| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationဒီဃ နိကာယ ၄
Long Discourses 4
သောဏဒဏ္ဍသုတ္တ
With Soṇadaṇḍa
၁၊ စမ္ပေယျကဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ
1. The Brahmins and Householders of Campā
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အင်္ဂေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ယေန စမ္ပာ တဒဝသရိ၊ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Aṅgas together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus when he arrived at Campā, where he stayed by the banks of the Gaggarā Lotus Pond.
တေန ခေါ ပန သမယေန သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော စမ္ပံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ၊
Now at that time the brahmin Soṇadaṇḍa was living in Campā. It was a crown property given by King Seniya Bimbisāra of Magadha, teeming with living creatures, full of hay, wood, water, and grain, a royal park endowed to a brahmin.
အဿောသုံ ခေါ စမ္ပေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ:
The brahmins and householders of Campā heard:
“သမဏော ခလု ဘော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ၊ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'၊ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ၊ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ၊ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ”တိ၊ အထ ခေါ စမ္ပေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ စမ္ပာယ နိက္ခမိတွာ သင်္ဃသင်္ဃီ ဂဏီဘူတာ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပေါက္ခရဏီ တေနုပသင်္ကမန္တိ၊
“It seems the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—has arrived at Campā and is staying on the banks of the Gaggarā Lotus Pond. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He teaches Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure. It’s good to see such perfected ones.” Then, having departed Campā, they formed into companies and headed to the Gaggarā Lotus Pond.
တေန ခေါ ပန သမယေန သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဥပရိပါသာဒေ ဒိဝါသေယျံ ဥပဂတော ဟောတိ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော စမ္ပေယျကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ စမ္ပာယ နိက္ခမိတွာ သင်္ဃသင်္ဃီ ဂဏီဘူတေ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပေါက္ခရဏီ တေနုပသင်္ကမန္တေ၊ ဒိသွာ ခတ္တံ အာမန္တေသိ: “ကိံ နု ခေါ, ဘော ခတ္တေ, စမ္ပေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ စမ္ပာယ နိက္ခမိတွာ သင်္ဃသင်္ဃီ ဂဏီဘူတာ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပေါက္ခရဏီ တေနုပသင်္ကမန္တီ”တိ?
Now at that time the brahmin Soṇadaṇḍa had retired to the upper floor of his stilt longhouse for his midday nap. He saw the brahmins and householders heading for the lotus pond, and addressed his steward, “My steward, why are the brahmins and householders headed for the Gaggarā Lotus Pond?”
“အတ္ထိ ခေါ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ၊ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'တိ၊ တမေတေ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမန္တီ”တိ၊
“The ascetic Gotama has arrived at Campā and is staying on the banks of the Gaggarā Lotus Pond. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ They’re going to see that Master Gotama.”
“တေန ဟိ, ဘော ခတ္တေ, ယေန စမ္ပေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင်္ကမ, ဥပသင်္ကမိတွာ စမ္ပေယျကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧဝံ ဝဒေဟိ: ‘သောဏဒဏ္ဍော, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဧဝမာဟ—အာဂမေန္တု ကိရ ဘဝန္တော, သောဏဒဏ္ဍောပိ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ'”တိ၊
“Well then, go to the brahmins and householders and say to them: ‘Sirs, the brahmin Soṇadaṇḍa asks you to wait, as he will also go to see the ascetic Gotama.’”
“ဧဝံ, ဘော”တိ ခေါ သော ခတ္တာ သောဏဒဏ္ဍဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ယေန စမ္ပေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ စမ္ပေယျကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧတဒဝေါစ: “သောဏဒဏ္ဍော ဘော ဗြာဟ္မဏော ဧဝမာဟ: ‘အာဂမေန္တု ကိရ ဘဝန္တော, သောဏဒဏ္ဍောပိ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ'”တိ၊
“Yes, sir,” replied the steward, and did as he was asked.
၂၊ သောဏဒဏ္ဍဂုဏကထာ
2. The Qualities of Soṇadaṇḍa
တေန ခေါ ပန သမယေန နာနာဝေရဇ္ဇကာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ပဉ္စမတ္တာနိ ဗြာဟ္မဏသတာနိ စမ္ပာယံ ပဋိဝသန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန၊ အဿောသုံ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ: “သောဏဒဏ္ဍော ကိရ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ”တိ၊ အထ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ ယေန သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ: “သစ္စံ ကိရ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ”တိ?
Now at that time around five hundred brahmins from abroad were residing in Campā on some business. They heard that the brahmin Soṇadaṇḍa was going to see the ascetic Gotama. They approached Soṇadaṇḍa and said to him, “Is it really true that you are going to see the ascetic Gotama?”
“ဧဝံ ခေါ မေ, ဘော, ဟောတိ: ‘အဟမ္ပိ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမီ'”တိ၊
“Yes, gentlemen, it is true.”
“မာ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိ၊ န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ သစေ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတိ, ဘောတော သောဏဒဏ္ဍဿ ယသော ဟာယိဿတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော အဘိဝဍ္ဎိဿတိ၊ ယမ္ပိ ဘောတော သောဏဒဏ္ဍဿ ယသော ဟာယိဿတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ; သမဏော တွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ သောဏဒဏ္ဍံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊
“Please don’t, master Soṇadaṇḍa! It’s not appropriate for you to go to see the ascetic Gotama. For if you do so, your reputation will diminish and his will increase. For this reason it’s not appropriate for you to go to see the ascetic Gotama; it’s appropriate that he comes to see you.
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန၊ ယမ္ပိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ; သမဏော တွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ သောဏဒဏ္ဍံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊
You are well born on both your mother’s and father’s side, of pure descent, with irrefutable and impeccable genealogy back to the seventh paternal generation. For this reason it’s not appropriate for you to go to see the ascetic Gotama; it’s appropriate that he comes to see you.
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ …ပေ…
You’re rich, affluent, and wealthy. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော …ပေ…
You recite and remember the hymns, and have mastered the three Vedas, together with their vocabularies, ritual, phonology and etymology, and the testament as fifth. You know philology and grammar, and are well versed in cosmology and the marks of a great man. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ …ပေ…
You are attractive, good-looking, lovely, of surpassing beauty. You are magnificent and splendid as Brahmā, remarkable to behold. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော သီလဝါ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော …ပေ…
You are ethical, mature in ethical conduct. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော ကလျာဏဝါစော ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ …ပေ…
You’re a good speaker, with a polished, clear, and articulate voice that expresses the meaning. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယော တီဏိ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝါစေတိ၊ ဗဟူ ခေါ ပန နာနာဒိသာ နာနာဇနပဒါ မာဏဝကာ အာဂစ္ဆန္တိ ဘောတော သောဏဒဏ္ဍဿ သန္တိကေ မန္တတ္ထိကာ မန္တေ အဓိယိတုကာမာ …ပေ…
You teach the teachers of many, and teach three hundred students to recite the hymns. Many students come from various districts and countries for the sake of the hymns, wishing to learn the hymns. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော ဇိဏ္ဏော ဝုဒ္ဓေါ မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော; သမဏော ဂေါတမော တရုဏော စေဝ တရုဏပဗ္ဗဇိတော စ …ပေ…
You’re old, elderly and senior, advanced in years, and have reached the final stage of life. The ascetic Gotama is young, and has newly gone forth. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော …ပေ…
You’re honored, respected, revered, venerated, and esteemed by King Bimbisāra of Magadha …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏဿ ပေါက္ခရသာတိဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော …ပေ…
and the brahmin Pokkharasādi. …
ဘဝဉှိ သောဏဒဏ္ဍော စမ္ပံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ, ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ, ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ၊ ယမ္ပိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော စမ္ပံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ, ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ဒိန္နံ, ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ၊ ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ; သမဏော တွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ သောဏဒဏ္ဍံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုန်”တိ၊
You live in Campā, a crown property given by King Seniya Bimbisāra of Magadha, teeming with living creatures, full of hay, wood, water, and grain, a royal park endowed to a brahmin. For this reason, too, it’s not appropriate for you to go to see the ascetic Gotama; it’s appropriate that he comes to see you.”
၃၊ ဗုဒ္ဓဂုဏကထာ
3. The Qualities of the Buddha
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ:
When they had spoken, Soṇadaṇḍa said to those brahmins:
“တေန ဟိ, ဘော, မမပိ သုဏာထ, ယထာ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ; န တွေဝ အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ, အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန၊ ယမ္ပိ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ, အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ; အထ ခေါ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊
“Well then, gentlemen, listen to why it’s appropriate for me to go to see the ascetic Gotama, and it’s not appropriate for him to come to see me. He is well born on both his mother’s and father’s side, of pure descent, with irrefutable and impeccable genealogy back to the seventh paternal generation. For this reason it’s not appropriate for the ascetic Gotama to come to see me; rather, it’s appropriate for me to go to see him.
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော မဟန္တံ ဉာတိသင်္ဃံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော …ပေ…
When he went forth he abandoned a large family circle. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဋ္ဌံ စ …ပေ…
When he went forth he abandoned abundant gold coin and bullion stored in dungeons and towers. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဒဟရောဝ သမာနော ယုဝါ သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော …ပေ…
He went forth from the lay life to homelessness while still a youth, young, black-haired, blessed with youth, in the prime of life. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အဿုမုခါနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော …ပေ…
Though his mother and father wished otherwise, weeping with tearful faces, he shaved off his hair and beard, dressed in ocher robes, and went forth from the lay life to homelessness. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ, ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ, အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ …ပေ…
He is attractive, good-looking, lovely, of surpassing beauty. He is magnificent and splendid as Brahmā, remarkable to behold. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သီလဝါ အရိယသီလီ ကုသလသီလီ ကုသလသီလေန သမန္နာဂတော …ပေ…
He is ethical, possessing ethical conduct that is noble and skillful. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ကလျာဏဝါစော ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ …ပေ…
He’s a good speaker, with a polished, clear, and articulate voice that expresses the meaning. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယော …ပေ…
He’s a teacher of teachers. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ခီဏကာမရာဂေါ ဝိဂတစာပလ္လော …ပေ…
He has ended sensual desire, and is rid of caprice. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ကမ္မဝါဒီ ကိရိယဝါဒီ အပါပပုရေက္ခာရော ဗြဟ္မညာယ ပဇာယ …ပေ…
He teaches the efficacy of deeds and action. He doesn’t wish any harm upon the community of brahmins. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဥစ္စာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အသမ္ဘိန္နခတ္တိယကုလာ …ပေ…
He went forth from an eminent family of unbroken aristocratic lineage. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အဍ္ဎာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ …ပေ…
He went forth from a rich, affluent, and wealthy family. …
သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ တိရောရဋ္ဌာ တိရောဇနပဒါ ပဉှံ ပုစ္ဆိတုံ အာဂစ္ဆန္တိ …ပေ…
People come from distant lands and distant countries to question him. …
သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတာနိ …ပေ…
Many thousands of deities have gone for refuge for life to him. …
သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'တိ …ပေ…
He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော …ပေ…
He has the thirty-two marks of a great man. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဧဟိသွာဂတဝါဒီ သခိလော သမ္မောဒကော အဗ္ဘာကုဋိကော ဥတ္တာနမုခေါ ပုဗ္ဗဘာသီ …ပေ…
He is welcoming, congenial, polite, smiling, open, the first to speak. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော စတုန္နံ ပရိသာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော …ပေ…
He’s honored, respected, revered, venerated, and esteemed by the four assemblies. …
သမဏေ ခလု, ဘော, ဂေါတမေ ဗဟူ ဒေဝါ စ မနုဿာ စ အဘိပ္ပသန္နာ …ပေ…
Many gods and humans are devoted to him. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ယသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ ပဋိဝသတိ, န တသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ အမနုဿာ မနုဿေ ဝိဟေဌေန္တိ …ပေ…
While he is residing in a village or town, non-human entities do not harass them. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သင်္ဃီ ဂဏီ ဂဏာစရိယော ပုထုတိတ္ထကရာနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ယထာ ခေါ ပန, ဘော, ဧတေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ယထာ ဝါ တထာ ဝါ ယသော သမုဒါဂစ္ဆတိ, န ဟေဝံ သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော သမုဒါဂတော၊ အထ ခေါ အနုတ္တရာယ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါယ သမဏဿ ဂေါတမဿ ယသော သမုဒါဂတော …ပေ…
He leads an order and a community, and teaches a community, and is said to be the best of the various religious founders. He didn’t come by his fame in the same ways as those other ascetics and brahmins. Rather, he came by his fame due to his supreme knowledge and conduct. …
သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော …ပေ…
King Seniya Bimbisāra of Magadha and his wives and children have gone for refuge for life to the ascetic Gotama. …
သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော …ပေ…
King Pasenadi of Kosala and his wives and children have gone for refuge for life to the ascetic Gotama. …
သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ သပုတ္တော သဘရိယော သပရိသော သာမစ္စော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော …ပေ…
The brahmin Pokkharasādi and his wives and children have gone for refuge for life to the ascetic Gotama. …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော …ပေ…
He’s honored, respected, revered, venerated, and esteemed by King Bimbisāra of Magadha …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော …ပေ…
King Pasenadi of Kosala …
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဗြာဟ္မဏဿ ပေါက္ခရသာတိဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော …ပေ…
and the brahmin Pokkharasādi.
သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော, စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ၊ ယေ ခေါ ပန, ဘော, ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အမှာကံ ဂါမခေတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ အတိထီ နော တေ ဟောန္တိ၊ အတိထီ ခေါ ပနမှေဟိ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ အပစေတဗ္ဗာ၊ ယမ္ပိ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော စမ္ပံ အနုပ္ပတ္တော စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ, အတိထိမှာကံ သမဏော ဂေါတမော; အတိထိ ခေါ ပနမှေဟိ သက္ကာတဗ္ဗော ဂရုကာတဗ္ဗော မာနေတဗ္ဗော ပူဇေတဗ္ဗော အပစေတဗ္ဗော၊ ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ အထ ခေါ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ ဧတ္တကေ ခေါ အဟံ, ဘော, တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏေ ပရိယာပုဏာမိ, နော စ ခေါ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဧတ္တကဝဏ္ဏော၊ အပရိမာဏဝဏ္ဏော ဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော”တိ၊
The ascetic Gotama has arrived at Campā and is staying at the Gaggarā Lotus Pond. Any ascetic or brahmin who comes to stay in our village district is our guest, and should be honored and respected as such. For this reason, too, it’s not appropriate for Master Gotama to come to see me; rather, it’s appropriate for me to go to see him. This is the extent of Master Gotama’s praise that I have learned. But his praises are not confined to this, for the praise of Master Gotama is limitless.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဗြာဟ္မဏာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ: “ယထာ ခေါ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏေ ဘာသတိ ဣတော စေပိ သော ဘဝံ ဂေါတမော ယောဇနသတေ ဝိဟရတိ, အလမေဝ သဒ္ဓေန ကုလပုတ္တေန ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ အပိ ပုဋောသေနာ”တိ၊
When he had spoken, those brahmins said to him, “According to Soṇadaṇḍa’s praises, if Master Gotama were staying within a hundred leagues, it’d be worthwhile for a faithful gentleman to go to see him, even if he had to carry his own provisions in a shoulder bag.”
“တေန ဟိ, ဘော, သဗ္ဗေဝ မယံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမာ”တိ၊
“Well then, gentlemen, let’s all go to see the ascetic Gotama.”
၄၊ သောဏဒဏ္ဍပရိဝိတက္က
4. Soṇadaṇḍa Has Second Thoughts
အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော မဟတာ ဗြာဟ္မဏဂဏေန သဒ္ဓိံ ယေန ဂဂ္ဂရာ ပေါက္ခရဏီ တေနုပသင်္ကမိ၊
Then Soṇadaṇḍa together with a large group of brahmins went to see the Buddha.
အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍဿ ဗြာဟ္မဏဿ တိရောဝနသဏ္ဍဂတဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ: “အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန သမဏံ ဂေါတမံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျံ; တတြ စေ မံ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘န ခေါ ဧသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော'တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ: ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော အဗျတ္တော, နာသက္ခိ သမဏံ ဂေါတမံ ယောနိသော ပဉှံ ပုစ္ဆိတုန်'တိ၊ ယံ ခေါ ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ, ယသောပိ တဿ ဟာယေထ၊ ယဿ ခေါ ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂါပိ တဿ ဟာယေယျုံ၊ ယသောလဒ္ဓါ ခေါ ပနမှာကံ ဘောဂါ၊
But as he reached the far side of the forest, this thought came to mind, “Suppose I was to ask the ascetic Gotama a question. He might say to me: ‘Brahmin, you shouldn’t ask your question like that. This is how you should ask it.’ And the assembly might disparage me for that: ‘Soṇadaṇḍa is foolish and incompetent. He’s not able to ask the ascetic Gotama a rational question.’ And when you’re disparaged by the assembly, your reputation diminishes. When your reputation diminishes, your wealth also diminishes. But my wealth relies on my reputation.
မမဉ္စေဝ ခေါ ပန သမဏော ဂေါတမော ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ, တဿ စာဟံ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ န အာရာဓေယျံ; တတြ စေ မံ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘န ခေါ ဧသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ဧဝံ ဗျာကာတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ဗျာကာတဗ္ဗော'တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ: ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော အဗျတ္တော, နာသက္ခိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေတုန်'တိ၊ ယံ ခေါ ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ, ယသောပိ တဿ ဟာယေထ၊ ယဿ ခေါ ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂါပိ တဿ ဟာယေယျုံ၊ ယသောလဒ္ဓါ ခေါ ပနမှာကံ ဘောဂါ၊
Or if the ascetic Gotama asks me a question, I might not satisfy him with my answer. He might say to me: ‘Brahmin, you shouldn’t answer the question like that. This is how you should answer it.’ And the assembly might disparage me for that: ‘Soṇadaṇḍa is foolish and incompetent. He’s not able to satisfy the ascetic Gotama’s mind with his answer.’ And when you’re disparaged by the assembly, your reputation diminishes. When your reputation diminishes, your wealth also diminishes. But my wealth relies on my reputation.
အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဧဝံ သမီပဂတော သမာနော အဒိသွာဝ သမဏံ ဂေါတမံ နိဝတ္တေယျံ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ: ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော အဗျတ္တော မာနထဒ္ဓေါ ဘီတော စ, နော ဝိသဟတိ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ, ကထဉှိ နာမ ဧဝံ သမီပဂတော သမာနော အဒိသွာ သမဏံ ဂေါတမံ နိဝတ္တိဿတီ'တိ၊ ယံ ခေါ ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ, ယသောပိ တဿ ဟာယေထ၊ ယဿ ခေါ ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂါပိ တဿ ဟာယေယျုံ, ယသောလဒ္ဓါ ခေါ ပနမှာကံ ဘောဂါ”တိ၊
On the other hand, if I were to turn back after having come so far without having seen the ascetic Gotama, the assembly might disparage me for that: ‘Soṇadaṇḍa is foolish and incompetent. He’s stuck-up and scared. He doesn’t dare to go and see the ascetic Gotama. For how on earth can he turn back after having come so far without having seen the ascetic Gotama!’ And when you’re disparaged by the assembly, your reputation diminishes. When your reputation diminishes, your wealth also diminishes. But my wealth relies on my reputation.”
အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ စမ္ပေယျကာပိ ခေါ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု; သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု; အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊
Then Soṇadaṇḍa went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side. Before sitting down to one side, some of the brahmins and householders of Campā bowed, some exchanged greetings and polite conversation, some held up their joined palms toward the Buddha, some announced their name and clan, while some kept silent.
တတြပိ သုဒံ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဧတဒေဝ ဗဟုလမနုဝိတက္ကေန္တော နိသိန္နော ဟောတိ: “အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန သမဏံ ဂေါတမံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျံ; တတြ စေ မံ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘န ခေါ ဧသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော'တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ: ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော အဗျတ္တော, နာသက္ခိ သမဏံ ဂေါတမံ ယောနိသော ပဉှံ ပုစ္ဆိတုန်'တိ၊ ယံ ခေါ ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ, ယသောပိ တဿ ဟာယေထ၊ ယဿ ခေါ ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂါပိ တဿ ဟာယေယျုံ၊ ယသောလဒ္ဓါ ခေါ ပနမှာကံ ဘောဂါ၊ မမဉ္စေဝ ခေါ ပန သမဏော ဂေါတမော ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ, တဿ စာဟံ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ န အာရာဓေယျံ; တတြ စေ မံ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘န ခေါ ဧသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ဧဝံ ဗျာကာတဗ္ဗော, ဧဝံ နာမေသ, ဗြာဟ္မဏ, ပဉှော ဗျာကာတဗ္ဗော'တိ, တေန မံ အယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ: ‘ဗာလော သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော အဗျတ္တော, နာသက္ခိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေတုန်'တိ၊ ယံ ခေါ ပနာယံ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ, ယသောပိ တဿ ဟာယေထ၊ ယဿ ခေါ ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂါပိ တဿ ဟာယေယျုံ၊ ယသောလဒ္ဓါ ခေါ ပနမှာကံ ဘောဂါ၊ အဟော ဝတ မံ သမဏော ဂေါတမော သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ, အဒ္ဓါ ဝတဿာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေယျံ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေနာ”တိ၊
But while sitting there, Soṇadaṇḍa continued to be plagued by many second thoughts. He thought, “If only the ascetic Gotama would ask me about my own teacher’s scriptural heritage of the three Vedas! Then I could definitely satisfy his mind with my answer.”
၅၊ ဗြာဟ္မဏပညတ္တိ
5. What Makes a Brahmin
အထ ခေါ ဘဂဝတော သောဏဒဏ္ဍဿ ဗြာဟ္မဏဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဧတဒဟောသိ: “ဝိဟညတိ ခေါ အယံ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော သကေန စိတ္တေန၊ ယန္နူနာဟံ သောဏဒဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏံ သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျန်”တိ၊
Then the Buddha, knowing what Soṇadaṇḍa was thinking, thought, “This brahmin Soṇadaṇḍa is worried by his own thoughts. Why don’t I ask him about his own teacher’s scriptural heritage of the three Vedas?”
အထ ခေါ ဘဂဝါ သောဏဒဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ: “ကတိဟိ ပန, ဗြာဟ္မဏ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ?
So he said to Soṇadaṇḍa, “Brahmin, how many factors must a brahmin possess for the brahmins to describe him as a brahmin; and so that when he says ‘I am a brahmin’ he speaks rightly, without falling into falsehood?”
အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ: “ယံ ဝတ နော အဟောသိ ဣစ္ဆိတံ, ယံ အာကင်္ခိတံ, ယံ အဓိပ္ပေတံ, ယံ အဘိပတ္ထိတံ: ‘အဟော ဝတ မံ သမဏော ဂေါတမော သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ, အဒ္ဓါ ဝတဿာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေယျံ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေနာ'တိ, တတြ မံ သမဏော ဂေါတမော သကေ အာစရိယကေ တေဝိဇ္ဇကေ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ၊ အဒ္ဓါ ဝတဿာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေဿာမိ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေနာ”တိ၊
Then Soṇadaṇḍa thought, “The ascetic Gotama has asked me about exactly what I wanted, what I wished for, what I desired, what I yearned for; that is, my own scriptural heritage. I can definitely satisfy his mind with my answer.”
အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော အဗ္ဘုန္နာမေတွာ ကာယံ အနုဝိလောကေတွာ ပရိသံ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “ပဉ္စဟိ, ဘော ဂေါတမ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျ၊ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန; အဇ္ဈာယကော ဟောတိ မန္တဓရော တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော; အဘိရူပေါ ဟောတိ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ; သီလဝါ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ၊ ဣမေဟိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ၊
Then Soṇadaṇḍa straightened his back, looked around the assembly, and said to the Buddha, “Master Gotama, a brahmin must possess five factors for the brahmins to describe him as a brahmin; and so that when he says ‘I am a brahmin’ he speaks rightly, without falling into falsehood. What five? It’s when a brahmin is well born on both his mother’s and father’s side, of pure descent, with irrefutable and impeccable genealogy back to the seventh paternal generation. He recites and remembers the hymns, and has mastered the three Vedas, together with their vocabularies, ritual, phonology and etymology, and the testament as fifth. He knows philology and grammar, and is well versed in cosmology and the marks of a great man. He is attractive, good-looking, lovely, of surpassing beauty. He is magnificent and splendid as Brahmā, remarkable to behold. He is ethical, mature in ethical conduct. He’s astute and clever, being the first or second to hold the sacrificial ladle. These are the five factors which a brahmin must possess for the brahmins to describe him as a brahmin; and so that when he says ‘I am a brahmin’ he speaks rightly, without falling into falsehood.”
“ဣမေသံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ပဉ္စန္နံ အင်္ဂါနံ သက္ကာ ဧကံ အင်္ဂံ ဌပယိတွာ စတူဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ?
“But brahmin, is it possible to set aside one of these five factors and still rightly describe someone as a brahmin?”
“သက္ကာ, ဘော ဂေါတမ၊ ဣမေသဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ပဉ္စန္နံ အင်္ဂါနံ ဝဏ္ဏံ ဌပယာမ၊ ကိဉှိ ဝဏ္ဏော ကရိဿတိ? ယတော ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန; အဇ္ဈာယကော စ ဟောတိ မန္တဓရော စ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော; သီလဝါ စ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ၊ ဣမေဟိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, စတူဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ၊
“It is possible, Master Gotama. We could leave appearance out of the five factors. For what does appearance matter? A brahmin must possess the remaining four factors for the brahmins to rightly describe him as a brahmin.”
“ဣမေသံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, စတုန္နံ အင်္ဂါနံ သက္ကာ ဧကံ အင်္ဂံ ဌပယိတွာ တီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ?
“But brahmin, is it possible to set aside one of these four factors and still rightly describe someone as a brahmin?”
“သက္ကာ, ဘော ဂေါတမ၊ ဣမေသဉှိ, ဘော ဂေါတမ, စတုန္နံ အင်္ဂါနံ မန္တေ ဌပယာမ၊ ကိဉှိ မန္တာ ကရိဿန္တိ? ယတော ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန; သီလဝါ စ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ၊ ဣမေဟိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, တီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ၊
“It is possible, Master Gotama. We could leave the hymns out of the four factors. For what do the hymns matter? A brahmin must possess the remaining three factors for the brahmins to rightly describe him as a brahmin.”
“ဣမေသံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, တိဏ္ဏံ အင်္ဂါနံ သက္ကာ ဧကံ အင်္ဂံ ဌပယိတွာ ဒွီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ?
“But brahmin, is it possible to set aside one of these three factors and still rightly describe someone as a brahmin?”
“သက္ကာ, ဘော ဂေါတမ၊ ဣမေသဉှိ, ဘော ဂေါတမ, တိဏ္ဏံ အင်္ဂါနံ ဇာတိံ ဌပယာမ၊ ကိဉှိ ဇာတိ ကရိဿတိ? ယတော ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော သီလဝါ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော; ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ၊ ဣမေဟိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဒွီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ၊
“It is possible, Master Gotama. We could leave birth out of the three factors. For what does birth matter? It’s when a brahmin is ethical, mature in ethical conduct; and he’s astute and clever, being the first or second to hold the sacrificial ladle. A brahmin must possess these two factors for the brahmins to rightly describe him as a brahmin.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဗြာဟ္မဏာ သောဏဒဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ: “မာ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဧဝံ အဝစ၊ အပဝဒတေဝ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဝဏ္ဏံ, အပဝဒတိ မန္တေ, အပဝဒတိ ဇာတိံ, ဧကံသေန ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏဿေဝ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အနုပက္ခန္ဒတီ”တိ၊
When he had spoken, those brahmins said to him, “Please don’t say that, Master Soṇadaṇḍa, please don’t say that! You’re just condemning appearance, the hymns, and birth! You’re totally going over to the ascetic Gotama’s doctrine!”
အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ: “သစေ ခေါ တုမှာကံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အပ္ပဿုတော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော, အကလျာဏဝါက္ကရဏော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော, ဒုပ္ပညော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော, န စ ပဟောတိ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတုန်'တိ, တိဋ္ဌတု သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော, တုမှေ မယာ သဒ္ဓိံ မန္တဝှေါ အသ္မိံ ဝစနေ၊ သစေ ပန တုမှာကံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧဝံ ဟောတိ: ‘ဗဟုဿုတော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော, ကလျာဏဝါက္ကရဏော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော, ပဏ္ဍိတော စ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော, ပဟောတိ စ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတုန်'တိ, တိဋ္ဌထ တုမှေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော မယာ သဒ္ဓိံ ပဋိမန္တေတူ”တိ၊
So the Buddha said to them, “Well, brahmins, if you think that Soṇadaṇḍa is unlearned, a poor speaker, witless, and not capable of having a dialogue with me about this, then leave him aside and you can have a dialogue with me. But if you think that he’s learned, a good speaker, astute, and capable of having a dialogue with me about this, then you should stand aside and let him have a dialogue with me.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တုဏှီ ဘဝံ ဂေါတမော ဟောတု, အဟမေဝ တေသံ သဟဓမ္မေန ပဋိဝစနံ ကရိဿာမီ”တိ၊ အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ: “မာ ဘဝန္တော ဧဝံ အဝစုတ္ထ, မာ ဘဝန္တော ဧဝံ အဝစုတ္ထ: ‘အပဝဒတေဝ ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော ဝဏ္ဏံ, အပဝဒတိ မန္တေ, အပဝဒတိ ဇာတိံ, ဧကံသေန ဘဝံ သောဏဒဏ္ဍော သမဏဿေဝ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အနုပက္ခန္ဒတီ'တိ၊ နာဟံ, ဘော, အပဝဒါမိ ဝဏ္ဏံ ဝါ မန္တေ ဝါ ဇာတိံ ဝါ”တိ၊
When he said this, Soṇadaṇḍa said to the Buddha, “Let it be, Master Gotama, be silent. I myself will respond to them in a legitimate manner.” Then he said to those brahmins, “Don’t say this, gentlemen, don’t say this: ‘You’re just condemning appearance, the hymns, and birth! You’re totally going over to the ascetic Gotama’s doctrine!’ I’m not condemning appearance, hymns, or birth.”
တေန ခေါ ပန သမယေန သောဏဒဏ္ဍဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဘာဂိနေယျော အင်္ဂကော နာမ မာဏဝကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ၊ အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ: “ပဿန္တိ နော ဘောန္တော ဣမံ အင်္ဂကံ မာဏဝကံ အမှာကံ ဘာဂိနေယျန်”တိ?
Now at that time Soṇadaṇḍa’s nephew, the student Aṅgaka was sitting in that assembly. Then Soṇadaṇḍa said to those brahmins, “Gentlemen, do you see my nephew, the student Aṅgaka?”
“ဧဝံ, ဘော”၊
“Yes, sir.”
“အင်္ဂကော ခေါ, ဘော, မာဏဝကော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ, နာဿ ဣမိဿံ ပရိသာယံ သမသမော အတ္ထိ ဝဏ္ဏေန ဌပေတွာ သမဏံ ဂေါတမံ၊ အင်္ဂကော ခေါ မာဏဝကော အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော၊ အဟမဿ မန္တေ ဝါစေတာ၊ အင်္ဂကော ခေါ မာဏဝကော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန၊ အဟမဿ မာတာပိတရော ဇာနာမိ၊ အင်္ဂကော ခေါ မာဏဝကော ပါဏမ္ပိ ဟနေယျ, အဒိန္နမ္ပိ အာဒိယေယျ, ပရဒါရမ္ပိ ဂစ္ဆေယျ, မုသာဝါဒမ္ပိ ဘဏေယျ, မဇ္ဇမ္ပိ ပိဝေယျ, ဧတ္ထ ဒါနိ, ဘော, ကိံ ဝဏ္ဏော ကရိဿတိ, ကိံ မန္တာ, ကိံ ဇာတိ? ယတော ခေါ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော သီလဝါ စ ဟောတိ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော, ပဏ္ဍိတော စ ဟောတိ မေဓာဝီ ပဌမော ဝါ ဒုတိယော ဝါ သုဇံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ၊ ဣမေဟိ ခေါ, ဘော, ဒွီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေန္တိ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ၊
“Aṅgaka is attractive, good-looking, lovely, of surpassing beauty. He is magnificent and splendid as Brahmā, remarkable to behold. There’s no-one in this assembly so good-looking, apart from the ascetic Gotama. Aṅgaka recites and remembers the hymns, and has mastered the three Vedas, together with their vocabularies, ritual, phonology and etymology, and the testament as fifth. He knows philology and grammar, and is well versed in cosmology and the marks of a great man. And I am the one who teaches him the hymns. Aṅgaka is well born on both his mother’s and father’s side, of pure descent, with irrefutable and impeccable genealogy back to the seventh paternal generation. And I know his mother and father. But if Aṅgaka were to kill living creatures, steal, commit adultery, lie, and drink alcohol, then what’s the use of his appearance, his hymns, or his birth? It’s when a brahmin is ethical, mature in ethical conduct; and he’s astute and clever, being the first or second to hold the sacrificial ladle. A brahmin must possess these two factors for the brahmins to rightly describe him as a brahmin.”
၆၊ သီလပညာကထာ
6. The Discussion of Ethics and Wisdom
“ဣမေသံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ဒွိန္နံ အင်္ဂါနံ သက္ကာ ဧကံ အင်္ဂံ ဌပယိတွာ ဧကေန အင်္ဂေန သမန္နာဂတံ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏံ ပညပေတုံ; ‘ဗြာဟ္မဏောသ္မီ'တိ စ ဝဒမာနော သမ္မာ ဝဒေယျ, န စ ပန မုသာဝါဒံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ?
“But brahmin, is it possible to set aside one of these two factors and still rightly describe someone as a brahmin?”
“နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ၊ သီလပရိဓောတာ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပညာ; ပညာပရိဓောတံ သီလံ၊ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ၊ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ၊ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, ဟတ္ထေန ဝါ ဟတ္ထံ ဓောဝေယျ, ပါဒေန ဝါ ပါဒံ ဓောဝေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, သီလပရိဓောတာ ပညာ, ပညာပရိဓောတံ သီလံ၊ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ၊ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ၊ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတီ”တိ၊
“No, Master Gotama. For wisdom is cleansed by ethics, and ethics are cleansed by wisdom. Ethics and wisdom always go together. An ethical person is wise, and a wise person ethical. And ethics and wisdom are said to be the best things in the world. It’s just like when you clean one hand with the other, or clean one foot with the other. In the same way, wisdom is cleansed by ethics, and ethics are cleansed by wisdom. Ethics and wisdom always go together. An ethical person is wise, and a wise person ethical. And ethics and wisdom are said to be the best things in the world.”
“ဧဝမေတံ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝမေတံ, ဗြာဟ္မဏ, သီလပရိဓောတာ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ပညာ, ပညာပရိဓောတံ သီလံ၊ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ၊ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ၊ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဟတ္ထေန ဝါ ဟတ္ထံ ဓောဝေယျ, ပါဒေန ဝါ ပါဒံ ဓောဝေယျ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, သီလပရိဓောတာ ပညာ, ပညာပရိဓောတံ သီလံ၊ ယတ္ထ သီလံ တတ္ထ ပညာ, ယတ္ထ ပညာ တတ္ထ သီလံ၊ သီလဝတော ပညာ, ပညဝတော သီလံ၊ သီလပညာဏဉ္စ ပန လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊
“That’s so true, brahmin, that’s so true! For wisdom is cleansed by ethics, and ethics are cleansed by wisdom. Ethics and wisdom always go together. An ethical person is wise, and a wise person ethical. And ethics and wisdom are said to be the best things in the world. It’s just like when you clean one hand with the other, or clean one foot with the other. In the same way, wisdom is cleansed by ethics, and ethics are cleansed by wisdom. Ethics and wisdom always go together. An ethical person is wise, and a wise person ethical. And ethics and wisdom are said to be the best things in the world.
ကတမံ ပန တံ, ဗြာဟ္မဏ, သီလံ? ကတမာ သာ ပညာ”တိ?
But what, brahmin, is that ethical conduct? And what is that wisdom?”
“ဧတ္တကပရမာဝ မယံ, ဘော ဂေါတမ, ဧတသ္မိံ အတ္ထေ၊ သာဓု ဝတ ဘဝန္တံယေဝ ဂေါတမံ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော”တိ၊
“That’s all I know about this matter, Master Gotama. May Master Gotama himself please clarify the meaning of this.”
“တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သုဏောဟိ, သာဓုကံ မနသိကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ”တိ၊
“Well then, brahmin, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ဧဝံ, ဘော”တိ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ၊ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ:
“Yes sir,” Soṇadaṇḍa replied. The Buddha said this:
“ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ …ပေ… ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ ဣဒံ ခေါ တံ, ဗြာဟ္မဏ, သီလံ …ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ … ဒုတိယံ ဈာနံ … တတိယံ ဈာနံ … စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ …ပေ… ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ, အဘိနိန္နာမေတိ …ပေ… ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ …ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ၊ ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ပညာယ အယံ ခေါ သာ, ဗြာဟ္မဏ, ပညာ”တိ၊
“It’s when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha … That’s how a bhikkhu is accomplished in ethics. This, brahmin, is that ethical conduct. … They enter and remain in the first jhāna … second jhāna … third jhāna … fourth jhāna … They extend and project the mind toward knowledge and vision … This pertains to their wisdom. … They understand: ‘… there is no return to any state of existence.’ This pertains to their wisdom. This, brahmin, is that wisdom.”
၇၊ သောဏဒဏ္ဍော်ပါသကတ္တပဋိဝေဒနာ
7. Soṇadaṇḍa Declares Himself a Lay Follower
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ၊ သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ: ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ'တိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ၊ အဓိဝါသေတု စ မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေနာ”တိ၊ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန၊
When he had spoken, Soṇadaṇḍa said to the Buddha, “Excellent, Master Gotama! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Gotama has made the Teaching clear in many ways. I go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Gotama remember me as a lay follower who has gone for refuge for life. Would you and the bhikkhu Saṅgha please accept a meal from me tomorrow?” The Buddha consented with silence.
အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ၊ အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ: “ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တန်”တိ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေန ယေန သောဏဒဏ္ဍဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ၊ အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ၊
Then, knowing that the Buddha had consented, Soṇadaṇḍa got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before leaving. And when the night had passed Soṇadaṇḍa had delicious fresh and cooked foods prepared in his own home. Then he had the Buddha informed of the time, saying, “It’s time, Master Gotama, the meal is ready.” Then the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, went to the home of Soṇadaṇḍa together with the bhikkhu Saṅgha, where he sat on the seat spread out. Then Soṇadaṇḍa served and satisfied the bhikkhu Saṅgha headed by the Buddha with his own hands with delicious fresh and cooked foods.
အထ ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သောဏဒဏ္ဍော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, ပရိသဂတော သမာနော အာသနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အဘိဝါဒေယျံ, တေန မံ သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ၊ ယံ ခေါ ပန သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ, ယသောပိ တဿ ဟာယေထ၊ ယဿ ခေါ ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂါပိ တဿ ဟာယေယျုံ၊ ယသောလဒ္ဓါ ခေါ ပနမှာကံ ဘောဂါ၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, ပရိသဂတော သမာနော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှေယျံ, အာသနာ မေ တံ ဘဝံ ဂေါတမော ပစ္စုဋ္ဌာနံ ဓာရေတု၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, ပရိသဂတော သမာနော ဝေဌနံ ဩမုဉ္စေယျံ, သိရသာ မေ တံ ဘဝံ ဂေါတမော အဘိဝါဒနံ ဓာရေတု၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, ယာနဂတော သမာနော ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အဘိဝါဒေယျံ, တေန မံ သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ၊ ယံ ခေါ ပန သာ ပရိသာ ပရိဘဝေယျ, ယသောပိ တဿ ဟာယေထ, ယဿ ခေါ ပန ယသော ဟာယေထ, ဘောဂါပိ တဿ ဟာယေယျုံ၊ ယသောလဒ္ဓါ ခေါ ပနမှာကံ ဘောဂါ၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, ယာနဂတော သမာနော ပတောဒလဋ္ဌိံ အဗ္ဘုန္နာမေယျံ, ယာနာ မေ တံ ဘဝံ ဂေါတမော ပစ္စောရောဟနံ ဓာရေတု၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, ယာနဂတော သမာနော ဆတ္တံ အပနာမေယျံ, သိရသာ မေ တံ ဘဝံ ဂေါတမော အဘိဝါဒနံ ဓာရေတူ”တိ၊
When the Buddha had eaten and washed his hand and bowl, Soṇadaṇḍa took a low seat and sat to one side. Seated to one side he said to the Buddha: “Master Gotama, if, when I have gone to an assembly, I rise from my seat and bow to the Buddha, that assembly might disparage me for that. And when you’re disparaged by the assembly, your reputation diminishes. When your reputation diminishes, your wealth also diminishes. But my wealth relies on my reputation. If, when I have gone to an assembly, I raise my joined palms, please take it that I have risen from my seat. And if I undo my turban, please take it that I have bowed. And Master Gotama, if, when I am in a carriage, I get down from my carriage and bow to the Buddha, that assembly might disparage me for that. If, when I am in a carriage, I hold up my goad, please take it that I have got down from my carriage. And if I lower my sunshade, please take it that I have bowed.”
အထ ခေါ ဘဂဝါ သောဏဒဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမီတိ၊
Then the Buddha educated, encouraged, fired up, and inspired the brahmin Soṇadaṇḍa with a Dhamma talk, after which he got up from his seat and left.
သောဏဒဏ္ဍသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ၊
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
