Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เถรคาถาปาฬิ • Theragāthāpāḷi

๑๓. เตรสนิปาโต

13. Terasanipāto

๑. โสณโกฬิวิสเตฺถรคาถา

1. Soṇakoḷivisattheragāthā

๖๓๒.

632.

‘‘ยาหุ รเฎฺฐ สมุกฺกโฎฺฐ, รโญฺญ องฺคสฺส ปทฺธคู ¹;

‘‘Yāhu raṭṭhe samukkaṭṭho, rañño aṅgassa paddhagū ²;

สฺวาชฺช ธเมฺมสุ อุกฺกโฎฺฐ, โสโณ ทุกฺขสฺส ปารคูฯ

Svājja dhammesu ukkaṭṭho, soṇo dukkhassa pāragū.

๖๓๓.

633.

‘‘ปญฺจ ฉิเนฺท ปญฺจ ชเห, ปญฺจ จุตฺตริ ภาวเย;

‘‘Pañca chinde pañca jahe, pañca cuttari bhāvaye;

ปญฺจสงฺคาติโค ภิกฺขุ, โอฆติโณฺณติ วุจฺจติฯ

Pañcasaṅgātigo bhikkhu, oghatiṇṇoti vuccati.

๖๓๔.

634.

‘‘อุนฺนฬสฺส ปมตฺตสฺส, พาหิราสสฺส ³ ภิกฺขุโน;

‘‘Unnaḷassa pamattassa, bāhirāsassa ⁴ bhikkhuno;

สีลํ สมาธิ ปญฺญา จ, ปาริปูริํ น คจฺฉติฯ

Sīlaṃ samādhi paññā ca, pāripūriṃ na gacchati.

๖๓๕.

635.

‘‘ยญฺหิ กิจฺจํ อปวิทฺธํ ⁵, อกิจฺจํ ปน กรียติ;

‘‘Yañhi kiccaṃ apaviddhaṃ ⁶, akiccaṃ pana karīyati;

อุนฺนฬานํ ปมตฺตานํ, เตสํ วฑฺฒนฺติ อาสวาฯ

Unnaḷānaṃ pamattānaṃ, tesaṃ vaḍḍhanti āsavā.

๖๓๖.

636.

‘‘เยสญฺจ สุสมารทฺธา, นิจฺจํ กายคตา สติ;

‘‘Yesañca susamāraddhā, niccaṃ kāyagatā sati;

อกิจฺจํ เต น เสวนฺติ, กิเจฺจ สาตจฺจการิโน;

Akiccaṃ te na sevanti, kicce sātaccakārino;

สตานํ สมฺปชานานํ, อตฺถํ คจฺฉนฺติ อาสวาฯ

Satānaṃ sampajānānaṃ, atthaṃ gacchanti āsavā.

๖๓๗.

637.

‘‘อุชุมคฺคมฺหิ อกฺขาเต, คจฺฉถ มา นิวตฺตถ;

‘‘Ujumaggamhi akkhāte, gacchatha mā nivattatha;

อตฺตนา โจทยตฺตานํ, นิพฺพานมภิหารเยฯ

Attanā codayattānaṃ, nibbānamabhihāraye.

๖๓๘.

638.

‘‘อจฺจารทฺธมฺหิ วีริยมฺหิ, สตฺถา โลเก อนุตฺตโร;

‘‘Accāraddhamhi vīriyamhi, satthā loke anuttaro;

วีโณปมํ กริตฺวา เม, ธมฺมํ เทเสสิ จกฺขุมา;

Vīṇopamaṃ karitvā me, dhammaṃ desesi cakkhumā;

ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา, วิหาสิํ สาสเน รโตฯ

Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, vihāsiṃ sāsane rato.

๖๓๙.

639.

‘‘สมถํ ปฎิปาเทสิํ, อุตฺตมตฺถสฺส ปตฺติยา;

‘‘Samathaṃ paṭipādesiṃ, uttamatthassa pattiyā;

ติโสฺส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

๖๔๐.

640.

‘‘เนกฺขเมฺม ⁷ อธิมุตฺตสฺส, ปวิเวกญฺจ เจตโส;

‘‘Nekkhamme ⁸ adhimuttassa, pavivekañca cetaso;

อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺตสฺส ⁹, อุปาทานกฺขยสฺส จฯ

Abyāpajjhādhimuttassa ¹⁰, upādānakkhayassa ca.

๖๔๑.

641.

‘‘ตณฺหกฺขยาธิมุตฺตสฺส, อสโมฺมหญฺจ เจตโส;

‘‘Taṇhakkhayādhimuttassa, asammohañca cetaso;

ทิสฺวา อายตนุปฺปาทํ, สมฺมา จิตฺตํ วิมุจฺจติฯ

Disvā āyatanuppādaṃ, sammā cittaṃ vimuccati.

๖๔๒.

642.

‘‘ตสฺส สมฺมา วิมุตฺตสฺส, สนฺตจิตฺตสฺส ภิกฺขุโน;

‘‘Tassa sammā vimuttassa, santacittassa bhikkhuno;

กตสฺส ปฎิจโย นตฺถิ, กรณียํ น วิชฺชติฯ

Katassa paṭicayo natthi, karaṇīyaṃ na vijjati.

๖๔๓.

643.

‘‘เสโล ยถา เอกฆโน ¹¹, วาเตน น สมีรติ;

‘‘Selo yathā ekaghano ¹², vātena na samīrati;

เอวํ รูปา รสา สทฺทา, คนฺธา ผสฺสา จ เกวลาฯ

Evaṃ rūpā rasā saddā, gandhā phassā ca kevalā.

๖๔๔.

644.

‘‘อิฎฺฐา ธมฺมา อนิฎฺฐา จ, นปฺปเวเธนฺติ ตาทิโน;

‘‘Iṭṭhā dhammā aniṭṭhā ca, nappavedhenti tādino;

ฐิตํ จิตฺตํ วิสญฺญุตฺตํ, วยญฺจสฺสานุปสฺสตี’’ติฯ

Ṭhitaṃ cittaṃ visaññuttaṃ, vayañcassānupassatī’’ti.

… โสโณ โกฬิวิโส เถโร…ฯ

… Soṇo koḷiviso thero….

เตรสนิปาโต นิฎฺฐิโตฯ

Terasanipāto niṭṭhito.

ตตฺรุทฺทานํ –

Tatruddānaṃ –

โสโณ โกฬิวิโส เถโร, เอโกเยว มหิทฺธิโก;

Soṇo koḷiviso thero, ekoyeva mahiddhiko;

เตรสมฺหิ นิปาตมฺหิ, คาถาโย เจตฺถ เตรสาติฯ

Terasamhi nipātamhi, gāthāyo cettha terasāti.

Next: ๑๔. จุทฺทสกนิปาโต • 14. Cuddasakanipāto

Footnotes:

1. ปตฺถคู (สฺยา.), ปฎฺฐคู (ก.)

2. patthagū (syā.), paṭṭhagū (ka.)

3. พาหิราสยสฺส (ก.)

4. bāhirāsayassa (ka.)

5. ตทปวิทฺธํ (สี. สฺยา.)

6. tadapaviddhaṃ (sī. syā.)

7. นิกฺขเม (ก.), เนกฺขมฺมํ (มหาว. ๒๔๔; อ. นิ. ๖.๕๕)

8. nikkhame (ka.), nekkhammaṃ (mahāva. 244; a. ni. 6.55)

9. อพฺยาปชฺฌาธิมฺหตฺตสฺส (ก.)

10. abyāpajjhādhimhattassa (ka.)

11. เอกฆโน (ก.)

12. ekaghano (ka.)

Related texts:

อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / เถรคาถา-อฎฺฐกถา • Theragāthā-aṭṭhakathā / ๑. โสณโกฬิวิสเตฺถรคาถาวณฺณนา • 1. Soṇakoḷivisattheragāthāvaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact