Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi

    ๕๐๐. สิรีมนฺตชาตกํ (๔)

    500. Sirīmantajātakaṃ (4)

    ๘๓.

    83.

    ปญฺญายุเปตํ สิริยา วิหีนํ, ยสสฺสินํ วาปิ อเปตปญฺญํ;

    Paññāyupetaṃ siriyā vihīnaṃ, yasassinaṃ vāpi apetapaññaṃ;

    ปุจฺฉามิ ตํ เสนก เอตมตฺถํ, กเมตฺถ เสโยฺย กุสลา วทนฺติฯ

    Pucchāmi taṃ senaka etamatthaṃ, kamettha seyyo kusalā vadanti.

    ๘๔.

    84.

    ธีรา จ พาลา จ หเว ชนินฺท, สิปฺปูปปนฺนา จ อสิปฺปิโน จ;

    Dhīrā ca bālā ca have janinda, sippūpapannā ca asippino ca;

    สุชาติมโนฺตปิ อชาติมสฺส, ยสสฺสิโน เปสกรา 1 ภวนฺติ;

    Sujātimantopi ajātimassa, yasassino pesakarā 2 bhavanti;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว 3 เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva 4 seyyo.

    ๘๕.

    85.

    ตุวมฺปิ ปุจฺฉามิ อโนมปญฺญ, มโหสธ เกวลธมฺมทสฺสิ;

    Tuvampi pucchāmi anomapañña, mahosadha kevaladhammadassi;

    พาลํ ยสสฺสิํ ปณฺฑิตํ อปฺปโภคํ, กเมตฺถ เสโยฺย กุสลา วทนฺติฯ

    Bālaṃ yasassiṃ paṇḍitaṃ appabhogaṃ, kamettha seyyo kusalā vadanti.

    ๘๖.

    86.

    ปาปานิ กมฺมานิ กโรติ พาโล 5, อิธเมว 6 เสโยฺย อิติ มญฺญมาโน 7;

    Pāpāni kammāni karoti bālo 8, idhameva 9 seyyo iti maññamāno 10;

    อิธโลกทสฺสี ปรโลกมทสฺสี, อุภยตฺถ พาโล กลิมคฺคเหสิ;

    Idhalokadassī paralokamadassī, ubhayattha bālo kalimaggahesi;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๘๗.

    87.

    น สิปฺปเมตํ วิทธาติ โภคํ, น พนฺธุวา 11 น สรีรวโณฺณ โย 12;

    Na sippametaṃ vidadhāti bhogaṃ, na bandhuvā 13 na sarīravaṇṇo yo 14;

    ปเสฺสฬมูคํ สุขเมธมานํ, สิรี หิ นํ ภชเต โครวินฺทํ 15;

    Passeḷamūgaṃ sukhamedhamānaṃ, sirī hi naṃ bhajate goravindaṃ 16;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.

    ๘๘.

    88.

    ลทฺธา สุขํ มชฺชติ อปฺปปโญฺญ, ทุเกฺขน ผุโฎฺฐปิ ปโมหเมติ;

    Laddhā sukhaṃ majjati appapañño, dukkhena phuṭṭhopi pamohameti;

    อาคนฺตุนา ทุกฺขสุเขน ผุโฎฺฐ, ปเวธติ วาริจโรว ฆเมฺม;

    Āgantunā dukkhasukhena phuṭṭho, pavedhati vāricarova ghamme;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๘๙.

    89.

    ทุมํ ยถา สาทุผลํ อรเญฺญ, สมนฺตโต สมภิสรนฺติ 17 ปกฺขี;

    Dumaṃ yathā sāduphalaṃ araññe, samantato samabhisaranti 18 pakkhī;

    เอวมฺปิ อฑฺฒํ สธนํ สโภคํ, พหุชฺชโน ภชติ อตฺถเหตุ;

    Evampi aḍḍhaṃ sadhanaṃ sabhogaṃ, bahujjano bhajati atthahetu;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.

    ๙๐.

    90.

    น สาธุ พลวา พาโล, สาหสา วินฺทเต ธนํ;

    Na sādhu balavā bālo, sāhasā vindate dhanaṃ;

    กนฺทนฺตเมตํ ทุเมฺมธํ, กฑฺฒนฺติ นิรยํ ภุสํ;

    Kandantametaṃ dummedhaṃ, kaḍḍhanti nirayaṃ bhusaṃ;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๙๑.

    91.

    ยา กาจิ นโชฺช คงฺคมภิสฺสวนฺติ, สพฺพาว ตา นามโคตฺตํ ชหนฺติ;

    Yā kāci najjo gaṅgamabhissavanti, sabbāva tā nāmagottaṃ jahanti;

    คงฺคา สมุทฺทํ ปฎิปชฺชมานา, น ขายเต อิทฺธิํ ปโญฺญปิ โลเก 19;

    Gaṅgā samuddaṃ paṭipajjamānā, na khāyate iddhiṃ paññopi loke 20;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.

