಅಚ್ಛಿನ್ನವುತ್ತೀತಿ ನಿರನ್ತರಕರಣವಸೇನ ಅಖಣ್ಡವುತ್ತಿ। ಮೇಧಾವೀತಿ ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ।
273.Alamattoti puttadārabharaṇaṃ katvā agāraṃ ajjhāvasanasamattho. Paṇḍitoti disānamassanaṭṭhāne paṇḍito hutvā. Saṇhoti sukhumatthadassanena saṇhavācābhaṇanena vā saṇho hutvā. Paṭibhānavāti disānamassanaṭṭhāne paṭibhānavā hutvā nivātavuttīti nīcavutti. Atthaddhoti thambharahito. Uṭṭhānakoti uṭṭhānavīriyasampanno. Analasoti nikkosajjo. Acchinnavuttīti nirantarakaraṇavasena akhaṇḍavutti. Medhāvīti ṭhānuppattiyā paññāya samannāgato.
ಸಙ್ಗಾಹಕೋತಿ ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಸಙ್ಗಹಕರೋ। ಮಿತ್ತಕರೋತಿ ಮಿತ್ತಗವೇಸನೋ। ವದಞ್ಞೂತಿ ಪುಬ್ಬಕಾರಿನಾ, ವುತ್ತವಚನಂ ಜಾನಾತಿ। ಸಹಾಯಕಸ್ಸ ಘರಂ ಗತಕಾಲೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸಹಾಯಕಸ್ಸ ವೇಠನಂ ದೇಥ, ಸಾಟಕಂ ದೇಥ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಭತ್ತವೇತನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತವಚನಮನುಸ್ಸರನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ಆಗತಸ್ಸ ತತ್ತಕಂ ವಾ ತತೋ ಅತಿರೇಕಂ ವಾ ಪಟಿಕತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಿಚ ಸಹಾಯಕಸ್ಸ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಂ ನಾಮ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಗತಂ ಸಹಾಯಕಂ ಲಜ್ಜಾಯ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಂ ಅನಿಚ್ಛಾರಿತಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ವಾಚಂ ಞತ್ವಾ ಯೇನ ಅತ್ಥೇನ ಸೋ ಆಗತೋ, ತಂ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತೋ ವದಞ್ಞೂ ನಾಮ। ಯೇನ ಯೇನ ವಾ ಪನ ಸಹಾಯಕಸ್ಸ ಊನಂ ಹೋತಿ, ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಂ ತಂ ದೇನ್ತೋಪಿ ವದಞ್ಞೂಯೇವ। ನೇತಾತಿ ತಂ ತಂ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಯ ನೇತಾ। ವಿವಿಧಾನಿ ಕಾರಣಾನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ನೇತೀತಿ ವಿನೇತಾ। ಪುನಪ್ಪುನಂ ನೇತೀತಿ ಅನುನೇತಾ।
Saṅgāhakoti catūhi saṅgahavatthūhi saṅgahakaro. Mittakaroti mittagavesano. Vadaññūti pubbakārinā, vuttavacanaṃ jānāti. Sahāyakassa gharaṃ gatakāle ‘‘mayhaṃ sahāyakassa veṭhanaṃ detha, sāṭakaṃ detha, manussānaṃ bhattavetanaṃ dethā’’ti vuttavacanamanussaranto tassa attano gehaṃ āgatassa tattakaṃ vā tato atirekaṃ vā paṭikattāti attho. Apica sahāyakassa gharaṃ gantvā imaṃ nāma gaṇhissāmīti āgataṃ sahāyakaṃ lajjāya gaṇhituṃ asakkontaṃ anicchāritampi tassa vācaṃ ñatvā yena atthena so āgato, taṃ nipphādento vadaññū nāma. Yena yena vā pana sahāyakassa ūnaṃ hoti, oloketvā taṃ taṃ dentopi vadaññūyeva. Netāti taṃ taṃ atthaṃ dassento paññāya netā. Vividhāni kāraṇāni dassento netīti vinetā. Punappunaṃ netīti anunetā.
ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ। ರಥಸ್ಸಾಣೀವ ಯಾಯತೋತಿ ಯಥಾ ಆಣಿಯಾ ಸತಿಯೇವ ರಥೋ ಯಾತಿ, ಅಸತಿ ನ ಯಾತಿ, ಏವಂ ಇಮೇಸು ಸಙ್ಗಹೇಸು ಸತಿಯೇವ ಲೋಕೋ ವತ್ತತಿ, ಅಸತಿ ನ ವತ್ತತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಏತೇ ಖೋ ಸಙ್ಗಹಾ ಲೋಕೇ, ರಥಸ್ಸಾಣೀವ ಯಾಯತೋ’’ತಿ।
Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ puggale. Rathassāṇīva yāyatoti yathā āṇiyā satiyeva ratho yāti, asati na yāti, evaṃ imesu saṅgahesu satiyeva loko vattati, asati na vattati. Tena vuttaṃ – ‘‘ete kho saṅgahā loke, rathassāṇīva yāyato’’ti.
ನ ಮಾತಾ ಪುತ್ತಕಾರಣಾತಿ ಯದಿ ಮಾತಾ ಏತೇ ಸಙ್ಗಹೇ ಪುತ್ತಸ್ಸ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಪುತ್ತಕಾರಣಾ ಮಾನಂ ವಾ ಪೂಜಂ ವಾ ನ ಲಭೇಯ್ಯ।
Na mātā puttakāraṇāti yadi mātā ete saṅgahe puttassa na kareyya, puttakāraṇā mānaṃ vā pūjaṃ vā na labheyya.
ಸಙ್ಗಹಾ ಏತೇತಿ ಉಪಯೋಗವಚನೇ ಪಚ್ಚತ್ತಂ। ‘‘ಸಙ್ಗಹೇ ಏತೇ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ಸಮ್ಮಪೇಕ್ಖನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಮಾ ಪೇಕ್ಖನ್ತಿ। ಪಾಸಂಸಾ ಚ ಭವನ್ತೀತಿ ಪಸಂಸನೀಯಾ ಚ ಭವನ್ತಿ।
Saṅgahā eteti upayogavacane paccattaṃ. ‘‘Saṅgahe ete’’ti vā pāṭho. Sammapekkhantīti sammā pekkhanti. Pāsaṃsā ca bhavantīti pasaṃsanīyā ca bhavanti.
೨೭೪. ಇತಿ ಭಗವಾ ಯಾ ದಿಸಾ ಸನ್ಧಾಯ ತೇ ಗಹಪತಿಪುತ್ತ ಪಿತಾ ಆಹ ‘‘ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ, ಇಮಾ ತಾ ಛ ದಿಸಾ। ಯದಿ ತ್ವಂ ಪಿತು ವಚನಂ ಕರೋಸಿ, ಇಮಾ ದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸಿಙ್ಗಾಲಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾಯ ಠತ್ವಾ ದೇಸನಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ । ಸಿಙ್ಗಾಲಕೋಪಿ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಚತ್ತಾಲೀಸಕೋಟಿಧನಂ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ವಿಕಿರಿತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸಿ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪನ ಸುತ್ತೇ ಯಂ ಗಿಹೀಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ, ತಂ ಅಕಥಿತಂ ನತ್ಥಿ, ಗಿಹಿವಿನಯೋ ನಾಮಾಯಂ ಸುತ್ತನ್ತೋ। ತಸ್ಮಾ ಇಮಂ ಸುತ್ವಾ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ವುದ್ಧಿಯೇವ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನೀತಿ।
274. Iti bhagavā yā disā sandhāya te gahapatiputta pitā āha ‘‘disā namasseyyāsī’’ti, imā tā cha disā. Yadi tvaṃ pitu vacanaṃ karosi, imā disā namassāti dassento siṅgālassa pucchāya ṭhatvā desanaṃ matthakaṃ pāpetvā rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi . Siṅgālakopi saraṇesu patiṭṭhāya cattālīsakoṭidhanaṃ buddhasāsane vikiritvā puññakammaṃ katvā saggaparāyaṇo ahosi. Imasmiñca pana sutte yaṃ gihīhi kattabbaṃ kammaṃ nāma, taṃ akathitaṃ natthi, gihivinayo nāmāyaṃ suttanto. Tasmā imaṃ sutvā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamānassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā, no parihānīti.
ಸುಮಙ್ಗಲವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya
ಸಿಙ್ಗಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Siṅgālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ • Dīghanikāya / ೮. ಸಿಙ್ಗಾಲಸುತ್ತಂ • 8. Siṅgālasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ದೀಘನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ೮. ಸಿಙ್ಗಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Siṅgālasuttavaṇṇanā
