Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
൩. സോഭിതത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ
3. Sobhitattheragāthāvaṇṇanā
സതിമാ പഞ്ഞവാതി ആയസ്മതോ സോഭിതത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ഹംസവതീനഗരേ കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുണന്തോ സത്ഥാരം ഏകം ഭിക്ഖും പുബ്ബേനിവാസഞാണലാഭീനം ഭിക്ഖൂനം അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപേന്തം ദിസ്വാ സയമ്പി തം ഠാനന്തരം ഉദ്ദിസ്സ പത്ഥനം കത്വാ പുഞ്ഞാനി കത്വാ സുഗതീസുയേവ സംസരന്തോ സുമേധസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ബ്രാഹ്മണാനം വിജ്ജാസിപ്പേസു നിപ്ഫത്തിം ഗന്ത്വാ നേക്ഖമ്മാധിമുത്തോ ഘരാവാസം പഹായ താപസപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ഹിമവന്തസ്സ സമീപേ അരഞ്ഞായതനേ അസ്സമം കാരേത്വാ വനമൂലഫലാഫലേന യാപേന്തോ ബുദ്ധുപ്പാദം സുത്വാ സബ്ബത്ഥ ഏകരത്തിവാസേനേവ ഭദ്ദവതീനഗരേ സത്ഥാരം ഉപസങ്കമിത്വാ പസന്നമാനസോ ‘‘തുവം സത്ഥാ ച കേതു ചാ’’തിആദീഹി ഛഹി ഗാഥാഹി അഭിത്ഥവി , സത്ഥാ ചസ്സ ഭാവിനിം സമ്പത്തിം പകാസേസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ സാവത്ഥിയം ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തി. സോഭിതോതിസ്സ നാമം അകംസു. സോ അപരേന സമയേന സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുത്വാ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ ഛളഭിഞ്ഞോ അഹോസി. പുബ്ബേനിവാസഞാണേ ചിണ്ണവസീ ച അഹോസി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൨.൪൯.൪൬-൭൪) –
Satimā paññavāti āyasmato sobhitattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā vayappatto satthu dhammadesanaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ pubbenivāsañāṇalābhīnaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ uddissa patthanaṃ katvā puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto sumedhassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ patto brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gantvā nekkhammādhimutto gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā himavantassa samīpe araññāyatane assamaṃ kāretvā vanamūlaphalāphalena yāpento buddhuppādaṃ sutvā sabbattha ekarattivāseneva bhaddavatīnagare satthāraṃ upasaṅkamitvā pasannamānaso ‘‘tuvaṃ satthā ca ketu cā’’tiādīhi chahi gāthāhi abhitthavi , satthā cassa bhāviniṃ sampattiṃ pakāsesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti. Sobhitotissa nāmaṃ akaṃsu. So aparena samayena satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā chaḷabhiñño ahosi. Pubbenivāsañāṇe ciṇṇavasī ca ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.49.46-74) –
‘‘ദക്ഖിണേ ഹിമവന്തസ്സ, സുകതോ അസ്സമോ മമ;
‘‘Dakkhiṇe himavantassa, sukato assamo mama;
ഉത്തമത്ഥം ഗവേസന്തോ, വസാമി വിപിനേ തദാ.
Uttamatthaṃ gavesanto, vasāmi vipine tadā.
‘‘ലാഭാലാഭേന സന്തുട്ഠോ, മൂലേന ച ഫലേന ച;
‘‘Lābhālābhena santuṭṭho, mūlena ca phalena ca;
അന്വേസന്തോ ആചരിയം, വസാമി ഏകകോ അഹം.
Anvesanto ācariyaṃ, vasāmi ekako ahaṃ.
‘‘സുമേധോ നാമ സമ്ബുദ്ധോ, ലോകേ ഉപ്പജ്ജി താവദേ;
‘‘Sumedho nāma sambuddho, loke uppajji tāvade;
ചതുസച്ചം പകാസേതി, ഉദ്ധരന്തോ മഹാജനം.
Catusaccaṃ pakāseti, uddharanto mahājanaṃ.
‘‘നാഹം സുണോമി സമ്ബുദ്ധം, നപി മേ കോചി സംസതി;
‘‘Nāhaṃ suṇomi sambuddhaṃ, napi me koci saṃsati;
അട്ഠവസ്സേ അതിക്കന്തേ, അസ്സോസിം ലോകനായകം.
Aṭṭhavasse atikkante, assosiṃ lokanāyakaṃ.
‘‘അഗ്ഗിദാരും നീഹരിത്വാ, സമ്മജ്ജിത്വാന അസ്സമം;
‘‘Aggidāruṃ nīharitvā, sammajjitvāna assamaṃ;
ഖാരിഭാരം ഗഹേത്വാന, നിക്ഖമിം വിപിനാ അഹം.
Khāribhāraṃ gahetvāna, nikkhamiṃ vipinā ahaṃ.
‘‘ഏകരത്തിം വസന്തോഹം, ഗാമേസു നിഗമേസു ച;
‘‘Ekarattiṃ vasantohaṃ, gāmesu nigamesu ca;
അനുപുബ്ബേന ചന്ദവതിം, തദാഹം ഉപസങ്കമിം.
Anupubbena candavatiṃ, tadāhaṃ upasaṅkamiṃ.
‘‘ഭഗവാ തമ്ഹി സമയേ, സുമേധോ ലോകനായകോ;
‘‘Bhagavā tamhi samaye, sumedho lokanāyako;
ഉദ്ധരന്തോ ബഹൂ സത്തേ, ദേസേതി അമതം പദം.
Uddharanto bahū satte, deseti amataṃ padaṃ.
‘‘ജനകായമതിക്കമ്മ, വന്ദിത്വാ ജിനസാഗരം;
‘‘Janakāyamatikkamma, vanditvā jinasāgaraṃ;
ഏകംസം അജിനം കത്വാ, സന്ഥവിം ലോകനായകം.
Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, santhaviṃ lokanāyakaṃ.
‘‘തുവം സത്ഥാ ച കേതു ച, ധജോ യൂപോ ച പാണിനം;
‘‘Tuvaṃ satthā ca ketu ca, dhajo yūpo ca pāṇinaṃ;
പരായനോ പതിട്ഠാ ച, ദീപോ ച ദ്വിപദുത്തമോ.
Parāyano patiṭṭhā ca, dīpo ca dvipaduttamo.
‘‘നേപുഞ്ഞോ ദസ്സനേ വീരോ, താരേസി ജനതം തുവം;
‘‘Nepuñño dassane vīro, tāresi janataṃ tuvaṃ;
നത്ഥഞ്ഞോ താരകോ ലോകേ, തവുത്തരിതരോ മുനേ.
Natthañño tārako loke, tavuttaritaro mune.
‘‘സക്കാ ഥേവേ കുസഗ്ഗേന, പമേതും സാഗരുത്തമേ;
‘‘Sakkā theve kusaggena, pametuṃ sāgaruttame;
ന ത്വേവ തവ സബ്ബഞ്ഞു, ഞാണം സക്കാ പമേതവേ.
Na tveva tava sabbaññu, ñāṇaṃ sakkā pametave.
‘‘തുലദണ്ഡേ ഠപേത്വാന, മഹിം സക്കാ ധരേതവേ;
‘‘Tuladaṇḍe ṭhapetvāna, mahiṃ sakkā dharetave;
നത്വേവ തവ പഞ്ഞായ, പമാണമത്ഥി ചക്ഖുമ.
Natveva tava paññāya, pamāṇamatthi cakkhuma.
‘‘ആകാസോ മിനിതും സക്കാ, രജ്ജുയാ അങ്ഗുലേന വാ;
‘‘Ākāso minituṃ sakkā, rajjuyā aṅgulena vā;
നത്വേവ തവ സബ്ബഞ്ഞു, സീലം സക്കാ പമേതവേ.
Natveva tava sabbaññu, sīlaṃ sakkā pametave.
‘‘മഹാസമുദ്ദേ ഉദകം, ആകാസോ ച വസുന്ധരാ;
‘‘Mahāsamudde udakaṃ, ākāso ca vasundharā;
പരിമേയ്യാനി ഏതാനി, അപ്പമേയ്യോസി ചക്ഖുമ.
Parimeyyāni etāni, appameyyosi cakkhuma.
‘‘ഛഹി ഗാഥാഹി സബ്ബഞ്ഞും, കിത്തയിത്വാ മഹായസം;
‘‘Chahi gāthāhi sabbaññuṃ, kittayitvā mahāyasaṃ;
അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹേത്വാന, തുണ്ഹീ അട്ഠാസഹം തദാ.
Añjaliṃ paggahetvāna, tuṇhī aṭṭhāsahaṃ tadā.
‘‘യം വദന്തി സുമേധോതി, ഭൂരിപഞ്ഞം സുമേധസം;
‘‘Yaṃ vadanti sumedhoti, bhūripaññaṃ sumedhasaṃ;
ഭിക്ഖുസങ്ഘേ നിസീദിത്വാ, ഇമാ ഗാഥാ അഭാസഥ.
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.
‘‘യോ മേ ഞാണം പകിത്തേസി, വിപ്പസന്നേന ചേതസാ;
‘‘Yo me ñāṇaṃ pakittesi, vippasannena cetasā;
തമഹം കിത്തയിസ്സാമി, സുണാഥ മമ ഭാസതോ.
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
‘‘സത്തസത്തതി കപ്പാനി, ദേവലോകേ രമിസ്സതി;
‘‘Sattasattati kappāni, devaloke ramissati;
സഹസ്സക്ഖത്തും ദേവിന്ദോ, ദേവരജ്ജം കരിസ്സതി.
Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati.
‘‘അനേകസതക്ഖത്തുഞ്ച, ചക്കവത്തീ ഭവിസ്സതി;
‘‘Anekasatakkhattuñca, cakkavattī bhavissati;
പദേസരജ്ജം വിപുലം, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയം.
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
‘‘ദേവഭൂതോ മനുസ്സോ വാ, പുഞ്ഞകമ്മസമാഹിതോ;
‘‘Devabhūto manusso vā, puññakammasamāhito;
അനൂനമനസങ്കപ്പോ, തിക്ഖപഞ്ഞോ ഭവിസ്സതി.
Anūnamanasaṅkappo, tikkhapañño bhavissati.
‘‘തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, ഓക്കാകകുലസമ്ഭവോ;
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, okkākakulasambhavo;
ഗോതമോ നാമ ഗോത്തേന, സത്ഥാ ലോകേ ഭവിസ്സതി.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘അഗാരാ അഭിനിക്ഖമ്മ, പബ്ബജിസ്സതികിഞ്ചനോ;
‘‘Agārā abhinikkhamma, pabbajissatikiñcano;
ജാതിയാ സത്തവസ്സേന, അരഹത്തം ഫുസിസ്സതി.
Jātiyā sattavassena, arahattaṃ phusissati.
‘‘യതോ സരാമി അത്താനം, യതോ പത്തോസ്മി സാസനം;
‘‘Yato sarāmi attānaṃ, yato pattosmi sāsanaṃ;
ഏത്ഥന്തരേ ന ജാനാമി, ചേതനം അമനോരമം.
Etthantare na jānāmi, cetanaṃ amanoramaṃ.
‘‘സംസരിത്വാ ഭവേ സബ്ബേ, സമ്പത്താനുഭവിം അഹം;
‘‘Saṃsaritvā bhave sabbe, sampattānubhaviṃ ahaṃ;
ഭോഗേ മേ ഊനതാ നത്ഥി, ഫലം ഞാണസ്സ ഥോമനേ.
Bhoge me ūnatā natthi, phalaṃ ñāṇassa thomane.
‘‘തിയഗ്ഗീ നിബ്ബുതാ മയ്ഹം, ഭവാ സബ്ബേ സമൂഹതാ;
‘‘Tiyaggī nibbutā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
സബ്ബാസവാ പരിക്ഖീണാ, നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ.
Sabbāsavā parikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.
‘‘തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, യം ഞാണമഥവിം അഹം;
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ ñāṇamathaviṃ ahaṃ;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഫലം ഞാണസ്സ ഥോമനേ.
Duggatiṃ nābhijānāmi, phalaṃ ñāṇassa thomane.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
സോ അരഹത്തം പന പത്വാ അത്തനോ പുബ്ബേനിവാസം അനുപടിപാടിയാ അനുസ്സരന്തോ യാവ അസഞ്ഞഭവേ അചിത്തകപടിസന്ധി, താവ അദ്ദസ. തതോ പഞ്ച കപ്പസതാനി ചിത്തപ്പവത്തിം അദിസ്വാ അവസാനേവ ദിസ്വാ ‘‘കിമേത’’ന്തി ആവജ്ജേന്തോ നയവസേന ‘‘അസഞ്ഞഭവോ ഭവിസ്സതീ’’തി നിട്ഠം അഗമാസി. തേനാഹ ഭഗവാ – ‘‘അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, അസഞ്ഞസത്താ നാമ ദീഘായുകാ ദേവാ, തതോ ചുതോ സോഭിതോ ഇധൂപപന്നോ, സോ ഏതം ഭവം ജാനാതി, സോഭിതോ അനുസ്സരതീ’’തി (പാരാ॰ ൨൩൨ അത്ഥതോ സമാനം). ഏവം നയവസേന അനുസ്സരന്തസ്സ അനുസ്സരണകോസല്ലം ദിസ്വാ സത്ഥാ ഥേരം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരന്താനം അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപേസി. തതോ ഏവ ചായം ആയസ്മാ സവിസേസം അത്തനോ പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണം തസ്സ ച പച്ചയഭൂതം പടിപത്തിം പച്ചവേക്ഖിത്വാ സോമനസ്സജാതോ തദത്ഥദീപനം ഉദാനം ഉദാനേന്തോ –
So arahattaṃ pana patvā attano pubbenivāsaṃ anupaṭipāṭiyā anussaranto yāva asaññabhave acittakapaṭisandhi, tāva addasa. Tato pañca kappasatāni cittappavattiṃ adisvā avasāneva disvā ‘‘kimeta’’nti āvajjento nayavasena ‘‘asaññabhavo bhavissatī’’ti niṭṭhaṃ agamāsi. Tenāha bhagavā – ‘‘atthi, bhikkhave, asaññasattā nāma dīghāyukā devā, tato cuto sobhito idhūpapanno, so etaṃ bhavaṃ jānāti, sobhito anussaratī’’ti (pārā. 232 atthato samānaṃ). Evaṃ nayavasena anussarantassa anussaraṇakosallaṃ disvā satthā theraṃ pubbenivāsaṃ anussarantānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. Tato eva cāyaṃ āyasmā savisesaṃ attano pubbenivāsānussatiñāṇaṃ tassa ca paccayabhūtaṃ paṭipattiṃ paccavekkhitvā somanassajāto tadatthadīpanaṃ udānaṃ udānento –
൧൬൫.
165.
‘‘സതിമാ പഞ്ഞവാ ഭിക്ഖു, ആരദ്ധബലവീരിയോ;
‘‘Satimā paññavā bhikkhu, āraddhabalavīriyo;
പഞ്ച കപ്പസതാനാഹം, ഏകരത്തിം അനുസ്സരിം.
Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussariṃ.
൧൬൬.
166.
‘‘ചത്താരോ സതിപട്ഠാനേ, സത്ത അട്ഠ ച ഭാവയം;
‘‘Cattāro satipaṭṭhāne, satta aṭṭha ca bhāvayaṃ;
പഞ്ച കപ്പസതാനാഹം, ഏകരത്തിം അനുസ്സരി’’ന്തി. – ഗാഥാദ്വയം അഭാസി;
Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussari’’nti. – gāthādvayaṃ abhāsi;
തത്ഥ സതിമാതി സയം സമുദാഗമനസമ്പന്നായ സതിപട്ഠാനഭാവനാപാരിപൂരിയാ സതിവേപുല്ലപ്പത്തിയാ ച സതിമാ. പഞ്ഞവാതി ഛളഭിഞ്ഞാപാരിപൂരിയാ പഞ്ഞാവേപുല്ലപ്പത്തിയാ ച പഞ്ഞവാ. ഭിന്നകിലേസതായ ഭിക്ഖു. സദ്ധാദിബലാനഞ്ചേവ ചതുബ്ബിധസമ്മപ്പധാനവീരിയസ്സ ച സംസിദ്ധിപാരിപൂരിയാ ആരദ്ധബലവീരിയോ. സദ്ധാദീനഞ്ഹേത്ഥ ബലഗ്ഗഹണേന ഗഹണം സതിപി സതിആദീനം ബലഭാവേ, യഥാ ‘‘ഗോബലിബദ്ധാ പുഞ്ഞഞാണസമ്ഭാരാ’’തി. പഞ്ച കപ്പസതാനാഹം, ഏകരത്തിം അനുസ്സരിന്തി ഏകരത്തിം വിയ അനുസ്സരിം. വിയ-സദ്ദോ ഹി ഇധ ലുത്തനിദ്ദിട്ഠോ, ഏതേന പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണേ അത്തനോ ഞാണവസീഭാവം ദീപേതി.
Tattha satimāti sayaṃ samudāgamanasampannāya satipaṭṭhānabhāvanāpāripūriyā sativepullappattiyā ca satimā. Paññavāti chaḷabhiññāpāripūriyā paññāvepullappattiyā ca paññavā. Bhinnakilesatāya bhikkhu. Saddhādibalānañceva catubbidhasammappadhānavīriyassa ca saṃsiddhipāripūriyā āraddhabalavīriyo. Saddhādīnañhettha balaggahaṇena gahaṇaṃ satipi satiādīnaṃ balabhāve, yathā ‘‘gobalibaddhā puññañāṇasambhārā’’ti. Pañca kappasatānāhaṃ, ekarattiṃ anussarinti ekarattiṃ viya anussariṃ. Viya-saddo hi idha luttaniddiṭṭho, etena pubbenivāsānussatiñāṇe attano ñāṇavasībhāvaṃ dīpeti.
ഇദാനി യായ പടിപത്തിയാ അത്തനോ സതിമന്താദിഭാവോ സാതിസയം പുബ്ബേനിവാസഞാണഞ്ച സിദ്ധം, തം ദസ്സേതും ‘‘ചത്താരോ’’തിആദിനാ ദുതിയം ഗാഥമാഹ. തത്ഥ ചത്താരോ സതിപട്ഠാനേതി കായാനുപസ്സനാദികേ അത്തനോ വിസയഭേദേന ചതുബ്ബിധേ ലോകിയലോകുത്തരമിസ്സകേ സതിസങ്ഖാതേ സതിപട്ഠാനേ. സത്താതി സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗേ. അട്ഠാതി അട്ഠ മഗ്ഗങ്ഗാനി. സതിപട്ഠാനേസു ഹി സുപ്പതിട്ഠിതചിത്തസ്സ സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗാ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗതാ ഏവ ഹോന്തി, തഥാ അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ. തേനാഹ ധമ്മസേനാപതി – ‘‘ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു സുപ്പതിട്ഠിതചിത്താ സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗേ യഥാഭൂതം ഭാവേത്വാ’’തിആദീഹി (ദീ॰ നി॰ ൩.൧൪൩) സത്തകോട്ഠാസികേസു സത്തതിംസായ ബോധിപക്ഖിയധമ്മേസു ഏകസ്മിം കോട്ഠാസേ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തേ ഇതരേ അഗച്ഛന്താ നാമ നത്ഥീതി. ഭാവയന്തി ഭാവനാഹേതു. സേസം വുത്തനയമേവ.
Idāni yāya paṭipattiyā attano satimantādibhāvo sātisayaṃ pubbenivāsañāṇañca siddhaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘cattāro’’tiādinā dutiyaṃ gāthamāha. Tattha cattāro satipaṭṭhāneti kāyānupassanādike attano visayabhedena catubbidhe lokiyalokuttaramissake satisaṅkhāte satipaṭṭhāne. Sattāti satta bojjhaṅge. Aṭṭhāti aṭṭha maggaṅgāni. Satipaṭṭhānesu hi suppatiṭṭhitacittassa satta bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gatā eva honti, tathā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Tenāha dhammasenāpati – ‘‘catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā’’tiādīhi (dī. ni. 3.143) sattakoṭṭhāsikesu sattatiṃsāya bodhipakkhiyadhammesu ekasmiṃ koṭṭhāse bhāvanāpāripūriṃ gacchante itare agacchantā nāma natthīti. Bhāvayanti bhāvanāhetu. Sesaṃ vuttanayameva.
സോഭിതത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sobhitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൩. സോഭിതത്ഥേരഗാഥാ • 3. Sobhitattheragāthā