Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi |
੧੩. ਸੋਧਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ
13. Sodhanahāravibhaṅgo
੪੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੋਧਨੋ ਹਾਰੋ? ‘‘વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਮ੍ਹਿ ਪਞ੍ਹੇ’’ਤਿਗਾਥਾ। ਯਥਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ ਪਾਰਾਯਨੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ –
45. Tattha katamo sodhano hāro? ‘‘Vissajjitamhi pañhe’’tigāthā. Yathā āyasmā ajito pārāyane bhagavantaṃ pañhaṃ pucchati –
‘‘ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ, ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
‘‘Kenassu nivuto loko, kenassu nappakāsati;
ਕਿਸ੍ਸਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਸਿ, ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
Kissābhilepanaṃ brūsi, kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti.
‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ, [ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ]
‘‘Avijjāya nivuto loko, [ajitāti bhagavā]
વਿવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
Vivicchā pamādā nappakāsati;
ਜਪ੍ਪਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
Jappābhilepanaṃ brūmi, dukkhamassa mahabbhaya’’nti.
‘‘ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਭਗવਾ ਪਦਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਆਰਮ੍ਭਂ। ‘‘ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀ’’ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ‘‘વਿવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀ’’ਤਿ ਭਗવਾ ਪਦਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਆਰਮ੍ਭਂ। ‘‘ਕਿਸ੍ਸਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਸੀ’’ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ‘‘ਜਪ੍ਪਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ ਭਗવਾ ਪਦਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਆਰਮ੍ਭਂ। ‘‘ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧੋ ਆਰਮ੍ਭੋ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ।
‘‘Kenassu nivuto loko’’ti pañhe ‘‘avijjāya nivuto loko’’ti bhagavā padaṃ sodheti, no ca ārambhaṃ. ‘‘Kenassu nappakāsatī’’ti pañhe ‘‘vivicchā pamādā nappakāsatī’’ti bhagavā padaṃ sodheti, no ca ārambhaṃ. ‘‘Kissābhilepanaṃ brūsī’’ti pañhe ‘‘jappābhilepanaṃ brūmī’’ti bhagavā padaṃ sodheti, no ca ārambhaṃ. ‘‘Kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti pañhe ‘‘dukkhamassa mahabbhaya’’nti suddho ārambho. Tenāha bhagavā ‘‘avijjāya nivuto loko’’ti.
‘‘ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ]
‘‘Savanti sabbadhi sotā, [iccāyasmā ajito]
ਸੋਤਾਨਂ ਕਿਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
Sotānaṃ kiṃ nivāraṇaṃ;
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ॥
Sotānaṃ saṃvaraṃ brūhi, kena sotā pidhīyare’’ti.
‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, [ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ]
‘‘Yāni sotāni lokasmiṃ, [ajitāti bhagavā]
ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
Sati tesaṃ nivāraṇaṃ;
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ॥
Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi, paññāyete pidhīyare’’ti.
‘‘ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾ, ਸੋਤਾਨਂ ਕਿਂ ਨਿવਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਭਗવਾ ਪਦਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਆਰਮ੍ਭਂ। ‘‘ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ‘‘ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ ਸੁਦ੍ਧੋ ਆਰਮ੍ਭੋ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Savanti sabbadhi sotā, sotānaṃ kiṃ nivāraṇa’’nti pañhe ‘‘yāni sotāni lokasmiṃ, sati tesaṃ nivāraṇa’’nti bhagavā padaṃ sodheti, no ca ārambhaṃ. ‘‘Sotānaṃ saṃvaraṃ brūhi, kena sotā pidhīyare’’ti pañhe ‘‘sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi, paññāyete pidhīyare’’ti suddho ārambho. Tenāha bhagavā ‘‘yāni sotāni lokasmi’’nti.
‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਚੇવ ਸਤਿ ਚ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ]
‘‘Paññā ceva sati ca, [iccāyasmā ajito]
ਏਤਂ ਮੇ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ, ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥
Etaṃ me puṭṭho pabrūhi, katthetaṃ uparujjhatī’’ti.
ਪਞ੍ਹੇ –
Pañhe –
‘‘ਯਮੇਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿ, ਅਜਿਤ ਤਂ વਦਾਮਿ ਤੇ।
‘‘Yametaṃ pañhaṃ apucchi, ajita taṃ vadāmi te;
ਯਤ੍ਥ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਅਸੇਸਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ।
Yattha nāmañca rūpañca, asesaṃ uparujjhati;
વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ, ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥
Viññāṇassa nirodhena, etthetaṃ uparujjhatī’’ti.
ਸੁਦ੍ਧੋ ਆਰਮ੍ਭੋ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਯਮੇਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਏવਂ ਸੁਦ੍ਧੋ ਆਰਮ੍ਭੋ, ਸੋ ਪਞ੍ਹੋ વਿਸਜ੍ਜਿਤੋ ਭવਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਆਰਮ੍ਭੋ ਅਸੁਦ੍ਧੋ, ਨ ਤਾવ ਸੋ ਪਞ੍ਹੋ વਿਸਜ੍ਜਿਤੋ ਭવਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨੋ ‘‘વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਮ੍ਹਿ ਪਞ੍ਹੇ’’ਤਿ।
Suddho ārambho. Tenāha bhagavā ‘‘yametaṃ pañhaṃ apucchī’’ti. Yattha evaṃ suddho ārambho, so pañho visajjito bhavati. Yattha pana ārambho asuddho, na tāva so pañho visajjito bhavati. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘vissajjitamhi pañhe’’ti.
ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਸੋਧਨੋ ਹਾਰੋ।
Niyutto sodhano hāro.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੧੩. ਸੋਧਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 13. Sodhanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ੧੩. ਸੋਧਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 13. Sodhanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੧੩. ਸੋਧਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ • 13. Sodhanahāravibhaṅgavibhāvanā