Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

१९. सट्ठिनिपातो

19. Saṭṭhinipāto

५२९. सोणकजातकं (१)

529. Soṇakajātakaṃ (1)

१.

‘‘तस्स सुत्वा सतं दम्मि, सहस्सं दिट्ठ ¹ सोणकं।

‘‘Tassa sutvā sataṃ dammi, sahassaṃ diṭṭha ² soṇakaṃ;

को मे सोणकमक्खाति, सहायं पंसुकीळितं’’॥

Ko me soṇakamakkhāti, sahāyaṃ paṃsukīḷitaṃ’’.

२.

‘‘अथब्रवी माणवको, दहरो पञ्‍चचूळको।

‘‘Athabravī māṇavako, daharo pañcacūḷako;

मय्हं सुत्वा सतं देहि, सहस्सं दिट्ठ ³ सोणकं।

Mayhaṃ sutvā sataṃ dehi, sahassaṃ diṭṭha ⁴ soṇakaṃ;

अहं ते सोणकक्खिस्सं ⁵, सहायं पंसुकीळितं’’॥

Ahaṃ te soṇakakkhissaṃ ⁶, sahāyaṃ paṃsukīḷitaṃ’’.

३.

‘‘कतमस्मिं ⁷ सो जनपदे, रट्ठेसु निगमेसु च।

‘‘Katamasmiṃ ⁸ so janapade, raṭṭhesu nigamesu ca;

कत्थ सोणकमद्दक्खि ⁹, तं मे अक्खाहि पुच्छितो’’॥

Kattha soṇakamaddakkhi ¹⁰, taṃ me akkhāhi pucchito’’.

४.

‘‘तवेव देव विजिते, तवेवुय्यानभूमिया।

‘‘Taveva deva vijite, tavevuyyānabhūmiyā;

उजुवंसा महासाला, नीलोभासा मनोरमा॥

Ujuvaṃsā mahāsālā, nīlobhāsā manoramā.

५.

‘‘तिट्ठन्ति मेघसमाना, रम्मा अञ्‍ञोञ्‍ञनिस्सिता।

‘‘Tiṭṭhanti meghasamānā, rammā aññoññanissitā;

तेसं मूलम्हि ¹¹ सोणको, झायती अनुपादनो ¹²।

Tesaṃ mūlamhi ¹³ soṇako, jhāyatī anupādano ¹⁴;

उपादानेसु लोकेसु, डय्हमानेसु निब्बुतो॥

Upādānesu lokesu, ḍayhamānesu nibbuto.

६.

‘‘ततो च राजा पायासि, सेनाय चतुरङ्गिया।

‘‘Tato ca rājā pāyāsi, senāya caturaṅgiyā;

कारापेत्वा समं मग्गं, अगमा येन सोणको॥

Kārāpetvā samaṃ maggaṃ, agamā yena soṇako.

७.

‘‘उय्यानभूमिं गन्त्वान, विचरन्तो ब्रहावने।

‘‘Uyyānabhūmiṃ gantvāna, vicaranto brahāvane;

आसीनं सोणकं दक्खि, डय्हमानेसु निब्बुतं’’॥

Āsīnaṃ soṇakaṃ dakkhi, ḍayhamānesu nibbutaṃ’’.

८.

‘‘कपणो वतयं भिक्खु, मुण्डो सङ्घाटिपारुतो।

‘‘Kapaṇo vatayaṃ bhikkhu, muṇḍo saṅghāṭipāruto;

अमातिको अपितिको, रुक्खमूलस्मि झायति’’॥

Amātiko apitiko, rukkhamūlasmi jhāyati’’.

९.

‘‘इमं वाक्यं निसामेत्वा, सोणको एतदब्रवि।

‘‘Imaṃ vākyaṃ nisāmetvā, soṇako etadabravi;

‘न राज कपणो होति, धम्मं कायेन फस्सयं ¹⁵॥

‘Na rāja kapaṇo hoti, dhammaṃ kāyena phassayaṃ ¹⁶.

१०.

10.

‘यो च ¹⁷ धम्मं निरंकत्वा ¹⁸, अधम्ममनुवत्तति।

‘Yo ca ¹⁹ dhammaṃ niraṃkatvā ²⁰, adhammamanuvattati;

स राज कपणो होति, पापो पापपरायनो’’’॥

Sa rāja kapaṇo hoti, pāpo pāpaparāyano’’’.

११.

11.

‘‘‘अरिन्दमोति मे नामं, कासिराजाति मं विदू।

‘‘‘Arindamoti me nāmaṃ, kāsirājāti maṃ vidū;

कच्‍चि भोतो सुखस्सेय्या ²¹, इध पत्तस्स सोणक’’’॥

Kacci bhoto sukhasseyyā ²², idha pattassa soṇaka’’’.

१२.

12.

‘‘सदापि भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Sadāpi bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

न तेसं कोट्ठे ओपेन्ति, न कुम्भिं न खळोपियं ²³।

Na tesaṃ koṭṭhe openti, na kumbhiṃ na khaḷopiyaṃ ²⁴;

परनिट्ठितमेसाना, तेन यापेन्ति सुब्बता॥

Paraniṭṭhitamesānā, tena yāpenti subbatā.

१३.

13.

‘‘दुतियम्पि भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Dutiyampi bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

अनवज्‍जपिण्डो ²⁵ भोत्तब्बो, न च कोचूपरोधति॥

Anavajjapiṇḍo ²⁶ bhottabbo, na ca kocūparodhati.

१४.

14.

‘‘ततियम्पि भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Tatiyampi bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

निब्बुतो पिण्डो भोत्तब्बो, न च कोचूपरोधति॥

Nibbuto piṇḍo bhottabbo, na ca kocūparodhati.

१५.

15.

‘‘चतुत्थम्पि ²⁷ भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Catutthampi ²⁸ bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

मुत्तस्स रट्ठे चरतो, सङ्गो यस्स न विज्‍जति॥

Muttassa raṭṭhe carato, saṅgo yassa na vijjati.

१६.

16.

‘‘पञ्‍चमम्पि ²⁹ भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Pañcamampi ³⁰ bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

नगरम्हि डय्हमानम्हि, नास्स किञ्‍चि अडय्हथ॥

Nagaramhi ḍayhamānamhi, nāssa kiñci aḍayhatha.

१७.

17.

‘‘छट्ठम्पि ³¹ भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Chaṭṭhampi ³² bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

रट्ठे विलुम्पमानम्हि ³³, नास्स किञ्‍चि अहीरथ ³⁴॥

Raṭṭhe vilumpamānamhi ³⁵, nāssa kiñci ahīratha ³⁶.

१८.

18.

‘‘सत्तमम्पि ³⁷ भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Sattamampi ³⁸ bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

चोरेहि रक्खितं मग्गं, ये चञ्‍ञे परिपन्थिका।

Corehi rakkhitaṃ maggaṃ, ye caññe paripanthikā;

पत्तचीवरमादाय, सोत्थिं गच्छति सुब्बतो॥

Pattacīvaramādāya, sotthiṃ gacchati subbato.

१९.

19.

‘‘अट्ठमम्पि ³⁹ भद्रमधनस्स, अनागारस्स भिक्खुनो।

‘‘Aṭṭhamampi ⁴⁰ bhadramadhanassa, anāgārassa bhikkhuno;

यं यं दिसं पक्‍कमति, अनपेक्खोव गच्छति’’॥

Yaṃ yaṃ disaṃ pakkamati, anapekkhova gacchati’’.

२०.

20.

‘‘बहूपि भद्रा ⁴¹ एतेसं, यो त्वं भिक्खु पसंससि।

‘‘Bahūpi bhadrā ⁴² etesaṃ, yo tvaṃ bhikkhu pasaṃsasi;

अहञ्‍च गिद्धो कामेसु, कथं काहामि सोणक॥

Ahañca giddho kāmesu, kathaṃ kāhāmi soṇaka.

२१.

21.

‘‘पिया मे मानुसा कामा, अथो दिब्यापि मे पिया।

‘‘Piyā me mānusā kāmā, atho dibyāpi me piyā;

अथ केन नु वण्णेन, उभो लोके लभामसे’’॥

Atha kena nu vaṇṇena, ubho loke labhāmase’’.

२२.

22.

‘‘कामे गिद्धा ⁴³ कामरता, कामेसु अधिमुच्छिता।

‘‘Kāme giddhā ⁴⁴ kāmaratā, kāmesu adhimucchitā;

नरा पापानि कत्वान, उपपज्‍जन्ति दुग्गतिं॥

Narā pāpāni katvāna, upapajjanti duggatiṃ.

२३.

23.

‘‘ये च कामे पहन्त्वान ⁴⁵, निक्खन्ता अकुतोभया।

‘‘Ye ca kāme pahantvāna ⁴⁶, nikkhantā akutobhayā;

एकोदिभावाधिगता, न ते गच्छन्ति दुग्गतिं॥

Ekodibhāvādhigatā, na te gacchanti duggatiṃ.

२४.

24.

‘‘उपमं ते करिस्सामि, तं सुणोहि अरिन्दम।

‘‘Upamaṃ te karissāmi, taṃ suṇohi arindama;

उपमाय मिधेकच्‍चे ⁴⁷, अत्थं जानन्ति पण्डिता॥

Upamāya midhekacce ⁴⁸, atthaṃ jānanti paṇḍitā.

२५.

25.

‘‘गङ्गाय कुणपं दिस्वा, वुय्हमानं महण्णवे।

‘‘Gaṅgāya kuṇapaṃ disvā, vuyhamānaṃ mahaṇṇave;

वायसो समचिन्तेसि, अप्पपञ्‍ञो अचेतसो॥

Vāyaso samacintesi, appapañño acetaso.

२६.

26.

‘‘‘यानञ्‍च वतिदं लद्धं, भक्खो चायं अनप्पको’।

‘‘‘Yānañca vatidaṃ laddhaṃ, bhakkho cāyaṃ anappako’;

तत्थ रत्तिं तत्थ दिवा, तत्थेव निरतो मनो॥

Tattha rattiṃ tattha divā, tattheva nirato mano.

२७.

27.

‘‘खादं नागस्स मंसानि, पिवं भागीरथोदकं ⁴⁹।

‘‘Khādaṃ nāgassa maṃsāni, pivaṃ bhāgīrathodakaṃ ⁵⁰;

सम्पस्सं वनचेत्यानि, न पलेत्थ ⁵¹ विहङ्गमो॥

Sampassaṃ vanacetyāni, na palettha ⁵² vihaṅgamo.

२८.

28.

‘‘तञ्‍च ⁵³ ओतरणी गङ्गा, पमत्तं कुणपे रतं।

‘‘Tañca ⁵⁴ otaraṇī gaṅgā, pamattaṃ kuṇape rataṃ;

समुद्दं अज्झगाहासि ⁵⁵, अगती यत्थ पक्खिनं॥

Samuddaṃ ajjhagāhāsi ⁵⁶, agatī yattha pakkhinaṃ.

२९.

29.

‘‘सो च भक्खपरिक्खीणो, उदपत्वा ⁵⁷ विहङ्गमो॥

‘‘So ca bhakkhaparikkhīṇo, udapatvā ⁵⁸ vihaṅgamo.

न पच्छतो न पुरतो, नुत्तरं नोपि दक्खिणं॥

Na pacchato na purato, nuttaraṃ nopi dakkhiṇaṃ.

३०.

30.

‘‘दीपं सो नज्झगागञ्छि ⁵⁹, अगती यत्थ पक्खिनं।

‘‘Dīpaṃ so najjhagāgañchi ⁶⁰, agatī yattha pakkhinaṃ;

सो च तत्थेव पापत्थ, यथा दुब्बलको तथा॥

So ca tattheva pāpattha, yathā dubbalako tathā.

३१.

31.

‘‘तञ्‍च सामुद्दिका मच्छा, कुम्भीला मकरा सुसू।

‘‘Tañca sāmuddikā macchā, kumbhīlā makarā susū;

पसय्हकारा खादिंसु, फन्दमानं विपक्खकं ⁶¹॥

Pasayhakārā khādiṃsu, phandamānaṃ vipakkhakaṃ ⁶².

३२.

32.

‘‘एवमेव तुवं राज, ये चञ्‍ञे कामभोगिनो।

‘‘Evameva tuvaṃ rāja, ye caññe kāmabhogino;

गिद्धा चे न वमिस्सन्ति, काकपञ्‍ञाव ⁶³ ते विदू॥

Giddhā ce na vamissanti, kākapaññāva ⁶⁴ te vidū.

३३.

33.

‘‘एसा ते उपमा राज, अत्थसन्दस्सनी कता।

‘‘Esā te upamā rāja, atthasandassanī katā;

त्वञ्‍च पञ्‍ञायसे तेन, यदि काहसि वा न वा॥

Tvañca paññāyase tena, yadi kāhasi vā na vā.

३४.

34.

‘‘एकवाचम्पि द्विवाचं, भणेय्य अनुकम्पको।

‘‘Ekavācampi dvivācaṃ, bhaṇeyya anukampako;

ततुत्तरिं न भासेय्य, दासोवय्यस्स ⁶⁵ सन्तिके’’॥

Tatuttariṃ na bhāseyya, dāsovayyassa ⁶⁶ santike’’.

३५.

35.

‘‘इदं वत्वान पक्‍कामि, सोणको अमितबुद्धिमा ⁶⁷।

‘‘Idaṃ vatvāna pakkāmi, soṇako amitabuddhimā ⁶⁸;

वेहासे अन्तलिक्खस्मिं, अनुसासित्वान खत्तियं’’॥

Vehāse antalikkhasmiṃ, anusāsitvāna khattiyaṃ’’.

३६.

36.

‘‘को नुमे राजकत्तारो, सुद्दा वेय्यत्तमागता ⁶⁹।

‘‘Ko nume rājakattāro, suddā veyyattamāgatā ⁷⁰;

रज्‍जं निय्यादयिस्सामि, नाहं रज्‍जेन मत्थिको॥

Rajjaṃ niyyādayissāmi, nāhaṃ rajjena matthiko.

३७.

37.

‘‘अज्‍जेव पब्बजिस्सामि, को जञ्‍ञा मरणं सुवे।

‘‘Ajjeva pabbajissāmi, ko jaññā maraṇaṃ suve;

माहं काकोव दुम्मेधो, कामानं वसमन्वगं’’ ⁷¹॥

Māhaṃ kākova dummedho, kāmānaṃ vasamanvagaṃ’’ ⁷².

३८.

38.

‘‘अत्थि ते दहरो पुत्तो, दीघावु रट्ठवड्ढनो।

‘‘Atthi te daharo putto, dīghāvu raṭṭhavaḍḍhano;

तं रज्‍जे अभिसिञ्‍चस्सु, सो नो राजा भविस्सति’’॥

Taṃ rajje abhisiñcassu, so no rājā bhavissati’’.

३९.

39.

‘‘खिप्पं कुमारमानेथ, दीघावुं रट्ठवड्ढनं।

‘‘Khippaṃ kumāramānetha, dīghāvuṃ raṭṭhavaḍḍhanaṃ;

तं रज्‍जे अभिसिञ्‍चिस्सं, सो वो राजा भविस्सति’’॥

Taṃ rajje abhisiñcissaṃ, so vo rājā bhavissati’’.

४०.

40.

‘‘ततो कुमारमानेसुं, दीघावुं रट्ठवड्ढनं।

‘‘Tato kumāramānesuṃ, dīghāvuṃ raṭṭhavaḍḍhanaṃ;

तं दिस्वा आलपी राजा, एकपुत्तं मनोरमं॥

Taṃ disvā ālapī rājā, ekaputtaṃ manoramaṃ.

४१.

41.

‘‘सट्ठि गामसहस्सानि, परिपुण्णानि सब्बसो।

‘‘Saṭṭhi gāmasahassāni, paripuṇṇāni sabbaso;

ते पुत्त पटिपज्‍जस्सु, रज्‍जं निय्यादयामि ते॥

Te putta paṭipajjassu, rajjaṃ niyyādayāmi te.

४२.

42.

‘‘अज्‍जेव पब्बजिस्सामि, को जञ्‍ञा मरणं सुवे।

‘‘Ajjeva pabbajissāmi, ko jaññā maraṇaṃ suve;

माहं काकोव दुम्मेधो, कामानं वसमन्वगं ⁷³॥

Māhaṃ kākova dummedho, kāmānaṃ vasamanvagaṃ ⁷⁴.

४३.

43.

‘‘सट्ठि नागसहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता।

‘‘Saṭṭhi nāgasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

सुवण्णकच्छा मातङ्गा, हेमकप्पनवाससा॥

Suvaṇṇakacchā mātaṅgā, hemakappanavāsasā.

४४.

44.

‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, तोमरङ्कुसपाणिभि।

‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, tomaraṅkusapāṇibhi;

ते पुत्त पटिपज्‍जस्सु, रज्‍जं निय्यादयामि ते॥

Te putta paṭipajjassu, rajjaṃ niyyādayāmi te.

४५.

45.

‘‘अज्‍जेव पब्बजिस्सामि, को जञ्‍ञा मरणं सुवे।

‘‘Ajjeva pabbajissāmi, ko jaññā maraṇaṃ suve;

माहं काकोव दुम्मेधो, कामानं वसमन्वगं॥

Māhaṃ kākova dummedho, kāmānaṃ vasamanvagaṃ.

४६.

46.

‘‘सट्ठि अस्ससहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता।

‘‘Saṭṭhi assasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

आजानीयाव जातिया, सिन्धवा सीघवाहिनो॥

Ājānīyāva jātiyā, sindhavā sīghavāhino.

४७.

47.

‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, इल्‍लियाचापधारिभि ⁷⁵।

‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, illiyācāpadhāribhi ⁷⁶;

ते पुत्त पटिपज्‍जस्सु, रज्‍जं निय्यादयामि ते॥

Te putta paṭipajjassu, rajjaṃ niyyādayāmi te.

४८.

48.

‘‘अज्‍जेव पब्बजिस्सामि, को जञ्‍ञा मरणं सुवे।

‘‘Ajjeva pabbajissāmi, ko jaññā maraṇaṃ suve;

माहं काकोव दुम्मेधो, कामानं वसमन्वगं॥

Māhaṃ kākova dummedho, kāmānaṃ vasamanvagaṃ.

४९.

49.

‘‘सट्ठि रथसहस्सानि, सन्‍नद्धा उस्सितद्धजा।

‘‘Saṭṭhi rathasahassāni, sannaddhā ussitaddhajā;

दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥

Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.

५०.

50.

‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।

‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;

ते पुत्त पटिपज्‍जस्सु, रज्‍जं निय्यादयामि ते॥

Te putta paṭipajjassu, rajjaṃ niyyādayāmi te.

५१.

51.

‘‘अज्‍जेव पब्बजिस्सामि, को जञ्‍ञा मरणं सुवे।

‘‘Ajjeva pabbajissāmi, ko jaññā maraṇaṃ suve;

माहं काकोव दुम्मेधो, कामानं वसमन्वगं॥

Māhaṃ kākova dummedho, kāmānaṃ vasamanvagaṃ.

५२.

52.

‘‘सट्ठि धेनुसहस्सानि, रोहञ्‍ञा पुङ्गवूसभा।

‘‘Saṭṭhi dhenusahassāni, rohaññā puṅgavūsabhā;

ता पुत्त पटिपज्‍जस्सु, रज्‍जं निय्यादयामि ते॥

Tā putta paṭipajjassu, rajjaṃ niyyādayāmi te.

५३.

53.

‘‘अज्‍जेव पब्बजिस्सामि, को जञ्‍ञा मरणं सुवे।

‘‘Ajjeva pabbajissāmi, ko jaññā maraṇaṃ suve;

माहं काकोव दुम्मेधो, कामानं वसमन्वगं॥

Māhaṃ kākova dummedho, kāmānaṃ vasamanvagaṃ.

५४.

54.

‘‘सोळसित्थिसहस्सानि , सब्बालङ्कारभूसिता।

‘‘Soḷasitthisahassāni , sabbālaṅkārabhūsitā;

विचित्रवत्थाभरणा, आमुत्तमणिकुण्डला।

Vicitravatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā;

ता पुत्त पटिपज्‍जस्सु, रज्‍जं निय्यादयामि ते॥

Tā putta paṭipajjassu, rajjaṃ niyyādayāmi te.

५५.

55.

‘‘अज्‍जेव पब्बजिस्सामि, को जञ्‍ञा मरणं सुवे।

‘‘Ajjeva pabbajissāmi, ko jaññā maraṇaṃ suve;

माहं काकोव दुम्मेधो, कामानं वसमन्वगं’’॥

Māhaṃ kākova dummedho, kāmānaṃ vasamanvagaṃ’’.

५६.

56.

‘‘दहरस्सेव मे तात, माता मताति मे सुतं।

‘‘Daharasseva me tāta, mātā matāti me sutaṃ;

तया विना अहं तात, जीवितुम्पि न उस्सहे॥

Tayā vinā ahaṃ tāta, jīvitumpi na ussahe.

५७.

57.

‘‘यथा आरञ्‍ञकं नागं, पोतो अन्वेति पच्छतो।

‘‘Yathā āraññakaṃ nāgaṃ, poto anveti pacchato;

जेस्सन्तं गिरिदुग्गेसु, समेसु विसमेसु च॥

Jessantaṃ giriduggesu, samesu visamesu ca.

५८.

58.

‘‘एवं तं अनुगच्छामि, पुत्तमादाय ⁷⁷ पच्छतो।

‘‘Evaṃ taṃ anugacchāmi, puttamādāya ⁷⁸ pacchato;

सुभरो ते भविस्सामि, न ते हेस्सामि दुब्भरो’’॥

Subharo te bhavissāmi, na te hessāmi dubbharo’’.

५९.

59.

‘‘यथा सामुद्दिकं नावं, वाणिजानं धनेसिनं।

‘‘Yathā sāmuddikaṃ nāvaṃ, vāṇijānaṃ dhanesinaṃ;

वोहारो तत्थ गण्हेय्य, वाणिजा ब्यसनी ⁷⁹ सिया॥

Vohāro tattha gaṇheyya, vāṇijā byasanī ⁸⁰ siyā.

६०.

60.

‘‘एवमेवायं पुत्तकलि ⁸¹, अन्तरायकरो मम ⁸²।

‘‘Evamevāyaṃ puttakali ⁸³, antarāyakaro mama ⁸⁴;

इमं कुमारं पापेथ, पासादं रतिवड्ढनं॥

Imaṃ kumāraṃ pāpetha, pāsādaṃ rativaḍḍhanaṃ.

६१.

61.

‘‘तत्थ कम्बुसहत्थायो, यथा सक्‍कंव अच्छरा।

‘‘Tattha kambusahatthāyo, yathā sakkaṃva accharā;

ता नं तत्थ रमेस्सन्ति ⁸⁵, ताहि चेसो ⁸⁶ रमिस्सति॥

Tā naṃ tattha ramessanti ⁸⁷, tāhi ceso ⁸⁸ ramissati.

६२.

62.

‘‘ततो कुमारं पापेसुं, पासादं रतिवड्ढनं।

‘‘Tato kumāraṃ pāpesuṃ, pāsādaṃ rativaḍḍhanaṃ;

तं दिस्वा अवचुं कञ्‍ञा, दीघावुं रट्ठवड्ढनं॥

Taṃ disvā avacuṃ kaññā, dīghāvuṃ raṭṭhavaḍḍhanaṃ.

६३.

63.

‘‘देवता नुसि गन्धब्बो, अदु ⁸⁹ सक्‍को पुरिन्ददो।

‘‘Devatā nusi gandhabbo, adu ⁹⁰ sakko purindado;

को वा त्वं कस्स वा पुत्तो, कथं जानेमु तं मयं’’॥

Ko vā tvaṃ kassa vā putto, kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ’’.

६४.

64.

‘‘नम्हि देवो न गन्धब्बो, नापि ⁹¹ सक्‍को पुरिन्ददो।

‘‘Namhi devo na gandhabbo, nāpi ⁹² sakko purindado;

कासिरञ्‍ञो अहं पुत्तो, दीघावु रट्ठवड्ढनो।

Kāsirañño ahaṃ putto, dīghāvu raṭṭhavaḍḍhano;

ममं ⁹³ भरथ भद्दं वो ⁹⁴, अहं भत्ता भवामि वो’’॥

Mamaṃ ⁹⁵ bharatha bhaddaṃ vo ⁹⁶, ahaṃ bhattā bhavāmi vo’’.

६५.

65.

‘‘तं तत्थ अवचुं कञ्‍ञा, दीघावुं रट्ठवड्ढनं।

‘‘Taṃ tattha avacuṃ kaññā, dīghāvuṃ raṭṭhavaḍḍhanaṃ;

‘कुहिं राजा अनुप्पत्तो, इतो राजा कुहिं गतो’’’॥

‘Kuhiṃ rājā anuppatto, ito rājā kuhiṃ gato’’’.

६६.

66.

‘‘पङ्कं राजा अतिक्‍कन्तो, थले राजा पतिट्ठितो।

‘‘Paṅkaṃ rājā atikkanto, thale rājā patiṭṭhito;

अकण्टकं अगहनं, पटिपन्‍नो महापथं॥

Akaṇṭakaṃ agahanaṃ, paṭipanno mahāpathaṃ.

६७.

67.

‘‘अहञ्‍च पटिपन्‍नोस्मि, मग्गं दुग्गतिगामिनं।

‘‘Ahañca paṭipannosmi, maggaṃ duggatigāminaṃ;

सकण्टकं सगहनं, येन गच्छन्ति दुग्गतिं’’॥

Sakaṇṭakaṃ sagahanaṃ, yena gacchanti duggatiṃ’’.

६८.

68.

‘‘तस्स ते स्वागतं राज, सीहस्सेव गिरिब्बजं।

‘‘Tassa te svāgataṃ rāja, sīhasseva giribbajaṃ;

अनुसास महाराज, त्वं नो सब्बासमिस्सरो’’ति॥

Anusāsa mahārāja, tvaṃ no sabbāsamissaro’’ti.

सोणकजातकं पठमं।

Soṇakajātakaṃ paṭhamaṃ.

Next: ५३०. संकिच्‍चजातकं • 530. Saṃkiccajātakaṃ

Footnotes:

1. दट्ठु (सी॰ पी॰)

2. daṭṭhu (sī. pī.)

3. दट्ठु (सी॰ पी॰)

4. daṭṭhu (sī. pī.)

5. अहं सोणकमक्खिस्सं (सी॰ पी॰), अहं ते सोणकमक्खिस्सं (स्या॰)

6. ahaṃ soṇakamakkhissaṃ (sī. pī.), ahaṃ te soṇakamakkhissaṃ (syā.)

7. कतरस्मिं (सी॰ स्या॰ पी॰)

8. katarasmiṃ (sī. syā. pī.)

9. कत्थ ते सोणको दिट्ठो (सी॰ पी॰)

10. kattha te soṇako diṭṭho (sī. pī.)

11. मूलस्मिं (सी॰ पी॰), मूलस्मि (स्या॰)

12. अनुपादिनो (स्या॰), अनुपादानो (पी॰)

13. mūlasmiṃ (sī. pī.), mūlasmi (syā.)

14. anupādino (syā.), anupādāno (pī.)

15. फुसयं (क॰)

16. phusayaṃ (ka.)

17. योध (सी॰ स्या॰)

18. निराकत्वा (?)

19. yodha (sī. syā.)

20. nirākatvā (?)

21. सुखा सेय्या (पी॰), सुखसेय्यो (क॰)

22. sukhā seyyā (pī.), sukhaseyyo (ka.)

23. न कुम्भे न कळोपिया (स्या॰ पी॰)

24. na kumbhe na kaḷopiyā (syā. pī.)

25. अनवज्‍जो पिण्डा (पी॰)

26. anavajjo piṇḍā (pī.)

27. चतुत्थं (पी॰)

28. catutthaṃ (pī.)

29. पञ्‍चमं (पी॰)

30. pañcamaṃ (pī.)

31. छट्ठं (पी॰)

32. chaṭṭhaṃ (pī.)

33. विलुप्पमानम्हि (क॰)

34. अहारथ (सी॰ स्या॰)

35. viluppamānamhi (ka.)

36. ahāratha (sī. syā.)

37. सत्तमं (पी॰)

38. sattamaṃ (pī.)

39. अट्ठमं (पी॰)

40. aṭṭhamaṃ (pī.)

41. बहूनि समणभद्रानि (सी॰), बहूपि भद्रका एते (पी॰)

42. bahūni samaṇabhadrāni (sī.), bahūpi bhadrakā ete (pī.)

43. कामेसु गिद्धा (सी॰ पी॰)

44. kāmesu giddhā (sī. pī.)

45. पहत्वान (सी॰ पी॰)

46. pahatvāna (sī. pī.)

47. पिधेकच्‍चे (सी॰ पी॰)

48. pidhekacce (sī. pī.)

49. भागिरसोदकं (सी॰ स्या॰ पी॰ क॰)

50. bhāgirasodakaṃ (sī. syā. pī. ka.)

51. पलेत्वा (क॰)

52. paletvā (ka.)

53. तंव (पी॰)

54. taṃva (pī.)

55. अज्झगाहयि (पी॰)

56. ajjhagāhayi (pī.)

57. उप्पतित्वा (सी॰ स्या॰), उदापत्वा (पी॰)

58. uppatitvā (sī. syā.), udāpatvā (pī.)

59. न अज्झगञ्छि (सी॰), न अज्झगच्छि (पी॰)

60. na ajjhagañchi (sī.), na ajjhagacchi (pī.)

61. विपक्खिनं (सी॰ पी॰), विपक्खिकं (स्या॰)

62. vipakkhinaṃ (sī. pī.), vipakkhikaṃ (syā.)

63. काकपञ्‍ञाय (सी॰ स्या॰ पी॰)

64. kākapaññāya (sī. syā. pī.)

65. दासो अय्यस्स (सी॰), दासो अयिरस्स (पी॰)

66. dāso ayyassa (sī.), dāso ayirassa (pī.)

67. सोणको’मितबुद्धिमा (?)

68. soṇako’mitabuddhimā (?)

69. सूता वेय्यत्तिमागता (सी॰ स्या॰ पी॰)

70. sūtā veyyattimāgatā (sī. syā. pī.)

71. वसमन्‍नगा (पी॰)

72. vasamannagā (pī.)

73. वसमन्‍नगा (पी॰)

74. vasamannagā (pī.)

75. इन्दियाचापधारिभि (क॰)

76. indiyācāpadhāribhi (ka.)

77. पत्तमादाय (पी॰)

78. pattamādāya (pī.)

79. ब्यसनं (क॰)

80. byasanaṃ (ka.)

81. पुत्तक (स्या॰)

82. ममं (पी॰)

83. puttaka (syā.)

84. mamaṃ (pī.)

85. रमिस्सन्ति (स्या॰ क॰)

86. मेसो (पी॰)

87. ramissanti (syā. ka.)

88. meso (pī.)

89. आदु (सी॰ पी॰)

90. ādu (sī. pī.)

91. नम्हि (क॰)

92. namhi (ka.)

93. मम (पी॰)

94. भद्दन्ते (क॰)

95. mama (pī.)

96. bhaddante (ka.)

Related texts:

अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५२९] १. सोणकजातकवण्णना • [529] 1. Soṇakajātakavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact