| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
13. ஸிரிமண்ட³த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
13. Sirimaṇḍattheragāthāvaṇṇanā
ச²ன்னமதிவஸ்ஸதீதிஆதி³கா ஆயஸ்மதோ ஸிரிமண்ட³த்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே புஞ்ஞானி உபசினித்வா இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ ஸங்ஸுமாரகி³ரே ப்³ராஹ்மணகுலே நிப்³ப³த்தித்வா ஸிரிமண்டோ³தி லத்³த⁴னாமோ வயப்பத்தோ பே⁴ஸகலாவனே ப⁴க³வதி விஹரந்தே ஸத்தா²ரங் உபஸங்கமித்வா த⁴ம்மங் ஸுத்வா படிலத்³த⁴ஸத்³தோ⁴ பப்³ப³ஜித்வா லத்³தூ⁴பஸம்பதோ³ ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோ ஏகஸ்மிங் உபோஸத²தி³வஸே பாதிமொக்கு²த்³தே³ஸட்டா²னே நிஸின்னோ நிதா³னுத்³தே³ஸஸ்ஸ பரியோஸானே ‘‘ஆவிகதா ஹிஸ்ஸ பா²ஸு ஹோதீ’’தி (மஹாவ॰ 134) பாளியா அத்த²ங் உபதா⁴ரெந்தோ ஆபன்னங் ஆபத்திங் அனாவிகத்வா படிச்சா²தெ³ந்தோ உபரூபரி ஆபத்தியோ ஆபஜ்ஜதி, தேனஸ்ஸ ந பா²ஸு ஹோதி, ஆவிகத்வா பன யதா²த⁴ம்மங் படிகரொந்தஸ்ஸ பா²ஸு ஹோதீதி இமமத்த²ங் மனஸி கத்வா ‘‘அஹோ ஸத்து² ஸாஸனங் ஸுவிஸுத்³த⁴’’ந்தி லத்³த⁴ப்பஸாதோ³ ததா² உப்பன்னங் பீதிங் விக்க²ம்பெ⁴த்வா விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா அரஹத்தங் பத்வா அத்தனோ படிபத்திங் பச்சவெக்கி²த்வா பஸன்னமானஸோ பி⁴க்கூ²னங் ஓவாத³ங் தெ³ந்தோ –
Channamativassatītiādikā āyasmato sirimaṇḍattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde saṃsumāragire brāhmaṇakule nibbattitvā sirimaṇḍoti laddhanāmo vayappatto bhesakalāvane bhagavati viharante satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā laddhūpasampado samaṇadhammaṃ karonto ekasmiṃ uposathadivase pātimokkhuddesaṭṭhāne nisinno nidānuddesassa pariyosāne ‘‘āvikatā hissa phāsu hotī’’ti (mahāva. 134) pāḷiyā atthaṃ upadhārento āpannaṃ āpattiṃ anāvikatvā paṭicchādento uparūpari āpattiyo āpajjati, tenassa na phāsu hoti, āvikatvā pana yathādhammaṃ paṭikarontassa phāsu hotīti imamatthaṃ manasi katvā ‘‘aho satthu sāsanaṃ suvisuddha’’nti laddhappasādo tathā uppannaṃ pītiṃ vikkhambhetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā pasannamānaso bhikkhūnaṃ ovādaṃ dento –
447.
447.
‘‘ச²ன்னமதிவஸ்ஸதி, விவடங் நாதிவஸ்ஸதி;
‘‘Channamativassati, vivaṭaṃ nātivassati;
தஸ்மா ச²ன்னங் விவரேத², ஏவங் தங் நாதிவஸ்ஸதி.
Tasmā channaṃ vivaretha, evaṃ taṃ nātivassati.
448.
448.
