Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya |
൪. സോണദണ്ഡസുത്തം
4. Soṇadaṇḍasuttaṃ
ചമ്പേയ്യകബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ
Campeyyakabrāhmaṇagahapatikā
൩൦൦. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ അങ്ഗേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി യേന ചമ്പാ തദവസരി. തത്ര സുദം ഭഗവാ ചമ്പായം വിഹരതി ഗഗ്ഗരായ പോക്ഖരണിയാ തീരേ. തേന ഖോ പന സമയേന സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ചമ്പം അജ്ഝാവസതി സത്തുസ്സദം സതിണകട്ഠോദകം സധഞ്ഞം രാജഭോഗ്ഗം രഞ്ഞാ മാഗധേന സേനിയേന ബിമ്ബിസാരേന ദിന്നം രാജദായം ബ്രഹ്മദേയ്യം.
300. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena campā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ.
൩൦൧. അസ്സോസും ഖോ ചമ്പേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ – ‘‘സമണോ ഖലു ഭോ ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ അങ്ഗേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി ചമ്പം അനുപ്പത്തോ ചമ്പായം വിഹരതി ഗഗ്ഗരായ പോക്ഖരണിയാ തീരേ. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. സോ ഇമം ലോകം സദേവകം സമാരകം സബ്രഹ്മകം സസ്സമണബ്രാഹ്മണിം പജം സദേവമനുസ്സം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേതി. സോ ധമ്മം ദേസേതി ആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേതി. സാധു ഖോ പന തഥാരൂപാനം അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’തി. അഥ ഖോ ചമ്പേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ ചമ്പായ നിക്ഖമിത്വാ സങ്ഘസങ്ഘീ 1 ഗണീഭൂതാ യേന ഗഗ്ഗരാ പോക്ഖരണീ തേനുപസങ്കമന്തി.
301. Assosuṃ kho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī 2 gaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamanti.
൩൦൨. തേന ഖോ പന സമയേന സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഉപരിപാസാദേ ദിവാസേയ്യം ഉപഗതോ ഹോതി. അദ്ദസാ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ചമ്പേയ്യകേ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികേ ചമ്പായ നിക്ഖമിത്വാ സങ്ഘസങ്ഘീ 3 ഗണീഭൂതേ യേന ഗഗ്ഗരാ പോക്ഖരണീ തേനുപസങ്കമന്തേ. ദിസ്വാ ഖത്തം ആമന്തേസി – ‘‘കിം നു ഖോ, ഭോ ഖത്തേ, ചമ്പേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ ചമ്പായ നിക്ഖമിത്വാ സങ്ഘസങ്ഘീ ഗണീഭൂതാ യേന ഗഗ്ഗരാ പോക്ഖരണീ തേനുപസങ്കമന്തീ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖോ, ഭോ, സമണോ ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ അങ്ഗേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി ചമ്പം അനുപ്പത്തോ ചമ്പായം വിഹരതി ഗഗ്ഗരായ പോക്ഖരണിയാ തീരേ. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. തമേതേ ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമന്തീ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭോ ഖത്തേ, യേന ചമ്പേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ തേനുപസങ്കമ, ഉപസങ്കമിത്വാ ചമ്പേയ്യകേ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികേ ഏവം വദേഹി – ‘സോണദണ്ഡോ, ഭോ, ബ്രാഹ്മണോ ഏവമാഹ – ആഗമേന്തു കിര ഭവന്തോ, സോണദണ്ഡോപി ബ്രാഹ്മണോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’’തി. ‘‘ഏവം, ഭോ’’തി ഖോ സോ ഖത്താ സോണദണ്ഡസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പടിസ്സുത്വാ യേന ചമ്പേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ചമ്പേയ്യകേ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികേ ഏതദവോച – ‘‘സോണദണ്ഡോ ഭോ ബ്രാഹ്മണോ ഏവമാഹ – ‘ആഗമേന്തു കിര ഭവന്തോ, സോണദണ്ഡോപി ബ്രാഹ്മണോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’’തി.
302. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo uparipāsāde divāseyyaṃ upagato hoti. Addasā kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo campeyyake brāhmaṇagahapatike campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī 4 gaṇībhūte yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamante. Disvā khattaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, bho khatte, campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṅghasaṅghī gaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamantī’’ti? ‘‘Atthi kho, bho, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Tamete bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamantī’’ti. ‘‘Tena hi, bho khatte, yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkama, upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadehi – ‘soṇadaṇḍo, bho, brāhmaṇo evamāha – āgamentu kira bhavanto, soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho so khattā soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike etadavoca – ‘‘soṇadaṇḍo bho brāhmaṇo evamāha – ‘āgamentu kira bhavanto, soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’’ti.
സോണദണ്ഡഗുണകഥാ
Soṇadaṇḍaguṇakathā
൩൦൩. തേന ഖോ പന സമയേന നാനാവേരജ്ജകാനം ബ്രാഹ്മണാനം പഞ്ചമത്താനി ബ്രാഹ്മണസതാനി ചമ്പായം പടിവസന്തി കേനചിദേവ കരണീയേന. അസ്സോസും ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാ – ‘‘സോണദണ്ഡോ കിര ബ്രാഹ്മണോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’തി. അഥ ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാ യേന സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ സോണദണ്ഡം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോചും – ‘‘സച്ചം കിര ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതീ’’തി? ‘‘ഏവം ഖോ മേ, ഭോ, ഹോതി – ‘അഹമ്പി സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സാമീ’’’തി.
303. Tena kho pana samayena nānāverajjakānaṃ brāhmaṇānaṃ pañcamattāni brāhmaṇasatāni campāyaṃ paṭivasanti kenacideva karaṇīyena. Assosuṃ kho te brāhmaṇā – ‘‘soṇadaṇḍo kira brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti. Atha kho te brāhmaṇā yena soṇadaṇḍo brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatī’’ti? ‘‘Evaṃ kho me, bho, hoti – ‘ahampi samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmī’’’ti.
‘‘മാ ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമി. ന അരഹതി ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. സചേ ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സതി, ഭോതോ സോണദണ്ഡസ്സ യസോ ഹായിസ്സതി, സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ അഭിവഡ്ഢിസ്സതി. യമ്പി ഭോതോ സോണദണ്ഡസ്സ യസോ ഹായിസ്സതി, സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ അഭിവഡ്ഢിസ്സതി , ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും; സമണോത്വേവ ഗോതമോ അരഹതി ഭവന്തം സോണദണ്ഡം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും.
‘‘Mā bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkami. Na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Sace bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissati, bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati. Yampi bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati, samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati , imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച, സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന. യമ്പി ഭവം സോണദണ്ഡോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച, സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന, ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും; സമണോത്വേവ ഗോതമോ അരഹതി ഭവന്തം സോണദണ്ഡം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും.
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo aḍḍho mahaddhano mahābhogo…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ അജ്ഝായകോ , മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാനം പാരഗൂ സനിഘണ്ഡുകേടുഭാനം സാക്ഖരപ്പഭേദാനം ഇതിഹാസപഞ്ചമാനം പദകോ വേയ്യാകരണോ, ലോകായതമഹാപുരിസലക്ഖണേസു അനവയോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo ajjhāyako , mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ ബ്രഹ്മവണ്ണീ ബ്രഹ്മവച്ഛസീ 5 അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī 6 akhuddāvakāso dassanāya…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ സീലവാ വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ കല്യാണവാചോ കല്യാണവാക്കരണോ പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗലായ 7 അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya 8 atthassa viññāpaniyā…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ ബഹൂനം ആചരിയപാചരിയോ തീണി മാണവകസതാനി മന്തേ വാചേതി. ബഹൂ ഖോ പന നാനാദിസാ നാനാജനപദാ മാണവകാ ആഗച്ഛന്തി ഭോതോ സോണദണ്ഡസ്സ സന്തികേ മന്തത്ഥികാ മന്തേ അധിയിതുകാമാ …പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo bahūnaṃ ācariyapācariyo tīṇi māṇavakasatāni mante vāceti. Bahū kho pana nānādisā nānājanapadā māṇavakā āgacchanti bhoto soṇadaṇḍassa santike mantatthikā mante adhiyitukāmā …pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ ജിണ്ണോ വുദ്ധോ മഹല്ലകോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ; സമണോ ഗോതമോ തരുണോ ചേവ തരുണപബ്ബജിതോ ച…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto; samaṇo gotamo taruṇo ceva taruṇapabbajito ca…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ സേനിയസ്സ ബിമ്ബിസാരസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണസ്സ പോക്ഖരസാതിസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘ഭവഞ്ഹി സോണദണ്ഡോ ചമ്പം അജ്ഝാവസതി സത്തുസ്സദം സതിണകട്ഠോദകം സധഞ്ഞം രാജഭോഗ്ഗം, രഞ്ഞാ മാഗധേന സേനിയേന ബിമ്ബിസാരേന ദിന്നം, രാജദായം ബ്രഹ്മദേയ്യം. യമ്പി ഭവം സോണദണ്ഡോ ചമ്പം അജ്ഝാവസതി സത്തുസ്സദം സതിണകട്ഠോദകം സധഞ്ഞം രാജഭോഗ്ഗം, രഞ്ഞാ മാഗധേന സേനിയേന ബിമ്ബിസാരേന ദിന്നം, രാജദായം ബ്രഹ്മദേയ്യം. ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും; സമണോത്വേവ ഗോതമോ അരഹതി ഭവന്തം സോണദണ്ഡം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതു’’ന്തി.
‘‘Bhavañhi soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ, raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ, rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ, raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ, rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. Imināpaṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; samaṇotveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamitu’’nti.
ബുദ്ധഗുണകഥാ
Buddhaguṇakathā
൩൦൪. ഏവം വുത്തേ, സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ തേ ബ്രാഹ്മണേ ഏതദവോച –
304. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca –
‘‘തേന ഹി, ഭോ, മമപി സുണാഥ, യഥാ മയമേവ അരഹാമ തം ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും; നത്വേവ അരഹതി സോ ഭവം ഗോതമോ അമ്ഹാകം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച, സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ, അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന. യമ്പി ഭോ സമണോ ഗോതമോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ, അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന, ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി സോ ഭവം ഗോതമോ അമ്ഹാകം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും ; അഥ ഖോ മയമേവ അരഹാമ തം ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും.
‘‘Tena hi, bho, mamapi suṇātha, yathā mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ; natveva arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Samaṇo khalu, bho, gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā, akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Yampi bho samaṇo gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā, akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ ; atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ മഹന്തം ഞാതിസങ്ഘം ഓഹായ പബ്ബജിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo mahantaṃ ñātisaṅghaṃ ohāya pabbajito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ പഹൂതം ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണം ഓഹായ പബ്ബജിതോ ഭൂമിഗതഞ്ച വേഹാസട്ഠം ച…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ ohāya pabbajito bhūmigatañca vehāsaṭṭhaṃ ca…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ദഹരോവ സമാനോ യുവാ സുസുകാളകേസോ ഭദ്രേന യോബ്ബനേന സമന്നാഗതോ പഠമേന വയസാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo daharova samāno yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ അകാമകാനം മാതാപിതൂനം അസ്സുമുഖാനം രുദന്താനം കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ, ബ്രഹ്മവണ്ണീ, ബ്രഹ്മവച്ഛസീ, അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, brahmavaṇṇī, brahmavacchasī, akhuddāvakāso dassanāya…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സീലവാ അരിയസീലീ കുസലസീലീ കുസലസീലേന സമന്നാഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo sīlavā ariyasīlī kusalasīlī kusalasīlena samannāgato…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ കല്യാണവാചോ കല്യാണവാക്കരണോ പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗലായ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ബഹൂനം ആചരിയപാചരിയോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo bahūnaṃ ācariyapācariyo…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഖീണകാമരാഗോ വിഗതചാപല്ലോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ കമ്മവാദീ കിരിയവാദീ അപാപപുരേക്ഖാരോ ബ്രഹ്മഞ്ഞായ പജായ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmaññāya pajāya…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഉച്ചാ കുലാ പബ്ബജിതോ അസമ്ഭിന്നഖത്തിയകുലാ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo uccā kulā pabbajito asambhinnakhattiyakulā…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ അഡ്ഢാ കുലാ പബ്ബജിതോ മഹദ്ധനാ മഹാഭോഗാ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo aḍḍhā kulā pabbajito mahaddhanā mahābhogā…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം തിരോരട്ഠാ തിരോജനപദാ പഞ്ഹം പുച്ഛിതും ആഗച്ഛന്തി…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā pañhaṃ pucchituṃ āgacchanti…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം അനേകാനി ദേവതാസഹസ്സാനി പാണേഹി സരണം ഗതാനി…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṃ gatāni…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’ തി…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ ti…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ദ്വത്തിംസമഹാപുരിസലക്ഖണേഹി സമന്നാഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ഏഹിസ്വാഗതവാദീ സഖിലോ സമ്മോദകോ അബ്ഭാകുടികോ ഉത്താനമുഖോ പുബ്ബഭാസീ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo ehisvāgatavādī sakhilo sammodako abbhākuṭiko uttānamukho pubbabhāsī…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ചതുന്നം പരിസാനം സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo catunnaṃ parisānaṃ sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണേ ഖലു, ഭോ, ഗോതമേ ബഹൂ ദേവാ ച മനുസ്സാ ച അഭിപ്പസന്നാ…പേ॰…
‘‘Samaṇe khalu, bho, gotame bahū devā ca manussā ca abhippasannā…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ യസ്മിം ഗാമേ വാ നിഗമേ വാ പടിവസതി, ന തസ്മിം ഗാമേ വാ നിഗമേ വാ അമനുസ്സാ മനുസ്സേ വിഹേഠേന്തി…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati, na tasmiṃ gāme vā nigame vā amanussā manusse viheṭhenti…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സങ്ഘീ ഗണീ ഗണാചരിയോ പുഥുതിത്ഥകരാനം അഗ്ഗമക്ഖായതി. യഥാ ഖോ പന, ഭോ, ഏതേസം സമണബ്രാഹ്മണാനം യഥാ വാ തഥാ വാ യസോ സമുദാഗച്ഛതി, ന ഹേവം സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ സമുദാഗതോ. അഥ ഖോ അനുത്തരായ വിജ്ജാചരണസമ്പദായ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ യസോ സമുദാഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo saṅghī gaṇī gaṇācariyo puthutitthakarānaṃ aggamakkhāyati. Yathā kho pana, bho, etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ yathā vā tathā vā yaso samudāgacchati, na hevaṃ samaṇassa gotamassa yaso samudāgato. Atha kho anuttarāya vijjācaraṇasampadāya samaṇassa gotamassa yaso samudāgato…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം രാജാ മാഗധോ സേനിയോ ബിമ്ബിസാരോ സപുത്തോ സഭരിയോ സപരിസോ സാമച്ചോ പാണേഹി സരണം ഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā māgadho seniyo bimbisāro saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം രാജാ പസേനദി കോസലോ സപുത്തോ സഭരിയോ സപരിസോ സാമച്ചോ പാണേഹി സരണം ഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ rājā pasenadi kosalo saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘സമണം ഖലു, ഭോ, ഗോതമം ബ്രാഹ്മണോ പോക്ഖരസാതി സപുത്തോ സഭരിയോ സപരിസോ സാമച്ചോ പാണേഹി സരണം ഗതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇaṃ khalu, bho, gotamaṃ brāhmaṇo pokkharasāti saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṃ gato…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ സേനിയസ്സ ബിമ്ബിസാരസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ രഞ്ഞോ പസേനദിസ്സ കോസലസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo rañño pasenadissa kosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ബ്രാഹ്മണസ്സ പോക്ഖരസാതിസ്സ സക്കതോ ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ…പേ॰…
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito…pe…
‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ ചമ്പം അനുപ്പത്തോ, ചമ്പായം വിഹരതി ഗഗ്ഗരായ പോക്ഖരണിയാ തീരേ. യേ ഖോ പന, ഭോ, കേചി സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ അമ്ഹാകം ഗാമഖേത്തം ആഗച്ഛന്തി അതിഥീ നോ തേ ഹോന്തി. അതിഥീ ഖോ പനമ്ഹേഹി സക്കാതബ്ബാ ഗരുകാതബ്ബാ മാനേതബ്ബാ പൂജേതബ്ബാ അപചേതബ്ബാ. യമ്പി, ഭോ, സമണോ ഗോതമോ ചമ്പം അനുപ്പത്തോ ചമ്പായം വിഹരതി ഗഗ്ഗരായ പോക്ഖരണിയാ തീരേ, അതിഥിമ്ഹാകം സമണോ ഗോതമോ; അതിഥി ഖോ പനമ്ഹേഹി സക്കാതബ്ബോ ഗരുകാതബ്ബോ മാനേതബ്ബോ പൂജേതബ്ബോ അപചേതബ്ബോ. ഇമിനാപങ്ഗേന ന അരഹതി സോ ഭവം ഗോതമോ അമ്ഹാകം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. അഥ ഖോ മയമേവ അരഹാമ തം ഭവന്തം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും. ഏത്തകേ ഖോ അഹം, ഭോ, തസ്സ ഭോതോ ഗോതമസ്സ വണ്ണേ പരിയാപുണാമി, നോ ച ഖോ സോ ഭവം ഗോതമോ ഏത്തകവണ്ണോ. അപരിമാണവണ്ണോ ഹി സോ ഭവം ഗോതമോ’’തി.
‘‘Samaṇo khalu, bho, gotamo campaṃ anuppatto, campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Ye kho pana, bho, keci samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṃ gāmakhettaṃ āgacchanti atithī no te honti. Atithī kho panamhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā apacetabbā. Yampi, bho, samaṇo gotamo campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre, atithimhākaṃ samaṇo gotamo; atithi kho panamhehi sakkātabbo garukātabbo mānetabbo pūjetabbo apacetabbo. Imināpaṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Atha kho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Ettake kho ahaṃ, bho, tassa bhoto gotamassa vaṇṇe pariyāpuṇāmi, no ca kho so bhavaṃ gotamo ettakavaṇṇo. Aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṃ gotamo’’ti.
൩൦൫. ഏവം വുത്തേ, തേ ബ്രാഹ്മണാ സോണദണ്ഡം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോചും – ‘‘യഥാ ഖോ ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ വണ്ണേ ഭാസതി ഇതോ ചേപി സോ ഭവം ഗോതമോ യോജനസതേ വിഹരതി, അലമേവ സദ്ധേന കുലപുത്തേന ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും അപി പുടോസേനാ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭോ, സബ്ബേവ മയം സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിസ്സാമാ’’തി.
305. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘yathā kho bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇassa gotamassa vaṇṇe bhāsati ito cepi so bhavaṃ gotamo yojanasate viharati, alameva saddhena kulaputtena dassanāya upasaṅkamituṃ api puṭosenā’’ti. ‘‘Tena hi, bho, sabbeva mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmā’’ti.
സോണദണ്ഡപരിവിതക്കോ
Soṇadaṇḍaparivitakko
൩൦൬. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ മഹതാ ബ്രാഹ്മണഗണേന സദ്ധിം യേന ഗഗ്ഗരാ പോക്ഖരണീ തേനുപസങ്കമി. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ തിരോവനസണ്ഡഗതസ്സ ഏവം ചേതസോ പരിവിതക്കോ ഉദപാദി – ‘‘അഹഞ്ചേവ ഖോ പന സമണം ഗോതമം പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യം; തത്ര ചേ മം സമണോ ഗോതമോ ഏവം വദേയ്യ – ‘ന ഖോ ഏസ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഹോ ഏവം പുച്ഛിതബ്ബോ, ഏവം നാമേസ, ബ്രാഹ്മണ , പഞ്ഹോ പുച്ഛിതബ്ബോ’തി, തേന മം അയം പരിസാ പരിഭവേയ്യ – ‘ബാലോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ അബ്യത്തോ, നാസക്ഖി സമണം ഗോതമം യോനിസോ പഞ്ഹം പുച്ഛിതു’ന്തി. യം ഖോ പനായം പരിസാ പരിഭവേയ്യ, യസോപി തസ്സ ഹായേഥ. യസ്സ ഖോ പന യസോ ഹായേഥ, ഭോഗാപി തസ്സ ഹായേയ്യും. യസോലദ്ധാ ഖോ പനമ്ഹാകം ഭോഗാ. മമഞ്ചേവ ഖോ പന സമണോ ഗോതമോ പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യ, തസ്സ ചാഹം പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണേന ചിത്തം ന ആരാധേയ്യം; തത്ര ചേ മം സമണോ ഗോതമോ ഏവം വദേയ്യ – ‘ന ഖോ ഏസ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഹോ ഏവം ബ്യാകാതബ്ബോ, ഏവം നാമേസ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഹോ ബ്യാകാതബ്ബോ’തി, തേന മം അയം പരിസാ പരിഭവേയ്യ – ‘ബാലോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ അബ്യത്തോ, നാസക്ഖി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണേന ചിത്തം ആരാധേതു’ന്തി. യം ഖോ പനായം പരിസാ പരിഭവേയ്യ, യസോപി തസ്സ ഹായേഥ. യസ്സ ഖോ പന യസോ ഹായേഥ, ഭോഗാപി തസ്സ ഹായേയ്യും. യസോലദ്ധാ ഖോ പനമ്ഹാകം ഭോഗാ. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന ഏവം സമീപഗതോ സമാനോ അദിസ്വാവ സമണം ഗോതമം നിവത്തേയ്യം, തേന മം അയം പരിസാ പരിഭവേയ്യ – ‘ബാലോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ അബ്യത്തോ മാനഥദ്ധോ ഭീതോ ച, നോ വിസഹതി സമണം ഗോതമം ദസ്സനായ ഉപസങ്കമിതും, കഥഞ്ഹി നാമ ഏവം സമീപഗതോ സമാനോ അദിസ്വാ സമണം ഗോതമം നിവത്തിസ്സതീ’തി. യം ഖോ പനായം പരിസാ പരിഭവേയ്യ, യസോപി തസ്സ ഹായേഥ. യസ്സ ഖോ പന യസോ ഹായേഥ, ഭോഗാപി തസ്സ ഹായേയ്യും, യസോലദ്ധാ ഖോ പനമ്ഹാകം ഭോഗാ’’തി.
306. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkami. Atha kho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa tirovanasaṇḍagatassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘ahañceva kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ pucchitabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa , pañho pucchitabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Mamañceva kho pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya, tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ byākātabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho byākātabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana evaṃ samīpagato samāno adisvāva samaṇaṃ gotamaṃ nivatteyyaṃ, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto mānathaddho bhīto ca, no visahati samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ, kathañhi nāma evaṃ samīpagato samāno adisvā samaṇaṃ gotamaṃ nivattissatī’ti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ, yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā’’ti.
൩൦൭. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ചമ്പേയ്യകാപി ഖോ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ അപ്പേകച്ചേ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു; സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ നാമഗോത്തം സാവേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു; അപ്പേകച്ചേ തുണ്ഹീഭൂതാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു.
307. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Campeyyakāpi kho brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu; appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
൩൦൮. തത്രപി സുദം സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഏതദേവ ബഹുലമനുവിതക്കേന്തോ നിസിന്നോ ഹോതി – ‘‘അഹഞ്ചേവ ഖോ പന സമണം ഗോതമം പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യം; തത്ര ചേ മം സമണോ ഗോതമോ ഏവം വദേയ്യ – ‘ന ഖോ ഏസ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഹോ ഏവം പുച്ഛിതബ്ബോ, ഏവം നാമേസ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഹോ പുച്ഛിതബ്ബോ’തി, തേന മം അയം പരിസാ പരിഭവേയ്യ – ‘ബാലോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ അബ്യത്തോ, നാസക്ഖി സമണം ഗോതമം യോനിസോ പഞ്ഹം പുച്ഛിതു’ന്തി. യം ഖോ പനായം പരിസാ പരിഭവേയ്യ, യസോപി തസ്സ ഹായേഥ. യസ്സ ഖോ പന യസോ ഹായേഥ, ഭോഗാപി തസ്സ ഹായേയ്യും. യസോലദ്ധാ ഖോ പനമ്ഹാകം ഭോഗാ. മമഞ്ചേവ ഖോ പന സമണോ ഗോതമോ പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യ, തസ്സ ചാഹം പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണേന ചിത്തം ന ആരാധേയ്യം; തത്ര ചേ മം സമണോ ഗോതമോ ഏവം വദേയ്യ – ‘ന ഖോ ഏസ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഹോ ഏവം ബ്യാകാതബ്ബോ, ഏവം നാമേസ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഹോ ബ്യാകാതബ്ബോ’തി, തേന മം അയം പരിസാ പരിഭവേയ്യ – ‘ബാലോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ അബ്യത്തോ, നാസക്ഖി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണേന ചിത്തം ആരാധേതു’ന്തി. യം ഖോ പനായം പരിസാ പരിഭവേയ്യ, യസോപി തസ്സ ഹായേഥ. യസ്സ ഖോ പന യസോ ഹായേഥ, ഭോഗാപി തസ്സ ഹായേയ്യും. യസോലദ്ധാ ഖോ പനമ്ഹാകം ഭോഗാ. അഹോ വത മം സമണോ ഗോതമോ സകേ ആചരിയകേ തേവിജ്ജകേ പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യ, അദ്ധാ വതസ്സാഹം ചിത്തം ആരാധേയ്യം പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണേനാ’’തി.
308. Tatrapi sudaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo etadeva bahulamanuvitakkento nisinno hoti – ‘‘ahañceva kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ pucchitabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho pucchitabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Mamañceva kho pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya, tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ; tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya – ‘na kho esa, brāhmaṇa, pañho evaṃ byākātabbo, evaṃ nāmesa, brāhmaṇa, pañho byākātabbo’ti, tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya – ‘bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto, nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetu’nti. Yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya, addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇenā’’ti.
ബ്രാഹ്മണപഞ്ഞത്തി
Brāhmaṇapaññatti
൩൦൯. അഥ ഖോ ഭഗവതോ സോണദണ്ഡസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ ഏതദഹോസി – ‘‘വിഹഞ്ഞതി ഖോ അയം സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ സകേന ചിത്തേന. യംനൂനാഹം സോണദണ്ഡം ബ്രാഹ്മണം സകേ ആചരിയകേ തേവിജ്ജകേ പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യ’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ സോണദണ്ഡം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോച – ‘‘കതിഹി പന, ബ്രാഹ്മണ, അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേന്തി; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി?
309. Atha kho bhagavato soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘‘vihaññati kho ayaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo sakena cittena. Yaṃnūnāhaṃ soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya’’nti. Atha kho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘katihi pana, brāhmaṇa, aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti?
൩൧൦. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘യം വത നോ അഹോസി ഇച്ഛിതം, യം ആകങ്ഖിതം, യം അധിപ്പേതം, യം അഭിപത്ഥിതം – ‘അഹോ വത മം സമണോ ഗോതമോ സകേ ആചരിയകേ തേവിജ്ജകേ പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യ, അദ്ധാ വതസ്സാഹം ചിത്തം ആരാധേയ്യം പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണേനാ’തി, തത്ര മം സമണോ ഗോതമോ സകേ ആചരിയകേ തേവിജ്ജകേ പഞ്ഹം പുച്ഛതി. അദ്ധാ വതസ്സാഹം ചിത്തം ആരാധേസ്സാമി പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണേനാ’’തി.
310. Atha kho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘yaṃ vata no ahosi icchitaṃ, yaṃ ākaṅkhitaṃ, yaṃ adhippetaṃ, yaṃ abhipatthitaṃ – ‘aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya, addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇenā’ti, tatra maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ pucchati. Addhā vatassāhaṃ cittaṃ ārādhessāmi pañhassa veyyākaraṇenā’’ti.
൩൧൧. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ അബ്ഭുന്നാമേത്വാ കായം അനുവിലോകേത്വാ പരിസം ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘പഞ്ചഹി, ഭോ ഗോതമ, അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേന്തി; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യ. കതമേഹി പഞ്ചഹി? ഇധ, ഭോ ഗോതമ, ബ്രാഹ്മണോ ഉഭതോ സുജാതോ ഹോതി മാതിതോ ച പിതിതോ ച, സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന; അജ്ഝായകോ ഹോതി മന്തധരോ തിണ്ണം വേദാനം പാരഗൂ സനിഘണ്ഡുകേടുഭാനം സാക്ഖരപ്പഭേദാനം ഇതിഹാസപഞ്ചമാനം പദകോ വേയ്യാകരണോ ലോകായതമഹാപുരിസലക്ഖണേസു അനവയോ; അഭിരൂപോ ഹോതി ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ ബ്രഹ്മവണ്ണീ ബ്രഹ്മവച്ഛസീ അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ; സീലവാ ഹോതി വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ; പണ്ഡിതോ ച ഹോതി മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭോ ഗോതമ, പഞ്ചഹി അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേന്തി; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി.
311. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo abbhunnāmetvā kāyaṃ anuviloketvā parisaṃ bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pañcahi, bho gotama, aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyya. Katamehi pañcahi? Idha, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; ajjhāyako hoti mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo; abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya; sīlavā hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, pañcahi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
‘‘ഇമേസം പന, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ചന്നം അങ്ഗാനം സക്കാ ഏകം അങ്ഗം ഠപയിത്വാ ചതൂഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേതും; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി? ‘‘സക്കാ , ഭോ ഗോതമ. ഇമേസഞ്ഹി, ഭോ ഗോതമ, പഞ്ചന്നം അങ്ഗാനം വണ്ണം ഠപയാമ. കിഞ്ഹി വണ്ണോ കരിസ്സതി? യതോ ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ബ്രാഹ്മണോ ഉഭതോ സുജാതോ ഹോതി മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന; അജ്ഝായകോ ച ഹോതി മന്തധരോ ച തിണ്ണം വേദാനം പാരഗൂ സനിഘണ്ഡുകേടുഭാനം സാക്ഖരപ്പഭേദാനം ഇതിഹാസപഞ്ചമാനം പദകോ വേയ്യാകരണോ ലോകായതമഹാപുരിസലക്ഖണേസു അനവയോ; സീലവാ ച ഹോതി വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ; പണ്ഡിതോ ച ഹോതി മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം. ഇമേഹി ഖോ ഭോ ഗോതമ ചതൂഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേന്തി; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി.
‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, pañcannaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā catūhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā , bho gotama. Imesañhi, bho gotama, pañcannaṃ aṅgānaṃ vaṇṇaṃ ṭhapayāma. Kiñhi vaṇṇo karissati? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; ajjhāyako ca hoti mantadharo ca tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo; sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho bho gotama catūhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
൩൧൨. ‘‘ഇമേസം പന, ബ്രാഹ്മണ, ചതുന്നം അങ്ഗാനം സക്കാ ഏകം അങ്ഗം ഠപയിത്വാ തീഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേതും; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി? ‘‘സക്കാ, ഭോ ഗോതമ. ഇമേസഞ്ഹി, ഭോ ഗോതമ, ചതുന്നം അങ്ഗാനം മന്തേ ഠപയാമ. കിഞ്ഹി മന്താ കരിസ്സന്തി? യതോ ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ബ്രാഹ്മണോ ഉഭതോ സുജാതോ ഹോതി മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന; സീലവാ ച ഹോതി വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ; പണ്ഡിതോ ച ഹോതി മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭോ ഗോതമ, തീഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേന്തി; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി.
312. ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, catunnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā tīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā, bho gotama. Imesañhi, bho gotama, catunnaṃ aṅgānaṃ mante ṭhapayāma. Kiñhi mantā karissanti? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, tīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
‘‘ഇമേസം പന, ബ്രാഹ്മണ, തിണ്ണം അങ്ഗാനം സക്കാ ഏകം അങ്ഗം ഠപയിത്വാ ദ്വീഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേതും; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി? ‘‘സക്കാ, ഭോ ഗോതമ. ഇമേസഞ്ഹി, ഭോ ഗോതമ, തിണ്ണം അങ്ഗാനം ജാതിം ഠപയാമ. കിഞ്ഹി ജാതി കരിസ്സതി? യതോ ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ബ്രാഹ്മണോ സീലവാ ഹോതി വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ; പണ്ഡിതോ ച ഹോതി മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ദ്വീഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേന്തി; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി.
‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, tiṇṇaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Sakkā, bho gotama. Imesañhi, bho gotama, tiṇṇaṃ aṅgānaṃ jātiṃ ṭhapayāma. Kiñhi jāti karissati? Yato kho, bho gotama, brāhmaṇo sīlavā hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato; paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho gotama, dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
൩൧൩. ഏവം വുത്തേ, തേ ബ്രാഹ്മണാ സോണദണ്ഡം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോചും – ‘‘മാ ഭവം സോണദണ്ഡോ ഏവം അവച, മാ ഭവം സോണദണ്ഡോ ഏവം അവച. അപവദതേവ ഭവം സോണദണ്ഡോ വണ്ണം, അപവദതി മന്തേ, അപവദതി ജാതിം ഏകംസേന. ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണസ്സേവ ഗോതമസ്സ വാദം അനുപക്ഖന്ദതീ’’തി.
313. Evaṃ vutte, te brāhmaṇā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca, mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca. Apavadateva bhavaṃ soṇadaṇḍo vaṇṇaṃ, apavadati mante, apavadati jātiṃ ekaṃsena. Bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇasseva gotamassa vādaṃ anupakkhandatī’’ti.
൩൧൪. അഥ ഖോ ഭഗവാ തേ ബ്രാഹ്മണേ ഏതദവോച – ‘‘സചേ ഖോ തുമ്ഹാകം ബ്രാഹ്മണാനം ഏവം ഹോതി – ‘അപ്പസ്സുതോ ച സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ, അകല്യാണവാക്കരണോ ച സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ, ദുപ്പഞ്ഞോ ച സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ, ന ച പഹോതി സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ സമണേന ഗോതമേന സദ്ധിം അസ്മിം വചനേ പടിമന്തേതു’ന്തി, തിട്ഠതു സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ, തുമ്ഹേ മയാ സദ്ധിം മന്തവ്ഹോ അസ്മിം വചനേ. സചേ പന തുമ്ഹാകം ബ്രാഹ്മണാനം ഏവം ഹോതി – ‘ബഹുസ്സുതോ ച സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ, കല്യാണവാക്കരണോ ച സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ, പണ്ഡിതോ ച സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ, പഹോതി ച സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ സമണേന ഗോതമേന സദ്ധിം അസ്മിം വചനേ പടിമന്തേതു’ന്തി, തിട്ഠഥ തുമ്ഹേ, സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ മയാ സദ്ധിം പടിമന്തേതൂ’’തി.
314. Atha kho bhagavā te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘sace kho tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti – ‘appassuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, akalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, duppañño ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, na ca pahoti soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’nti, tiṭṭhatu soṇadaṇḍo brāhmaṇo, tumhe mayā saddhiṃ mantavho asmiṃ vacane. Sace pana tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti – ‘bahussuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, kalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, paṇḍito ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo, pahoti ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’nti, tiṭṭhatha tumhe, soṇadaṇḍo brāhmaṇo mayā saddhiṃ paṭimantetū’’ti.
൩൧൫. ഏവം വുത്തേ, സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘തിട്ഠതു ഭവം ഗോതമോ, തുണ്ഹീ ഭവം ഗോതമോ ഹോതു, അഹമേവ തേസം സഹധമ്മേന പടിവചനം കരിസ്സാമീ’’തി. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ തേ ബ്രാഹ്മണേ ഏതദവോച – ‘‘മാ ഭവന്തോ ഏവം അവചുത്ഥ, മാ ഭവന്തോ ഏവം അവചുത്ഥ – ‘അപവദതേവ ഭവം സോണദണ്ഡോ വണ്ണം, അപവദതി മന്തേ, അപവദതി ജാതിം ഏകംസേന. ഭവം സോണദണ്ഡോ സമണസ്സേവ ഗോതമസ്സ വാദം അനുപക്ഖന്ദതീ’തി. നാഹം, ഭോ, അപവദാമി വണ്ണം വാ മന്തേ വാ ജാതിം വാ’’തി.
315. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭhatu bhavaṃ gotamo, tuṇhī bhavaṃ gotamo hotu, ahameva tesaṃ sahadhammena paṭivacanaṃ karissāmī’’ti. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘mā bhavanto evaṃ avacuttha, mā bhavanto evaṃ avacuttha – ‘apavadateva bhavaṃ soṇadaṇḍo vaṇṇaṃ, apavadati mante, apavadati jātiṃ ekaṃsena. Bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇasseva gotamassa vādaṃ anupakkhandatī’ti. Nāhaṃ, bho, apavadāmi vaṇṇaṃ vā mante vā jātiṃ vā’’ti.
൩൧൬. തേന ഖോ പന സമയേന സോണദണ്ഡസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ഭാഗിനേയ്യോ അങ്ഗകോ നാമ മാണവകോ തസ്സം പരിസായം നിസിന്നോ ഹോതി. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ തേ ബ്രാഹ്മണേ ഏതദവോച – ‘‘പസ്സന്തി നോ ഭോന്തോ ഇമം അങ്ഗകം മാണവകം അമ്ഹാകം ഭാഗിനേയ്യ’’ന്തി? ‘‘ഏവം, ഭോ’’. ‘‘അങ്ഗകോ ഖോ, ഭോ, മാണവകോ അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ ബ്രഹ്മവണ്ണീ ബ്രഹ്മവച്ഛസീ അഖുദ്ദാവകാസോ ദസ്സനായ, നാസ്സ ഇമിസ്സം പരിസായം സമസമോ അത്ഥി വണ്ണേന ഠപേത്വാ സമണം ഗോതമം. അങ്ഗകോ ഖോ മാണവകോ അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാനം പാരഗൂ സനിഘണ്ഡുകേടുഭാനം സാക്ഖരപ്പഭേദാനം ഇതിഹാസപഞ്ചമാനം പദകോ വേയ്യാകരണോ ലോകായതമഹാപുരിസലക്ഖണേസു അനവയോ. അഹമസ്സ മന്തേ വാചേതാ. അങ്ഗകോ ഖോ മാണവകോ ഉഭതോ സുജാതോ മാതിതോ ച പിതിതോ ച സംസുദ്ധഗഹണികോ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന. അഹമസ്സ മാതാപിതരോ ജാനാമി. അങ്ഗകോ ഖോ മാണവകോ പാണമ്പി ഹനേയ്യ, അദിന്നമ്പി ആദിയേയ്യ , പരദാരമ്പി ഗച്ഛേയ്യ, മുസാവാദമ്പി ഭണേയ്യ, മജ്ജമ്പി പിവേയ്യ, ഏത്ഥ ദാനി, ഭോ, കിം വണ്ണോ കരിസ്സതി, കിം മന്താ, കിം ജാതി? യതോ ഖോ, ഭോ, ബ്രാഹ്മണോ സീലവാ ച ഹോതി വുദ്ധസീലീ വുദ്ധസീലേന സമന്നാഗതോ, പണ്ഡിതോ ച ഹോതി മേധാവീ പഠമോ വാ ദുതിയോ വാ സുജം പഗ്ഗണ്ഹന്താനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭോ, ദ്വീഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേന്തി; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി.
316. Tena kho pana samayena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa bhāgineyyo aṅgako nāma māṇavako tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘passanti no bhonto imaṃ aṅgakaṃ māṇavakaṃ amhākaṃ bhāgineyya’’nti? ‘‘Evaṃ, bho’’. ‘‘Aṅgako kho, bho, māṇavako abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavacchasī akhuddāvakāso dassanāya, nāssa imissaṃ parisāyaṃ samasamo atthi vaṇṇena ṭhapetvā samaṇaṃ gotamaṃ. Aṅgako kho māṇavako ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo. Ahamassa mante vācetā. Aṅgako kho māṇavako ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Ahamassa mātāpitaro jānāmi. Aṅgako kho māṇavako pāṇampi haneyya, adinnampi ādiyeyya , paradārampi gaccheyya, musāvādampi bhaṇeyya, majjampi piveyya, ettha dāni, bho, kiṃ vaṇṇo karissati, kiṃ mantā, kiṃ jāti? Yato kho, bho, brāhmaṇo sīlavā ca hoti vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato, paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā sujaṃ paggaṇhantānaṃ. Imehi kho, bho, dvīhaṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti.
സീലപഞ്ഞാകഥാ
Sīlapaññākathā
൩൧൭. ‘‘ഇമേസം പന, ബ്രാഹ്മണ, ദ്വിന്നം അങ്ഗാനം സക്കാ ഏകം അങ്ഗം ഠപയിത്വാ ഏകേന അങ്ഗേന സമന്നാഗതം ബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞപേതും; ‘ബ്രാഹ്മണോസ്മീ’തി ച വദമാനോ സമ്മാ വദേയ്യ, ന ച പന മുസാവാദം ആപജ്ജേയ്യാ’’തി? ‘‘നോ ഹിദം, ഭോ ഗോതമ. സീലപരിധോതാ ഹി, ഭോ ഗോതമ, പഞ്ഞാ; പഞ്ഞാപരിധോതം സീലം. യത്ഥ സീലം തത്ഥ പഞ്ഞാ, യത്ഥ പഞ്ഞാ തത്ഥ സീലം. സീലവതോ പഞ്ഞാ, പഞ്ഞവതോ സീലം. സീലപഞ്ഞാണഞ്ച പന ലോകസ്മിം അഗ്ഗമക്ഖായതി. സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, ഹത്ഥേന വാ ഹത്ഥം ധോവേയ്യ, പാദേന വാ പാദം ധോവേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ, ഭോ ഗോതമ, സീലപരിധോതാ പഞ്ഞാ, പഞ്ഞാപരിധോതം സീലം. യത്ഥ സീലം തത്ഥ പഞ്ഞാ, യത്ഥ പഞ്ഞാ തത്ഥ സീലം. സീലവതോ പഞ്ഞാ, പഞ്ഞവതോ സീലം. സീലപഞ്ഞാണഞ്ച പന ലോകസ്മിം അഗ്ഗമക്ഖായതീ’’തി. ‘‘ഏവമേതം, ബ്രാഹ്മണ, ഏവമേതം, ബ്രാഹ്മണ, സീലപരിധോതാ ഹി, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഞാ, പഞ്ഞാപരിധോതം സീലം. യത്ഥ സീലം തത്ഥ പഞ്ഞാ, യത്ഥ പഞ്ഞാ തത്ഥ സീലം. സീലവതോ പഞ്ഞാ, പഞ്ഞവതോ സീലം. സീലപഞ്ഞാണഞ്ച പന ലോകസ്മിം അഗ്ഗമക്ഖായതി. സേയ്യഥാപി, ബ്രാഹ്മണ, ഹത്ഥേന വാ ഹത്ഥം ധോവേയ്യ, പാദേന വാ പാദം ധോവേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, സീലപരിധോതാ പഞ്ഞാ, പഞ്ഞാപരിധോതം സീലം. യത്ഥ സീലം തത്ഥ പഞ്ഞാ, യത്ഥ പഞ്ഞാ തത്ഥ സീലം. സീലവതോ പഞ്ഞാ, പഞ്ഞവതോ സീലം. സീലപഞ്ഞാണഞ്ച പന ലോകസ്മിം അഗ്ഗമക്ഖായതി .
317. ‘‘Imesaṃ pana, brāhmaṇa, dvinnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā ekena aṅgena samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapetuṃ; ‘brāhmaṇosmī’ti ca vadamāno sammā vadeyya, na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Sīlaparidhotā hi, bho gotama, paññā; paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati. Seyyathāpi, bho gotama, hatthena vā hatthaṃ dhoveyya, pādena vā pādaṃ dhoveyya; evameva kho, bho gotama, sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyatī’’ti. ‘‘Evametaṃ, brāhmaṇa, evametaṃ, brāhmaṇa, sīlaparidhotā hi, brāhmaṇa, paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati. Seyyathāpi, brāhmaṇa, hatthena vā hatthaṃ dhoveyya, pādena vā pādaṃ dhoveyya; evameva kho, brāhmaṇa, sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīlaṃ. Yattha sīlaṃ tattha paññā, yattha paññā tattha sīlaṃ. Sīlavato paññā, paññavato sīlaṃ. Sīlapaññāṇañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati .
൩൧൮. ‘‘കതമം പന തം, ബ്രാഹ്മണ, സീലം? കതമാ സാ പഞ്ഞാ’’തി? ‘‘ഏത്തകപരമാവ മയം, ഭോ ഗോതമ, ഏതസ്മിം അത്ഥേ. സാധു വത ഭവന്തംയേവ ഗോതമം പടിഭാതു ഏതസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ബ്രാഹ്മണ, സുണോഹി; സാധുകം മനസികരോഹി; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭോ’’തി ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസി. ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘ഇധ, ബ്രാഹ്മണ, തഥാഗതോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജതി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ…പേ॰… (യഥാ ൧൯൦-൨൧൨ അനുച്ഛേദേസു തഥാ വിത്ഥാരേതബ്ബം). ഏവം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ ഹോതി. ഇദം ഖോ തം, ബ്രാഹ്മണ, സീലം…പേ॰… പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി…പേ॰… ദുതിയം ഝാനം…പേ॰… തതിയം ഝാനം…പേ॰… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി…പേ॰… ഞാണദസ്സനായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി, അഭിനിന്നാമേതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി പഞ്ഞായ…പേ॰… നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാതി, ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി പഞ്ഞായ അയം ഖോ സാ, ബ്രാഹ്മണ, പഞ്ഞാ’’തി.
318. ‘‘Katamaṃ pana taṃ, brāhmaṇa, sīlaṃ? Katamā sā paññā’’ti? ‘‘Ettakaparamāva mayaṃ, bho gotama, etasmiṃ atthe. Sādhu vata bhavantaṃyeva gotamaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho’’ti. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, suṇohi; sādhukaṃ manasikarohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca – ‘‘idha, brāhmaṇa, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu tathā vitthāretabbaṃ). Evaṃ kho, brāhmaṇa, bhikkhu sīlasampanno hoti. Idaṃ kho taṃ, brāhmaṇa, sīlaṃ…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati, abhininnāmeti. Idampissa hoti paññāya…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti, idampissa hoti paññāya ayaṃ kho sā, brāhmaṇa, paññā’’ti.
സോണദണ്ഡഉപാസകത്തപടിവേദനാ
Soṇadaṇḍaupāsakattapaṭivedanā
൩൧൯. ഏവം വുത്തേ, സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അഭിക്കന്തം , ഭോ ഗോതമ, അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ . സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ, ‘ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീ’തി; ഏവമേവം ഭോതാ ഗോതമേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ. ഏസാഹം ഭവന്തം ഗോതമം സരണം ഗച്ഛാമി, ധമ്മഞ്ച, ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകം മം ഭവം ഗോതമോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗതം . അധിവാസേതു ച മേ ഭവം ഗോതമോ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. അധിവാസേസി ഭഗവാ തുണ്ഹീഭാവേന.
319. Evaṃ vutte, soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ , bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama . Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ . Adhivāsetu ca me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
൩൨൦. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവതോ അധിവാസനം വിദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന സകേ നിവേസനേ പണീതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം പടിയാദാപേത്വാ ഭഗവതോ കാലം ആരോചാപേസി – ‘‘കാലോ, ഭോ ഗോതമ, നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേന യേന സോണദണ്ഡസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമി ; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം പണീതേന ഖാദനീയേന ഭോജനീയേന സഹത്ഥാ സന്തപ്പേസി സമ്പവാരേസി.
320. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.
൩൨൧. അഥ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഭുത്താവിം ഓനീതപത്തപാണിം അഞ്ഞതരം നീചം ആസനം ഗഹേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോണദണ്ഡോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അഹഞ്ചേവ ഖോ പന, ഭോ ഗോതമ, പരിസഗതോ സമാനോ ആസനാ വുട്ഠഹിത്വാ ഭവന്തം ഗോതമം അഭിവാദേയ്യം, തേന മം സാ പരിസാ പരിഭവേയ്യ. യം ഖോ പന സാ പരിസാ പരിഭവേയ്യ, യസോപി തസ്സ ഹായേഥ. യസ്സ ഖോ പന യസോ ഹായേഥ, ഭോഗാപി തസ്സ ഹായേയ്യും. യസോലദ്ധാ ഖോ പനമ്ഹാകം ഭോഗാ. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന, ഭോ ഗോതമ, പരിസഗതോ സമാനോ അഞ്ജലിം പഗ്ഗണ്ഹേയ്യം, ആസനാ മേ തം ഭവം ഗോതമോ പച്ചുട്ഠാനം ധാരേതു. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന, ഭോ ഗോതമ, പരിസഗതോ സമാനോ വേഠനം ഓമുഞ്ചേയ്യം, സിരസാ മേ തം ഭവം ഗോതമോ അഭിവാദനം ധാരേതു. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന, ഭോ ഗോതമ, യാനഗതോ സമാനോ യാനാ പച്ചോരോഹിത്വാ ഭവന്തം ഗോതമം അഭിവാദേയ്യം, തേന മം സാ പരിസാ പരിഭവേയ്യ. യം ഖോ പന സാ പരിസാ പരിഭവേയ്യ, യസോപി തസ്സ ഹായേഥ, യസ്സ ഖോ പന യസോ ഹായേഥ, ഭോഗാപി തസ്സ ഹായേയ്യും. യസോലദ്ധാ ഖോ പനമ്ഹാകം ഭോഗാ. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന, ഭോ ഗോതമ, യാനഗതോ സമാനോ പതോദലട്ഠിം അബ്ഭുന്നാമേയ്യം, യാനാ മേ തം ഭവം ഗോതമോ പച്ചോരോഹനം ധാരേതു. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന, ഭോ ഗോതമ, യാനഗതോ സമാനോ ഛത്തം അപനാമേയ്യം, സിരസാ മേ തം ഭവം ഗോതമോ അഭിവാദനം ധാരേതൂ’’തി.
321. Atha kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno āsanā vuṭṭhahitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ, tena maṃ sā parisā paribhaveyya. Yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha. Yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno añjaliṃ paggaṇheyyaṃ, āsanā me taṃ bhavaṃ gotamo paccuṭṭhānaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, parisagato samāno veṭhanaṃ omuñceyyaṃ, sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno yānā paccorohitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ, tena maṃ sā parisā paribhaveyya. Yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya, yasopi tassa hāyetha, yassa kho pana yaso hāyetha, bhogāpi tassa hāyeyyuṃ. Yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno patodalaṭṭhiṃ abbhunnāmeyyaṃ, yānā me taṃ bhavaṃ gotamo paccorohanaṃ dhāretu. Ahañceva kho pana, bho gotama, yānagato samāno chattaṃ apanāmeyyaṃ, sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretū’’ti.
൩൨൨. അഥ ഖോ ഭഗവാ സോണദണ്ഡം ബ്രാഹ്മണം ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേത്വാ സമാദപേത്വാ സമുത്തേജേത്വാ സമ്പഹംസേത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കാമീതി.
322. Atha kho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti.
സോണദണ്ഡസുത്തം നിട്ഠിതം ചതുത്ഥം.
Soṇadaṇḍasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൪. സോണദണ്ഡസുത്തവണ്ണനാ • 4. Soṇadaṇḍasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൪. സോണദണ്ഡസുത്തവണ്ണനാ • 4. Soṇadaṇḍasuttavaṇṇanā