    ๙๒.

    92.

    ยเมตมกฺขา อุทธิํ มหนฺตํ, สวนฺติ นโชฺช สพฺพกาลมสงฺขฺยํ;

    Yametamakkhā udadhiṃ mahantaṃ, savanti najjo sabbakālamasaṅkhyaṃ;

    โส สาคโร นิจฺจมุฬารเวโค, เวลํ น อเจฺจติ มหาสมุโทฺทฯ

    So sāgaro niccamuḷāravego, velaṃ na acceti mahāsamuddo.

    ๙๓.

    93.

    เอวมฺปิ พาลสฺส ปชปฺปิตานิ, ปญฺญํ น อเจฺจติ สิรี กทาจิ;

    Evampi bālassa pajappitāni, paññaṃ na acceti sirī kadāci;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๙๔.

    94.

    อสญฺญโต เจปิ ปเรสมตฺถํ, ภณาติ สนฺธานคโต 21 ยสสฺสี;

    Asaññato cepi paresamatthaṃ, bhaṇāti sandhānagato 22 yasassī;

    ตเสฺสว ตํ รูหติ ญาติมเชฺฌ, สิรี หิ นํ 23 การยเต น ปญฺญา 24;

    Tasseva taṃ rūhati ñātimajjhe, sirī hi naṃ 25 kārayate na paññā 26;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.

    ๙๕.

    95.

    ปรสฺส วา อตฺตโน วาปิ เหตุ, พาโล มุสา ภาสติ อปฺปปโญฺญ;

    Parassa vā attano vāpi hetu, bālo musā bhāsati appapañño;

    โส นินฺทิโต โหติ สภาย มเชฺฌ, ปจฺฉาปิ 27 โส ทุคฺคติคามี โหติ;

    So nindito hoti sabhāya majjhe, pacchāpi 28 so duggatigāmī hoti;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๙๖.

    96.

    อตฺถมฺปิ เจ ภาสติ ภูริปโญฺญ, อนาฬฺหิโย 29 อปฺปธโน ทลิโทฺท;

    Atthampi ce bhāsati bhūripañño, anāḷhiyo 30 appadhano daliddo;

    น ตสฺส ตํ รูหติ ญาติมเชฺฌ, สิรี จ ปญฺญาณวโต น โหติ;

    Na tassa taṃ rūhati ñātimajjhe, sirī ca paññāṇavato na hoti;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.

    ๙๗.

    97.

    ปรสฺส วา อตฺตโน วาปิ เหตุ, น ภาสติ อลิกํ ภูริปโญฺญ;

    Parassa vā attano vāpi hetu, na bhāsati alikaṃ bhūripañño;

    โส ปูชิโต โหติ สภาย มเชฺฌ, ปจฺฉาปิ โส สุคฺคติคามี โหติ;

    So pūjito hoti sabhāya majjhe, pacchāpi so suggatigāmī hoti;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๙๘.

    98.

    หตฺถี ควสฺสา มณิกุณฺฑลา จ, ถิโย จ อิเทฺธสุ กุเลสุ ชาตา;

    Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca, thiyo ca iddhesu kulesu jātā;

    สพฺพาว ตา อุปโภคา ภวนฺติ, อิทฺธสฺส โปสสฺส อนิทฺธิมโนฺต;

    Sabbāva tā upabhogā bhavanti, iddhassa posassa aniddhimanto;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.

    ๙๙.

    99.

    อสํวิหิตกมฺมนฺตํ, พาลํ ทุเมฺมธมนฺตินํ;

    Asaṃvihitakammantaṃ, bālaṃ dummedhamantinaṃ;

    สิรี ชหติ ทุเมฺมธํ, ชิณฺณํว อุรโค ตจํ;

    Sirī jahati dummedhaṃ, jiṇṇaṃva urago tacaṃ;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๑๐๐.

    100.

    ปญฺจ ปณฺฑิตา มยํ ภทฺทเนฺต, สเพฺพ ปญฺชลิกา อุปฎฺฐิตา;

    Pañca paṇḍitā mayaṃ bhaddante, sabbe pañjalikā upaṭṭhitā;

    ตฺวํ โน อภิภุยฺย อิสฺสโรสิ, สโกฺกว ภูตปติ เทวราชา;

    Tvaṃ no abhibhuyya issarosi, sakkova bhūtapati devarājā;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญ นิหีโน สิรีมาว เสโยฺยฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, pañño nihīno sirīmāva seyyo.

    ๑๐๑.

    101.

