Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೩. ಸೋಭಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    3. Sobhitattheragāthāvaṇṇanā

    ಸತಿಮಾ ಪಞ್ಞವಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಭಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಲಾಭೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪತ್ಥನಂ ಕತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ವನಮೂಲಫಲಾಫಲೇನ ಯಾಪೇನ್ತೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಏಕರತ್ತಿವಾಸೇನೇವ ಭದ್ದವತೀನಗರೇ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ತುವಂ ಸತ್ಥಾ ಚ ಕೇತು ಚಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಛಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಭಿತ್ಥವಿ , ಸತ್ಥಾ ಚಸ್ಸ ಭಾವಿನಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಕಾಸೇಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ಸೋಭಿತೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣೇ ಚಿಣ್ಣವಸೀ ಚ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೪೯.೪೬-೭೪) –

    Satimā paññavāti āyasmato sobhitattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā vayappatto satthu dhammadesanaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ pubbenivāsañāṇalābhīnaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ uddissa patthanaṃ katvā puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto sumedhassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ patto brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gantvā nekkhammādhimutto gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā himavantassa samīpe araññāyatane assamaṃ kāretvā vanamūlaphalāphalena yāpento buddhuppādaṃ sutvā sabbattha ekarattivāseneva bhaddavatīnagare satthāraṃ upasaṅkamitvā pasannamānaso ‘‘tuvaṃ satthā ca ketu cā’’tiādīhi chahi gāthāhi abhitthavi , satthā cassa bhāviniṃ sampattiṃ pakāsesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti. Sobhitotissa nāmaṃ akaṃsu. So aparena samayena satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā chaḷabhiñño ahosi. Pubbenivāsañāṇe ciṇṇavasī ca ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.49.46-74) –

    ‘‘ದಕ್ಖಿಣೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ, ಸುಕತೋ ಅಸ್ಸಮೋ ಮಮ।

    ‘‘Dakkhiṇe himavantassa, sukato assamo mama;

    ಉತ್ತಮತ್ಥಂ ಗವೇಸನ್ತೋ, ವಸಾಮಿ ವಿಪಿನೇ ತದಾ॥

    Uttamatthaṃ gavesanto, vasāmi vipine tadā.

    ‘‘ಲಾಭಾಲಾಭೇನ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ, ಮೂಲೇನ ಚ ಫಲೇನ ಚ।

    ‘‘Lābhālābhena santuṭṭho, mūlena ca phalena ca;

    ಅನ್ವೇಸನ್ತೋ ಆಚರಿಯಂ, ವಸಾಮಿ ಏಕಕೋ ಅಹಂ॥

    Anvesanto ācariyaṃ, vasāmi ekako ahaṃ.

    ‘‘ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ ತಾವದೇ।

    ‘‘Sumedho nāma sambuddho, loke uppajji tāvade;

    ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇತಿ, ಉದ್ಧರನ್ತೋ ಮಹಾಜನಂ॥

    Catusaccaṃ pakāseti, uddharanto mahājanaṃ.

    ‘‘ನಾಹಂ ಸುಣೋಮಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ನಪಿ ಮೇ ಕೋಚಿ ಸಂಸತಿ।

    ‘‘Nāhaṃ suṇomi sambuddhaṃ, napi me koci saṃsati;

    ಅಟ್ಠವಸ್ಸೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ, ಅಸ್ಸೋಸಿಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ॥

    Aṭṭhavasse atikkante, assosiṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘ಅಗ್ಗಿದಾರುಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ, ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾನ ಅಸ್ಸಮಂ।

    ‘‘Aggidāruṃ nīharitvā, sammajjitvāna assamaṃ;

    ಖಾರಿಭಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ನಿಕ್ಖಮಿಂ ವಿಪಿನಾ ಅಹಂ॥

    Khāribhāraṃ gahetvāna, nikkhamiṃ vipinā ahaṃ.

    ‘‘ಏಕರತ್ತಿಂ ವಸನ್ತೋಹಂ, ಗಾಮೇಸು ನಿಗಮೇಸು ಚ।

    ‘‘Ekarattiṃ vasantohaṃ, gāmesu nigamesu ca;

    ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚನ್ದವತಿಂ, ತದಾಹಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂ॥

    Anupubbena candavatiṃ, tadāhaṃ upasaṅkamiṃ.

    ‘‘ಭಗವಾ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇ, ಸುಮೇಧೋ ಲೋಕನಾಯಕೋ।

    ‘‘Bhagavā tamhi samaye, sumedho lokanāyako;

    ಉದ್ಧರನ್ತೋ ಬಹೂ ಸತ್ತೇ, ದೇಸೇತಿ ಅಮತಂ ಪದಂ॥

    Uddharanto bahū satte, deseti amataṃ padaṃ.

    ‘‘ಜನಕಾಯಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ಜಿನಸಾಗರಂ।

    ‘‘Janakāyamatikkamma, vanditvā jinasāgaraṃ;

    ಏಕಂಸಂ ಅಜಿನಂ ಕತ್ವಾ, ಸನ್ಥವಿಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ॥

    Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, santhaviṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘ತುವಂ ಸತ್ಥಾ ಚ ಕೇತು ಚ, ಧಜೋ ಯೂಪೋ ಚ ಪಾಣಿನಂ।

    ‘‘Tuvaṃ satthā ca ketu ca, dhajo yūpo ca pāṇinaṃ;

    ಪರಾಯನೋ ಪತಿಟ್ಠಾ ಚ, ದೀಪೋ ಚ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮೋ॥

    Parāyano patiṭṭhā ca, dīpo ca dvipaduttamo.

    ‘‘ನೇಪುಞ್ಞೋ ದಸ್ಸನೇ ವೀರೋ, ತಾರೇಸಿ ಜನತಂ ತುವಂ।

    ‘‘Nepuñño dassane vīro, tāresi janataṃ tuvaṃ;

    ನತ್ಥಞ್ಞೋ ತಾರಕೋ ಲೋಕೇ, ತವುತ್ತರಿತರೋ ಮುನೇ॥

    Natthañño tārako loke, tavuttaritaro mune.

    ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಥೇವೇ ಕುಸಗ್ಗೇನ, ಪಮೇತುಂ ಸಾಗರುತ್ತಮೇ।

    ‘‘Sakkā theve kusaggena, pametuṃ sāgaruttame;

    ನ ತ್ವೇವ ತವ ಸಬ್ಬಞ್ಞು, ಞಾಣಂ ಸಕ್ಕಾ ಪಮೇತವೇ॥

    Na tveva tava sabbaññu, ñāṇaṃ sakkā pametave.

    ‘‘ತುಲದಣ್ಡೇ ಠಪೇತ್ವಾನ, ಮಹಿಂ ಸಕ್ಕಾ ಧರೇತವೇ।

    ‘‘Tuladaṇḍe ṭhapetvāna, mahiṃ sakkā dharetave;

    ನತ್ವೇವ ತವ ಪಞ್ಞಾಯ, ಪಮಾಣಮತ್ಥಿ ಚಕ್ಖುಮ॥

    Natveva tava paññāya, pamāṇamatthi cakkhuma.

    ‘‘ಆಕಾಸೋ ಮಿನಿತುಂ ಸಕ್ಕಾ, ರಜ್ಜುಯಾ ಅಙ್ಗುಲೇನ ವಾ।

    ‘‘Ākāso minituṃ sakkā, rajjuyā aṅgulena vā;

    ನತ್ವೇವ ತವ ಸಬ್ಬಞ್ಞು, ಸೀಲಂ ಸಕ್ಕಾ ಪಮೇತವೇ॥

    Natveva tava sabbaññu, sīlaṃ sakkā pametave.

    ‘‘ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಉದಕಂ, ಆಕಾಸೋ ಚ ವಸುನ್ಧರಾ।

    ‘‘Mahāsamudde udakaṃ, ākāso ca vasundharā;

    ಪರಿಮೇಯ್ಯಾನಿ ಏತಾನಿ, ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋಸಿ ಚಕ್ಖುಮ॥

    Parimeyyāni etāni, appameyyosi cakkhuma.

