Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੩. ਸੋਭਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    3. Sobhitattheragāthāvaṇṇanā

    ਸਤਿਮਾ ਪਞ੍ਞવਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਭਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸવਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਲਾਭੀਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਤ੍વਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਸੁਗਤੀਸੁਯੇવ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ વਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਘਰਾવਾਸਂ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ વਨਮੂਲਫਲਾਫਲੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿવਾਸੇਨੇવ ਭਦ੍ਦવਤੀਨਗਰੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ‘‘ਤੁવਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚ ਕੇਤੁ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਛਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਿਤ੍ਥવਿ , ਸਤ੍ਥਾ ਚਸ੍ਸ ਭਾવਿਨਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਸੋਭਿਤੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣੇ ਚਿਣ੍ਣવਸੀ ਚ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੪੯.੪੬-੭੪) –

    Satimā paññavāti āyasmato sobhitattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā vayappatto satthu dhammadesanaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ pubbenivāsañāṇalābhīnaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ uddissa patthanaṃ katvā puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto sumedhassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ patto brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gantvā nekkhammādhimutto gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā himavantassa samīpe araññāyatane assamaṃ kāretvā vanamūlaphalāphalena yāpento buddhuppādaṃ sutvā sabbattha ekarattivāseneva bhaddavatīnagare satthāraṃ upasaṅkamitvā pasannamānaso ‘‘tuvaṃ satthā ca ketu cā’’tiādīhi chahi gāthāhi abhitthavi , satthā cassa bhāviniṃ sampattiṃ pakāsesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti. Sobhitotissa nāmaṃ akaṃsu. So aparena samayena satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā chaḷabhiñño ahosi. Pubbenivāsañāṇe ciṇṇavasī ca ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.49.46-74) –

    ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣੇ ਹਿਮવਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸੁਕਤੋ ਅਸ੍ਸਮੋ ਮਮ।

    ‘‘Dakkhiṇe himavantassa, sukato assamo mama;

    ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ, વਸਾਮਿ વਿਪਿਨੇ ਤਦਾ॥

    Uttamatthaṃ gavesanto, vasāmi vipine tadā.

    ‘‘ਲਾਭਾਲਾਭੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ, ਮੂਲੇਨ ਚ ਫਲੇਨ ਚ।

    ‘‘Lābhālābhena santuṭṭho, mūlena ca phalena ca;

    ਅਨ੍વੇਸਨ੍ਤੋ ਆਚਰਿਯਂ, વਸਾਮਿ ਏਕਕੋ ਅਹਂ॥

    Anvesanto ācariyaṃ, vasāmi ekako ahaṃ.

    ‘‘ਸੁਮੇਧੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਤਾવਦੇ।

    ‘‘Sumedho nāma sambuddho, loke uppajji tāvade;

    ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਂ॥

    Catusaccaṃ pakāseti, uddharanto mahājanaṃ.

    ‘‘ਨਾਹਂ ਸੁਣੋਮਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਨਪਿ ਮੇ ਕੋਚਿ ਸਂਸਤਿ।

    ‘‘Nāhaṃ suṇomi sambuddhaṃ, napi me koci saṃsati;

    ਅਟ੍ਠવਸ੍ਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ, ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ॥

    Aṭṭhavasse atikkante, assosiṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘ਅਗ੍ਗਿਦਾਰੁਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ, ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾਨ ਅਸ੍ਸਮਂ।

    ‘‘Aggidāruṃ nīharitvā, sammajjitvāna assamaṃ;

    ਖਾਰਿਭਾਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਂ વਿਪਿਨਾ ਅਹਂ॥

    Khāribhāraṃ gahetvāna, nikkhamiṃ vipinā ahaṃ.

    ‘‘ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ વਸਨ੍ਤੋਹਂ, ਗਾਮੇਸੁ ਨਿਗਮੇਸੁ ਚ।

    ‘‘Ekarattiṃ vasantohaṃ, gāmesu nigamesu ca;

    ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਚਨ੍ਦવਤਿਂ, ਤਦਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂ॥

    Anupubbena candavatiṃ, tadāhaṃ upasaṅkamiṃ.

    ‘‘ਭਗવਾ ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਯੇ, ਸੁਮੇਧੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ।

    ‘‘Bhagavā tamhi samaye, sumedho lokanāyako;

    ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਬਹੂ ਸਤ੍ਤੇ, ਦੇਸੇਤਿ ਅਮਤਂ ਪਦਂ॥

    Uddharanto bahū satte, deseti amataṃ padaṃ.

    ‘‘ਜਨਕਾਯਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਜਿਨਸਾਗਰਂ।

    ‘‘Janakāyamatikkamma, vanditvā jinasāgaraṃ;

    ਏਕਂਸਂ ਅਜਿਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਸਨ੍ਥવਿਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ॥

    Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, santhaviṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘ਤੁવਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚ ਕੇਤੁ ਚ, ਧਜੋ ਯੂਪੋ ਚ ਪਾਣਿਨਂ।

    ‘‘Tuvaṃ satthā ca ketu ca, dhajo yūpo ca pāṇinaṃ;

    ਪਰਾਯਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਚ, ਦੀਪੋ ਚ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋ॥

    Parāyano patiṭṭhā ca, dīpo ca dvipaduttamo.

    ‘‘ਨੇਪੁਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਨੇ વੀਰੋ, ਤਾਰੇਸਿ ਜਨਤਂ ਤੁવਂ।

    ‘‘Nepuñño dassane vīro, tāresi janataṃ tuvaṃ;

    ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਤਾਰਕੋ ਲੋਕੇ, ਤવੁਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਮੁਨੇ॥

    Natthañño tārako loke, tavuttaritaro mune.

    ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਥੇવੇ ਕੁਸਗ੍ਗੇਨ, ਪਮੇਤੁਂ ਸਾਗਰੁਤ੍ਤਮੇ।

    ‘‘Sakkā theve kusaggena, pametuṃ sāgaruttame;

    ਨ ਤ੍વੇવ ਤવ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁ, ਞਾਣਂ ਸਕ੍ਕਾ ਪਮੇਤવੇ॥

    Na tveva tava sabbaññu, ñāṇaṃ sakkā pametave.

    ‘‘ਤੁਲਦਣ੍ਡੇ ਠਪੇਤ੍વਾਨ, ਮਹਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਧਰੇਤવੇ।

    ‘‘Tuladaṇḍe ṭhapetvāna, mahiṃ sakkā dharetave;

    ਨਤ੍વੇવ ਤવ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਪਮਾਣਮਤ੍ਥਿ ਚਕ੍ਖੁਮ॥

    Natveva tava paññāya, pamāṇamatthi cakkhuma.

    ‘‘ਆਕਾਸੋ ਮਿਨਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਅਙ੍ਗੁਲੇਨ વਾ।

    ‘‘Ākāso minituṃ sakkā, rajjuyā aṅgulena vā;

    ਨਤ੍વੇવ ਤવ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁ, ਸੀਲਂ ਸਕ੍ਕਾ ਪਮੇਤવੇ॥

    Natveva tava sabbaññu, sīlaṃ sakkā pametave.

    ‘‘ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ, ਆਕਾਸੋ ਚ વਸੁਨ੍ਧਰਾ।

    ‘‘Mahāsamudde udakaṃ, ākāso ca vasundharā;

    ਪਰਿਮੇਯ੍ਯਾਨਿ ਏਤਾਨਿ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮ॥

    Parimeyyāni etāni, appameyyosi cakkhuma.

    ‘‘ਛਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਂ, ਕਿਤ੍ਤਯਿਤ੍વਾ ਮਹਾਯਸਂ।

    ‘‘Chahi gāthāhi sabbaññuṃ, kittayitvā mahāyasaṃ;

    ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਟ੍ਠਾਸਹਂ ਤਦਾ॥

    Añjaliṃ paggahetvāna, tuṇhī aṭṭhāsahaṃ tadā.

    ‘‘ਯਂ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਮੇਧੋਤਿ, ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਂ ਸੁਮੇਧਸਂ।

    ‘‘Yaṃ vadanti sumedhoti, bhūripaññaṃ sumedhasaṃ;

    ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਥ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘ਯੋ ਮੇ ਞਾਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤੇਸਿ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ।

    ‘‘Yo me ñāṇaṃ pakittesi, vippasannena cetasā;

    ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ॥

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ‘‘ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤਿ ਕਪ੍ਪਾਨਿ, ਦੇવਲੋਕੇ ਰਮਿਸ੍ਸਤਿ।

    ‘‘Sattasattati kappāni, devaloke ramissati;

    ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇવਿਨ੍ਦੋ, ਦੇવਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati.

    ‘‘ਅਨੇਕਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।

    ‘‘Anekasatakkhattuñca, cakkavattī bhavissati;

    ਪਦੇਸਰਜ੍ਜਂ વਿਪੁਲਂ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯਂ॥

    Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.

    ‘‘ਦੇવਭੂਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ વਾ, ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸਮਾਹਿਤੋ।

    ‘‘Devabhūto manusso vā, puññakammasamāhito;

    ਅਨੂਨਮਨਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Anūnamanasaṅkappo, tikkhapañño bhavissati.

    ‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, okkākakulasambhavo;

    ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘ਅਗਾਰਾ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿਕਿਞ੍ਚਨੋ।

    ‘‘Agārā abhinikkhamma, pabbajissatikiñcano;

    ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤવਸ੍ਸੇਨ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਫੁਸਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Jātiyā sattavassena, arahattaṃ phusissati.

    ‘‘ਯਤੋ ਸਰਾਮਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਯਤੋ ਪਤ੍ਤੋਸ੍ਮਿ ਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Yato sarāmi attānaṃ, yato pattosmi sāsanaṃ;

    ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਚੇਤਨਂ ਅਮਨੋਰਮਂ॥

    Etthantare na jānāmi, cetanaṃ amanoramaṃ.

    ‘‘ਸਂਸਰਿਤ੍વਾ ਭવੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨੁਭવਿਂ ਅਹਂ।

    ‘‘Saṃsaritvā bhave sabbe, sampattānubhaviṃ ahaṃ;

    ਭੋਗੇ ਮੇ ਊਨਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਫਲਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਥੋਮਨੇ॥

    Bhoge me ūnatā natthi, phalaṃ ñāṇassa thomane.

    ‘‘ਤਿਯਗ੍ਗੀ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਮਯ੍ਹਂ, ਭવਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮੂਹਤਾ।

    ‘‘Tiyaggī nibbutā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;

    ਸਬ੍ਬਾਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ॥

    Sabbāsavā parikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਯਂ ਞਾਣਮਥવਿਂ ਅਹਂ।

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ ñāṇamathaviṃ ahaṃ;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਫਲਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਥੋਮਨੇ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phalaṃ ñāṇassa thomane.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਯਾવ ਅਸਞ੍ਞਭવੇ ਅਚਿਤ੍ਤਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿ, ਤਾવ ਅਦ੍ਦਸ। ਤਤੋ ਪਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਸਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ਅવਸਾਨੇવ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਨਯવਸੇਨ ‘‘ਅਸਞ੍ਞਭવੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਦੇવਾ, ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਸੋਭਿਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਏਤਂ ਭવਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋਭਿਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੨੩੨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ)। ਏવਂ ਨਯવਸੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਕੋਸਲ੍ਲਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾ ਥੇਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ। ਤਤੋ ਏવ ਚਾਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸવਿਸੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਨ੍ਤੋ –

    So arahattaṃ pana patvā attano pubbenivāsaṃ anupaṭipāṭiyā anussaranto yāva asaññabhave acittakapaṭisandhi, tāva addasa. Tato pañca kappasatāni cittappavattiṃ adisvā avasāneva disvā ‘‘kimeta’’nti āvajjento nayavasena ‘‘asaññabhavo bhavissatī’’ti niṭṭhaṃ agamāsi. Tenāha bhagavā – ‘‘atthi, bhikkhave, asaññasattā nāma dīghāyukā devā, tato cuto sobhito idhūpapanno, so etaṃ bhavaṃ jānāti, sobhito anussaratī’’ti (pārā. 232 atthato samānaṃ). Evaṃ nayavasena anussarantassa anussaraṇakosallaṃ disvā satthā theraṃ pubbenivāsaṃ anussarantānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. Tato eva cāyaṃ āyasmā savisesaṃ attano pubbenivāsānussatiñāṇaṃ tassa ca paccayabhūtaṃ paṭipattiṃ paccavekkhitvā somanassajāto tadatthadīpanaṃ udānaṃ udānento –

    ੧੬੫.

    165.

    ‘‘ਸਤਿਮਾ ਪਞ੍ਞવਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਆਰਦ੍ਧਬਲવੀਰਿਯੋ।

    ‘‘Satimā paññavā bhikkhu, āraddhabalavīriyo;

    ਪਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਸਤਾਨਾਹਂ, ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਂ॥

    Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussariṃ.

    ੧੬੬.

    166.

    ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਸਤ੍ਤ ਅਟ੍ਠ ਚ ਭਾવਯਂ।

    ‘‘Cattāro satipaṭṭhāne, satta aṭṭha ca bhāvayaṃ;

    ਪਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਸਤਾਨਾਹਂ, ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ’’ਨ੍ਤਿ॥ – ਗਾਥਾਦ੍વਯਂ ਅਭਾਸਿ।

    Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussari’’nti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਮਾਤਿ ਸਯਂ ਸਮੁਦਾਗਮਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਤਿવੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਤਿਮਾ। ਪਞ੍ਞવਾਤਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾવੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਞ੍ਞવਾ। ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਸਦ੍ਧਾਦਿਬਲਾਨਞ੍ਚੇવ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવੀਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਂਸਿਦ੍ਧਿਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਆਰਦ੍ਧਬਲવੀਰਿਯੋ। ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਬਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਣਂ ਸਤਿਪਿ ਸਤਿਆਦੀਨਂ ਬਲਭਾવੇ, ਯਥਾ ‘‘ਗੋਬਲਿਬਦ੍ਧਾ ਪੁਞ੍ਞਞਾਣਸਮ੍ਭਾਰਾ’’ਤਿ। ਪਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਸਤਾਨਾਹਂ, ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਨ੍ਤਿ ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ વਿਯ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਂ। વਿਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਇਧ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ, ਏਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣવਸੀਭਾવਂ ਦੀਪੇਤਿ।

    Tattha satimāti sayaṃ samudāgamanasampannāya satipaṭṭhānabhāvanāpāripūriyā sativepullappattiyā ca satimā. Paññavāti chaḷabhiññāpāripūriyā paññāvepullappattiyā ca paññavā. Bhinnakilesatāya bhikkhu. Saddhādibalānañceva catubbidhasammappadhānavīriyassa ca saṃsiddhipāripūriyā āraddhabalavīriyo. Saddhādīnañhettha balaggahaṇena gahaṇaṃ satipi satiādīnaṃ balabhāve, yathā ‘‘gobalibaddhā puññañāṇasambhārā’’ti. Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussarinti ekarattiṃ viya anussariṃ. Viya-saddo hi idha luttaniddiṭṭho, etena pubbenivāsānussatiñāṇe attano ñāṇavasībhāvaṃ dīpeti.

    ਇਦਾਨਿ ਯਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤਿਮਨ੍ਤਾਦਿਭਾવੋ ਸਾਤਿਸਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਞ੍ਚ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਸਯਭੇਦੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕੇ ਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ। ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ। ਅਟ੍ਠਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਹਿ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਤਾ ਏવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ। ਤੇਨਾਹ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ – ‘‘ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾવੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੪੩) ਸਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕੇਸੁ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਾਯ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਇਤਰੇ ਅਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ। ਭਾવਯਨ੍ਤਿ ਭਾવਨਾਹੇਤੁ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।

    Idāni yāya paṭipattiyā attano satimantādibhāvo sātisayaṃ pubbenivāsañāṇañca siddhaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘cattāro’’tiādinā dutiyaṃ gāthamāha. Tattha cattāro satipaṭṭhāneti kāyānupassanādike attano visayabhedena catubbidhe lokiyalokuttaramissake satisaṅkhāte satipaṭṭhāne. Sattāti satta bojjhaṅge. Aṭṭhāti aṭṭha maggaṅgāni. Satipaṭṭhānesu hi suppatiṭṭhitacittassa satta bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gatā eva honti, tathā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Tenāha dhammasenāpati – ‘‘catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā’’tiādīhi (dī. ni. 3.143) sattakoṭṭhāsikesu sattatiṃsāya bodhipakkhiyadhammesu ekasmiṃ koṭṭhāse bhāvanāpāripūriṃ gacchante itare agacchantā nāma natthīti. Bhāvayanti bhāvanāhetu. Sesaṃ vuttanayameva.

    ਸੋਭਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Sobhitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੩. ਸੋਭਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 3. Sobhitattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact