Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൪൧൦] ൫. സോമദത്തജാതകവണ്ണനാ

    [410] 5. Somadattajātakavaṇṇanā

    യോ മം പുരേ പച്ചുഡ്ഡേതീതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ അഞ്ഞതരം മഹല്ലകം ആരബ്ഭ കഥേസി. സോ കിരേകം സാമണേരം പബ്ബാജേസി, സാമണേരോ തസ്സ ഉപകാരകോ ഹുത്വാ തഥാരൂപേന രോഗേന കാലമകാസി. മഹല്ലകോ തസ്മിം കാലകതേ രോദന്തോ പരിദേവന്തോ വിചരതി. തം ദിസ്വാ ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും ‘‘ആവുസോ, അസുകമഹല്ലകോ സാമണേരസ്സ കാലകിരിയായ രോദന്തോ പരിദേവന്തോ വിചരതി, മരണസ്സതികമ്മട്ഠാനരഹിതോ മഞ്ഞേ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ, പുബ്ബേപേസ ഇമസ്മിം മതേ രോദിയേവാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Yomaṃ pure paccuḍḍetīti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ mahallakaṃ ārabbha kathesi. So kirekaṃ sāmaṇeraṃ pabbājesi, sāmaṇero tassa upakārako hutvā tathārūpena rogena kālamakāsi. Mahallako tasmiṃ kālakate rodanto paridevanto vicarati. Taṃ disvā bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, asukamahallako sāmaṇerassa kālakiriyāya rodanto paridevanto vicarati, maraṇassatikammaṭṭhānarahito maññe’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa imasmiṃ mate rodiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ താവതിംസഭവനേ സക്കത്തം കാരേസി. അഥേകോ കാസിഗാമവാസീ ബ്രാഹ്മണമഹാസാലോ കാമേ പഹായ ഹിമവന്തം പവിസിത്വാ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ഉഞ്ഛാചരിയായ വനമൂലഫലാഫലേഹി യാപേന്തോ വാസം കപ്പേസി. ഏകദിവസം ഫലാഫലത്ഥായ ഗതോ ഏകം ഹത്ഥിഛാപം ദിസ്വാ അത്തനോ അസ്സമം ആനേത്വാ പുത്തട്ഠാനേ ഠപേത്വാ സോമദത്തോതിസ്സ നാമം കത്വാ തിണപണ്ണാനി ഖാദാപേന്തോ പടിജഗ്ഗി. സോ വയപ്പത്തോ മഹാസരീരോ ഹുത്വാ ഏകദിവസം ബഹും ഭോജനം ഗഹേത്വാ അജീരകേന ദുബ്ബലോ അഹോസി. താപസോ തം അസ്സമപദേ കത്വാ ഫലാഫലത്ഥായ ഗതോ, തസ്മിം അനാഗതേയേവ ഹത്ഥിപോതകോ കാലമകാസി. താപസോ ഫലാഫലം ഗഹേത്വാ ആഗച്ഛന്തോ ‘‘അഞ്ഞേസു ദിവസേസു മേ പുത്തോ പച്ചുഗ്ഗമനം കരോതി, അജ്ജ ന ദിസ്സതി, കഹം നു ഖോ ഗതോ’’തി പരിദേവന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tāvatiṃsabhavane sakkattaṃ kāresi. Atheko kāsigāmavāsī brāhmaṇamahāsālo kāme pahāya himavantaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā uñchācariyāya vanamūlaphalāphalehi yāpento vāsaṃ kappesi. Ekadivasaṃ phalāphalatthāya gato ekaṃ hatthichāpaṃ disvā attano assamaṃ ānetvā puttaṭṭhāne ṭhapetvā somadattotissa nāmaṃ katvā tiṇapaṇṇāni khādāpento paṭijaggi. So vayappatto mahāsarīro hutvā ekadivasaṃ bahuṃ bhojanaṃ gahetvā ajīrakena dubbalo ahosi. Tāpaso taṃ assamapade katvā phalāphalatthāya gato, tasmiṃ anāgateyeva hatthipotako kālamakāsi. Tāpaso phalāphalaṃ gahetvā āgacchanto ‘‘aññesu divasesu me putto paccuggamanaṃ karoti, ajja na dissati, kahaṃ nu kho gato’’ti paridevanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൧൦൫.