    ‘‘ಛಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಂ, ಕಿತ್ತಯಿತ್ವಾ ಮಹಾಯಸಂ।

    ‘‘Chahi gāthāhi sabbaññuṃ, kittayitvā mahāyasaṃ;

    ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ, ತುಣ್ಹೀ ಅಟ್ಠಾಸಹಂ ತದಾ॥

    Añjaliṃ paggahetvāna, tuṇhī aṭṭhāsahaṃ tadā.

    ‘‘ಯಂ ವದನ್ತಿ ಸುಮೇಧೋತಿ, ಭೂರಿಪಞ್ಞಂ ಸುಮೇಧಸಂ।

    ‘‘Yaṃ vadanti sumedhoti, bhūripaññaṃ sumedhasaṃ;

    ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಥ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘ಯೋ ಮೇ ಞಾಣಂ ಪಕಿತ್ತೇಸಿ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ।

    ‘‘Yo me ñāṇaṃ pakittesi, vippasannena cetasā;

    ತಮಹಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸತೋ॥

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ‘‘ಸತ್ತಸತ್ತತಿ ಕಪ್ಪಾನಿ, ದೇವಲೋಕೇ ರಮಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Sattasattati kappāni, devaloke ramissati;

    ಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇವಿನ್ದೋ, ದೇವರಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ॥

    Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati.

    ‘‘ಅನೇಕಸತಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Anekasatakkhattuñca, cakkavattī bhavissati;

    ಪದೇಸರಜ್ಜಂ ವಿಪುಲಂ, ಗಣನಾತೋ ಅಸಙ್ಖಿಯಂ॥

    Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.

    ‘‘ದೇವಭೂತೋ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ, ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸಮಾಹಿತೋ।

    ‘‘Devabhūto manusso vā, puññakammasamāhito;

    ಅನೂನಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    Anūnamanasaṅkappo, tikkhapañño bhavissati.

    ‘‘ತಿಂಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಮ್ಹಿ, ಓಕ್ಕಾಕಕುಲಸಮ್ಭವೋ।

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, okkākakulasambhavo;

    ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಗೋತ್ತೇನ, ಸತ್ಥಾ ಲೋಕೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘ಅಗಾರಾ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮ್ಮ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿಕಿಞ್ಚನೋ।

    ‘‘Agārā abhinikkhamma, pabbajissatikiñcano;

    ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೇನ, ಅರಹತ್ತಂ ಫುಸಿಸ್ಸತಿ॥

    Jātiyā sattavassena, arahattaṃ phusissati.

    ‘‘ಯತೋ ಸರಾಮಿ ಅತ್ತಾನಂ, ಯತೋ ಪತ್ತೋಸ್ಮಿ ಸಾಸನಂ।

    ‘‘Yato sarāmi attānaṃ, yato pattosmi sāsanaṃ;

    ಏತ್ಥನ್ತರೇ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಚೇತನಂ ಅಮನೋರಮಂ॥

    Etthantare na jānāmi, cetanaṃ amanoramaṃ.

    ‘‘ಸಂಸರಿತ್ವಾ ಭವೇ ಸಬ್ಬೇ, ಸಮ್ಪತ್ತಾನುಭವಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Saṃsaritvā bhave sabbe, sampattānubhaviṃ ahaṃ;

    ಭೋಗೇ ಮೇ ಊನತಾ ನತ್ಥಿ, ಫಲಂ ಞಾಣಸ್ಸ ಥೋಮನೇ॥

    Bhoge me ūnatā natthi, phalaṃ ñāṇassa thomane.

    ‘‘ತಿಯಗ್ಗೀ ನಿಬ್ಬುತಾ ಮಯ್ಹಂ, ಭವಾ ಸಬ್ಬೇ ಸಮೂಹತಾ।

    ‘‘Tiyaggī nibbutā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;

    ಸಬ್ಬಾಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ॥

    Sabbāsavā parikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ‘‘ತಿಂಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಮ್ಹಿ, ಯಂ ಞಾಣಮಥವಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ ñāṇamathaviṃ ahaṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲಂ ಞಾಣಸ್ಸ ಥೋಮನೇ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phalaṃ ñāṇassa thomane.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಯಾವ ಅಸಞ್ಞಭವೇ ಅಚಿತ್ತಕಪಟಿಸನ್ಧಿ, ತಾವ ಅದ್ದಸ। ತತೋ ಪಞ್ಚ ಕಪ್ಪಸತಾನಿ ಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಅವಸಾನೇವ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಮೇತ’’ನ್ತಿ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ನಯವಸೇನ ‘‘ಅಸಞ್ಞಭವೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನಿಟ್ಠಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸಞ್ಞಸತ್ತಾ ನಾಮ ದೀಘಾಯುಕಾ ದೇವಾ, ತತೋ ಚುತೋ ಸೋಭಿತೋ ಇಧೂಪಪನ್ನೋ, ಸೋ ಏತಂ ಭವಂ ಜಾನಾತಿ, ಸೋಭಿತೋ ಅನುಸ್ಸರತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೨೩೨ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ)। ಏವಂ ನಯವಸೇನ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಸ್ಸ ಅನುಸ್ಸರಣಕೋಸಲ್ಲಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ಥೇರಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ। ತತೋ ಏವ ಚಾಯಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಸವಿಸೇಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಂ ತಸ್ಸ ಚ ಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ತದತ್ಥದೀಪನಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ –

    So arahattaṃ pana patvā attano pubbenivāsaṃ anupaṭipāṭiyā anussaranto yāva asaññabhave acittakapaṭisandhi, tāva addasa. Tato pañca kappasatāni cittappavattiṃ adisvā avasāneva disvā ‘‘kimeta’’nti āvajjento nayavasena ‘‘asaññabhavo bhavissatī’’ti niṭṭhaṃ agamāsi. Tenāha bhagavā – ‘‘atthi, bhikkhave, asaññasattā nāma dīghāyukā devā, tato cuto sobhito idhūpapanno, so etaṃ bhavaṃ jānāti, sobhito anussaratī’’ti (pārā. 232 atthato samānaṃ). Evaṃ nayavasena anussarantassa anussaraṇakosallaṃ disvā satthā theraṃ pubbenivāsaṃ anussarantānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. Tato eva cāyaṃ āyasmā savisesaṃ attano pubbenivāsānussatiñāṇaṃ tassa ca paccayabhūtaṃ paṭipattiṃ paccavekkhitvā somanassajāto tadatthadīpanaṃ udānaṃ udānento –

    ೧೬೫.

    165.

    ‘‘ಸತಿಮಾ ಪಞ್ಞವಾ ಭಿಕ್ಖು, ಆರದ್ಧಬಲವೀರಿಯೋ।

    ‘‘Satimā paññavā bhikkhu, āraddhabalavīriyo;

    ಪಞ್ಚ ಕಪ್ಪಸತಾನಾಹಂ, ಏಕರತ್ತಿಂ ಅನುಸ್ಸರಿಂ॥

    Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussariṃ.

    ೧೬೬.

    166.

    ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ, ಸತ್ತ ಅಟ್ಠ ಚ ಭಾವಯಂ।

    ‘‘Cattāro satipaṭṭhāne, satta aṭṭha ca bhāvayaṃ;

    ಪಞ್ಚ ಕಪ್ಪಸತಾನಾಹಂ, ಏಕರತ್ತಿಂ ಅನುಸ್ಸರಿ’’ನ್ತಿ॥ – ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।

    Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussari’’nti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಸತಿಮಾತಿ ಸಯಂ ಸಮುದಾಗಮನಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸತಿಮಾ। ಪಞ್ಞವಾತಿ ಛಳಭಿಞ್ಞಾಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಪಞ್ಞವಾ। ಭಿನ್ನಕಿಲೇಸತಾಯ ಭಿಕ್ಖು। ಸದ್ಧಾದಿಬಲಾನಞ್ಚೇವ ಚತುಬ್ಬಿಧಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನವೀರಿಯಸ್ಸ ಚ ಸಂಸಿದ್ಧಿಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಆರದ್ಧಬಲವೀರಿಯೋ। ಸದ್ಧಾದೀನಞ್ಹೇತ್ಥ ಬಲಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಣಂ ಸತಿಪಿ ಸತಿಆದೀನಂ ಬಲಭಾವೇ, ಯಥಾ ‘‘ಗೋಬಲಿಬದ್ಧಾ ಪುಞ್ಞಞಾಣಸಮ್ಭಾರಾ’’ತಿ। ಪಞ್ಚ ಕಪ್ಪಸತಾನಾಹಂ, ಏಕರತ್ತಿಂ ಅನುಸ್ಸರಿನ್ತಿ ಏಕರತ್ತಿಂ ವಿಯ ಅನುಸ್ಸರಿಂ। ವಿಯ-ಸದ್ದೋ ಹಿ ಇಧ ಲುತ್ತನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ, ಏತೇನ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣೇ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣವಸೀಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ।

    Tattha satimāti sayaṃ samudāgamanasampannāya satipaṭṭhānabhāvanāpāripūriyā sativepullappattiyā ca satimā. Paññavāti chaḷabhiññāpāripūriyā paññāvepullappattiyā ca paññavā. Bhinnakilesatāya bhikkhu. Saddhādibalānañceva catubbidhasammappadhānavīriyassa ca saṃsiddhipāripūriyā āraddhabalavīriyo. Saddhādīnañhettha balaggahaṇena gahaṇaṃ satipi satiādīnaṃ balabhāve, yathā ‘‘gobalibaddhā puññañāṇasambhārā’’ti. Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussarinti ekarattiṃ viya anussariṃ. Viya-saddo hi idha luttaniddiṭṭho, etena pubbenivāsānussatiñāṇe attano ñāṇavasībhāvaṃ dīpeti.

    ಇದಾನಿ ಯಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಸತಿಮನ್ತಾದಿಭಾವೋ ಸಾತಿಸಯಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಞ್ಚ ಸಿದ್ಧಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ’’ತಿಆದಿನಾ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇತಿ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾದಿಕೇ ಅತ್ತನೋ ವಿಸಯಭೇದೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೇ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕೇ ಸತಿಸಙ್ಖಾತೇ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ। ಸತ್ತಾತಿ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ। ಅಟ್ಠಾತಿ ಅಟ್ಠ ಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ। ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಸು ಹಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗತಾ ಏವ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ। ತೇನಾಹ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ – ‘‘ಚತೂಸು ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಸು ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಚಿತ್ತಾ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಯಥಾಭೂತಂ ಭಾವೇತ್ವಾ’’ತಿಆದೀಹಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೧೪೩) ಸತ್ತಕೋಟ್ಠಾಸಿಕೇಸು ಸತ್ತತಿಂಸಾಯ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಇತರೇ ಅಗಚ್ಛನ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ। ಭಾವಯನ್ತಿ ಭಾವನಾಹೇತು। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।

    Idāni yāya paṭipattiyā attano satimantādibhāvo sātisayaṃ pubbenivāsañāṇañca siddhaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘cattāro’’tiādinā dutiyaṃ gāthamāha. Tattha cattāro satipaṭṭhāneti kāyānupassanādike attano visayabhedena catubbidhe lokiyalokuttaramissake satisaṅkhāte satipaṭṭhāne. Sattāti satta bojjhaṅge. Aṭṭhāti aṭṭha maggaṅgāni. Satipaṭṭhānesu hi suppatiṭṭhitacittassa satta bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gatā eva honti, tathā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Tenāha dhammasenāpati – ‘‘catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā’’tiādīhi (dī. ni. 3.143) sattakoṭṭhāsikesu sattatiṃsāya bodhipakkhiyadhammesu ekasmiṃ koṭṭhāse bhāvanāpāripūriṃ gacchante itare agacchantā nāma natthīti. Bhāvayanti bhāvanāhetu. Sesaṃ vuttanayameva.

    ಸೋಭಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Sobhitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೩. ಸೋಭಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 3. Sobhitattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact