| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
2. සොළසඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
2. Soḷasañāṇaniddesavaṇṇanā
153. සොළසහි ආකාරෙහීති උභයපක්‌ඛවසෙන වුත්‌තෙහි සොළසහි ඤාණකොට්‌ඨාසෙහි. උදුචිතං චිත්‌තං සමුදුචිතන්‌ති උපචාරභූමියං චිත්‌තං උද්‌ධං උචිතං, සම්‌මා උද්‌ධං උචිතං, උපරූපරි කතපරිචයං සම්‌මා උපරූපරි කතපරිචයන්‌ති අත්‌ථො. උදුජිතං චිත්‌තං සමුදුජිතන්‌තිපි පාඨො. උපරිභාවාය ජිතං, උපරිභාවකරෙහි වා ඤාණෙහි ජිතං උදුජිතං. සමුදුජිතන්‌ති සමා උපරිභාවාය, උපරිභාවකරෙහි වා ඤාණෙහි ජිතං. සමාති චෙත්‌ථ විසමභාවපටික්‌ඛෙපො. ඉමස්‌මිං පාඨෙ උ, දු-ඉති ද්‌වෙ ද්‌වෙ උපසග්‌ගා හොන්‌ති. උරූජිතං චිත්‌තං සම්‌මාරූජිතන්‌තිපි පාඨො. එත්‌ථාපි ජිතත්‌ථොයෙව. උරූ අරූති ඉදං පන නිපාතමත්‌තමෙවාති වදන්‌ති. වීණොපමට්‌ඨකථාය තජ්‌ජිතං සුතජ්‌ජිතන්‌ති ච අත්‌ථො වුත්‌තො, සො ඉධ න යුජ්‌ජති. එකත්‌තෙ සන්‌තිට්‌ඨතීති උපචාරභූමියං තාව නානාරම්‌මණවික්‌ඛෙපාභාවෙන එකත්‌තෙ පතිට්‌ඨාති. නිය්‍යානාවරණට්‌ඨෙන නීවරණාති එත්‌ථ අරතිපි සබ්‌බෙපි අකුසලා ආවරණට්‌ඨෙන නීවරණාති වුත්‌තා. නිය්‍යානාවරණට්‌ඨෙනාති නිය්‍යානානං ආගමනමග්‌ගපිදහනට්‌ඨෙන. නිය්‍යානවාරණට්‌ඨෙනාතිපි පාඨො, නිය්‍යානානං පටික්‌ඛෙපනට්‌ඨෙනාති අත්‌ථො. නෙක්‌ඛම්‌මං අරියානං නිය්‍යානන්‌ති මග්‌ගට්‌ඨානං අරියානං නිය්‍යානසඞ්‌ඛාතස්‌ස අරියමග්‌ගස්‌ස හෙතුත්‌තා ඵලූපචාරෙන අරියානං නිය්‍යානං. තෙන ච හෙතුභූතෙන මග්‌ගක්‌ඛණෙ අරියා නිය්‍යන්‌ති නිගච්‌ඡන්‌ති. කෙචි පන ‘‘නිය්‍යානන්‌ති මග්‌ගො’’ති වදන්‌ති. ඉධ උපචාරස්‌ස අධිප්‌පෙතත්‌තා මග්‌ගක්‌ඛණෙ ච ආලොකසඤ්‌ඤාය සබ්‌බකුසලධම්‌මානඤ්‌ච අභාවා තං න යුජ්‌ජති. නිවුතත්‌තාති පටිච්‌ඡන්‌නත්‌තා. නප්‌පජානාතීති පුග්‌ගලවසෙන වුත්‌තං.
153.Soḷasahiākārehīti ubhayapakkhavasena vuttehi soḷasahi ñāṇakoṭṭhāsehi. Uducitaṃ cittaṃ samuducitanti upacārabhūmiyaṃ cittaṃ uddhaṃ ucitaṃ, sammā uddhaṃ ucitaṃ, uparūpari kataparicayaṃ sammā uparūpari kataparicayanti attho. Udujitaṃ cittaṃ samudujitantipi pāṭho. Uparibhāvāya jitaṃ, uparibhāvakarehi vā ñāṇehi jitaṃ udujitaṃ. Samudujitanti samā uparibhāvāya, uparibhāvakarehi vā ñāṇehi jitaṃ. Samāti cettha visamabhāvapaṭikkhepo. Imasmiṃ pāṭhe u, du-iti dve dve upasaggā honti. Urūjitaṃ cittaṃ sammārūjitantipi pāṭho. Etthāpi jitatthoyeva. Urū arūti idaṃ pana nipātamattamevāti vadanti. Vīṇopamaṭṭhakathāya tajjitaṃ sutajjitanti ca attho vutto, so idha na yujjati. Ekatte santiṭṭhatīti upacārabhūmiyaṃ tāva nānārammaṇavikkhepābhāvena ekatte patiṭṭhāti. Niyyānāvaraṇaṭṭhena nīvaraṇāti ettha aratipi sabbepi akusalā āvaraṇaṭṭhena nīvaraṇāti vuttā. Niyyānāvaraṇaṭṭhenāti niyyānānaṃ āgamanamaggapidahanaṭṭhena. Niyyānavāraṇaṭṭhenātipi pāṭho, niyyānānaṃ paṭikkhepanaṭṭhenāti attho. Nekkhammaṃ ariyānaṃ niyyānanti maggaṭṭhānaṃ ariyānaṃ niyyānasaṅkhātassa ariyamaggassa hetuttā phalūpacārena ariyānaṃ niyyānaṃ. Tena ca hetubhūtena maggakkhaṇe ariyā niyyanti nigacchanti. Keci pana ‘‘niyyānanti maggo’’ti vadanti. Idha upacārassa adhippetattā maggakkhaṇe ca ālokasaññāya sabbakusaladhammānañca abhāvā taṃ na yujjati. Nivutattāti paṭicchannattā. Nappajānātīti puggalavasena vuttaṃ.
විසුද්‌ධචිත්‌තස්‌සාති උපචාරභූමියංයෙව. ඛණිකසමොධානාති චිත්‌තක්‌ඛණෙ චිත්‌තක්‌ඛණෙ උප්‌පජ්‌ජනතො ඛණො එතෙසං අත්‌ථීති ඛණිකා, උපක්‌කිලෙසා, ඛණිකානං සමොධානො සමාගමො පබන්‌ධො ඛණිකසමොධානො. තස්‌මා ඛණිකසමොධානා, උප්‌පජ්‌ජමානා උපක්‌කිලෙසා ඛණිකප්‌පබන්‌ධවසෙන ඛණිකපරම්‌පරාවසෙන උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, න එකචිත්‌තක්‌ඛණවසෙනාති වුත්‌තං හොති.
Visuddhacittassāti upacārabhūmiyaṃyeva. Khaṇikasamodhānāti cittakkhaṇe cittakkhaṇe uppajjanato khaṇo etesaṃ atthīti khaṇikā, upakkilesā, khaṇikānaṃ samodhāno samāgamo pabandho khaṇikasamodhāno. Tasmā khaṇikasamodhānā, uppajjamānā upakkilesā khaṇikappabandhavasena khaṇikaparamparāvasena uppajjanti, na ekacittakkhaṇavasenāti vuttaṃ hoti.
සොළසඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Soḷasañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 2. සොළසඤාණනිද්‌දෙසො • 2. Soḷasañāṇaniddeso
