Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī |
೧೩. ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಿಭಾವನಾ
13. Sodhanahāravibhaṅgavibhāvanā
೪೫. ಯೇನ ಯೇನ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸಭೂತೇನ ಓತರಣಹಾರವಿಭಙ್ಗೇನ ಓತರೇತಬ್ಬಾ ಸುತ್ತತ್ಥಾ ವಿಭತ್ತಾ, ಸೋ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸಭೂತೋ ವಿಭಙ್ಗೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ, ‘‘ಕತಮೋ ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಸೋಧನೋ ಹಾರೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇಸು ಸೋಳಸಸು ದೇಸನಾಹಾರಾದೀಸು ಕತಮೋ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸೋ ಸೋಧನೋ ಹಾರೋ ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ ನಾಮಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ‘‘ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಮ್ಹಿ ಪಞ್ಹೇ’’ತಿಆದಿನಿದ್ದೇಸಸ್ಸ ಇದಾನಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘‘ಯಥಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜಿತೋ’’ತಿಆದಿಕೋ ವಿತ್ಥಾರಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸೋ ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ ನಾಮಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ‘‘ಕಥಂ ತತ್ಥ ಪಞ್ಹೇ ಸೋಧನೋ ಹಾರೋ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಯಥಾ ಆಯಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಯೇನ ಪಕಾರೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜಿತೋ ಪಾರಾಯನೇ ಭಗವನ್ತಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ತಥಾ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಮ್ಹಿ ಪಞ್ಹೇ ಅಯಂ ಸೋಧನೋ ಹಾರೋ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋತಿ। ‘‘ನಿಯಮೇತ್ವಾ ವಿಭಜೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ವಿಭಜಿತುಂ ‘‘ಕೇನಸ್ಸೂ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಗಾಥಾತ್ಥೋ ವುತ್ತೋವ।
45. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena otaraṇahāravibhaṅgena otaretabbā suttatthā vibhattā, so saṃvaṇṇanāvisesabhūto vibhaṅgo paripuṇṇo, ‘‘katamo sodhanahāravibhaṅgo’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo sodhano hāro’’tiādi vuttaṃ. Tattha tatthāti tesu niddiṭṭhesu soḷasasu desanāhārādīsu katamo saṃvaṇṇanāviseso sodhano hāro sodhanahāravibhaṅgo nāmāti pucchati. ‘‘Vissajjitamhi pañhe’’tiādiniddesassa idāni mayā vuccamāno ‘‘yathā āyasmā ajito’’tiādiko vitthārasaṃvaṇṇanāviseso sodhanahāravibhaṅgo nāmāti gahetabbo. ‘‘Kathaṃ tattha pañhe sodhano hāro viññātabbo’’ti vattabbattā ‘‘yathā āyasmā’’tiādi vuttaṃ. Yathā yena pakārena āyasmā ajito pārāyane bhagavantaṃ pañhaṃ pucchati, tathā tena pakārena vissajjitamhi pañhe ayaṃ sodhano hāro viññātabboti. ‘‘Niyametvā vibhajehī’’ti vattabbattā niyametvā vibhajituṃ ‘‘kenassū’’tiādi vuttaṃ. Gāthāttho vuttova.
‘‘ಕೇನಸ್ಸು ನಿವುತೋ ಲೋಕೋ, ಕೇನಸ್ಸು ನಪ್ಪಕಾಸತಿ।
‘‘Kenassu nivuto loko, kenassu nappakāsati;
ಕಿಸ್ಸಾಭಿಲೇಪನಂ ಬ್ರೂಸಿ, ಕಿಂಸು ತಸ್ಸ ಮಹಬ್ಭಯ’’ನ್ತಿ॥ –
Kissābhilepanaṃ brūsi, kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti. –
ಪುಚ್ಛಾವಸೇನ ಪವತ್ತಗಾಥಾಯಞ್ಚ –
Pucchāvasena pavattagāthāyañca –
‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನಿವುತೋ ಲೋಕೋ, (ಅಜಿತಾತಿ ಭಗವಾ,)
‘‘Avijjāya nivuto loko, (ajitāti bhagavā,)
ವಿವಿಚ್ಛಾ ಪಮಾದಾ ನಪ್ಪಕಾಸತಿ।
Vivicchā pamādā nappakāsati;
ಜಪ್ಪಾಭಿಲೇಪನಂ ಬ್ರೂಮಿ, ದುಕ್ಖಮಸ್ಸ ಮಹಬ್ಭಯ’’ನ್ತಿ॥ –
Jappābhilepanaṃ brūmi, dukkhamassa mahabbhaya’’nti. –
ವಿಸ್ಸಜ್ಜನವಸೇನ ಪವತ್ತಗಾಥಾಯಞ್ಚಾತಿ ಇಮಾಸು ದ್ವೀಸು ಗಾಥಾಸು ‘‘ಕೇನಸ್ಸು ನಿವುತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿತೇ ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನಿವುತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ಭಗವಾ ‘‘ಕೇನಸ್ಸು ನಿವುತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ಪದಂ ತದತ್ಥೇ ಅಞ್ಞಾಣಸಂಸಯಾದಿಮಲಾನಂ ಅಪನಯನೇನ ಸೋಧೇತಿ। ತದತ್ಥೇ ಹಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೇ ಅಞ್ಞಾಣಸಂಸಯಾದೀನಂ ಅಭಾವತೋ ಅತ್ಥೋ ಸೋಧಿತೋ ನಾಮ, ಅತ್ಥೇ ಚ ಸೋಧಿತೇ ಪದಮ್ಪಿ ಸೋಧಿತಂಯೇವ। ತೇನಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ – ‘‘ತದತ್ಥಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನತೋ’’ತಿ (ನೇತ್ತಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೫), ಟೀಕಾಯಞ್ಚ ‘‘ತಬ್ಬಿಸಯಅಞ್ಞಾಣಸಂಸಯಾದಿಮಲಾಪನಯನೇನ ಸೋಧೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ನೋ ಚ ಆರಮ್ಭನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಆರಭಿತಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬಗಾಥಾಪದಂ, ಗಾಥಾತ್ಥಂ ವಾ, ಞಾತುಂ ಇಚ್ಛಿತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನವಸೇನ ಅಪರಿಯೋಸಿತತ್ತಾ ಭಗವಾ ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನಿವುತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ಏತ್ತಕೇನೇವ ಪದೇನ ಸೋಧೇತಿ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸ ನಯೋ।
Vissajjanavasena pavattagāthāyañcāti imāsu dvīsu gāthāsu ‘‘kenassu nivuto loko’’ti iminā padena pañhe pucchite ‘‘avijjāya nivuto loko’’ti iminā padena bhagavā ‘‘kenassu nivuto loko’’ti padaṃ tadatthe aññāṇasaṃsayādimalānaṃ apanayanena sodheti. Tadatthe hi vissajjite aññāṇasaṃsayādīnaṃ abhāvato attho sodhito nāma, atthe ca sodhite padampi sodhitaṃyeva. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ – ‘‘tadatthassa vissajjanato’’ti (netti. aṭṭha. 45), ṭīkāyañca ‘‘tabbisayaaññāṇasaṃsayādimalāpanayanena sodhetī’’ti vuttaṃ. No ca ārambhanti pucchituṃ ārabhitabbaṃ sabbagāthāpadaṃ, gāthātthaṃ vā, ñātuṃ icchitassa sabbassa atthassa vissajjanavasena apariyositattā bhagavā ‘‘avijjāya nivuto loko’’ti ettakeneva padena sodheti. Sesesupi esa nayo.
‘‘ಕಿಂಸು ತಸ್ಸ ಮಹಬ್ಭಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿತೇ ‘‘ದುಕ್ಖಮಸ್ಸ ಮಹಬ್ಭಯ’’ನ್ತಿ ಪದೇನ ಭಗವತಾ ಆರಮ್ಭೋ ಞಾತುಂ ಇಚ್ಛಿತೋ ಅತ್ಥೋ ಸುದ್ಧೋ ಸೋಧಿತೋ ಹೋತಿ। ಸೇಸಗಾಥಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
‘‘Kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti iminā padena pañhe pucchite ‘‘dukkhamassa mahabbhaya’’nti padena bhagavatā ārambho ñātuṃ icchito attho suddho sodhito hoti. Sesagāthāsupi eseva nayo.
ಯತ್ಥ ಪಞ್ಹೇ ಏವಂ ನಿರವಸೇಸವಿಸ್ಸಜ್ಜನವಸೇನ ಆರಮ್ಭೋ ಸುದ್ಧೋ ಸೋಧಿತೋ ಭವತಿ, ಸೋ ಪಞ್ಹೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ ಸೋಧಿತೋ ಭವತಿ। ಯತ್ಥ ಪಞ್ಹೇ ಏವಂ ನಿರವಸೇಸವಿಸ್ಸಜ್ಜನವಸೇನ ಆರಮ್ಭೋ ಯಾವ ಅಸುದ್ಧೋ ಅಸೋಧಿತೋ ಭವತಿ, ತಾವ ಸೋ ಪಞ್ಹೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ ಸೋಧಿತೋ ನ ಭವತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ತೇನಾಹಾ’’ತಿಆದ್ಯಾನುಸನ್ಧ್ಯಾದ್ಯತ್ಥೋ ಚೇವ ‘‘ನಿಯುತ್ತೋ ಸೋಧನೋ ಹಾರೋ’’ತಿ ಅನುಸನ್ಧ್ಯಾದ್ಯತ್ಥೋ ಚ ವುತ್ತನಯಾನುಸಾರೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Yattha pañhe evaṃ niravasesavissajjanavasena ārambho suddho sodhito bhavati, so pañho vissajjito sodhito bhavati. Yattha pañhe evaṃ niravasesavissajjanavasena ārambho yāva asuddho asodhito bhavati, tāva so pañho vissajjito sodhito na bhavatīti yojanā. ‘‘Tenāhā’’tiādyānusandhyādyattho ceva ‘‘niyutto sodhano hāro’’ti anusandhyādyattho ca vuttanayānusārena veditabbo.
ಇತಿ ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗೇ ಸತ್ತಿಬಲಾನುರೂಪಾ ರಚಿತಾ
Iti sodhanahāravibhaṅge sattibalānurūpā racitā
ವಿಭಾವನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vibhāvanā niṭṭhitā.
ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪನ ಅಟ್ಠಕಥಾಟೀಕಾನುಸಾರೇನ ಗಮ್ಭೀರತ್ಥೋ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ।
Paṇḍitehi pana aṭṭhakathāṭīkānusārena gambhīrattho vitthārato vibhajitvā gahetabboti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೧೩. ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ • 13. Sodhanahāravibhaṅgo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ೧೩. ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 13. Sodhanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಟೀಕಾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ೧೩. ಸೋಧನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 13. Sodhanahāravibhaṅgavaṇṇanā