    105.

    ‘‘യോ മം പുരേ പച്ചുഡ്ഡേതി, അരഞ്ഞേ ദൂരമായതോ;

    ‘‘Yo maṃ pure paccuḍḍeti, araññe dūramāyato;

    സോ ന ദിസ്സതി മാതങ്ഗോ, സോമദത്തോ കുഹിം ഗതോ’’തി.

    So na dissati mātaṅgo, somadatto kuhiṃ gato’’ti.

    തത്ഥ പുരേതി ഇതോ പുരേ. പച്ചുഡ്ഡേതീതി പച്ചുഗ്ഗച്ഛതി. അരഞ്ഞേ ദൂരന്തി ഇമസ്മിം നിമ്മനുസ്സേ അരഞ്ഞേ മം ദൂരം പച്ചുഡ്ഡേതി. ആയതോതി ആയാമസമ്പന്നോ.

    Tattha pureti ito pure. Paccuḍḍetīti paccuggacchati. Araññe dūranti imasmiṃ nimmanusse araññe maṃ dūraṃ paccuḍḍeti. Āyatoti āyāmasampanno.

    ഏവം പരിദേവമാനോ ആഗന്ത്വാ തം ചങ്കമനകോടിയം പതിതം ദിസ്വാ ഗലേ ഗഹേത്വാ പരിദേവമാനോ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –

    Evaṃ paridevamāno āgantvā taṃ caṅkamanakoṭiyaṃ patitaṃ disvā gale gahetvā paridevamāno dutiyaṃ gāthamāha –

    ൧൦൬.

    106.

    ‘‘അയം വാ സോ മതോ സേതി, അല്ലസിങ്ഗംവ വച്ഛിതോ;

    ‘‘Ayaṃ vā so mato seti, allasiṅgaṃva vacchito;

    ഭൂമ്യാ നിപതിതോ സേതി, അമരാ വത കുഞ്ജരോ’’തി.

    Bhūmyā nipatito seti, amarā vata kuñjaro’’ti.

    തത്ഥ അയം വാതി വിഭാവനത്ഥേ വാ-സദ്ദോ. അയമേവ സോ, ന അഞ്ഞോതി തം വിഭാവേന്തോ ഏവമാഹ. അല്ലസിങ്ഗന്തി മാലുവലതായ അഗ്ഗപവാലം. വച്ഛിതോതി ഛിന്നോ, ഗിമ്ഹകാലേ മജ്ഝന്ഹികസമയേ തത്തവാലികാപുലിനേ നഖേന ഛിന്ദിത്വാ പാതിതോ മാലുവലതായ അങ്കുരോ വിയാതി വുത്തം ഹോതി. ഭൂമ്യാതി ഭൂമിയം. അമരാ വതാതി മതോ വത, ‘‘അമരീ’’തിപി പാഠോ.

    Tattha ayaṃ vāti vibhāvanatthe vā-saddo. Ayameva so, na aññoti taṃ vibhāvento evamāha. Allasiṅganti māluvalatāya aggapavālaṃ. Vacchitoti chinno, gimhakāle majjhanhikasamaye tattavālikāpuline nakhena chinditvā pātito māluvalatāya aṅkuro viyāti vuttaṃ hoti. Bhūmyāti bhūmiyaṃ. Amarā vatāti mato vata, ‘‘amarī’’tipi pāṭho.

    തസ്മിം ഖണേ സക്കോ ലോകം ഓലോകേന്തോ തം ദിസ്വാ ‘‘അയം താപസോ പുത്തദാരം പഹായ പബ്ബജിതോ, ഇദാനി ഹത്ഥിപോതകേ പുത്തസഞ്ഞം കത്വാ പരിദേവതി, സംവേജേത്വാ നം സതിം പടിലഭാപേസ്സാമീ’’തി തസ്സ അസ്സമപദം ആഗന്ത്വാ ആകാസേ ഠിതോവ തതിയം ഗാഥമാഹ –

    Tasmiṃ khaṇe sakko lokaṃ olokento taṃ disvā ‘‘ayaṃ tāpaso puttadāraṃ pahāya pabbajito, idāni hatthipotake puttasaññaṃ katvā paridevati, saṃvejetvā naṃ satiṃ paṭilabhāpessāmī’’ti tassa assamapadaṃ āgantvā ākāse ṭhitova tatiyaṃ gāthamāha –

    ൧൦൭.

    107.

    ‘‘അനഗാരിയുപേതസ്സ , വിപ്പമുത്തസ്സ തേ സതോ;

    ‘‘Anagāriyupetassa , vippamuttassa te sato;

    സമണസ്സ ന തം സാധു, യം പേതമനുസോചസീ’’തി.

    Samaṇassa na taṃ sādhu, yaṃ petamanusocasī’’ti.

    അഥസ്സ വചനം സുത്വാ താപസോ ചതുത്ഥം ഗാഥമാഹ –

    Athassa vacanaṃ sutvā tāpaso catutthaṃ gāthamāha –

    ൧൦൮.

    108.

    ‘‘സംവാസേന ഹവേ സക്ക, മനുസ്സസ്സ മിഗസ്സ വാ;

    ‘‘Saṃvāsena have sakka, manussassa migassa vā;

    ഹദയേ ജായതേ പേമം, തം ന സക്കാ അസോചിതു’’ന്തി.

    Hadaye jāyate pemaṃ, taṃ na sakkā asocitu’’nti.

    തത്ഥ മിഗസ്സ വാതി ഇമസ്മിം ഠാനേ സബ്ബേപി തിരച്ഛാനാ ‘‘മിഗാ’’തി വുത്താ. ന്തി പിയായിതം സത്തം.

    Tattha migassa vāti imasmiṃ ṭhāne sabbepi tiracchānā ‘‘migā’’ti vuttā. Tanti piyāyitaṃ sattaṃ.

    അഥ നം ഓവദന്തോ സക്കോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –

    Atha naṃ ovadanto sakko dve gāthā abhāsi –

    ൧൦൯.

    109.

    ‘‘മതം മരിസ്സം രോദന്തി, യേ രുദന്തി ലപന്തി ച;

    ‘‘Mataṃ marissaṃ rodanti, ye rudanti lapanti ca;

    തസ്മാ ത്വം ഇസി മാ രോദി, രോദിതം മോഘമാഹു സന്തോ.

    Tasmā tvaṃ isi mā rodi, roditaṃ moghamāhu santo.

    ൧൧൦.

    110.

    ‘‘കന്ദിതേന ഹവേ ബ്രഹ്മേ, മതോ പേതോ സമുട്ഠഹേ;

    ‘‘Kanditena have brahme, mato peto samuṭṭhahe;

    സബ്ബേ സങ്ഗമ്മ രോദാമ, അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഞാതകേ’’തി.

    Sabbe saṅgamma rodāma, aññamaññassa ñātake’’ti.

    തത്ഥ യേ രുദന്തി ലപന്തി ചാതി ബ്രഹ്മേ യേ സത്താ രോദന്തി പരിദേവന്തി ച, സബ്ബേ തേ മതം, യോ ച മരിസ്സതി, തം രോദന്തി, തേസംയേവ ഏവം രോദന്താനം അസ്സുസുക്ഖനകാലോ നത്ഥി, തസ്മാ ത്വം ഇസി മാ രോദി. കിംകാരണാ? രോദിതം മോഘമാഹു സന്തോ, പണ്ഡിതാ ഹി ‘‘രോദിതം നിപ്ഫല’’ന്തി വദന്തി. മതോ പേതോതി യദി ഏസ പേതോതി സങ്ഖ്യം ഗതോ മതോ രോദിതേന സമുട്ഠഹേയ്യ, ഏവം സന്തേ സബ്ബേപി മയം സമാഗന്ത്വാ അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഞാതകേ രോദാമ, കിം നിക്കമ്മാ അച്ഛാമാതി.

    Tattha ye rudanti lapanti cāti brahme ye sattā rodanti paridevanti ca, sabbe te mataṃ, yo ca marissati, taṃ rodanti, tesaṃyeva evaṃ rodantānaṃ assusukkhanakālo natthi, tasmā tvaṃ isi mā rodi. Kiṃkāraṇā? Roditaṃ moghamāhu santo, paṇḍitā hi ‘‘roditaṃ nipphala’’nti vadanti. Mato petoti yadi esa petoti saṅkhyaṃ gato mato roditena samuṭṭhaheyya, evaṃ sante sabbepi mayaṃ samāgantvā aññamaññassa ñātake rodāma, kiṃ nikkammā acchāmāti.

    താപസോ സക്കസ്സ വചനം സുത്വാ സതിം പടിലഭിത്വാ വിഗതസോകോ അസ്സൂനി പുഞ്ഛിത്വാ സക്കസ്സ ഥുതിവസേന സേസഗാഥാ ആഹ –

    Tāpaso sakkassa vacanaṃ sutvā satiṃ paṭilabhitvā vigatasoko assūni puñchitvā sakkassa thutivasena sesagāthā āha –

    ൧൧൧.

    111.

    ‘‘ആദിത്തം വത മം സന്തം, ഘതസിത്തംവ പാവകം;

    ‘‘Ādittaṃ vata maṃ santaṃ, ghatasittaṃva pāvakaṃ;

    വാരിനാ വിയ ഓസിഞ്ചം, സബ്ബം നിബ്ബാപയേ ദരം.

    Vārinā viya osiñcaṃ, sabbaṃ nibbāpaye daraṃ.

    ൧൧൨.

    112.

    ‘‘അബ്ബഹീ വത മേ സല്ലം, യമാസി ഹദയസ്സിതം;

    ‘‘Abbahī vata me sallaṃ, yamāsi hadayassitaṃ;

    യോ മേ സോകപരേതസ്സ, പുത്തസോകം അപാനുദി.

    Yo me sokaparetassa, puttasokaṃ apānudi.

    ൧൧൩.

    113.

    ‘‘സോഹം അബ്ബൂള്ഹസല്ലോസ്മി, വീതസോകോ അനാവിലോ;

    ‘‘Sohaṃ abbūḷhasallosmi, vītasoko anāvilo;

    ന സോചാമി ന രോദാമി, തവ സുത്വാന വാസവാ’’തി.

    Na socāmi na rodāmi, tava sutvāna vāsavā’’ti.

    താ ഹേട്ഠാ വുത്തത്ഥായേവ. ഏവം സക്കോ താപസസ്സ ഓവാദം ദത്വാ സകട്ഠാനമേവ ഗതോ.

    Tā heṭṭhā vuttatthāyeva. Evaṃ sakko tāpasassa ovādaṃ datvā sakaṭṭhānameva gato.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ ഹത്ഥിപോതകോ സാമണേരോ അഹോസി, താപസോ മഹല്ലകോ, സക്കോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā hatthipotako sāmaṇero ahosi, tāpaso mahallako, sakko pana ahameva ahosi’’nti.

    സോമദത്തജാതകവണ്ണനാ പഞ്ചമാ.

    Somadattajātakavaṇṇanā pañcamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൧൦. സോമദത്തജാതകം • 410. Somadattajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact