| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
1. සොළසපඤ්‌ඤානිද්‌දෙසො
1. Soḷasapaññāniddeso
4. පඤ්‌ඤාපටිලාභාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමො පඤ්‌ඤාපටිලාභො? චතුන්‌නං මග්‌ගඤාණානං, චතුන්‌නං ඵලඤාණානං, චතුන්‌නං පටිසම්‌භිදාඤාණානං, ඡන්‌නං අභිඤ්‌ඤාඤාණානං, තෙසත්‌තතීනං ඤාණානං, සත්‌තසත්‌තතීනං ඤාණානං ලාභො පටිලාභො පත්‌ති සම්‌පත්‌ති ඵස්‌සනා 1 සච්‌ඡිකිරියා උපසම්‌පදා. පඤ්‌ඤාපටිලාභාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං පඤ්‌ඤා පටිලාභො.
4.Paññāpaṭilābhāya saṃvattantīti katamo paññāpaṭilābho? Catunnaṃ maggañāṇānaṃ, catunnaṃ phalañāṇānaṃ, catunnaṃ paṭisambhidāñāṇānaṃ, channaṃ abhiññāñāṇānaṃ, tesattatīnaṃ ñāṇānaṃ, sattasattatīnaṃ ñāṇānaṃ lābho paṭilābho patti sampatti phassanā 2 sacchikiriyā upasampadā. Paññāpaṭilābhāya saṃvattantīti – ayaṃ paññā paṭilābho.
පඤ්‌ඤාබුද්‌ධියා සංවත්‌තන්‌තීති කතමා පඤ්‌ඤාබුද්‌ධි? සත්‌තන්‌නඤ්‌ච සෙක්‌ඛානං පුථුජ්‌ජනකල්‍යාණකස්‌ස ච පඤ්‌ඤා වඩ්‌ඪති, අරහතො පඤ්‌ඤා වඩ්‌ඪති. වඩ්‌ඪිතවඩ්‌ඪනා පඤ්‌ඤාබුද්‌ධියා සංවත්‌තන්‌තීති – අයං පඤ්‌ඤාබුද්‌ධි.
Paññābuddhiyāsaṃvattantīti katamā paññābuddhi? Sattannañca sekkhānaṃ puthujjanakalyāṇakassa ca paññā vaḍḍhati, arahato paññā vaḍḍhati. Vaḍḍhitavaḍḍhanā paññābuddhiyā saṃvattantīti – ayaṃ paññābuddhi.
පඤ්‌ඤාවෙපුල්‌ලාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමං පඤ්‌ඤාවෙපුල්‌ලං? සත්‌තන්‌නං සෙක්‌ඛානං පුථුජ්‌ජනකල්‍යාණකස්‌ස ච පඤ්‌ඤාවෙපුල්‌ලං ගච්‌ඡති. අරහතො පඤ්‌ඤා වෙපුල්‌ලගතා පඤ්‌ඤාවෙපුල්‌ලාය සංවත්‌තන්‌තීති – ඉදං පඤ්‌ඤාවෙපුල්‌ලං.
Paññāvepullāya saṃvattantīti katamaṃ paññāvepullaṃ? Sattannaṃ sekkhānaṃ puthujjanakalyāṇakassa ca paññāvepullaṃ gacchati. Arahato paññā vepullagatā paññāvepullāya saṃvattantīti – idaṃ paññāvepullaṃ.
මහාපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා මහාපඤ්‌ඤා? මහන්‌තෙ අත්‌ථෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ ධම්‌මෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තා නිරුත්‌තියො පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තානි පටිභානානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ සීලක්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ සමාධික්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා . මහන්‌තෙ විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තානි ඨානාට්‌ඨානානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තා විහාරසමාපත්‌තියො පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තානි අරියසච්‌චානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ සතිපට්‌ඨානෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ සම්‌මප්‌පධානෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ ඉද්‌ධිපාදෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තානි ඉන්‌ද්‍රියානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තානි බලානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තෙ බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තං අරියමග්‌ගං 3 පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තානි සාමඤ්‌ඤඵලානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තා අභිඤ්‌ඤායො 4 පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහන්‌තං පරමත්‌ථං නිබ්‌බානං පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – මහාපඤ්‌ඤා. මහාපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං මහාපඤ්‌ඤා.
Mahāpaññatāya saṃvattantīti katamā mahāpaññā? Mahante atthe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante dhamme pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantā niruttiyo pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni paṭibhānāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante sīlakkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante samādhikkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante paññākkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante vimuttikkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā . Mahante vimuttiñāṇadassanakkhandhe pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni ṭhānāṭṭhānāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantā vihārasamāpattiyo pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni ariyasaccāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante satipaṭṭhāne pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante sammappadhāne pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante iddhipāde pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni indriyāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni balāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahante bojjhaṅge pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantaṃ ariyamaggaṃ 5 pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantāni sāmaññaphalāni pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantā abhiññāyo 6 pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahantaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ pariggaṇhātīti – mahāpaññā. Mahāpaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ mahāpaññā.
පුථුපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා පුථුපඤ්‌ඤා? පුථුනානාඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාධාතූසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාආයතනෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාපටිච්‌චසමුප්‌පාදෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාසුඤ්‌ඤතමනුපලබ්‌භෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාඅත්‌ථෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාධම්‌මෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානානිරුත්‌තීසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාපටිභානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාසීලක්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාසමාධික්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාපඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාවිමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාවිමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාඨානාට්‌ඨානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාවිහාරසමාපත්‌තීසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාඅරියසච්‌චෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාසතිපට්‌ඨානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාසම්‌මප්‌පධානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාඉද්‌ධිපාදෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාඉන්‌ද්‍රියෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාබලෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාබොජ්‌ඣඞ්‌ගෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාඅරියමග්‌ගෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාසාමඤ්‌ඤඵලෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුනානාඅභිඤ්‌ඤාසු ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුජ්‌ජනසාධාරණෙ ධම්‌මෙ අතික්‌කම්‌ම 7 පරමත්‌ථෙ නිබ්‌බානෙ ඤාණං පවත්‌තතීති – පුථුපඤ්‌ඤා. පුථුපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං පුථුපඤ්‌ඤා.
Puthupaññatāya saṃvattantīti katamā puthupaññā? Puthunānākhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānādhātūsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāāyatanesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāpaṭiccasamuppādesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsuññatamanupalabbhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāatthesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānādhammesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāniruttīsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāpaṭibhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsīlakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsamādhikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāpaññākkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāvimuttikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāvimuttiñāṇadassanakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāṭhānāṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāvihārasamāpattīsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāariyasaccesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsatipaṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsammappadhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāiddhipādesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāindriyesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānābalesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānābojjhaṅgesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāariyamaggesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāsāmaññaphalesu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthunānāabhiññāsu ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthujjanasādhāraṇe dhamme atikkamma 8 paramatthe nibbāne ñāṇaṃ pavattatīti – puthupaññā. Puthupaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ puthupaññā.
විපුලපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා විපුලපඤ්‌ඤා? විපුලෙ අත්‌ථෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ ධම්‌මෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලා නිරුත්‌තියො පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලානි පටිභානානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ සීලක්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ සමාධික්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලානි ඨානාට්‌ඨානානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලා විහාරසමාපත්‌තියො පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලානි අරියසච්‌චානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ සතිපට්‌ඨානෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ සම්‌මප්‌පධානෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ ඉද්‌ධිපාදෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලානි ඉන්‌ද්‍රියානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලානි බලානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලෙ අරියමග්‌ගෙ පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලානි සාමඤ්‌ඤඵලානි පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලා අභිඤ්‌ඤායො පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලං පරමත්‌ථං නිබ්‌බානං පරිග්‌ගණ්‌හාතීති – විපුලපඤ්‌ඤා. විපුලපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං විපුලපඤ්‌ඤා.
Vipulapaññatāyasaṃvattantīti katamā vipulapaññā? Vipule atthe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule dhamme pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulā niruttiyo pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni paṭibhānāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule sīlakkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule samādhikkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule paññākkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule vimuttikkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule vimuttiñāṇadassanakkhandhe pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni ṭhānāṭṭhānāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulā vihārasamāpattiyo pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni ariyasaccāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule satipaṭṭhāne pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule sammappadhāne pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule iddhipāde pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni indriyāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni balāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule bojjhaṅge pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipule ariyamagge pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulāni sāmaññaphalāni pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulā abhiññāyo pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ pariggaṇhātīti – vipulapaññā. Vipulapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ vipulapaññā.
ගම්‌භීරපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා? ගම්‌භීරෙසු ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරාසු ධාතූසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු ආයතනෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු පටිච්‌චසමුප්‌පාදෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු සුඤ්‌ඤතමනුපලබ්‌භෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු අත්‌ථෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු ධම්‌මෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරාසු නිරුත්‌තීසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු පටිභානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු සීලක්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු සමාධික්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා . ගම්‌භීරෙසු පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු ඨානාට්‌ඨානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරාසු විහාරසමාපත්‌තීසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු අරියසච්‌චෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු සතිපට්‌ඨානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු සම්‌මප්‌පධානෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු ඉද්‌ධිපාදෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු ඉන්‌ද්‍රියෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු බලෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු අරියමග්‌ගෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙසු සාමඤ්‌ඤඵලෙසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරාසු අභිඤ්‌ඤාසු ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරෙ පරමත්‌ථෙ නිබ්‌බානෙ ඤාණං පවත්‌තතීති – ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා. ගම්‌භීරපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං ගම්‌භීරපඤ්‌ඤා.
Gambhīrapaññatāya saṃvattantīti katamā gambhīrapaññā? Gambhīresu khandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu dhātūsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu āyatanesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu paṭiccasamuppādesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu suññatamanupalabbhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu atthesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu dhammesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu niruttīsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu paṭibhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu sīlakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu samādhikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā . Gambhīresu paññākkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu vimuttikkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu vimuttiñāṇadassanakkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu ṭhānāṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu vihārasamāpattīsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu ariyasaccesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu satipaṭṭhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu sammappadhānesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu iddhipādesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu indriyesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu balesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu bojjhaṅgesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu ariyamaggesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīresu sāmaññaphalesu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrāsu abhiññāsu ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīre paramatthe nibbāne ñāṇaṃ pavattatīti – gambhīrapaññā. Gambhīrapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ gambhīrapaññā.
අසාමන්‌තපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා අසාමන්‌තපඤ්‌ඤා? යස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස අත්‌ථවවත්‌ථානතො අත්‌ථපටිසම්‌භිදා අධිගතා හොති සච්‌ඡිකතා ඵස්‌සිතා පඤ්‌ඤාය, ධම්‌මවවත්‌ථානතො ධම්‌මපටිසම්‌භිදා අධිගතා හොති සච්‌ඡිකතා ඵස්‌සිතා පඤ්‌ඤාය, නිරුත්‌තිවවත්‌ථානතො නිරුත්‌තිපටිසම්‌භිදා අධිගතා හොති සච්‌ඡිකතා ඵස්‌සිතා පඤ්‌ඤාය, පටිභානවවත්‌ථානතො පටිභානපටිසම්‌භිදා අධිගතා හොති සච්‌ඡිකතා ඵස්‌සිතා පඤ්‌ඤාය, තස්‌ස අත්‌ථෙ ච ධම්‌මෙ ච නිරුත්‌තියා ච පටිභානෙ ච න අඤ්‌ඤො කොචි සක්‌කොති අභිසම්‌භවිතුං. අනභිසම්‌භවනීයො ච සො අඤ්‌ඤෙහීති – අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො.
Asāmantapaññatāya saṃvattantīti katamā asāmantapaññā? Yassa puggalassa atthavavatthānato atthapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, dhammavavatthānato dhammapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, niruttivavatthānato niruttipaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, paṭibhānavavatthānato paṭibhānapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, tassa atthe ca dhamme ca niruttiyā ca paṭibhāne ca na añño koci sakkoti abhisambhavituṃ. Anabhisambhavanīyo ca so aññehīti – asāmantapañño.
පුථුජ්‌ජනකල්‍යාණකස්‌ස පඤ්‌ඤා අට්‌ඨමකස්‌ස පඤ්‌ඤාය දූරෙ විදූරෙ සුවිදූරෙ න සන්‌තිකෙ න සාමන්‌තා. පුථුජ්‌ජනකල්‍යාණකං උපාදාය අට්‌ඨමකො අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො. අට්‌ඨමකස්‌ස පඤ්‌ඤා සොතාපන්‌නස්‌ස පඤ්‌ඤාය දූරෙ විදූරෙ සුවිදූරෙ න සන්‌තිකෙ න සාමන්‌තා. අට්‌ඨමකං උපාදාය සොතාපන්‌නො අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො. සොතාපන්‌නස්‌ස පඤ්‌ඤා සකදාගාමිස්‌ස පඤ්‌ඤාය දූරෙ විදූරෙ සුවිදූරෙ න සන්‌තිකෙ න සාමන්‌තා. සොතාපන්‌නං උපාදාය සකදාගාමි අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො. සකදාගාමිස්‌ස පඤ්‌ඤා අනාගාමිස්‌ස පඤ්‌ඤාය දූරෙ විදූරෙ සුවිදූරෙ න සන්‌තිකෙ න සාමන්‌තා. සකදාගාමිං උපාදාය අනාගාමී අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො. අනාගාමිස්‌ස පඤ්‌ඤා අරහතො පඤ්‌ඤාය දූරෙ විදූරෙ සුවිදූරෙ න සන්‌තිකෙ න සාමන්‌තා. අනාගාමිං උපාදාය අරහා අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො. අරහතො පඤ්‌ඤා පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස 9 පඤ්‌ඤාය දූරෙ විදූරෙ සුවිදූරෙ න සන්‌තිකෙ න සාමන්‌තා. අරහන්‌තං උපාදාය පච්‌චෙකබුද්‌ධො අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො. පච්‌චෙකබුද්‌ධඤ්‌ච සදෙවකඤ්‌ච ලොකං උපාදාය තථාගතො අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අග්‌ගො අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො.
Puthujjanakalyāṇakassa paññā aṭṭhamakassa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Puthujjanakalyāṇakaṃ upādāya aṭṭhamako asāmantapañño. Aṭṭhamakassa paññā sotāpannassa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Aṭṭhamakaṃ upādāya sotāpanno asāmantapañño. Sotāpannassa paññā sakadāgāmissa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Sotāpannaṃ upādāya sakadāgāmi asāmantapañño. Sakadāgāmissa paññā anāgāmissa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Sakadāgāmiṃ upādāya anāgāmī asāmantapañño. Anāgāmissa paññā arahato paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Anāgāmiṃ upādāya arahā asāmantapañño. Arahato paññā paccekasambuddhassa 10 paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā. Arahantaṃ upādāya paccekabuddho asāmantapañño. Paccekabuddhañca sadevakañca lokaṃ upādāya tathāgato arahaṃ sammāsambuddho aggo asāmantapañño.
5. පඤ්‌ඤාපභෙදකුසලො පභින්‌නඤාණො අධිගතප්‌පටිසම්‌භිදො චතුවෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො දසබලධාරී පුරිසාසභො පුරිසසීහො පුරිසනාගො පුරිසාජඤ්‌ඤො පුරිසධොරය්‌හො අනන්‌තඤාණො අනන්‌තතෙජො අනන්‌තයසො අඩ්‌ඪො මහද්‌ධනො ධනවා නෙතා විනෙතා අනුනෙතා පඤ්‌ඤාපෙතා නිජ්‌ඣාපෙතා පෙක්‌ඛෙතා පසාදෙතා. සො හි භගවා අනුප්‌පන්‌නස්‌ස මග්‌ගස්‌ස උප්‌පාදෙතා, අසඤ්‌ජාතස්‌ස මග්‌ගස්‌ස සඤ්‌ජනෙතා 11, අනක්‌ඛාතස්‌ස මග්‌ගස්‌ස අක්‌ඛාතා, මග්‌ගඤ්‌ඤූ මග්‌ගවිදූ මග්‌ගකොවිදො මග්‌ගානුගාමී 12 ච පනස්‌ස එතරහි සාවකා විහරන්‌ති පච්‌ඡා සමන්‌නාගතා.
5. Paññāpabhedakusalo pabhinnañāṇo adhigatappaṭisambhido catuvesārajjappatto dasabaladhārī purisāsabho purisasīho purisanāgo purisājañño purisadhorayho anantañāṇo anantatejo anantayaso aḍḍho mahaddhano dhanavā netā vinetā anunetā paññāpetā nijjhāpetā pekkhetā pasādetā. So hi bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā 13, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū maggavidū maggakovido maggānugāmī 14 ca panassa etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā.
සො හි භගවා ජානං ජානාති, පස්‌සං පස්‌සති, චක්‌ඛුභූතො ඤාණභූතො ධම්‌මභූතො බ්‍රහ්‌මභූතො වත්‌තා පවත්‌තා අත්‌ථස්‌ස නින්‌නෙතා අමතස්‌ස දාතා ධම්‌මස්‌සාමී තථාගතො. නත්‌ථි තස්‌ස භගවතො අඤ්‌ඤාතං අදිට්‌ඨං අවිදිතං අසච්‌ඡිකතං අඵස්‌සිතං පඤ්‌ඤාය. අතීතං අනාගතං පච්‌චුප්‌පන්‌නං 15 උපාදාය සබ්‌බෙ ධම්‌මා සබ්‌බාකාරෙන බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණමුඛෙ ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති. යං කිඤ්‌චි නෙය්‍යං නාම අත්‌ථි තං සබ්‌බං ජානිතබ්‌බං 16. අත්‌තත්‌ථො වා පරත්‌ථො වා උභයත්‌ථො වා දිට්‌ඨධම්‌මිකො වා අත්‌ථො සම්‌පරායිකො වා අත්‌ථො උත්‌තානො වා අත්‌ථො ගම්‌භීරො වා අත්‌ථො ගූළ්‌හො වා අත්‌ථො පටිච්‌ඡන්‌නො වා අත්‌ථො නෙය්‍යො වා අත්‌ථො නීතො වා අත්‌ථො අනවජ්‌ජො වා අත්‌ථො නික්‌කිලෙසො වා අත්‌ථො වොදානො වා අත්‌ථො පරමත්‌ථො වා අත්‌ථො, සබ්‌බං තං අන්‌තොබුද්‌ධඤාණෙ පරිවත්‌තති.
So hi bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. Natthi tassa bhagavato aññātaṃ adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya. Atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ 17 upādāya sabbe dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchanti. Yaṃ kiñci neyyaṃ nāma atthi taṃ sabbaṃ jānitabbaṃ 18. Attattho vā parattho vā ubhayattho vā diṭṭhadhammiko vā attho samparāyiko vā attho uttāno vā attho gambhīro vā attho gūḷho vā attho paṭicchanno vā attho neyyo vā attho nīto vā attho anavajjo vā attho nikkileso vā attho vodāno vā attho paramattho vā attho, sabbaṃ taṃ antobuddhañāṇe parivattati.
සබ්‌බං කායකම්‌මං බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණානුපරිවත්‌ති . සබ්‌බං වචීකම්‌මං බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණානුපරිවත්‌ති. සබ්‌බං මනොකම්‌මං බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණානුපරිවත්‌ති. අතීතෙ බුද්‌ධස්‌ස භගවතො අප්‌පටිහතං ඤාණං. අනාගතෙ බුද්‌ධස්‌ස භගවතො අප්‌පටිහතං ඤාණං. පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ බුද්‌ධස්‌ස භගවතො අප්‌පටිහතං ඤාණං. යාවතකං නෙය්‍යං තාවතකං ඤාණං, යාවතකං ඤාණං තාවතකං නෙය්‍යං. නෙය්‍යපරියන්‌තිකං ඤාණං, ඤාණපරියන්‌තිකං නෙය්‍යං. නෙය්‍යං අතික්‌කමිත්‌වා ඤාණං නප්‌පවත්‌තති. ඤාණං අතික්‌කමිත්‌වා නෙය්‍යපථො නත්‌ථි. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරියන්‌තට්‌ඨායිනො තෙ ධම්‌මා. යථා ද්‌වින්‌නං සමුග්‌ගපටලානං සම්‌මා ඵුසිතානං 19 හෙට්‌ඨිමං සමුග්‌ගපටලං උපරිමං නාතිවත්‌තති, උපරිමං සමුග්‌ගපටලං හෙට්‌ඨිමං නාතිවත්‌තති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරියන්‌තට්‌ඨායිනො; එවමෙව බුද්‌ධස්‌ස භගවතො නෙය්‍යඤ්‌ච ඤාණඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරියන්‌තට්‌ඨායිනො. යාවතකං නෙය්‍යං තාවතකං ඤාණං, යාවතකං ඤාණං තාවතකං නෙය්‍යං. නෙය්‍යපරියන්‌තිකං ඤාණං, ඤාණපරියන්‌තිකං නෙය්‍යං. නෙය්‍යං අතික්‌කමිත්‌වා ඤාණං නප්‌පවත්‌තති. ඤාණං අතික්‌කමිත්‌වා නෙය්‍යපථො නත්‌ථි. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරියන්‌තට්‌ඨායිනො තෙ ධම්‌මා. සබ්‌බධම්‌මෙසු බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණං පවත්‌තති.
Sabbaṃ kāyakammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti . Sabbaṃ vacīkammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti. Sabbaṃ manokammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti. Atīte buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ. Anāgate buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ. Paccuppanne buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ. Yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ. Neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ. Neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati. Ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā. Yathā dvinnaṃ samuggapaṭalānaṃ sammā phusitānaṃ 20 heṭṭhimaṃ samuggapaṭalaṃ uparimaṃ nātivattati, uparimaṃ samuggapaṭalaṃ heṭṭhimaṃ nātivattati, aññamaññapariyantaṭṭhāyino; evameva buddhassa bhagavato neyyañca ñāṇañca aññamaññapariyantaṭṭhāyino. Yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ. Neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ. Neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati. Ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā. Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati.
සබ්‌බෙ ධම්‌මා බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ආවජ්‌ජනප්‌පටිබද්‌ධා ආකඞ්‌ඛප්‌පටිබද්‌ධා මනසිකාරප්‌පටිබද්‌ධා චිත්‌තුප්‌පාදප්‌පටිබද්‌ධා. සබ්‌බසත්‌තෙසු බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණං පවත්‌තති. සබ්‌බෙසං සත්‌තානං බුද්‌ධො ආසයං ජානාති, අනුසයං ජානාති, චරිතං 21 ජානාති, අධිමුත්‌තිං ජානාති . අප්‌පරජක්‌ඛෙ මහාරජක්‌ඛෙ තික්‌ඛින්‌ද්‍රියෙ මුදින්‌ද්‍රියෙ ස්‌වාකාරෙ ද්‌වාකාරෙ සුවිඤ්‌ඤාපයෙ දුවිඤ්‌ඤාපයෙ භබ්‌බාභබ්‌බෙ සත්‌තෙ පජානාති. සදෙවකො ලොකො සමාරකො සබ්‍රහ්‌මකො සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණී පජා සදෙවමනුස්‌සා අන්‌තොබුද්‌ධඤාණෙ පරිවත්‌තති.
Sabbe dhammā buddhassa bhagavato āvajjanappaṭibaddhā ākaṅkhappaṭibaddhā manasikārappaṭibaddhā cittuppādappaṭibaddhā. Sabbasattesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati. Sabbesaṃ sattānaṃ buddho āsayaṃ jānāti, anusayaṃ jānāti, caritaṃ 22 jānāti, adhimuttiṃ jānāti . Apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye bhabbābhabbe satte pajānāti. Sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati.
යථා යෙ කෙචි මච්‌ඡකච්‌ඡපා, අන්‌තමසො තිමිතිමිඞ්‌ගලං උපාදාය, අන්‌තොමහාසමුද්‌දෙ පරිවත්‌තන්‌ති, එවමෙවං සදෙවකො ලොකො සමාරකො සබ්‍රහ්‌මකො සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණී පජා සදෙවමනුස්‌සා අන්‌තොබුද්‌ධඤාණෙ පරිවත්‌තති. යථා යෙ කෙචි පක්‌ඛිනො, අන්‌තමසො ගරුළං වෙනතෙය්‍යං උපාදාය, ආකාසස්‌ස පදෙසෙ පරිවත්‌තන්‌ති; එවමෙව යෙපි තෙ සාරිපුත්‌තසමා පඤ්‌ඤාය තෙපි බුද්‌ධඤාණස්‌ස පදෙසෙ පරිවත්‌තන්‌ති. බුද්‌ධඤාණං දෙවමනුස්‌සානං පඤ්‌ඤං ඵරිත්‌වා අතිඝංසිත්‌වා තිට්‌ඨති. යෙපි තෙ ඛත්‌තියපණ්‌ඩිතා බ්‍රාහ්‌මණපණ්‌ඩිතා ගහපතිපණ්‌ඩිතා සමණපණ්‌ඩිතා නිපුණා කතපරප්‌පවාදා වාලවෙධිරූපා වොභින්‌දන්‌තා 23 මඤ්‌ඤෙ චරන්‌ති පඤ්‌ඤාගතෙන දිට්‌ඨිගතානි, තෙ පඤ්‌හං අභිසඞ්‌ඛරිත්‌වා අභිසඞ්‌ඛරිත්‌වා තථාගතං උපසඞ්‌කමිත්‌වා පුච්‌ඡන්‌ති ගූළ්‌හානි ච පටිච්‌ඡන්‌නානි ච, කථිතා විසජ්‌ජිතා ච තෙ පඤ්‌හා භගවතා හොන්‌ති නිද්‌දිට්‌ඨකාරණා 24. උපක්‌ඛිත්‌තකා ච තෙ භගවතො සම්‌පජ්‌ජන්‌ති. අථ ඛො භගවා තත්‌ථ අතිරොචති යදිදං පඤ්‌ඤායාති. අග්‌ගො අසාමන්‌තපඤ්‌ඤො, අසාමන්‌තපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං අසාමන්‌තපඤ්‌ඤා.
Yathā ye keci macchakacchapā, antamaso timitimiṅgalaṃ upādāya, antomahāsamudde parivattanti, evamevaṃ sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati. Yathā ye keci pakkhino, antamaso garuḷaṃ venateyyaṃ upādāya, ākāsassa padese parivattanti; evameva yepi te sāriputtasamā paññāya tepi buddhañāṇassa padese parivattanti. Buddhañāṇaṃ devamanussānaṃ paññaṃ pharitvā atighaṃsitvā tiṭṭhati. Yepi te khattiyapaṇḍitā brāhmaṇapaṇḍitā gahapatipaṇḍitā samaṇapaṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā vobhindantā 25 maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni, te pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti gūḷhāni ca paṭicchannāni ca, kathitā visajjitā ca te pañhā bhagavatā honti niddiṭṭhakāraṇā 26. Upakkhittakā ca te bhagavato sampajjanti. Atha kho bhagavā tattha atirocati yadidaṃ paññāyāti. Aggo asāmantapañño, asāmantapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ asāmantapaññā.
6. භූරිපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා භූරිපඤ්‌ඤා? රාගං අභිභුය්‍යතීති – භූරිපඤ්‌ඤා. අභිභවිතාති – භූරිපඤ්‌ඤා. දොසං අභිභුය්‍යතීති – භූරිපඤ්‌ඤා. අභිභවිතාති – භූරිපඤ්‌ඤා. මොහං අභිභුය්‍යතීති – භූරිපඤ්‌ඤා. අභිභවිතාති – භූරිපඤ්‌ඤා. කොධං…පෙ.… උපනාහං … මක්‌ඛං… පළාසං… ඉස්‌සං… මච්‌ඡරියං… මායං… සාඨෙය්‍යං… ථම්‌භං… සාරම්‌භං… මානං… අතිමානං… මදං… පමාදං… සබ්‌බෙ කිලෙසෙ… සබ්‌බෙ දුච්‌චරිතෙ… සබ්‌බෙ අභිසඞ්‌ඛාරෙ…පෙ.… සබ්‌බෙ භවගාමිකම්‌මෙ අභිභුය්‍යතීති – භූරිපඤ්‌ඤා. අභිභවිතාති – භූරිපඤ්‌ඤා. රාගො අරි. තං අරිං මද්‌දනිපඤ්‌ඤාති – භූරිපඤ්‌ඤා. දොසො අරි. තං අරිං මද්‌දනිපඤ්‌ඤාති – භූරිපඤ්‌ඤා. මොහො අරි. තං අරිං මද්‌දනිපඤ්‌ඤාති – භූරිපඤ්‌ඤා. කොධො…පෙ.… උපනාහො… මක්‌ඛො… පළාසො… ඉස්‌සා… මච්‌ඡරියං… මායා… සාඨෙය්‍යං… ථම්‌භො… සාරම්‌භො… මානො… අතිමානො… මදො… පමාදො… සබ්‌බෙ කිලෙසා… සබ්‌බෙ දුච්‌චරිතා… සබ්‌බෙ අභිසඞ්‌ඛාරා…පෙ.… සබ්‌බෙ භවගාමිකම්‌මා අරි. තං අරිං මද්‌දනිපඤ්‌ඤාති – භූරිපඤ්‌ඤා. භූරි වුච්‌චති පථවී 27. තාය පථවිසමාය විත්‌ථතාය විපුලාය පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතොති – භූරිපඤ්‌ඤා. අපි ච, පඤ්‌ඤාය මෙතං අධිවචනං. භූරි මෙධා පරිණායිකාති – භූරිපඤ්‌ඤා. භූරිපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං භූරිපඤ්‌ඤා.
6.Bhūripaññatāyasaṃvattantīti katamā bhūripaññā? Rāgaṃ abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Dosaṃ abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Mohaṃ abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Kodhaṃ…pe… upanāhaṃ … makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe abhisaṅkhāre…pe… sabbe bhavagāmikamme abhibhuyyatīti – bhūripaññā. Abhibhavitāti – bhūripaññā. Rāgo ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Doso ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Moho ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Kodho…pe… upanāho… makkho… paḷāso… issā… macchariyaṃ… māyā… sāṭheyyaṃ… thambho… sārambho… māno… atimāno… mado… pamādo… sabbe kilesā… sabbe duccaritā… sabbe abhisaṅkhārā…pe… sabbe bhavagāmikammā ari. Taṃ ariṃ maddanipaññāti – bhūripaññā. Bhūri vuccati pathavī 28. Tāya pathavisamāya vitthatāya vipulāya paññāya samannāgatoti – bhūripaññā. Api ca, paññāya metaṃ adhivacanaṃ. Bhūri medhā pariṇāyikāti – bhūripaññā. Bhūripaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ bhūripaññā.
පඤ්‌ඤාබාහුල්‌ලාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමං පඤ්‌ඤාබාහුල්‌ලං? ඉධෙකච්‌චො පඤ්‌ඤාගරුකො හොති පඤ්‌ඤාචරිතො පඤ්‌ඤාසයො පඤ්‌ඤාධිමුත්‌තො පඤ්‌ඤාධජො පඤ්‌ඤාකෙතු පඤ්‌ඤාධිපතෙය්‍යො විචයබහුලො පවිචයබහුලො ඔක්‌ඛායනබහුලො සමොක්‌ඛායනබහුලො 29 සම්‌පෙක්‌ඛායනධම්‌මො විභූතවිහාරී තච්‌චරිතො තග්‌ගරුකො තබ්‌බහුලො තන්‌නින්‌නො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො. යථා ගණගරුකො වුච්‌චති ‘‘ගණබාහුලිකො’’ති, චීවරගරුකො වුච්‌චති ‘‘චීවරබාහුලිකො’’ති, පත්‌තගරුකො වුච්‌චති ‘‘පත්‌තබාහුලිකො’’ති, සෙනාසනගරුකො වුච්‌චති ‘‘සෙනාසනබාහුලිකො’’ති; එවමෙවං ඉධෙකච්‌චො පඤ්‌ඤා ගරුකො හොති පඤ්‌ඤාචරිතො පඤ්‌ඤාසයො පඤ්‌ඤාධිමුත්‌තො පඤ්‌ඤාධජො පඤ්‌ඤාකෙතු පඤ්‌ඤාධිපතෙය්‍යො විචයබහුලො පවිචයබහුලො ඔක්‌ඛායනබහුලො සමොක්‌ඛායනබහුලො සම්‌පෙක්‌ඛායනධම්‌මො විභූතවිහාරී තච්‌චරිතො තග්‌ගරුකො තබ්‌බහුලො තන්‌නින්‌නො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො. පඤ්‌ඤාබාහුල්‌ලාය සංවත්‌තන්‌තීති – ඉදං පඤ්‌ඤාබාහුල්‌ලං.
Paññābāhullāyasaṃvattantīti katamaṃ paññābāhullaṃ? Idhekacco paññāgaruko hoti paññācarito paññāsayo paññādhimutto paññādhajo paññāketu paññādhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhāyanabahulo samokkhāyanabahulo 30 sampekkhāyanadhammo vibhūtavihārī taccarito taggaruko tabbahulo tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo. Yathā gaṇagaruko vuccati ‘‘gaṇabāhuliko’’ti, cīvaragaruko vuccati ‘‘cīvarabāhuliko’’ti, pattagaruko vuccati ‘‘pattabāhuliko’’ti, senāsanagaruko vuccati ‘‘senāsanabāhuliko’’ti; evamevaṃ idhekacco paññā garuko hoti paññācarito paññāsayo paññādhimutto paññādhajo paññāketu paññādhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhāyanabahulo samokkhāyanabahulo sampekkhāyanadhammo vibhūtavihārī taccarito taggaruko tabbahulo tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo. Paññābāhullāya saṃvattantīti – idaṃ paññābāhullaṃ.
සීඝපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා සීඝපඤ්‌ඤා? සීඝං සීඝං සීලානි පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං ඉන්‌ද්‍රියසංවරං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤුතං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං ජාගරියානුයොගං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං සීලක්‌ඛන්‌ධං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං සමාධික්‌ඛන්‌ධං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා . සීඝං සීඝං විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධං පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං ඨානාට්‌ඨානානි පටිවිජ්‌ඣතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං විහාරසමාපත්‌තියො පරිපූරෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං අරියසච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං සතිපට්‌ඨානෙ භාවෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං සම්‌මප්‌පධානෙ භාවෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං ඉද්‌ධිපාදෙ භාවෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං ඉන්‌ද්‍රියානි භාවෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං බලානි භාවෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ භාවෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං අරියමග්‌ගං භාවෙතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං සාමඤ්‌ඤඵලානි සච්‌ඡිකරොතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං අභිඤ්‌ඤායො පටිවිජ්‌ඣතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝං සීඝං පරමත්‌ථං නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරොතීති – සීඝපඤ්‌ඤා. සීඝපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං සීඝපඤ්‌ඤා.
Sīghapaññatāya saṃvattantīti katamā sīghapaññā? Sīghaṃ sīghaṃ sīlāni paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ indriyasaṃvaraṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ bhojane mattaññutaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ jāgariyānuyogaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ sīlakkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ samādhikkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ paññākkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā . Sīghaṃ sīghaṃ vimuttikkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ ṭhānāṭṭhānāni paṭivijjhatīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ vihārasamāpattiyo paripūretīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ ariyasaccāni paṭivijjhatīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ satipaṭṭhāne bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ sammappadhāne bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ iddhipāde bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ indriyāni bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ balāni bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ bojjhaṅge bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ ariyamaggaṃ bhāvetīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ sāmaññaphalāni sacchikarotīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ abhiññāyo paṭivijjhatīti – sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – sīghapaññā. Sīghapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ sīghapaññā.
ලහුපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා ලහුපඤ්‌ඤා? ලහුං ලහුං සීලානි පරිපූරෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං ඉන්‌ද්‍රියසංවරං පරිපූරෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤුතං පරිපූරෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං ජාගරියානුයොගං පරිපූරෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං සීලක්‌ඛන්‌ධං …පෙ.… සමාධික්‌ඛන්‌ධං … පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධං… විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධං… විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධං පරිපූරෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං ඨානාට්‌ඨානානි පටිවිජ්‌ඣතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං විහාරසමාපත්‌තියො පරිපූරෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං අරියසච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං සතිපට්‌ඨානෙ භාවෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං සම්‌මප්‌පධානෙ භාවෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං ඉද්‌ධිපාදෙ භාවෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං ඉන්‌ද්‍රියානි භාවෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං බලානි භාවෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ භාවෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං අරියමග්‌ගං භාවෙතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං සාමඤ්‌ඤඵලානි සච්‌ඡිකරොතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං අභිඤ්‌ඤායො පටිවිජ්‌ඣතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුං ලහුං පරමත්‌ථං නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරොතීති – ලහුපඤ්‌ඤා. ලහුපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං ලහුපඤ්‌ඤා.
Lahupaññatāya saṃvattantīti katamā lahupaññā? Lahuṃ lahuṃ sīlāni paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ indriyasaṃvaraṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ bhojane mattaññutaṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ jāgariyānuyogaṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ sīlakkhandhaṃ …pe… samādhikkhandhaṃ … paññākkhandhaṃ… vimuttikkhandhaṃ… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ ṭhānāṭṭhānāni paṭivijjhatīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ vihārasamāpattiyo paripūretīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ ariyasaccāni paṭivijjhatīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ satipaṭṭhāne bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ sammappadhāne bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ iddhipāde bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ indriyāni bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ balāni bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ bojjhaṅge bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ ariyamaggaṃ bhāvetīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ sāmaññaphalāni sacchikarotīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ abhiññāyo paṭivijjhatīti – lahupaññā. Lahuṃ lahuṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – lahupaññā. Lahupaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ lahupaññā.
හාසපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා හාසපඤ්‌ඤා? ඉධෙකච්‌චො හාසබහුලො වෙදබහුලො තුට්‌ඨිබහුලො පාමොජ්‌ජබහුලො සීලානි පරිපූරෙතීති – හාසපඤ්‌ඤා. හාසබහුලො වෙදබහුලො තුට්‌ඨිබහුලො පාමොජ්‌ජබහුලො ඉන්‌ද්‍රියසංවරං පරිපූරෙතීති – හාසපඤ්‌ඤා. හාසබහුලො වෙදබහුලො තුට්‌ඨිබහුලො පාමොජ්‌ජබහුලො භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤුතං පරිපූරෙතීති – හාසපඤ්‌ඤා. හාසබහුලො වෙදබහුලො තුට්‌ඨිබහුලො පාමොජ්‌ජබහුලො ජාගරියානුයොගං පරිපූරෙතීති – හාසපඤ්‌ඤා. හාසබහුලො වෙදබහුලො තුට්‌ඨිබහුලො පාමොජ්‌ජබහුලො සීලක්‌ඛන්‌ධං…පෙ.… සමාධික්‌ඛන්‌ධං… පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධං… විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධං… විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධං පරිපූරෙතීති…පෙ.… ඨානාට්‌ඨානානි පටිවිජ්‌ඣතීති… විහාරසමාපත්‌තියො පරිපූරෙතීති … අරියසච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣතීති… සතිපට්‌ඨානෙ භාවෙතීති… සම්‌මප්‌පධානෙ භාවෙතීති… ඉද්‌ධිපාදෙ භාවෙතීති… ඉන්‌ද්‍රියානි භාවෙතීති… බලානි භාවෙතීති… බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ භාවෙතීති … අරියමග්‌ගං භාවෙතීති…පෙ.… සාමඤ්‌ඤඵලානි සච්‌ඡිකරොතීති – හාසපඤ්‌ඤා. හාසබහුලො වෙදබහුලො තුට්‌ඨිබහුලො පාමොජ්‌ජබහුලො අභිඤ්‌ඤායො පටිවිජ්‌ඣතීති – හාසපඤ්‌ඤා. හාසබහුලො වෙදබහුලො තුට්‌ඨිබහුලො පාමොජ්‌ජබහුලො පරමත්‌ථං නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරොතීති – හාසපඤ්‌ඤා. හාසපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං හාසපඤ්‌ඤා.
Hāsapaññatāya saṃvattantīti katamā hāsapaññā? Idhekacco hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo sīlāni paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo indriyasaṃvaraṃ paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo bhojane mattaññutaṃ paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo jāgariyānuyogaṃ paripūretīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo sīlakkhandhaṃ…pe… samādhikkhandhaṃ… paññākkhandhaṃ… vimuttikkhandhaṃ… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti…pe… ṭhānāṭṭhānāni paṭivijjhatīti… vihārasamāpattiyo paripūretīti … ariyasaccāni paṭivijjhatīti… satipaṭṭhāne bhāvetīti… sammappadhāne bhāvetīti… iddhipāde bhāvetīti… indriyāni bhāvetīti… balāni bhāvetīti… bojjhaṅge bhāvetīti … ariyamaggaṃ bhāvetīti…pe… sāmaññaphalāni sacchikarotīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo abhiññāyo paṭivijjhatīti – hāsapaññā. Hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – hāsapaññā. Hāsapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ hāsapaññā.
7. ජවනපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා ජවනපඤ්‌ඤා? යං කිඤ්‌චි රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං රූපං අනිච්‌චතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. දුක්‌ඛතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. අනත්‌තතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. යා කාචි වෙදනා…පෙ.… යා කාචි සඤ්‌ඤා… යෙ කෙචි සඞ්‌ඛාරා… යං කිඤ්‌චි විඤ්‌ඤාණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං විඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. දුක්‌ඛතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. අනත්‌තතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. චක්‌ඛු…පෙ.… ජරාමරණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. දුක්‌ඛතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා . අනත්‌තතො ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා.
7.Javanapaññatāya saṃvattantīti katamā javanapaññā? Yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ aniccato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Dukkhato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Anattato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ aniccato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Dukkhato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Anattato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccato khippaṃ javatīti – javanapaññā. Dukkhato khippaṃ javatīti – javanapaññā . Anattato khippaṃ javatīti – javanapaññā.
රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං ඛයට්‌ඨෙන දුක්‌ඛං භයට්‌ඨෙන අනත්‌තා අසාරකට්‌ඨෙනාති තුලයිත්‌වා තීරයිත්‌වා විභාවයිත්‌වා විභූතං කත්‌වා රූපනිරොධෙ නිබ්‌බානෙ ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. වෙදනා…පෙ.… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං… චක්‌ඛු…පෙ.… ජරාමරණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං ඛයට්‌ඨෙන දුක්‌ඛං භයට්‌ඨෙන අනත්‌තා අසාරකට්‌ඨෙනාති තුලයිත්‌වා තීරයිත්‌වා විභාවයිත්‌වා විභූතං කත්‌වා ජරාමරණනිරොධෙ 31 නිබ්‌බානෙ ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා.
Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena dukkhaṃ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā rūpanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā. Vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena dukkhaṃ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā jarāmaraṇanirodhe 32 nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā.
රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං සඞ්‌ඛතං පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං ඛයධම්‌මං වයධම්‌මං විරාගධම්‌මං නිරොධධම්‌මන්‌ති තුලයිත්‌වා තීරයිත්‌වා විභාවයිත්‌වා විභූතං කත්‌වා රූපනිරොධෙ නිබ්‌බානෙ ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. වෙදනා…පෙ.… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං… චක්‌ඛු…පෙ.… ජරාමරණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං සඞ්‌ඛතං පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං ඛයධම්‌මං වයධම්‌මං විරාගධම්‌මං නිරොධධම්‌මන්‌ති තුලයිත්‌වා තීරයිත්‌වා විභාවයිත්‌වා විභූතං කත්‌වා ජරාමරණනිරොධෙ නිබ්‌බානෙ ඛිප්‌පං ජවතීති – ජවනපඤ්‌ඤා. ජවනපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං ජවනපඤ්‌ඤා.
Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā rūpanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā. Vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā jarāmaraṇanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti – javanapaññā. Javanapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ javanapaññā.
තික්‌ඛපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා තික්‌ඛපඤ්‌ඤා? ඛිප්‌පං කිලෙසෙ ඡින්‌දතීති – තික්‌ඛපඤ්‌ඤා. උප්‌පන්‌නං කාමවිතක්‌කං නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තීකරොති 33 අනභාවං ගමෙතීති – තික්‌ඛපඤ්‌ඤා. උප්‌පන්‌නං බ්‍යාපාදවිතක්‌කං නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තීකරොති අනභාවං ගමෙතීති – තික්‌ඛපඤ්‌ඤා. උප්‌පන්‌නං විහිංසාවිතක්‌කං නාධිවාසෙති…පෙ.… උප්‌පන්‌නුප්‌පන්‌නෙ පාපකෙ අකුසලෙ ධම්‌මෙ නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තීකරොති අනභාවං ගමෙතීති – තික්‌ඛපඤ්‌ඤා. උප්‌පන්‌නං රාගං නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තීකරොති අනභාවං ගමෙතීති – තික්‌ඛපඤ්‌ඤා. උප්‌පන්‌නං දොසං…පෙ.… උප්‌පන්‌නං මොහං … උප්‌පන්‌නං කොධං… උප්‌පන්‌නං උපනාහං… මක්‌ඛං… පළාසං… ඉස්‌සං… මච්‌ඡරියං… මායං… සාඨෙය්‍යං… ථම්‌භං… සාරම්‌භං… මානං… අතිමානං… මදං… පමාදං… සබ්‌බෙ කිලෙසෙ… සබ්‌බෙ දුච්‌චරිතෙ… සබ්‌බෙ අභිසඞ්‌ඛාරෙ…පෙ.… සබ්‌බෙ භවගාමිකම්‌මෙ නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තීකරොති අනභාවං ගමෙතීති – තික්‌ඛපඤ්‌ඤා. එකස්‌මිං ආසනෙ චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි චතස්‌සො පටිසම්‌භිදායො ඡ අභිඤ්‌ඤායො අධිගතා හොන්‌ති සච්‌ඡිකතා ඵස්‌සිතා පඤ්‌ඤායාති – තික්‌ඛපඤ්‌ඤා. තික්‌ඛපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං තික්‌ඛපඤ්‌ඤා.
Tikkhapaññatāya saṃvattantīti katamā tikkhapaññā? Khippaṃ kilese chindatīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti 34 anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ byāpādavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ nādhivāseti…pe… uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ rāgaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Uppannaṃ dosaṃ…pe… uppannaṃ mohaṃ … uppannaṃ kodhaṃ… uppannaṃ upanāhaṃ… makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe abhisaṅkhāre…pe… sabbe bhavagāmikamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti – tikkhapaññā. Ekasmiṃ āsane cattāro ca ariyamaggā cattāri ca sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidāyo cha abhiññāyo adhigatā honti sacchikatā phassitā paññāyāti – tikkhapaññā. Tikkhapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ tikkhapaññā.
නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති කතමා නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤා? ඉධෙකච්‌චො සබ්‌බසඞ්‌ඛාරෙසු උබ්‌බෙගබහුලො හොති උත්‌තාසබහුලො උක්‌කණ්‌ඨනබහුලො අරතිබහුලො අනභිරතිබහුලො. බහිමුඛො න රමති සබ්‌බසඞ්‌ඛාරෙසු. අනිබ්‌බිද්‌ධපුබ්‌බං අප්‌පදාලිතපුබ්‌බං ලොභක්‌ඛන්‌ධං නිබ්‌බිජ්‌ඣති පදාලෙතීති – නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤා. අනිබ්‌බිද්‌ධපුබ්‌බං අප්‌පදාලිතපුබ්‌බං දොසක්‌ඛන්‌ධං නිබ්‌බිජ්‌ඣති පදාලෙතීති – නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤා. අනිබ්‌බිද්‌ධපුබ්‌බං අප්‌පදාලිතපුබ්‌බං මොහක්‌ඛන්‌ධං නිබ්‌බිජ්‌ඣති පදාලෙතීති – නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤා . අනිබ්‌බිද්‌ධපුබ්‌බං අප්‌පදාලිතපුබ්‌බං කොධං…පෙ.… උපනාහං… මක්‌ඛං… පළාසං… ඉස්‌සං… මච්‌ඡරියං… මායං… සාඨෙය්‍යං… ථම්‌භං… සාරම්‌භං… මානං… අතිමානං… මදං… පමාදං… සබ්‌බෙ කිලෙසෙ… සබ්‌බෙ දුච්‌චරිතෙ… සබ්‌බෙ අභිසඞ්‌ඛාරෙ…පෙ.… සබ්‌බෙ භවගාමිකම්‌මෙ නිබ්‌බිජ්‌ඣති පදාලෙතීති – නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤා. නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤතාය සංවත්‌තන්‌තීති – අයං නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤා.
Nibbedhikapaññatāya saṃvattantīti katamā nibbedhikapaññā? Idhekacco sabbasaṅkhāresu ubbegabahulo hoti uttāsabahulo ukkaṇṭhanabahulo aratibahulo anabhiratibahulo. Bahimukho na ramati sabbasaṅkhāresu. Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ lobhakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā. Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ dosakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā. Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ mohakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā . Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ kodhaṃ…pe… upanāhaṃ… makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe abhisaṅkhāre…pe… sabbe bhavagāmikamme nibbijjhati padāletīti – nibbedhikapaññā. Nibbedhikapaññatāya saṃvattantīti – ayaṃ nibbedhikapaññā.
ඉමා සොළස පඤ්‌ඤායො. ඉමාහි සොළසහි පඤ්‌ඤාහි සමන්‌නාගතො පුග්‌ගලො පටිසම්‌භිදප්‌පත්‌තො.
Imā soḷasa paññāyo. Imāhi soḷasahi paññāhi samannāgato puggalo paṭisambhidappatto.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / 1. සොළසපඤ්‌ඤානිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 1. Soḷasapaññāniddesavaṇṇanā
