| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
२. सोमासुत्तवण्णना
2. Somāsuttavaṇṇanā
१६३. ठानन्ति इस्सरियट्ठानं विसयज्झत्तं। दुप्पसहं अकम्पियभावत्ता। द्वङ्गुलपञ्ञायाति एत्थ इत्थियो हि दहरकुमारिकाकालतो पट्ठाय ओदनपचनविधिं अनुतिट्ठन्तियो उक्खलियं उदकं तापेत्वा तण्डुले पक्खिपित्वा अत्तनो बुद्धिया तेसं पाककालप्पमाणं परिच्छिन्दितुं तानि दब्बिया उद्धरित्वापि वण्णसण्ठानग्गहणमत्तेन पक्कापक्कभावं जानितुं न सक्कोन्ति, केवलं पन द्वीहि अङ्गुलीहि उप्पीळितकाले एव जानन्ति, तस्मा द्वीहङ्गुलिकेहि दुब्बलपञ्ञत्ता ‘‘द्वङ्गुलपञ्ञा’’ति वुच्चन्ति। फलसमापत्तिञाणप्पवत्तिकित्तनेन चतूसु सच्चेसु असम्मोहविहारो दीपितो होतीति आह ‘‘ञाणम्हि वत्तमानम्हीति फलसमापत्तिञाणे पवत्तमाने’’ति। विपस्सन्तस्साति असम्मोहपटिवेधतो विसेसेन पस्सन्तस्स खन्धपञ्चकमेव सच्चाभिसमयतो पुब्बभागे विपस्सन्तस्स। अञ्ञं वाति इत्थिपुरिसतो अञ्ञं वा किञ्चि वत्थुं। ‘‘अहं अस्मी’’ति मानदिट्ठिगाहतण्हागाहवसेन गहितवत्थुस्मिं येवाति आह ‘‘अहं अस्मीति तण्हामानदिट्ठिवसेना’’ति।
163.Ṭhānanti issariyaṭṭhānaṃ visayajjhattaṃ. Duppasahaṃ akampiyabhāvattā. Dvaṅgulapaññāyāti ettha itthiyo hi daharakumārikākālato paṭṭhāya odanapacanavidhiṃ anutiṭṭhantiyo ukkhaliyaṃ udakaṃ tāpetvā taṇḍule pakkhipitvā attano buddhiyā tesaṃ pākakālappamāṇaṃ paricchindituṃ tāni dabbiyā uddharitvāpi vaṇṇasaṇṭhānaggahaṇamattena pakkāpakkabhāvaṃ jānituṃ na sakkonti, kevalaṃ pana dvīhi aṅgulīhi uppīḷitakāle eva jānanti, tasmā dvīhaṅgulikehi dubbalapaññattā ‘‘dvaṅgulapaññā’’ti vuccanti. Phalasamāpattiñāṇappavattikittanena catūsu saccesu asammohavihāro dīpito hotīti āha ‘‘ñāṇamhi vattamānamhīti phalasamāpattiñāṇe pavattamāne’’ti. Vipassantassāti asammohapaṭivedhato visesena passantassa khandhapañcakameva saccābhisamayato pubbabhāge vipassantassa. Aññaṃ vāti itthipurisato aññaṃ vā kiñci vatthuṃ. ‘‘Ahaṃ asmī’’ti mānadiṭṭhigāhataṇhāgāhavasena gahitavatthusmiṃ yevāti āha ‘‘ahaṃ asmīti taṇhāmānadiṭṭhivasenā’’ti.
सोमासुत्तवण्णना निट्ठिता।
Somāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / २. सोमासुत्तं • 2. Somāsuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / २. सोमासुत्तवण्णना • 2. Somāsuttavaṇṇanā
