| Upanishads |
Skanda Upanishad
Sanskrit Devanagari with Roman transliteration (IAST)
स्कन्दोपनिषत्
skandopaniṣat
यत्रासंभवतां याति स्वातिरिक्तभिदाततिः । ।
संविन्मात्रं परं ब्रह्म तत्स्वमात्रं विजृम्भते ॥
yatrāsaṃbhavatāṃ yāti svātiriktabhidātatiḥ । ।
saṃvinmātraṃ paraṃ brahma tatsvamātraṃ vijṛmbhate ॥
ॐ सह नाववतु । सह नौ भुनक्तु । सह वीर्यं करवावहै ।
तेजस्वि नावधीतमस्तु मा विद्विषावहै ॥
oṃ saha nāvavatu । saha nau bhunaktu । saha vīryaṃ karavāvahai ।
tejasvi nāvadhītamastu mā vidviṣāvahai ॥
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥
अच्युतोऽस्मि महादेव तव कारुण्यलेशतः ।
विज्ञानघन एवास्मि शिवोऽस्मि किमतः परम् ॥ १॥
acyuto'smi mahādeva tava kāruṇyaleśataḥ ।
vijñānaghana evāsmi śivo'smi kimataḥ param ॥ 1॥
न निजं निजवद्भाति अन्तःकरणजृम्भणात् ।
अन्तःकरणनाशेन संविन्मात्रस्थितो हरिः ॥ २॥
na nijaṃ nijavadbhāti antaḥkaraṇajṛmbhaṇāt ।
antaḥkaraṇanāśena saṃvinmātrasthito hariḥ ॥ 2॥
संविन्मात्रस्थितश्चाहमजोऽस्मि किमतः परम् ।
व्यतिरिक्तं जडं सर्वं स्वप्नवच्च विनश्यति ॥ ३॥
saṃvinmātrasthitaścāhamajo'smi kimataḥ param ।
vyatiriktaṃ jaḍaṃ sarvaṃ svapnavacca vinaśyati ॥ 3॥
चिज्जडानां तु यो द्रष्टा सोऽच्युतो ज्ञानविग्रहः ।
स एव हि महादेवः स एव हि महाहरिः ॥ ४॥
cijjaḍānāṃ tu yo draṣṭā so'cyuto jñānavigrahaḥ ।
sa eva hi mahādevaḥ sa eva hi mahāhariḥ ॥ 4॥
स एव हि ज्योतिषां ज्योतिः स एव परमेश्वरः ।
स एव हि परं ब्रह्म तद्ब्रह्माहं न संशयः ॥ ५॥
sa eva hi jyotiṣāṃ jyotiḥ sa eva parameśvaraḥ ।
sa eva hi paraṃ brahma tadbrahmāhaṃ na saṃśayaḥ ॥ 5॥
जीवः शिवः शिवो जीवः स जीवः केवलः शिवः ।
तुषेण बद्धो व्रीहिः स्यात्तुषाभावेन तण्डुलः ॥ ६॥
jīvaḥ śivaḥ śivo jīvaḥ sa jīvaḥ kevalaḥ śivaḥ ।
tuṣeṇa baddho vrīhiḥ syāttuṣābhāvena taṇḍulaḥ ॥ 6॥
एवं बद्धस्तथा जीवः कर्मनाशे सदाशिवः ।
पाशबद्धस्तथा जीवः पाशमुक्तः सदाशिवः ॥ ७॥
evaṃ baddhastathā jīvaḥ karmanāśe sadāśivaḥ ।
pāśabaddhastathā jīvaḥ pāśamuktaḥ sadāśivaḥ ॥ 7॥
शिवाय विष्णुरूपाय शिवरूपाय विष्णवे ।
शिवस्य हृदयं विष्णुः विष्णोश्च हृदयं शिवः ॥ ८॥
śivāya viṣṇurūpāya śivarūpāya viṣṇave ।
śivasya hṛdayaṃ viṣṇuḥ viṣṇośca hṛdayaṃ śivaḥ ॥ 8॥
यथा शिवमयो विष्णुरेवं विष्णुमयः शिवः ।
यथान्तरं न पश्यामि तथा मे स्वस्तिरायुषि ॥ ९॥
yathā śivamayo viṣṇurevaṃ viṣṇumayaḥ śivaḥ ।
yathāntaraṃ na paśyāmi tathā me svastirāyuṣi ॥ 9॥
यथान्तरं न भेदाः स्युः शिवकेशवयोस्तथा ।
देहो देवालयः प्रोक्तः स जीवः केवलः शिवः ॥ १०॥
yathāntaraṃ na bhedāḥ syuḥ śivakeśavayostathā ।
deho devālayaḥ proktaḥ sa jīvaḥ kevalaḥ śivaḥ ॥ 10॥
त्यजेदज्ञाननिर्माल्यं सोऽहंभावेन पूजयेत् ।
अभेददर्शनं ज्ञानं ध्यानं निर्विषयं मनः ।
स्नानं मनोमलत्यागः शौचमिन्द्रियनिग्रहः ॥ ११॥
tyajedajñānanirmālyaṃ so'haṃbhāvena pūjayet ।
abhedadarśanaṃ jñānaṃ dhyānaṃ nirviṣayaṃ manaḥ ।
snānaṃ manomalatyāgaḥ śaucamindriyanigrahaḥ ॥ 11॥
ब्रह्मामृतं पिबेद्भैक्ष्यमाचरेद्देहरक्षणे ।
वसेदेकान्तिको भूत्वा चैकान्ते द्वैतवर्जिते ।
इत्येवमाचरेद्धीमान्स एवं मुक्तिमाप्नुयात् ॥ १२॥
brahmāmṛtaṃ pibedbhaikṣyamācareddeharakṣaṇe ।
vasedekāntiko bhūtvā caikānte dvaitavarjite ।
ityevamācareddhīmānsa evaṃ muktimāpnuyāt ॥ 12॥
श्रीपरमधाम्ने स्वस्ति चिरायुष्योन्नम इति ।
विरिञ्चिनारायणशङ्करात्मकं नृसिंह देवेश तव
प्रसादतः ।
अचिन्त्यमव्यक्तमनन्तमव्ययं वेदात्मकं ब्रह्म निजं विजानते ॥ १३॥
śrīparamadhāmne svasti cirāyuṣyonnama iti ।
viriñcinārāyaṇaśaṅkarātmakaṃ nṛsiṃha deveśa tava
prasādataḥ ।
acintyamavyaktamanantamavyayaṃ vedātmakaṃ brahma nijaṃ vijānate ॥ 13॥
तद्विष्णोः परमं पदं सदा पश्यन्ति सूरयः ।
दिवीव चक्षुराततम् ॥ १४॥
tadviṣṇoḥ paramaṃ padaṃ sadā paśyanti sūrayaḥ ।
divīva cakṣurātatam ॥ 14॥
तद्विप्रासो विपन्यवो जागृवांसः समिन्धते । विष्णोर्यत्परमं
पदम् ।
इत्येतन्निर्वाणानुशासनमिति वेदानुशासनमिति
वेदानुशासनमित्युपनिषत् ॥ १५॥
tadviprāso vipanyavo jāgṛvāṃsaḥ samindhate । viṣṇoryatparamaṃ
padam ।
ityetannirvāṇānuśāsanamiti vedānuśāsanamiti
vedānuśāsanamityupaniṣat ॥ 15॥
॥ इति कृष्णयजुर्वेदीय स्कन्दोपनिषत्समाप्ता ॥
॥ iti kṛṣṇayajurvedīya skandopaniṣatsamāptā ॥