‘‘மச்சுனாப்³பா⁴ஹதோ லோகோ, ஜராய பரிவாரிதோ;
‘‘Maccunābbhāhato loko, jarāya parivārito;
தண்ஹாஸல்லேன ஓதிண்ணோ, இச்சா²தூ⁴பாயிதோ ஸதா³. (ஸங்॰ நி॰ 1.66);
Taṇhāsallena otiṇṇo, icchādhūpāyito sadā. (saṃ. ni. 1.66);
449.
449.
‘‘மச்சுனாப்³பா⁴ஹதோ லோகோ, பரிக்கி²த்தோ ஜராய ச;
‘‘Maccunābbhāhato loko, parikkhitto jarāya ca;
ஹஞ்ஞதி நிச்சமத்தாணோ, பத்தத³ண்டோ³வ தக்கரோ.
Haññati niccamattāṇo, pattadaṇḍova takkaro.
450.
450.
‘‘ஆக³ச்ச²ந்தக்³கி³க²ந்தா⁴வ, மச்சு ப்³யாதி⁴ ஜரா தயோ;
‘‘Āgacchantaggikhandhāva, maccu byādhi jarā tayo;
பச்சுக்³க³ந்துங் ப³லங் நத்தி², ஜவோ நத்தி² பலாயிதுங்.
Paccuggantuṃ balaṃ natthi, javo natthi palāyituṃ.
451.
451.
‘‘அமோக⁴ங் தி³வஸங் கயிரா, அப்பேன ப³ஹுகேன வா;
‘‘Amoghaṃ divasaṃ kayirā, appena bahukena vā;
யங் யங் விஜஹதே ரத்திங், ததூ³னங் தஸ்ஸ ஜீவிதங்.
Yaṃ yaṃ vijahate rattiṃ, tadūnaṃ tassa jīvitaṃ.
452.
452.
‘‘சரதோ திட்ட²தோ வாபி, ஆஸீனஸயனஸ்ஸ வா;
‘‘Carato tiṭṭhato vāpi, āsīnasayanassa vā;
உபேதி சரிமா ரத்தி, ந தே காலோ பமஜ்ஜிது’’ந்தி. –
Upeti carimā ratti, na te kālo pamajjitu’’nti. –
இமா கா³தா² அபா⁴ஸி.
Imā gāthā abhāsi.
தத்த² ச²ன்னந்தி சா²தி³தங் யதா²பூ⁴தங் அவிவடங் அப்பகாஸிதங் து³ச்சரிதங். அதிவஸ்ஸதீதி ஆபத்திவஸ்ஸஞ்சேவ கிலேஸவஸ்ஸஞ்ச அதிவிய வஸ்ஸதி. ஆபத்தியா ஹி சா²த³னங் அலஜ்ஜிபா⁴வாதி³னா தாதி³ஸோவ, சா²த³னேன ததோ அஞ்ஞதா²வ புனபி ததா²ரூபங் ததோ வா பாபிட்ட²தரங் ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜெய்யாதி சா²த³னங் வஸ்ஸனஸ்ஸ காரணங் வுத்தங். விவடந்தி பகாஸிதங் அப்படிச்ச²ன்னங். நாதிவஸ்ஸதீதி எத்த² அதீதி உபஸக்³க³மத்தங், ந வஸ்ஸதீதி அத்தோ². அவஸ்ஸனஞ்செத்த² வுத்தவிபரியாயேன வேதி³தப்³ப³ங் சித்தஸந்தானஸ்ஸ விஸோதி⁴தத்தா. தஸ்மாதி வுத்தமேவத்த²ங் காரணபா⁴வேன பச்சாமஸதி, ச²ன்னஸ்ஸ து³ச்சரிதஸ்ஸ ஆபத்திவஸ்ஸாதீ³னங் அதிவஸ்ஸனதோ விவடஸ்ஸ ச அவஸ்ஸனதோதி அத்தோ². ச²ன்னங் விவரேதா²தி புது²ஜ்ஜனபா⁴வேன சா²த³னாதி⁴ப்பாயே உப்பன்னேபி தங் அனநுவத்தித்வா விவரேத² ஆவிகரெய்ய, யதா²த⁴ம்மங் படிகரெய்ய. ஏவந்தி விவரணேன யதா²த⁴ம்மங் படிபத்தியா. தந்தி தங் ச²ன்னங் து³ச்சரிதங். நாதிவஸ்ஸதி ஆபத்திவஸ்ஸங் கிலேஸவஸ்ஸஞ்ச ந வஸ்ஸதி, ஸுத்³த⁴ந்தே புக்³க³லங் பதிட்ட²பேதீதி அத்தோ².
Tattha channanti chāditaṃ yathābhūtaṃ avivaṭaṃ appakāsitaṃ duccaritaṃ. Ativassatīti āpattivassañceva kilesavassañca ativiya vassati. Āpattiyā hi chādanaṃ alajjibhāvādinā tādisova, chādanena tato aññathāva punapi tathārūpaṃ tato vā pāpiṭṭhataraṃ āpattiṃ āpajjeyyāti chādanaṃ vassanassa kāraṇaṃ vuttaṃ. Vivaṭanti pakāsitaṃ appaṭicchannaṃ. Nātivassatīti ettha atīti upasaggamattaṃ, na vassatīti attho. Avassanañcettha vuttavipariyāyena veditabbaṃ cittasantānassa visodhitattā. Tasmāti vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati, channassa duccaritassa āpattivassādīnaṃ ativassanato vivaṭassa ca avassanatoti attho. Channaṃ vivarethāti puthujjanabhāvena chādanādhippāye uppannepi taṃ ananuvattitvā vivaretha āvikareyya, yathādhammaṃ paṭikareyya. Evanti vivaraṇena yathādhammaṃ paṭipattiyā. Tanti taṃ channaṃ duccaritaṃ. Nātivassati āpattivassaṃ kilesavassañca na vassati, suddhante puggalaṃ patiṭṭhapetīti attho.
இதா³னி ‘‘ஏகங்ஸேன ஸீக⁴ங்யேவ ச அத்தா ஸோதே⁴தப்³போ³, அப்பமாதோ³ காதப்³போ³’’தி தஸ்ஸ காரணங் ஸங்வேக³வத்து²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘மச்சுனாப்³பா⁴ஹதோ லோகோ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² மச்சுனாப்³பா⁴ஹதோ லோகோதி அயங் ஸப்³போ³பி ஸத்தலோகோ சோரோ விய சோரகா⁴தகேன, ஸப்³ப³வட்டனிபாதினா மச்சுனா மரணேன அபி⁴ஹதோ, ந தஸ்ஸ ஹத்த²தோ முச்சதி. ஜராய பரிவாரிதோதி அயங் லோகோ உப்பாத³தோ உத்³த⁴ங் மரணூபனயனரஸாய ஜராய பரிவாரிதோ அஜ்ஜொ²த்த²டோ, ஜராஸங்கா⁴தபரிமுக்கோதி அத்தோ². தண்ஹாஸல்லேன ஓதிண்ணோதி ஸரீரஸ்ஸ அந்தோ நிமுக்³கே³ன விஸபீதகு²ரப்பேன விய உபாதா³னலக்க²ணேன தண்ஹாஸங்கா²தேன ஸல்லேன ஓதிண்ணோ ஹத³யப்³ப⁴ந்தரே ஓகா³ள்ஹோ. தண்ஹா ஹி பீளாஜனநதோ அந்தோ துத³னதோ து³ருத்³தா⁴ரதோ ச ‘‘ஸல்லோ’’தி வுச்சதி. இச்சா²தூ⁴பாயிதோதி ஆரம்மணாபி⁴பத்த²னலக்க²ணாய இச்சா²ய ஸந்தாபிதோ. தங் விஸயங் இச்ச²ந்தோ ஹி புக்³க³லோ யதி³ச்சி²தங் விஸயங் லப⁴ந்தோ வா அலப⁴ந்தோ வா தாய ஏவ அனுத³ஹனலக்க²ணாய இச்சா²ய ஸந்தத்தோ பரிளாஹப்பத்தோ ஹோதி. ஸதா³தி ஸப்³ப³காலங், இத³ஞ்ச பத³ங் ஸப்³ப³பதே³ஸு யோஜேதப்³ப³ங்.
Idāni ‘‘ekaṃsena sīghaṃyeva ca attā sodhetabbo, appamādo kātabbo’’ti tassa kāraṇaṃ saṃvegavatthuṃ dassento ‘‘maccunābbhāhato loko’’tiādimāha. Tattha maccunābbhāhato lokoti ayaṃ sabbopi sattaloko coro viya coraghātakena, sabbavaṭṭanipātinā maccunā maraṇena abhihato, na tassa hatthato muccati. Jarāya parivāritoti ayaṃ loko uppādato uddhaṃ maraṇūpanayanarasāya jarāya parivārito ajjhotthaṭo, jarāsaṅghātaparimukkoti attho. Taṇhāsallena otiṇṇoti sarīrassa anto nimuggena visapītakhurappena viya upādānalakkhaṇena taṇhāsaṅkhātena sallena otiṇṇo hadayabbhantare ogāḷho. Taṇhā hi pīḷājananato anto tudanato duruddhārato ca ‘‘sallo’’ti vuccati. Icchādhūpāyitoti ārammaṇābhipatthanalakkhaṇāya icchāya santāpito. Taṃ visayaṃ icchanto hi puggalo yadicchitaṃ visayaṃ labhanto vā alabhanto vā tāya eva anudahanalakkhaṇāya icchāya santatto pariḷāhappatto hoti. Sadāti sabbakālaṃ, idañca padaṃ sabbapadesu yojetabbaṃ.
பரிக்கி²த்தோ ஜராய சாதி ந கேவலங் மச்சுனா அப்³பா⁴ஹதோயேவ, அத² கோ² ஜராய ச பரிக்கி²த்தோ. ஜராய ஸமவருத்³தோ⁴ ஜராபாகாரபரிக்கி²த்தோ, ந தங் ஸமதிக்கமதீதி அத்தோ². ஹஞ்ஞதி நிச்சமத்தாணோதி அதாணோ அஸரணோ ஹுத்வா நிச்சகாலங் ஜராமரணேஹி ஹஞ்ஞதி விபா³தீ⁴யதி. யதா² கிங்? பத்தத³ண்டோ³வ தக்கரோ யதா² தக்கரோ சோரோ கதாபராதோ⁴ வஜ்ஜ²ப்பத்தோ அதாணோ ராஜாணாய ஹஞ்ஞதி, ஏவமயங் லோகோ ஜராமரணேஹீதி த³ஸ்ஸேதி.
Parikkhitto jarāya cāti na kevalaṃ maccunā abbhāhatoyeva, atha kho jarāya ca parikkhitto. Jarāya samavaruddho jarāpākāraparikkhitto, na taṃ samatikkamatīti attho. Haññati niccamattāṇoti atāṇo asaraṇo hutvā niccakālaṃ jarāmaraṇehi haññati vibādhīyati. Yathā kiṃ? Pattadaṇḍova takkaro yathā takkaro coro katāparādho vajjhappatto atāṇo rājāṇāya haññati, evamayaṃ loko jarāmaraṇehīti dasseti.
ஆக³ச்ச²ந்தக்³கி³க²ந்தா⁴வாதி மஹாவனே ட³ய்ஹமானே தங் அபி⁴ப⁴வந்தா மஹந்தா அக்³கி³க்க²ந்தா⁴ விய மச்சு ப்³யாதி⁴ ஜராதி இமே தயோ அனுத³ஹனட்டே²ன அக்³கி³க்க²ந்தா⁴ இமங் ஸத்தலோகங் அபி⁴ப⁴வந்தா ஆக³ச்ச²ந்தி , தேஸங் பன படிப³லோ ஹுத்வா பச்சுக்³க³ந்துங் அபி⁴ப⁴விதுங் ப³லங் உஸ்ஸாஹோ நத்தி², இமஸ்ஸ லோகஸ்ஸ, ஜவோ நத்தி² பலாயிதுங் ஜவந்தேஸு, அஜ்ஜொ²த்த²ரந்தேஸு. யத்த² தே நாபி⁴ப⁴வந்தி, பிட்டி²ங் த³ஸ்ஸெத்வா ததோ பலாயிதும்பி இமஸ்ஸ லோகஸ்ஸ ஜங்கா⁴ஜவோ நத்தி², ஏவங் அத்தனா அஸமத்தோ² மாயாதீ³ஹி உபாயேஹி அப்படிகாரே திவிதே⁴ ப³லவதி பச்சாமித்தே நிச்சுபட்டி²தே கிங் காதப்³ப³ந்தி சே? அமோக⁴ங் தி³வஸங் கயிரா, அப்பேன ப³ஹுகேன வாதி அப்பேன அந்தமஸோ க³த்³தூ³ஹனமத்தம்பி காலங் பவத்திதேன ப³ஹுகேன வா ஸகலங் அஹோரத்தங் பவத்திதேன விபஸ்ஸனாமனஸிகாரேன அமோக⁴ங் அவஞ்ஜ²ங் தி³வஸங் கரெய்ய, யஸ்மா யங் யங் விஜஹதே ரத்திங், ததூ³னங் தஸ்ஸ ஜீவிதங் அயங் ஸத்தோ யங் யங் ரத்திங் விஜஹதி நாஸேதி கே²பேதி, ததூ³னங் தேன ஊனங் தஸ்ஸ ஸத்தஸ்ஸ ஜீவிதங் ஹோதி. ஏதேன ரத்திக்க²யோ நாம ஜீவிதக்க²யோ தஸ்ஸ அனிவத்தனதோதி த³ஸ்ஸேதி. தேனாஹ –
Āgacchantaggikhandhāvāti mahāvane ḍayhamāne taṃ abhibhavantā mahantā aggikkhandhā viya maccu byādhi jarāti ime tayo anudahanaṭṭhena aggikkhandhā imaṃ sattalokaṃ abhibhavantā āgacchanti , tesaṃ pana paṭibalo hutvā paccuggantuṃ abhibhavituṃ balaṃ ussāho natthi, imassa lokassa, javo natthi palāyituṃ javantesu, ajjhottharantesu. Yattha te nābhibhavanti, piṭṭhiṃ dassetvā tato palāyitumpi imassa lokassa jaṅghājavo natthi, evaṃ attanā asamattho māyādīhi upāyehi appaṭikāre tividhe balavati paccāmitte niccupaṭṭhite kiṃ kātabbanti ce? Amoghaṃdivasaṃ kayirā, appena bahukena vāti appena antamaso gaddūhanamattampi kālaṃ pavattitena bahukena vā sakalaṃ ahorattaṃ pavattitena vipassanāmanasikārena amoghaṃ avañjhaṃ divasaṃ kareyya, yasmā yaṃ yaṃ vijahate rattiṃ, tadūnaṃ tassa jīvitaṃ ayaṃ satto yaṃ yaṃ rattiṃ vijahati nāseti khepeti, tadūnaṃ tena ūnaṃ tassa sattassa jīvitaṃ hoti. Etena rattikkhayo nāma jīvitakkhayo tassa anivattanatoti dasseti. Tenāha –
‘‘யமேகரத்திங் பட²மங், க³ப்³பே⁴ வஸதி மாணவோ;
‘‘Yamekarattiṃ paṭhamaṃ, gabbhe vasati māṇavo;
அப்³பு⁴ட்டி²தோவ ஸோ யாதி, ஸ க³ச்ச²ங் ந நிவத்ததீ’’தி. (ஜா॰ 1.15.363);
Abbhuṭṭhitova so yāti, sa gacchaṃ na nivattatī’’ti. (jā. 1.15.363);
ந கேவலங் ரத்திவஸேனேவ, அத² கோ² இரியாபத²வஸேனாபி ஜீவிதக்க²யோ உபதா⁴ரேதப்³போ³தி ஆஹ ‘‘சரதோ’’திஆதி³. சரதோதி க³ச்ச²ந்தஸ்ஸ. திட்ட²தோதி டி²தங் கப்பெந்தஸ்ஸ. ஆஸீனஸயனஸ்ஸ வாதி ஆஸீனஸ்ஸ ஸயனஸ்ஸ வா, நிஸின்னஸ்ஸ நிபஜ்ஜந்தஸ்ஸ வாதி அத்தோ². ‘‘ஆஸீத³ன’’ந்திபி பட²ந்தி, தத்த² ஸாமிஅத்தே² உபயோக³வசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். உபேதி சரிமா ரத்தீதி சரிமகசித்தஸஹிதா ரத்தி உபக³ச்ச²தி, ரத்திக்³க³ஹணஞ்செத்த² தே³ஸனாஸீஸமத்தங். க³மனாதீ³ஸு யேன கேனசி இரியாபதே²ன ஸமங்கீ³பூ⁴தஸ்ஸ சரிமகாலோயேவ, தேனேவஸ்ஸ இரியாபத²க்க²ணா ஜீவிதங் கே²பெத்வா ஏவ க³ச்ச²ந்தி, தஸ்மா ந தே காலோ பமஜ்ஜிதுங் நாயங் துய்ஹங் பமாத³ங் ஆபஜ்ஜிதுங் காலோ ‘‘இமஸ்மிங் நாம காலே மரணங் ந ஹோதீ’’தி அவிதி³தத்தா. வுத்தங் ஹி –
Na kevalaṃ rattivaseneva, atha kho iriyāpathavasenāpi jīvitakkhayo upadhāretabboti āha ‘‘carato’’tiādi. Caratoti gacchantassa. Tiṭṭhatoti ṭhitaṃ kappentassa. Āsīnasayanassa vāti āsīnassa sayanassa vā, nisinnassa nipajjantassa vāti attho. ‘‘Āsīdana’’ntipi paṭhanti, tattha sāmiatthe upayogavacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Upeti carimā rattīti carimakacittasahitā ratti upagacchati, rattiggahaṇañcettha desanāsīsamattaṃ. Gamanādīsu yena kenaci iriyāpathena samaṅgībhūtassa carimakāloyeva, tenevassa iriyāpathakkhaṇā jīvitaṃ khepetvā eva gacchanti, tasmā na te kālo pamajjituṃ nāyaṃ tuyhaṃ pamādaṃ āpajjituṃ kālo ‘‘imasmiṃ nāma kāle maraṇaṃ na hotī’’ti aviditattā. Vuttaṃ hi –
‘‘அனிமித்தமனஞ்ஞாதங், மச்சானங் இத⁴ ஜீவிதங்;
‘‘Animittamanaññātaṃ, maccānaṃ idha jīvitaṃ;
கஸிரஞ்ச பரித்தஞ்ச, தஞ்ச து³க்கே²ன ஸங்யுத’’ந்தி. (ஸு॰ நி॰ 579);
Kasirañca parittañca, tañca dukkhena saṃyuta’’nti. (su. ni. 579);
தஸ்மா ஏவங் அத்தானங் ஓவதி³த்வா அப்பமத்தேன தீஸு ஸிக்கா²ஸு அனுயோகோ³ காதப்³போ³தி அதி⁴ப்பாயோ.
Tasmā evaṃ attānaṃ ovaditvā appamattena tīsu sikkhāsu anuyogo kātabboti adhippāyo.
ஸிரிமண்ட³த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Sirimaṇḍattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 13. ஸிரிமண்ட³த்தே²ரகா³தா² • 13. Sirimaṇḍattheragāthā
