| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ • Dīghanikāya |
೪. ಸೋಣದಣ್ಡಸುತ್ತಂ
4. Soṇadaṇḍasuttaṃ
ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ
Campeyyakabrāhmaṇagahapatikā
೩೦೦. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಅಙ್ಗೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಯೇನ ಚಮ್ಪಾ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಚಮ್ಪಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಗಗ್ಗರಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚಮ್ಪಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ ಸತ್ತುಸ್ಸದಂ ಸತಿಣಕಟ್ಠೋದಕಂ ಸಧಞ್ಞಂ ರಾಜಭೋಗ್ಗಂ ರಞ್ಞಾ ಮಾಗಧೇನ ಸೇನಿಯೇನ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೇನ ದಿನ್ನಂ ರಾಜದಾಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದೇಯ್ಯಂ।
300. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena campā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ.
೩೦೧. ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ – ‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು ಭೋ ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಙ್ಗೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಚಮ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಚಮ್ಪಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಗಗ್ಗರಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ। ಸೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಸದೇವಕಂ ಸಮಾರಕಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಂ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಪಜಂ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇತಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇತಿ। ಸಾಧು ಖೋ ಪನ ತಥಾರೂಪಾನಂ ಅರಹತಂ ದಸ್ಸನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಚಮ್ಪಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸಙ್ಘೀ 1 ಗಣೀಭೂತಾ ಯೇನ ಗಗ್ಗರಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ।
301. Assosuṃ kho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī 2 gaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamanti.
೩೦೨. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ದಿವಾಸೇಯ್ಯಂ ಉಪಗತೋ ಹೋತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ಚಮ್ಪಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸಙ್ಘೀ 3 ಗಣೀಭೂತೇ ಯೇನ ಗಗ್ಗರಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇ। ದಿಸ್ವಾ ಖತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಖತ್ತೇ, ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಚಮ್ಪಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸಙ್ಘೀ ಗಣೀಭೂತಾ ಯೇನ ಗಗ್ಗರಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಭೋ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಙ್ಗೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಚಮ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಚಮ್ಪಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಗಗ್ಗರಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ। ತಮೇತೇ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಖತ್ತೇ, ಯೇನ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ಸೋಣದಣ್ಡೋ, ಭೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ಆಗಮೇನ್ತು ಕಿರ ಭವನ್ತೋ, ಸೋಣದಣ್ಡೋಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಖತ್ತಾ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಭೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಆಗಮೇನ್ತು ಕಿರ ಭವನ್ತೋ, ಸೋಣದಣ್ಡೋಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’’’ತಿ।
302. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo uparipāsāde divāseyyaṃ upagato hoti. Addasā kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo campeyyake brāhmaṇagahapatike campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī 4 gaṇībhūte yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamante. Disvā khattaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, bho khatte, campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamantī’’ti? ‘‘Atthi kho, bho, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Tamete bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamantī’’ti. ‘‘Tena hi, bho khatte, yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkama, upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadehi – ‘soṇadaṇḍo, bho, brāhmaṇo evamāha – āgamentu kira bhavanto, soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho so khattā soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike etadavoca – ‘‘soṇadaṇḍo bho brāhmaṇo evamāha – ‘āgamentu kira bhavanto, soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti.
ಸೋಣದಣ್ಡಗುಣಕಥಾ
Soṇadaṇḍaguṇakathā
೩೦೩. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ನಾನಾವೇರಜ್ಜಕಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸತಾನಿ ಚಮ್ಪಾಯಂ ಪಟಿವಸನ್ತಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ। ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ – ‘‘ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಕಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಯೇನ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖೋ ಮೇ, ಭೋ, ಹೋತಿ – ‘ಅಹಮ್ಪಿ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ।
303. Tena kho pana samayena nānāverajjakānaṃ brāhmaṇānaṃ pañcamattāni brāhmaṇasatāni campāyaṃ paṭivasanti kenacideva karaṇīyena. Assosuṃ kho te brāhmaṇā – ‘‘soṇadaṇḍo kira brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti. Atha kho te brāhmaṇā yena soṇadaṇḍo brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti? ‘‘Evaṃ kho me, bho, hoti – ‘ahampi samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmī’’’ti.
‘‘ಮಾ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ನ ಅರಹತಿ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ। ಸಚೇ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ, ಭೋತೋ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಯಸೋ ಹಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಯಸೋ ಅಭಿವಡ್ಢಿಸ್ಸತಿ। ಯಮ್ಪಿ ಭೋತೋ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಯಸೋ ಹಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಯಸೋ ಅಭಿವಡ್ಢಿಸ್ಸತಿ , ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ನ ಅರಹತಿ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ; ಸಮಣೋತ್ವೇವ ಗೋತಮೋ ಅರಹತಿ ಭವನ್ತಂ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ।
‘‘Mā bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkami. Na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Sace bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissati, bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati. Yampi bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati , imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ, ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ। ಯಮ್ಪಿ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ, ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ, ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ನ ಅರಹತಿ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ; ಸಮಣೋತ್ವೇವ ಗೋತಮೋ ಅರಹತಿ ಭವನ್ತಂ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ।
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo aḍḍho mahaddhano mahābhogo…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಅಜ್ಝಾಯಕೋ , ಮನ್ತಧರೋ, ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕೋ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ, ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo ajjhāyako , mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಬ್ರಹ್ಮವಣ್ಣೀ ಬ್ರಹ್ಮವಚ್ಛಸೀ 5 ಅಖುದ್ದಾವಕಾಸೋ ದಸ್ಸನಾಯ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī 6 akhuddāvakāso dassanāya…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸೀಲವಾ ವುದ್ಧಸೀಲೀ ವುದ್ಧಸೀಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ಕರಣೋ ಪೋರಿಯಾ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ಅನೇಲಗಲಾಯ 7 ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಿಯಾ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya 8 atthassa viññāpaniyā…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬಹೂನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯೋ ತೀಣಿ ಮಾಣವಕಸತಾನಿ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇತಿ। ಬಹೂ ಖೋ ಪನ ನಾನಾದಿಸಾ ನಾನಾಜನಪದಾ ಮಾಣವಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ಭೋತೋ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಮನ್ತತ್ಥಿಕಾ ಮನ್ತೇ ಅಧಿಯಿತುಕಾಮಾ …ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo bahūnaṃ ācariyapācariyo tīṇi māṇavakasatāni mante vāceti. Bahū kho pana nānādisā nānājanapadā māṇavakā āgacchanti bhoto soṇadaṇḍassa santike mantatthikā mante adhiyitukāmā …pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಜಿಣ್ಣೋ ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ; ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತರುಣೋ ಚೇವ ತರುಣಪಬ್ಬಜಿತೋ ಚ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto; samaṇo gotamo taruṇo ceva taruṇapabbajito ca…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಸೇನಿಯಸ್ಸ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ ಅಪಚಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪೋಕ್ಖರಸಾತಿಸ್ಸ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ ಅಪಚಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ಭವಞ್ಹಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಚಮ್ಪಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ ಸತ್ತುಸ್ಸದಂ ಸತಿಣಕಟ್ಠೋದಕಂ ಸಧಞ್ಞಂ ರಾಜಭೋಗ್ಗಂ, ರಞ್ಞಾ ಮಾಗಧೇನ ಸೇನಿಯೇನ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೇನ ದಿನ್ನಂ, ರಾಜದಾಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದೇಯ್ಯಂ। ಯಮ್ಪಿ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಚಮ್ಪಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ ಸತ್ತುಸ್ಸದಂ ಸತಿಣಕಟ್ಠೋದಕಂ ಸಧಞ್ಞಂ ರಾಜಭೋಗ್ಗಂ, ರಞ್ಞಾ ಮಾಗಧೇನ ಸೇನಿಯೇನ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೇನ ದಿನ್ನಂ, ರಾಜದಾಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದೇಯ್ಯಂ। ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ನ ಅರಹತಿ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ; ಸಮಣೋತ್ವೇವ ಗೋತಮೋ ಅರಹತಿ ಭವನ್ತಂ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತು’’ನ್ತಿ।
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ, raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ, rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ, raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ, rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
ಬುದ್ಧಗುಣಕಥಾ
Buddhaguṇakathā
೩೦೪. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಏತದವೋಚ –
304. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca –
‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ, ಮಮಪಿ ಸುಣಾಥ, ಯಥಾ ಮಯಮೇವ ಅರಹಾಮ ತಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ; ನತ್ವೇವ ಅರಹತಿ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ। ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ, ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ, ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ। ಯಮ್ಪಿ ಭೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ, ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ, ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ನ ಅರಹತಿ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ; ಅಥ ಖೋ ಮಯಮೇವ ಅರಹಾಮ ತಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ।
‘‘Tena hi, bho, mamapi suṇātha, yathā mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; natveva arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇo khalu, bho, gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā, akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bho samaṇo gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā, akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ ; atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಮಹನ್ತಂ ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ಓಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo mahantaṃ ñātisaṅghaṃ ohāya pabbajito…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಪಹೂತಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಓಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಭೂಮಿಗತಞ್ಚ ವೇಹಾಸಟ್ಠಂ ಚ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ ohāya pabbajito bhūmigatañca vehāsaṭṭhaṃ ca…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ದಹರೋವ ಸಮಾನೋ ಯುವಾ ಸುಸುಕಾಳಕೇಸೋ ಭದ್ರೇನ ಯೋಬ್ಬನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪಠಮೇನ ವಯಸಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo daharova samāno yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಅಕಾಮಕಾನಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಸ್ಸುಮುಖಾನಂ ರುದನ್ತಾನಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಬ್ರಹ್ಮವಣ್ಣೀ, ಬ್ರಹ್ಮವಚ್ಛಸೀ, ಅಖುದ್ದಾವಕಾಸೋ ದಸ್ಸನಾಯ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, brahmavaṇṇī, brahmavacchasī, akhuddāvakāso dassanāya…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಸೀಲವಾ ಅರಿಯಸೀಲೀ ಕುಸಲಸೀಲೀ ಕುಸಲಸೀಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo sīlavā ariyasīlī kusalasīlī kusalasīlena samannāgato…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ಕರಣೋ ಪೋರಿಯಾ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ಅನೇಲಗಲಾಯ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಿಯಾ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಬಹೂನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo bahūnaṃ ācariyapācariyo…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಖೀಣಕಾಮರಾಗೋ ವಿಗತಚಾಪಲ್ಲೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಕಮ್ಮವಾದೀ ಕಿರಿಯವಾದೀ ಅಪಾಪಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಾಯ ಪಜಾಯ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmaññāya pajāya…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಉಚ್ಚಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಖತ್ತಿಯಕುಲಾ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo uccā kulā pabbajito asambhinnakhattiyakulā…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಅಡ್ಢಾ ಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಮಹದ್ಧನಾ ಮಹಾಭೋಗಾ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo aḍḍhā kulā pabbajito mahaddhanā mahābhogā…pe…
‘‘ಸಮಣಂ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮಂ ತಿರೋರಟ್ಠಾ ತಿರೋಜನಪದಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā pañhaṃ pucchituṃ āgacchanti…pe…
‘‘ಸಮಣಂ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮಂ ಅನೇಕಾನಿ ದೇವತಾಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಾಣೇಹಿ ಸರಣಂ ಗತಾನಿ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṃ gatāni…pe…
‘‘ಸಮಣಂ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ ತಿ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ ti…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಏಹಿಸ್ವಾಗತವಾದೀ ಸಖಿಲೋ ಸಮ್ಮೋದಕೋ ಅಬ್ಭಾಕುಟಿಕೋ ಉತ್ತಾನಮುಖೋ ಪುಬ್ಬಭಾಸೀ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo ehisvāgatavādī sakhilo sammodako abbhākuṭiko uttānamukho pubbabhāsī…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಚತುನ್ನಂ ಪರಿಸಾನಂ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ ಅಪಚಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo catunnaṃ parisānaṃ sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ಸಮಣೇ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೇ ಬಹೂ ದೇವಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇe khalu, bho, gotame bahū devā ca manussā ca abhippasannā…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ಪಟಿವಸತಿ, ನ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ಅಮನುಸ್ಸಾ ಮನುಸ್ಸೇ ವಿಹೇಠೇನ್ತಿ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati, na tasmiṃ gāme vā nigame vā amanussā manusse viheṭhenti…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಸಙ್ಘೀ ಗಣೀ ಗಣಾಚರಿಯೋ ಪುಥುತಿತ್ಥಕರಾನಂ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಏತೇಸಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಯಥಾ ವಾ ತಥಾ ವಾ ಯಸೋ ಸಮುದಾಗಚ್ಛತಿ, ನ ಹೇವಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಯಸೋ ಸಮುದಾಗತೋ। ಅಥ ಖೋ ಅನುತ್ತರಾಯ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪದಾಯ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಯಸೋ ಸಮುದಾಗತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo saṅghī gaṇī gaṇācariyo puthutitthakarānaṃ aggamakkhāyati. Yathā kho pana, bho, etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ yathā vā tathā vā yaso samudāgacchati, na hevaṃ samaṇassa gotamassa yaso samudāgato. Atha kho anuttarāya vijjācaraṇasampadāya samaṇassa gotamassa yaso samudāgato…pe…
‘‘ಸಮಣಂ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮಂ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಸಪುತ್ತೋ ಸಭರಿಯೋ ಸಪರಿಸೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಪಾಣೇಹಿ ಸರಣಂ ಗತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā māgadho seniyo bimbisāro saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘ಸಮಣಂ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮಂ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಸಪುತ್ತೋ ಸಭರಿಯೋ ಸಪರಿಸೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಪಾಣೇಹಿ ಸರಣಂ ಗತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā pasenadi kosalo saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘ಸಮಣಂ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪೋಕ್ಖರಸಾತಿ ಸಪುತ್ತೋ ಸಭರಿಯೋ ಸಪರಿಸೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಪಾಣೇಹಿ ಸರಣಂ ಗತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ brāhmaṇo pokkharasāti saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಸೇನಿಯಸ್ಸ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ ಅಪಚಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ರಞ್ಞೋ ಪಸೇನದಿಸ್ಸ ಕೋಸಲಸ್ಸ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ ಅಪಚಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño pasenadissa kosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪೋಕ್ಖರಸಾತಿಸ್ಸ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ ಅಪಚಿತೋ…ಪೇ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಚಮ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಚಮ್ಪಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಗಗ್ಗರಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ। ಯೇ ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಾಮಖೇತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ಅತಿಥೀ ನೋ ತೇ ಹೋನ್ತಿ। ಅತಿಥೀ ಖೋ ಪನಮ್ಹೇಹಿ ಸಕ್ಕಾತಬ್ಬಾ ಗರುಕಾತಬ್ಬಾ ಮಾನೇತಬ್ಬಾ ಪೂಜೇತಬ್ಬಾ ಅಪಚೇತಬ್ಬಾ। ಯಮ್ಪಿ, ಭೋ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಚಮ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಚಮ್ಪಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಗಗ್ಗರಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ, ಅತಿಥಿಮ್ಹಾಕಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ; ಅತಿಥಿ ಖೋ ಪನಮ್ಹೇಹಿ ಸಕ್ಕಾತಬ್ಬೋ ಗರುಕಾತಬ್ಬೋ ಮಾನೇತಬ್ಬೋ ಪೂಜೇತಬ್ಬೋ ಅಪಚೇತಬ್ಬೋ। ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ನ ಅರಹತಿ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ। ಅಥ ಖೋ ಮಯಮೇವ ಅರಹಾಮ ತಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ। ಏತ್ತಕೇ ಖೋ ಅಹಂ, ಭೋ, ತಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಣ್ಣೇ ಪರಿಯಾಪುಣಾಮಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಏತ್ತಕವಣ್ಣೋ। ಅಪರಿಮಾಣವಣ್ಣೋ ಹಿ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ।
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo campaṃ anuppatto, campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Ye kho pana, bho, keci samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṃ gāmakhettaṃ āgacchanti atithī no te honti. Atithī kho panamhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā apacetabbā. Yampi, bho, samaṇo gotamo campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre, atithimhākaṃ samaṇo gotamo; atithi kho panamhehi sakkātabbo garukātabbo mānetabbo pūjetabbo apacetabbo. Imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Ettake kho ahaṃ, bho, tassa bhoto gotamassa vaṇṇe pariyāpuṇāmi, no ca kho so bhavaṃ gotamo ettakavaṇṇo. Aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṃ gotamo’’ti.
೩೦೫. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಯಥಾ ಖೋ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಣ್ಣೇ ಭಾಸತಿ ಇತೋ ಚೇಪಿ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಯೋಜನಸತೇ ವಿಹರತಿ, ಅಲಮೇವ ಸದ್ಧೇನ ಕುಲಪುತ್ತೇನ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಅಪಿ ಪುಟೋಸೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ, ಸಬ್ಬೇವ ಮಯಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
305. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘yathā kho bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇassa gotamassa vaṇṇe bhāsati ito cepi so bhavaṃ gotamo yojanasate viharati, alameva saddhena kulaputtena dassanāya upasaṅkamituṃ api puṭosenā’’ti. ‘‘Tena hi, bho, sabbeva mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmā’’ti.
ಸೋಣದಣ್ಡಪರಿವಿತಕ್ಕೋ
Soṇadaṇḍaparivitakko
೩೦೬. ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಹತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಗಗ್ಗರಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ತಿರೋವನಸಣ್ಡಗತಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಂ; ತತ್ರ ಚೇ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ಖೋ ಏಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಹೋ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ನಾಮೇಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ , ಪಞ್ಹೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ’ತಿ, ತೇನ ಮಂ ಅಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ – ‘ಬಾಲೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ, ನಾಸಕ್ಖಿ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಯೋನಿಸೋ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತು’ನ್ತಿ। ಯಂ ಖೋ ಪನಾಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ, ಯಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಥ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಯಸೋ ಹಾಯೇಥ, ಭೋಗಾಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ। ಯಸೋಲದ್ಧಾ ಖೋ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಗಾ। ಮಮಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಚಾಹಂ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಂ ನ ಆರಾಧೇಯ್ಯಂ; ತತ್ರ ಚೇ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ಖೋ ಏಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಹೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕಾತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ನಾಮೇಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಹೋ ಬ್ಯಾಕಾತಬ್ಬೋ’ತಿ, ತೇನ ಮಂ ಅಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ – ‘ಬಾಲೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ, ನಾಸಕ್ಖಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇತು’ನ್ತಿ। ಯಂ ಖೋ ಪನಾಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ, ಯಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಥ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಯಸೋ ಹಾಯೇಥ, ಭೋಗಾಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ। ಯಸೋಲದ್ಧಾ ಖೋ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಗಾ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಏವಂ ಸಮೀಪಗತೋ ಸಮಾನೋ ಅದಿಸ್ವಾವ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ನಿವತ್ತೇಯ್ಯಂ, ತೇನ ಮಂ ಅಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ – ‘ಬಾಲೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಮಾನಥದ್ಧೋ ಭೀತೋ ಚ, ನೋ ವಿಸಹತಿ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ, ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಏವಂ ಸಮೀಪಗತೋ ಸಮಾನೋ ಅದಿಸ್ವಾ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಯಂ ಖೋ ಪನಾಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ, ಯಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಥ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಯಸೋ ಹಾಯೇಥ, ಭೋಗಾಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ, ಯಸೋಲದ್ಧಾ ಖೋ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಗಾ’’ತಿ।
306. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkami. Atha kho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa tirovanasaṇḍagatassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘ahañceva kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ pucchitabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa , pañho pucchitabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Mamañceva kho pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya, tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ byākātabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho byākātabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana evaṃ samīpagato samāno adisvāva samaṇaṃ gotamaṃ nivatteyyaṃ, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto mānathaddho bhīto ca, no visahati samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ, kathañhi nāma evaṃ samīpagato samāno adisvā samaṇaṃ gotamaṃ nivattissatī’ti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ, yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā’’ti.
೩೦೭. ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾಪಿ ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು; ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
307. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Campeyyakāpi kho brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
೩೦೮. ತತ್ರಪಿ ಸುದಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏತದೇವ ಬಹುಲಮನುವಿತಕ್ಕೇನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಂ; ತತ್ರ ಚೇ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ಖೋ ಏಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಹೋ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ನಾಮೇಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಹೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ’ತಿ, ತೇನ ಮಂ ಅಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ – ‘ಬಾಲೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ, ನಾಸಕ್ಖಿ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಯೋನಿಸೋ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತು’ನ್ತಿ। ಯಂ ಖೋ ಪನಾಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ, ಯಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಥ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಯಸೋ ಹಾಯೇಥ, ಭೋಗಾಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ। ಯಸೋಲದ್ಧಾ ಖೋ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಗಾ। ಮಮಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಚಾಹಂ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಂ ನ ಆರಾಧೇಯ್ಯಂ; ತತ್ರ ಚೇ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ಖೋ ಏಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಹೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕಾತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ನಾಮೇಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಹೋ ಬ್ಯಾಕಾತಬ್ಬೋ’ತಿ, ತೇನ ಮಂ ಅಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ – ‘ಬಾಲೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ, ನಾಸಕ್ಖಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇತು’ನ್ತಿ। ಯಂ ಖೋ ಪನಾಯಂ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ, ಯಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಥ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಯಸೋ ಹಾಯೇಥ, ಭೋಗಾಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ। ಯಸೋಲದ್ಧಾ ಖೋ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಗಾ। ಅಹೋ ವತ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕೇ ಆಚರಿಯಕೇ ತೇವಿಜ್ಜಕೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅದ್ಧಾ ವತಸ್ಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇಯ್ಯಂ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನಾ’’ತಿ।
308. Tatrapi sudaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo etadeva bahulamanuvitakkento nisinno hoti – ‘‘ahañceva kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ pucchitabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho pucchitabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Mamañceva kho pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya, tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ byākātabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho byākātabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya, addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇenā’’ti.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಞ್ಞತ್ತಿ
Brāhmaṇapaññatti
೩೦೯. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ವಿಹಞ್ಞತಿ ಖೋ ಅಯಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಕೇನ ಚಿತ್ತೇನ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸಕೇ ಆಚರಿಯಕೇ ತೇವಿಜ್ಜಕೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕತಿಹಿ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?
309. Atha kho bhagavato soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘‘vihaññati kho ayaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo sakena cittena. Yaṃnūnāhaṃ soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya’’nti. Atha kho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘katihi pana, brāhmaṇa, aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti?
೩೧೦. ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಂ ವತ ನೋ ಅಹೋಸಿ ಇಚ್ಛಿತಂ, ಯಂ ಆಕಙ್ಖಿತಂ, ಯಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ಯಂ ಅಭಿಪತ್ಥಿತಂ – ‘ಅಹೋ ವತ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕೇ ಆಚರಿಯಕೇ ತೇವಿಜ್ಜಕೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅದ್ಧಾ ವತಸ್ಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇಯ್ಯಂ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನಾ’ತಿ, ತತ್ರ ಮಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕೇ ಆಚರಿಯಕೇ ತೇವಿಜ್ಜಕೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ಅದ್ಧಾ ವತಸ್ಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇಸ್ಸಾಮಿ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನಾ’’ತಿ।
310. Atha kho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘yaṃ vata no ahosi icchitaṃ, yaṃ ākaṅkhitaṃ, yaṃ adhippetaṃ, yaṃ abhipatthitaṃ – ‘aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya, addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇenā’ti, tatra maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ pucchati. Addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādhessāmi pañhassa veyyākaraṇenā’’ti.
೩೧೧. ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಬ್ಭುನ್ನಾಮೇತ್ವಾ ಕಾಯಂ ಅನುವಿಲೋಕೇತ್ವಾ ಪರಿಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಕತಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ? ಇಧ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಹೋತಿ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ, ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ; ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಹೋತಿ ಮನ್ತಧರೋ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕೋ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ; ಅಭಿರೂಪೋ ಹೋತಿ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಬ್ರಹ್ಮವಣ್ಣೀ ಬ್ರಹ್ಮವಚ್ಛಸೀ ಅಖುದ್ದಾವಕಾಸೋ ದಸ್ಸನಾಯ; ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ ವುದ್ಧಸೀಲೀ ವುದ್ಧಸೀಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ; ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ ಹೋತಿ ಮೇಧಾವೀ ಪಠಮೋ ವಾ ದುತಿಯೋ ವಾ ಸುಜಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪಞ್ಚಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
311. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo abbhunnāmetvā kāyaṃ anuviloketvā parisaṃ bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pañcahi, bho gotama, aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyya. Katamehi pañcahi? Idha, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; ajjhāyako hoti mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo; abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya; sīlavā hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, pañcahi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
‘‘ಇಮೇಸಂ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಸಕ್ಕಾ ಏಕಂ ಅಙ್ಗಂ ಠಪಯಿತ್ವಾ ಚತೂಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕಾ , ಭೋ ಗೋತಮ। ಇಮೇಸಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ವಣ್ಣಂ ಠಪಯಾಮ। ಕಿಞ್ಹಿ ವಣ್ಣೋ ಕರಿಸ್ಸತಿ? ಯತೋ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಹೋತಿ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ; ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಮನ್ತಧರೋ ಚ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕೋ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ; ಸೀಲವಾ ಚ ಹೋತಿ ವುದ್ಧಸೀಲೀ ವುದ್ಧಸೀಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ; ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ ಹೋತಿ ಮೇಧಾವೀ ಪಠಮೋ ವಾ ದುತಿಯೋ ವಾ ಸುಜಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ ಭೋ ಗೋತಮ ಚತೂಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, pañcannaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā catūhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā , bho gotama. Imesañhi, bho gotama, pañcannaṃ aṅgānaṃ vaṇṇaṃ ṭhapayāma. Kiñhi vaṇṇo karissati? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; ajjhāyako ca hoti mantadharo ca tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo; sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho bho gotama catūhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
೩೧೨. ‘‘ಇಮೇಸಂ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಚತುನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಸಕ್ಕಾ ಏಕಂ ಅಙ್ಗಂ ಠಪಯಿತ್ವಾ ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕಾ, ಭೋ ಗೋತಮ। ಇಮೇಸಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಚತುನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಮನ್ತೇ ಠಪಯಾಮ। ಕಿಞ್ಹಿ ಮನ್ತಾ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ? ಯತೋ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಹೋತಿ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ; ಸೀಲವಾ ಚ ಹೋತಿ ವುದ್ಧಸೀಲೀ ವುದ್ಧಸೀಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ; ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ ಹೋತಿ ಮೇಧಾವೀ ಪಠಮೋ ವಾ ದುತಿಯೋ ವಾ ಸುಜಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
312. ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, catunnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā tīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā, bho gotama. Imesañhi, bho gotama, catunnaṃ aṅgānaṃ mante ṭhapayāma. Kiñhi mantā karissanti? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, tīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
‘‘ಇಮೇಸಂ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಿಣ್ಣಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಸಕ್ಕಾ ಏಕಂ ಅಙ್ಗಂ ಠಪಯಿತ್ವಾ ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕಾ, ಭೋ ಗೋತಮ। ಇಮೇಸಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ತಿಣ್ಣಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಜಾತಿಂ ಠಪಯಾಮ। ಕಿಞ್ಹಿ ಜಾತಿ ಕರಿಸ್ಸತಿ? ಯತೋ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ ವುದ್ಧಸೀಲೀ ವುದ್ಧಸೀಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ; ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ ಹೋತಿ ಮೇಧಾವೀ ಪಠಮೋ ವಾ ದುತಿಯೋ ವಾ ಸುಜಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, tiṇṇaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā, bho gotama. Imesañhi, bho gotama, tiṇṇaṃ aṅgānaṃ jātiṃ ṭhapayāma. Kiñhi jāti karissati? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo sīlavā hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
೩೧೩. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಮಾ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಏವಂ ಅವಚ, ಮಾ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಏವಂ ಅವಚ। ಅಪವದತೇವ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ವಣ್ಣಂ, ಅಪವದತಿ ಮನ್ತೇ, ಅಪವದತಿ ಜಾತಿಂ ಏಕಂಸೇನ। ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಸ್ಸೇವ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಅನುಪಕ್ಖನ್ದತೀ’’ತಿ।
313. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca, mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca. Apavadateva bhavaṃ soṇadaṇḍo vaṇṇaṃ, apavadati mante, apavadati jātiṃ ekaṃsena. Bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇasseva gotamassa vādaṃ anupakkhandatī’’ti.
೩೧೪. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ ಚ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಅಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ಕರಣೋ ಚ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಚ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ನ ಚ ಪಹೋತಿ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸ್ಮಿಂ ವಚನೇ ಪಟಿಮನ್ತೇತು’ನ್ತಿ, ತಿಟ್ಠತು ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ತುಮ್ಹೇ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತವ್ಹೋ ಅಸ್ಮಿಂ ವಚನೇ। ಸಚೇ ಪನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ಕರಣೋ ಚ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಪಹೋತಿ ಚ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸ್ಮಿಂ ವಚನೇ ಪಟಿಮನ್ತೇತು’ನ್ತಿ, ತಿಟ್ಠಥ ತುಮ್ಹೇ, ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಮನ್ತೇತೂ’’ತಿ।
314. Atha kho bhagavā te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘sace kho tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti – ‘appassuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, akalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, duppañño ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, na ca pahoti soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’nti, tiṭṭhatu soṇadaṇḍo brāhmaṇo, tumhe mayā saddhiṃ mantavho asmiṃ vacane. Sace pana tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti – ‘bahussuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, kalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, paṇḍito ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, pahoti ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’nti, tiṭṭhatha tumhe, soṇadaṇḍo brāhmaṇo mayā saddhiṃ paṭimantetū’’ti.
೩೧೫. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಿಟ್ಠತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ, ತುಣ್ಹೀ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಹೋತು, ಅಹಮೇವ ತೇಸಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಪಟಿವಚನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ ಭವನ್ತೋ ಏವಂ ಅವಚುತ್ಥ, ಮಾ ಭವನ್ತೋ ಏವಂ ಅವಚುತ್ಥ – ‘ಅಪವದತೇವ ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ವಣ್ಣಂ, ಅಪವದತಿ ಮನ್ತೇ, ಅಪವದತಿ ಜಾತಿಂ ಏಕಂಸೇನ। ಭವಂ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಸಮಣಸ್ಸೇವ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಅನುಪಕ್ಖನ್ದತೀ’ತಿ। ನಾಹಂ, ಭೋ, ಅಪವದಾಮಿ ವಣ್ಣಂ ವಾ ಮನ್ತೇ ವಾ ಜಾತಿಂ ವಾ’’ತಿ।
315. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭhatu bhavaṃ gotamo, tuṇhī bhavaṃ gotamo hotu, ahameva tesaṃ sahadhammena paṭivacanaṃ karissāmī’’ti. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘mā bhavanto evaṃ avacuttha, mā bhavanto evaṃ avacuttha – ‘apavadateva bhavaṃ soṇadaṇḍo vaṇṇaṃ, apavadati mante, apavadati jātiṃ ekaṃsena. Bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇasseva gotamassa vādaṃ anupakkhandatī’ti. Nāhaṃ, bho, apavadāmi vaṇṇaṃ vā mante vā jātiṃ vā’’ti.
೩೧೬. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಅಙ್ಗಕೋ ನಾಮ ಮಾಣವಕೋ ತಸ್ಸಂ ಪರಿಸಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಸ್ಸನ್ತಿ ನೋ ಭೋನ್ತೋ ಇಮಂ ಅಙ್ಗಕಂ ಮಾಣವಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’। ‘‘ಅಙ್ಗಕೋ ಖೋ, ಭೋ, ಮಾಣವಕೋ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಬ್ರಹ್ಮವಣ್ಣೀ ಬ್ರಹ್ಮವಚ್ಛಸೀ ಅಖುದ್ದಾವಕಾಸೋ ದಸ್ಸನಾಯ, ನಾಸ್ಸ ಇಮಿಸ್ಸಂ ಪರಿಸಾಯಂ ಸಮಸಮೋ ಅತ್ಥಿ ವಣ್ಣೇನ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ। ಅಙ್ಗಕೋ ಖೋ ಮಾಣವಕೋ ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋ, ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕೋ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ। ಅಹಮಸ್ಸ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇತಾ। ಅಙ್ಗಕೋ ಖೋ ಮಾಣವಕೋ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ ಸಂಸುದ್ಧಗಹಣಿಕೋ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಜಾತಿವಾದೇನ। ಅಹಮಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಜಾನಾಮಿ। ಅಙ್ಗಕೋ ಖೋ ಮಾಣವಕೋ ಪಾಣಮ್ಪಿ ಹನೇಯ್ಯ, ಅದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಆದಿಯೇಯ್ಯ , ಪರದಾರಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಮುಸಾವಾದಮ್ಪಿ ಭಣೇಯ್ಯ, ಮಜ್ಜಮ್ಪಿ ಪಿವೇಯ್ಯ, ಏತ್ಥ ದಾನಿ, ಭೋ, ಕಿಂ ವಣ್ಣೋ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ಮನ್ತಾ, ಕಿಂ ಜಾತಿ? ಯತೋ ಖೋ, ಭೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲವಾ ಚ ಹೋತಿ ವುದ್ಧಸೀಲೀ ವುದ್ಧಸೀಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ ಹೋತಿ ಮೇಧಾವೀ ಪಠಮೋ ವಾ ದುತಿಯೋ ವಾ ಸುಜಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭೋ, ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
316. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa bhāgineyyo aṅgako nāma māṇavako tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘passanti no bhonto imaṃ aṅgakaṃ māṇavakaṃ amhākaṃ bhāgineyya’’nti? ‘‘Evaṃ, bho’’. ‘‘Aṅgako kho, bho, māṇavako abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya, nāssa imissaṃ parisāyaṃ samasamo atthi vaṇṇena ṭhapetvā samaṇaṃ gotamaṃ. Aṅgako kho māṇavako ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo. Ahamassa mante vācetā. Aṅgako kho māṇavako ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Ahamassa mātāpitaro jānāmi. Aṅgako kho māṇavako pāṇampi haneyya, adinnampi ādiyeyya , paradārampi gaccheyya, musāvādampi bhaṇeyya, majjampi piveyya, ettha dāni, bho, kiṃ vaṇṇo karissati, kiṃ mantā, kiṃ jāti? Yato kho, bho, brāhmaṇo sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato, paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho, dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
ಸೀಲಪಞ್ಞಾಕಥಾ
Sīlapaññākathā
೩೧೭. ‘‘ಇಮೇಸಂ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಸಕ್ಕಾ ಏಕಂ ಅಙ್ಗಂ ಠಪಯಿತ್ವಾ ಏಕೇನ ಅಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ; ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಚ ವದಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ। ಸೀಲಪರಿಧೋತಾ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪಞ್ಞಾ; ಪಞ್ಞಾಪರಿಧೋತಂ ಸೀಲಂ। ಯತ್ಥ ಸೀಲಂ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ, ಯತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ ತತ್ಥ ಸೀಲಂ। ಸೀಲವತೋ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞವತೋ ಸೀಲಂ। ಸೀಲಪಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಹತ್ಥಂ ಧೋವೇಯ್ಯ, ಪಾದೇನ ವಾ ಪಾದಂ ಧೋವೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸೀಲಪರಿಧೋತಾ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞಾಪರಿಧೋತಂ ಸೀಲಂ। ಯತ್ಥ ಸೀಲಂ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ, ಯತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ ತತ್ಥ ಸೀಲಂ। ಸೀಲವತೋ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞವತೋ ಸೀಲಂ। ಸೀಲಪಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏವಮೇತಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸೀಲಪರಿಧೋತಾ ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞಾಪರಿಧೋತಂ ಸೀಲಂ। ಯತ್ಥ ಸೀಲಂ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ, ಯತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ ತತ್ಥ ಸೀಲಂ। ಸೀಲವತೋ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞವತೋ ಸೀಲಂ। ಸೀಲಪಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಹತ್ಥಂ ಧೋವೇಯ್ಯ, ಪಾದೇನ ವಾ ಪಾದಂ ಧೋವೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸೀಲಪರಿಧೋತಾ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞಾಪರಿಧೋತಂ ಸೀಲಂ। ಯತ್ಥ ಸೀಲಂ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ, ಯತ್ಥ ಪಞ್ಞಾ ತತ್ಥ ಸೀಲಂ। ಸೀಲವತೋ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞವತೋ ಸೀಲಂ। ಸೀಲಪಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ ।
317. ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, dvinnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā ekena aṅgena samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Sīlaparidhotā hi, bho gotama, paññā; paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati. Seyyathāpi, bho gotama, hatthena vā hatthaṃ dhoveyya, pādena vā pādaṃ dhoveyya; evameva kho, bho gotama, sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyatī’’ti. ‘‘Evametaṃ, brāhmaṇa, evametaṃ, brāhmaṇa, sīlaparidhotā hi, brāhmaṇa, paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati. Seyyathāpi, brāhmaṇa, hatthena vā hatthaṃ dhoveyya, pādena vā pādaṃ dhoveyya; evameva kho, brāhmaṇa, sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati .
೩೧೮. ‘‘ಕತಮಂ ಪನ ತಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸೀಲಂ? ಕತಮಾ ಸಾ ಪಞ್ಞಾ’’ತಿ? ‘‘ಏತ್ತಕಪರಮಾವ ಮಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ। ಸಾಧು ವತ ಭವನ್ತಂಯೇವ ಗೋತಮಂ ಪಟಿಭಾತು ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸುಣೋಹಿ; ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೋಹಿ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ…ಪೇ॰… (ಯಥಾ ೧೯೦-೨೧೨ ಅನುಚ್ಛೇದೇಸು ತಥಾ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ)। ಏವಂ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಖೋ ತಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸೀಲಂ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ…ಪೇ॰… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ಞಾಣದಸ್ಸನಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನೀಹರತಿ, ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಇದಮ್ಪಿಸ್ಸ ಹೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯ…ಪೇ॰… ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿಸ್ಸ ಹೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಯಂ ಖೋ ಸಾ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಞ್ಞಾ’’ತಿ।
318. ‘‘Katamaṃ pana taṃ, brāhmaṇa, sīlaṃ? Katamā sā paññā’’ti? ‘‘Ettakaparamāva mayaṃ, bho gotama, etasmiṃ atthe. Sādhu vata bhavantaṃyeva gotamaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho’’ti. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, suṇohi; sādhukaṃ manasikarohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca – ‘‘idha, brāhmaṇa, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu tathā vitthāretabbaṃ). Evaṃ kho, brāhmaṇa, bhikkhu sīlasampanno hoti. Idaṃ kho taṃ, brāhmaṇa, sīlaṃ…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati, abhininnāmeti. Idampissa hoti paññāya…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti, idampissa hoti paññāya ayaṃ kho sā, brāhmaṇa, paññā’’ti.
ಸೋಣದಣ್ಡಉಪಾಸಕತ್ತಪಟಿವೇದನಾ
Soṇadaṇḍaupāsakattapaṭivedanā
೩೧೯. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ , ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ, ‘ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀ’ತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಧಮ್ಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತಂ । ಅಧಿವಾಸೇತು ಚ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ।
319. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ , bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama . Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ . Adhivāsetu ca me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
೩೨೦. ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಸಕೇ ನಿವೇಸನೇ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಯೇನ ಸೋಣದಣ್ಡಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ।
320. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.
೩೨೧. ಅಥ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋಣದಣ್ಡೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪರಿಸಗತೋ ಸಮಾನೋ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯಂ, ತೇನ ಮಂ ಸಾ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ। ಯಂ ಖೋ ಪನ ಸಾ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ, ಯಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಥ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಯಸೋ ಹಾಯೇಥ, ಭೋಗಾಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ। ಯಸೋಲದ್ಧಾ ಖೋ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಗಾ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪರಿಸಗತೋ ಸಮಾನೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ, ಆಸನಾ ಮೇ ತಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಂ ಧಾರೇತು। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪರಿಸಗತೋ ಸಮಾನೋ ವೇಠನಂ ಓಮುಞ್ಚೇಯ್ಯಂ, ಸಿರಸಾ ಮೇ ತಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅಭಿವಾದನಂ ಧಾರೇತು। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಯಾನಗತೋ ಸಮಾನೋ ಯಾನಾ ಪಚ್ಚೋರೋಹಿತ್ವಾ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯಂ, ತೇನ ಮಂ ಸಾ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ। ಯಂ ಖೋ ಪನ ಸಾ ಪರಿಸಾ ಪರಿಭವೇಯ್ಯ, ಯಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಥ, ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಯಸೋ ಹಾಯೇಥ, ಭೋಗಾಪಿ ತಸ್ಸ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ। ಯಸೋಲದ್ಧಾ ಖೋ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಗಾ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಯಾನಗತೋ ಸಮಾನೋ ಪತೋದಲಟ್ಠಿಂ ಅಬ್ಭುನ್ನಾಮೇಯ್ಯಂ, ಯಾನಾ ಮೇ ತಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಪಚ್ಚೋರೋಹನಂ ಧಾರೇತು। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಯಾನಗತೋ ಸಮಾನೋ ಛತ್ತಂ ಅಪನಾಮೇಯ್ಯಂ, ಸಿರಸಾ ಮೇ ತಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅಭಿವಾದನಂ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ।
321. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno āsanā vuṭṭhahitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ, tena maṃ sā parisā paribhaveyya. Yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno añjaliṃ paggaṇheyyaṃ, āsanā me taṃ bhavaṃ gotamo paccuṭṭhānaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno veṭhanaṃ omuñceyyaṃ, sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno yānā paccorohitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ, tena maṃ sā parisā paribhaveyya. Yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha, yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno patodalaṭṭhiṃ abbhunnāmeyyaṃ, yānā me taṃ bhavaṃ gotamo paccorohanaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno chattaṃ apanāmeyyaṃ, sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretū’’ti.
೩೨೨. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸೋಣದಣ್ಡಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ।
322. Atha kho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti.
ಸೋಣದಣ್ಡಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।
Soṇadaṇḍasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ದೀಘ ನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಸೋಣದಣ್ಡಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Soṇadaṇḍasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ದೀಘನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ೪. ಸೋಣದಣ್ಡಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Soṇadaṇḍasuttavaṇṇanā
