Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / నేత్తివిభావినీ • Nettivibhāvinī |
౧౩. సోధనహారవిభఙ్గవిభావనా
13. Sodhanahāravibhaṅgavibhāvanā
౪౫. యేన యేన సంవణ్ణనావిసేసభూతేన ఓతరణహారవిభఙ్గేన ఓతరేతబ్బా సుత్తత్థా విభత్తా, సో సంవణ్ణనావిసేసభూతో విభఙ్గో పరిపుణ్ణో, ‘‘కతమో సోధనహారవిభఙ్గో’’తి పుచ్ఛితబ్బత్తా ‘‘తత్థ కతమో సోధనో హారో’’తిఆది వుత్తం. తత్థ తత్థాతి తేసు నిద్దిట్ఠేసు సోళససు దేసనాహారాదీసు కతమో సంవణ్ణనావిసేసో సోధనో హారో సోధనహారవిభఙ్గో నామాతి పుచ్ఛతి. ‘‘విస్సజ్జితమ్హి పఞ్హే’’తిఆదినిద్దేసస్స ఇదాని మయా వుచ్చమానో ‘‘యథా ఆయస్మా అజితో’’తిఆదికో విత్థారసంవణ్ణనావిసేసో సోధనహారవిభఙ్గో నామాతి గహేతబ్బో. ‘‘కథం తత్థ పఞ్హే సోధనో హారో విఞ్ఞాతబ్బో’’తి వత్తబ్బత్తా ‘‘యథా ఆయస్మా’’తిఆది వుత్తం. యథా యేన పకారేన ఆయస్మా అజితో పారాయనే భగవన్తం పఞ్హం పుచ్ఛతి, తథా తేన పకారేన విస్సజ్జితమ్హి పఞ్హే అయం సోధనో హారో విఞ్ఞాతబ్బోతి. ‘‘నియమేత్వా విభజేహీ’’తి వత్తబ్బత్తా నియమేత్వా విభజితుం ‘‘కేనస్సూ’’తిఆది వుత్తం. గాథాత్థో వుత్తోవ.
45. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena otaraṇahāravibhaṅgena otaretabbā suttatthā vibhattā, so saṃvaṇṇanāvisesabhūto vibhaṅgo paripuṇṇo, ‘‘katamo sodhanahāravibhaṅgo’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo sodhano hāro’’tiādi vuttaṃ. Tattha tatthāti tesu niddiṭṭhesu soḷasasu desanāhārādīsu katamo saṃvaṇṇanāviseso sodhano hāro sodhanahāravibhaṅgo nāmāti pucchati. ‘‘Vissajjitamhi pañhe’’tiādiniddesassa idāni mayā vuccamāno ‘‘yathā āyasmā ajito’’tiādiko vitthārasaṃvaṇṇanāviseso sodhanahāravibhaṅgo nāmāti gahetabbo. ‘‘Kathaṃ tattha pañhe sodhano hāro viññātabbo’’ti vattabbattā ‘‘yathā āyasmā’’tiādi vuttaṃ. Yathā yena pakārena āyasmā ajito pārāyane bhagavantaṃ pañhaṃ pucchati, tathā tena pakārena vissajjitamhi pañhe ayaṃ sodhano hāro viññātabboti. ‘‘Niyametvā vibhajehī’’ti vattabbattā niyametvā vibhajituṃ ‘‘kenassū’’tiādi vuttaṃ. Gāthāttho vuttova.
‘‘కేనస్సు నివుతో లోకో, కేనస్సు నప్పకాసతి;
‘‘Kenassu nivuto loko, kenassu nappakāsati;
కిస్సాభిలేపనం బ్రూసి, కింసు తస్స మహబ్భయ’’న్తి. –
Kissābhilepanaṃ brūsi, kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti. –
పుచ్ఛావసేన పవత్తగాథాయఞ్చ –
Pucchāvasena pavattagāthāyañca –
‘‘అవిజ్జాయ నివుతో లోకో, (అజితాతి భగవా,)
‘‘Avijjāya nivuto loko, (ajitāti bhagavā,)
వివిచ్ఛా పమాదా నప్పకాసతి;
Vivicchā pamādā nappakāsati;
జప్పాభిలేపనం బ్రూమి, దుక్ఖమస్స మహబ్భయ’’న్తి. –
Jappābhilepanaṃ brūmi, dukkhamassa mahabbhaya’’nti. –
విస్సజ్జనవసేన పవత్తగాథాయఞ్చాతి ఇమాసు ద్వీసు గాథాసు ‘‘కేనస్సు నివుతో లోకో’’తి ఇమినా పదేన పఞ్హే పుచ్ఛితే ‘‘అవిజ్జాయ నివుతో లోకో’’తి ఇమినా పదేన భగవా ‘‘కేనస్సు నివుతో లోకో’’తి పదం తదత్థే అఞ్ఞాణసంసయాదిమలానం అపనయనేన సోధేతి. తదత్థే హి విస్సజ్జితే అఞ్ఞాణసంసయాదీనం అభావతో అత్థో సోధితో నామ, అత్థే చ సోధితే పదమ్పి సోధితంయేవ. తేనాహ అట్ఠకథాయం – ‘‘తదత్థస్స విస్సజ్జనతో’’తి (నేత్తి॰ అట్ఠ॰ ౪౫), టీకాయఞ్చ ‘‘తబ్బిసయఅఞ్ఞాణసంసయాదిమలాపనయనేన సోధేతీ’’తి వుత్తం. నో చ ఆరమ్భన్తి పుచ్ఛితుం ఆరభితబ్బం సబ్బగాథాపదం, గాథాత్థం వా, ఞాతుం ఇచ్ఛితస్స సబ్బస్స అత్థస్స విస్సజ్జనవసేన అపరియోసితత్తా భగవా ‘‘అవిజ్జాయ నివుతో లోకో’’తి ఏత్తకేనేవ పదేన సోధేతి. సేసేసుపి ఏస నయో.
Vissajjanavasena pavattagāthāyañcāti imāsu dvīsu gāthāsu ‘‘kenassu nivuto loko’’ti iminā padena pañhe pucchite ‘‘avijjāya nivuto loko’’ti iminā padena bhagavā ‘‘kenassu nivuto loko’’ti padaṃ tadatthe aññāṇasaṃsayādimalānaṃ apanayanena sodheti. Tadatthe hi vissajjite aññāṇasaṃsayādīnaṃ abhāvato attho sodhito nāma, atthe ca sodhite padampi sodhitaṃyeva. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ – ‘‘tadatthassa vissajjanato’’ti (netti. aṭṭha. 45), ṭīkāyañca ‘‘tabbisayaaññāṇasaṃsayādimalāpanayanena sodhetī’’ti vuttaṃ. No ca ārambhanti pucchituṃ ārabhitabbaṃ sabbagāthāpadaṃ, gāthātthaṃ vā, ñātuṃ icchitassa sabbassa atthassa vissajjanavasena apariyositattā bhagavā ‘‘avijjāya nivuto loko’’ti ettakeneva padena sodheti. Sesesupi esa nayo.
‘‘కింసు తస్స మహబ్భయ’’న్తి ఇమినా పదేన పఞ్హే పుచ్ఛితే ‘‘దుక్ఖమస్స మహబ్భయ’’న్తి పదేన భగవతా ఆరమ్భో ఞాతుం ఇచ్ఛితో అత్థో సుద్ధో సోధితో హోతి. సేసగాథాసుపి ఏసేవ నయో.
‘‘Kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti iminā padena pañhe pucchite ‘‘dukkhamassa mahabbhaya’’nti padena bhagavatā ārambho ñātuṃ icchito attho suddho sodhito hoti. Sesagāthāsupi eseva nayo.
యత్థ పఞ్హే ఏవం నిరవసేసవిస్సజ్జనవసేన ఆరమ్భో సుద్ధో సోధితో భవతి, సో పఞ్హో విస్సజ్జితో సోధితో భవతి. యత్థ పఞ్హే ఏవం నిరవసేసవిస్సజ్జనవసేన ఆరమ్భో యావ అసుద్ధో అసోధితో భవతి, తావ సో పఞ్హో విస్సజ్జితో సోధితో న భవతీతి యోజనా. ‘‘తేనాహా’’తిఆద్యానుసన్ధ్యాద్యత్థో చేవ ‘‘నియుత్తో సోధనో హారో’’తి అనుసన్ధ్యాద్యత్థో చ వుత్తనయానుసారేన వేదితబ్బో.
Yattha pañhe evaṃ niravasesavissajjanavasena ārambho suddho sodhito bhavati, so pañho vissajjito sodhito bhavati. Yattha pañhe evaṃ niravasesavissajjanavasena ārambho yāva asuddho asodhito bhavati, tāva so pañho vissajjito sodhito na bhavatīti yojanā. ‘‘Tenāhā’’tiādyānusandhyādyattho ceva ‘‘niyutto sodhano hāro’’ti anusandhyādyattho ca vuttanayānusārena veditabbo.
ఇతి సోధనహారవిభఙ్గే సత్తిబలానురూపా రచితా
Iti sodhanahāravibhaṅge sattibalānurūpā racitā
విభావనా నిట్ఠితా.
Vibhāvanā niṭṭhitā.
పణ్డితేహి పన అట్ఠకథాటీకానుసారేన గమ్భీరత్థో విత్థారతో విభజిత్వా గహేతబ్బోతి.
Paṇḍitehi pana aṭṭhakathāṭīkānusārena gambhīrattho vitthārato vibhajitvā gahetabboti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / నేత్తిప్పకరణపాళి • Nettippakaraṇapāḷi / ౧౩. సోధనహారవిభఙ్గో • 13. Sodhanahāravibhaṅgo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / నేత్తిప్పకరణ-అట్ఠకథా • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ౧౩. సోధనహారవిభఙ్గవణ్ణనా • 13. Sodhanahāravibhaṅgavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ఖుద్దకనికాయ (టీకా) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / నేత్తిప్పకరణ-టీకా • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ౧౩. సోధనహారవిభఙ్గవణ్ణనా • 13. Sodhanahāravibhaṅgavaṇṇanā