Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
4. ஸோமமித்தத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
4. Somamittattheragāthāvaṇṇanā
பரித்தங் தா³ருந்தி ஆயஸ்மதோ ஸோமமித்தத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே புஞ்ஞானி உபசினந்தோ ஸிகி²ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே குலகே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ பு³த்³த⁴கு³ணே ஸுத்வா பஸன்னமானஸோ ஏகதி³வஸங் கிங்ஸுகருக்க²ங் புப்பி²தங் தி³ஸ்வா புப்பா²னி க³ஹெத்வா ஸத்தா²ரங் உத்³தி³ஸ்ஸ ஆகாஸே கி²பித்வா பூஜேஸி. ஸோ தேன புஞ்ஞகம்மேன தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ பா³ராணஸியங் ப்³ராஹ்மணகுலே நிப்³ப³த்தித்வா ஸோமமித்தோதி லத்³த⁴னாமோ திண்ணங் வேதா³னங் பாரகூ³ ஹுத்வா விமலேன நாம தே²ரேன கதபரிசயத்தா அபி⁴ண்ஹங் தஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ச்ச²ந்தோ த⁴ம்மங் ஸுத்வா ஸாஸனே லத்³த⁴ப்பஸாதோ³ பப்³ப³ஜித்வா லத்³தூ⁴பஸம்பதோ³ வத்தபடிவத்தங் பூரெந்தோ விசரதி. விமலத்தே²ரோ பன குஸீதோ மித்³த⁴ப³ஹுலோ ரத்திந்தி³வங் வீதினாமேதி. ஸோமமித்தோ ‘‘குஸீதங் நாம நிஸ்ஸாய கோ கு³ணோ’’தி தங் பஹாய மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரங் உபஸங்கமித்வா தஸ்ஸ ஓவாதே³ ட²த்வா விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெத்வா நசிரஸ்ஸேவ அரஹத்தே பதிட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 2.50.25-30) –
Parittaṃdārunti āyasmato somamittattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto sikhissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto buddhaguṇe sutvā pasannamānaso ekadivasaṃ kiṃsukarukkhaṃ pupphitaṃ disvā pupphāni gahetvā satthāraṃ uddissa ākāse khipitvā pūjesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde bārāṇasiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā somamittoti laddhanāmo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū hutvā vimalena nāma therena kataparicayattā abhiṇhaṃ tassa santikaṃ gacchanto dhammaṃ sutvā sāsane laddhappasādo pabbajitvā laddhūpasampado vattapaṭivattaṃ pūrento vicarati. Vimalatthero pana kusīto middhabahulo rattindivaṃ vītināmeti. Somamitto ‘‘kusītaṃ nāma nissāya ko guṇo’’ti taṃ pahāya mahākassapattheraṃ upasaṅkamitvā tassa ovāde ṭhatvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.50.25-30) –
‘‘கிங்ஸுகங் புப்பி²தங் தி³ஸ்வா, பக்³க³ஹெத்வான அஞ்ஜலிங்;
‘‘Kiṃsukaṃ pupphitaṃ disvā, paggahetvāna añjaliṃ;
பு³த்³த⁴ஸெட்ட²ங் ஸரித்வான, ஆகாஸே அபி⁴பூஜயிங்.
Buddhaseṭṭhaṃ saritvāna, ākāse abhipūjayiṃ.
‘‘தேன கம்மேன ஸுகதேன, சேதனாபணிதீ⁴ஹி ச;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ஜஹித்வா மானுஸங் தே³ஹங், தாவதிங்ஸமக³ச்ச²ஹங்.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
‘‘ஏகதிங்ஸே இதோ கப்பே, யங் கம்மமகரிங் ததா³;
‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;
து³க்³க³திங் நாபி⁴ஜானாமி, பு³த்³த⁴பூஜாயித³ங் ப²லங்.
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங், ப⁴வா ஸப்³பே³ ஸமூஹதா;
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
நாகோ³வ ப³ந்த⁴னங் செ²த்வா, விஹராமி அனாஸவோ.
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
‘‘ஸ்வாக³தங் வத மே ஆஸி, மம பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸந்திகே;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
திஸ்ஸோ விஜ்ஜா அனுப்பத்தா, கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
அரஹத்தங் பன பத்வா விமலத்தே²ரங் ஓவாதே³ன தஜ்ஜெந்தோ –
Arahattaṃ pana patvā vimalattheraṃ ovādena tajjento –
147.
147.
‘‘பரித்தங் தா³ருமாருய்ஹ, யதா² ஸீதே³ மஹண்ணவே;
‘‘Parittaṃ dārumāruyha, yathā sīde mahaṇṇave;
ஏவங் குஸீதமாக³ம்ம, ஸாது⁴ஜீவீபி ஸீத³தி;
Evaṃ kusītamāgamma, sādhujīvīpi sīdati;
தஸ்மா தங் பரிவஜ்ஜெய்ய, குஸீதங் ஹீனவீரியங்.
Tasmā taṃ parivajjeyya, kusītaṃ hīnavīriyaṃ.
148.
148.
‘‘பவிவித்தேஹி அரியேஹி, பஹிதத்தேஹி ஜா²யிபி⁴;
‘‘Pavivittehi ariyehi, pahitattehi jhāyibhi;
நிச்சங் ஆரத்³த⁴வீரியேஹி, பண்டி³தேஹி ஸஹாவஸே’’தி. – கா³தா²த்³வயங் அபா⁴ஸி;
Niccaṃ āraddhavīriyehi, paṇḍitehi sahāvase’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;
தத்த² பரித்தங் தா³ருமாருய்ஹ, யதா² ஸீதே³ மஹண்ணவேதி பேஸலோபி குலபுத்தோ குஸீதங் அலஸபுக்³க³லங் நிஸ்ஸாய ஸீத³தி ஸங்ஸாரே பததி, ந தஸ்ஸ பாரங் நிப்³பா³னங் க³ச்ச²தி. யஸ்மா ஏததே³வங், தஸ்மா தங் அதி⁴குஸலத⁴ம்மவஸேன ஸீஸங் அனுக்கி²பித்வா குச்சி²தங் ஸீத³னதோ குஸீதங் வீரியாரம்பா⁴பா⁴வதோ ஹீனவீரியங் புக்³க³லங் ஸப்³ப³தா² வஜ்ஜெய்ய, ந தஸ்ஸ தி³ட்டா²னுக³திங் ஆபஜ்ஜெய்யாதி அத்தோ².
Tattha parittaṃ dārumāruyha, yathā sīde mahaṇṇaveti pesalopi kulaputto kusītaṃ alasapuggalaṃ nissāya sīdati saṃsāre patati, na tassa pāraṃ nibbānaṃ gacchati. Yasmā etadevaṃ, tasmā taṃ adhikusaladhammavasena sīsaṃ anukkhipitvā kucchitaṃ sīdanato kusītaṃ vīriyārambhābhāvato hīnavīriyaṃ puggalaṃ sabbathā vajjeyya, na tassa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyāti attho.
ஏவங் புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னாய கா³தா²ய கோஸஜ்ஜே ஆதீ³னவங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி வீரியாரம்பே⁴ ஆனிஸங்ஸே த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பவிவித்தேஹீ’’திஆதி³ வுத்தங். தஸ்ஸத்தோ² – யே பன காயவிவேகஸம்ப⁴வேன பவிவித்தா, ததோ ஏவ கிலேஸேஹி ஆரகத்தா அரியா, நிப்³பா³னங் பதிபேஸிதத்ததாய பஹிதத்தா ஆரம்மணூபனிஜ்ஜா²னவஸேன லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²னவஸேன ச ஜா²யினோ, ஸப்³ப³காலங் பக்³க³ஹிதவீரியதாய ஆரத்³த⁴வீரியா, லோகியலோகுத்தரபே⁴தா³ய பஞ்ஞாய ஸமன்னாக³தத்தா பண்டி³தா, தேஹியேவ ஸஹ ஆவஸெய்ய ஸத³த்த²ங் நிப்பா²தே³துகாமோ ஸங்வஸெய்யாதி. தங் ஸுத்வா விமலத்தே²ரோ ஸங்விக்³க³மானஸோ விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெத்வா ஸத³த்த²ங் ஆராதே⁴ஸி. ஸ்வாயமத்தோ² பரதோ ஆக³மிஸ்ஸதி.
Evaṃ puggalādhiṭṭhānāya gāthāya kosajje ādīnavaṃ dassetvā idāni vīriyārambhe ānisaṃse dassetuṃ ‘‘pavivittehī’’tiādi vuttaṃ. Tassattho – ye pana kāyavivekasambhavena pavivittā, tato eva kilesehi ārakattā ariyā, nibbānaṃ patipesitattatāya pahitattā ārammaṇūpanijjhānavasena lakkhaṇūpanijjhānavasena ca jhāyino, sabbakālaṃ paggahitavīriyatāya āraddhavīriyā, lokiyalokuttarabhedāya paññāya samannāgatattā paṇḍitā, tehiyeva saha āvaseyya sadatthaṃ nipphādetukāmo saṃvaseyyāti. Taṃ sutvā vimalatthero saṃviggamānaso vipassanaṃ paṭṭhapetvā sadatthaṃ ārādhesi. Svāyamattho parato āgamissati.
ஸோமமித்தத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Somamittattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 4. ஸோமமித்தத்தே²ரகா³தா² • 4. Somamittattheragāthā