    ทาโสว ปญฺญสฺส ยสสฺสิ พาโล, อเตฺถสุ ชาเตสุ ตถาวิเธสุ;

    Dāsova paññassa yasassi bālo, atthesu jātesu tathāvidhesu;

    ยํ ปณฺฑิโต นิปุณํ สํวิเธติ, สโมฺมหมาปชฺชติ ตตฺถ พาโล;

    Yaṃ paṇḍito nipuṇaṃ saṃvidheti, sammohamāpajjati tattha bālo;

    เอตมฺปิ ทิสฺวาน อหํ วทามิ, ปโญฺญว เสโยฺย น ยสสฺสิ พาโลฯ

    Etampi disvāna ahaṃ vadāmi, paññova seyyo na yasassi bālo.

    ๑๐๒.

    102.

    อทฺธา หิ ปญฺญาว สตํ ปสตฺถา, กนฺตา สิรี โภครตา มนุสฺสา;

    Addhā hi paññāva sataṃ pasatthā, kantā sirī bhogaratā manussā;

    ญาณญฺจ พุทฺธานมตุลฺยรูปํ, ปญฺญํ น อเจฺจติ สิรี กทาจิฯ

    Ñāṇañca buddhānamatulyarūpaṃ, paññaṃ na acceti sirī kadāci.

    ๑๐๓.

    103.

    ยํ ตํ อปุจฺฉิมฺห อกิตฺตยี โน, มโหสธ เกวลธมฺมทสฺสี;

    Yaṃ taṃ apucchimha akittayī no, mahosadha kevaladhammadassī;

    ควํ สหสฺสํ อุสภญฺจ นาคํ, อาชญฺญยุเตฺต จ รเถ ทส อิเม;

    Gavaṃ sahassaṃ usabhañca nāgaṃ, ājaññayutte ca rathe dasa ime;

    ปญฺหสฺส เวยฺยากรเณน ตุโฎฺฐ, ททามิ เต คามวรานิ โสฬสาติฯ

    Pañhassa veyyākaraṇena tuṭṭho, dadāmi te gāmavarāni soḷasāti.

    สิรีมนฺตชาตกํ 31 จตุตฺถํฯ

    Sirīmantajātakaṃ 32 catutthaṃ.




    Next: ๕๐๑. โรหณมิคชาตกํ • 501. Rohaṇamigajātakaṃ




    Footnotes:
    1. เปสฺสกรา (สี. ปี.)
    2. pessakarā (sī. pī.)
    3. สิริมาว (สี. สฺยา. ปี.)
    4. sirimāva (sī. syā. pī.)
    5. กโรนฺติ พาลา (สฺยา. ก.)
    6. อิทเมว (สฺยา. ก. อฎฺฐ.), อิมเมว (ก.)
    7. มญฺญมานา (สฺยา. ก.)
    8. karonti bālā (syā. ka.)
    9. idameva (syā. ka. aṭṭha.), imameva (ka.)
    10. maññamānā (syā. ka.)
    11. น พนฺธวา (สี. สฺยา. ก.)
    12. น สรีราวกาโส (สี. สฺยา. ปี.)
    13. na bandhavā (sī. syā. ka.)
    14. na sarīrāvakāso (sī. syā. pī.)
    15. โคริมนฺทํ (สี. ปี.)
    16. gorimandaṃ (sī. pī.)
    17. สมภิจรนฺติ (สี. ปี.)
    18. samabhicaranti (sī. pī.)
    19. อิทฺธิปโร หิ โลเก (ก. สี. สฺยา.), อิทฺธิปโร หิ โลโก (สี. ปี. อฎฺฐ.)
    20. iddhiparo hi loke (ka. sī. syā.), iddhiparo hi loko (sī. pī. aṭṭha.)
    21. สณฺฐานคโต (สฺยา. ปี.), สนฺถานคโต (สี.)
    22. saṇṭhānagato (syā. pī.), santhānagato (sī.)
    23. สิริหีนํ (สี. ก.), สิรีหีนํ (สฺยา. ปี.)
    24. น ปโญฺญ (สี.), น ปญฺญํ (สฺยา. ก.)
    25. sirihīnaṃ (sī. ka.), sirīhīnaṃ (syā. pī.)
    26. na pañño (sī.), na paññaṃ (syā. ka.)
    27. เปจฺจมฺปิ (สี. ปี.), เปจฺจาปิ (?)
    28. peccampi (sī. pī.), peccāpi (?)
    29. อนาลโย (ปี.)
    30. anālayo (pī.)
    31. สิริมนฺทชาตกํ (สี. สฺยา. ปี.)
    32. sirimandajātakaṃ (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๐๐] ๔. สิรีมนฺตชาตกวณฺณนา • [500] 4. Sirīmantajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact