Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੯. ਸਿਰਿવਡ੍ਢਸੁਤ੍ਤਂ
9. Sirivaḍḍhasuttaṃ
੩੯੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਿਰਿવਡ੍ਢੋ 1 ਗਹਪਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ। ਅਥ ਖੋ ਸਿਰਿવਡ੍ਢੋ ਗਹਪਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪੁਰਿਸਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਮ વਚਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦ – ‘ਸਿਰਿવਡ੍ਢੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਹਪਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ। ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਚ વਦੇਹਿ – ‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸਿਰਿવਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸਿਰਿવਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਿਰਿવਡ੍ਢੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਹਪਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ, ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਤਿ। ਏવਞ੍ਚ વਦੇਤਿ – ‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸਿਰਿવਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ।
395. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena sirivaḍḍho 2 gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho sirivaḍḍho gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yenāyasmā ānando tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato ānandassa pāde sirasā vanda – ‘sirivaḍḍho, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato ānandassa pāde sirasā vandatī’ti. Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā ānando yena sirivaḍḍhassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso sirivaḍḍhassa gahapatissa paṭissutvā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘sirivaḍḍho, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno, so āyasmato ānandassa pāde sirasā vandati. Evañca vadeti – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā ānando yena sirivaḍḍhassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā ānando tuṇhībhāvena.
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਸਿਰਿવਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਿਰਿવਡ੍ਢਂ ਗਹਪਤਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਖਮਨੀਯਂ ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਨੀਯਂ ਨ ਯਾਪਨੀਯਂ। ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਅਭਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ।
Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena sirivaḍḍhassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho āyasmā ānando sirivaḍḍhaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ, kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti? ‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.
‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; વੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘kāye kāyānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabba’’nti.
‘‘ਯੇਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਦੇਸਿਤਾ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ 3 ਮਯਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਹਞ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; વੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ। ਯਾਨਿ ਚਿਮਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤਾ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਦੇਸਿਤਾਨਿ, ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਲਾਭਾ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ! ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਤਯਾ, ਗਹਪਤਿ, ਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਨવਮਂ।
‘‘Yeme, bhante, bhagavatā cattāro satipaṭṭhānā desitā saṃvijjanti, te dhammā 4 mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmi. Ahañhi, bhante, kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Yāni cimāni, bhante, bhagavatā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni desitāni, nāhaṃ, bhante, tesaṃ kiñci attani appahīnaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Anāgāmiphalaṃ tayā, gahapati, byākata’’nti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੮-੧੦. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 8-10. Lokasuttādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੮-੧੦. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 8-10. Lokasuttādivaṇṇanā