| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
5. චම්‌මක්‌ඛන්‌ධකං
5. Cammakkhandhakaṃ
සොණකොළිවිසවත්‌ථුකථා
Soṇakoḷivisavatthukathā
242. චම්‌මක්‌ඛන්‌ධකෙ – ඉස්‌සරියාධිපච්‌චන්‌ති ඉස්‌සරභාවෙන ච අධිපතිභාවෙන ච සමන්‌නාගතං. රජ්‌ජන්‌ති රාජභාවං, රඤ්‌ඤා කත්‌තබ්‌බකිච්‌චං වා. සොණො නාම කොළිවිසොති එත්‌ථ සොණොති තස්‌ස නාමං; කොළිවිසොති ගොත්‌තං. පාදතලෙසු ලොමානීති රත්‌තෙසු පාදතලෙසු සුඛුමානි අඤ්‌ජනවණ්‌ණානි කම්‌මචිත්‌තීකතානි ලොමානි ජාතානි හොන්‌ති. සො කිර පුබ්‌බෙ අසීතිසහස්‌සානං පුරිසානං ජෙට්‌ඨපුරිසො හුත්‌වා තෙහි සද්‌ධිං පච්‌චෙකබුද්‌ධස්‌ස වසනට්‌ඨානෙ පණ්‌ණසාලං කත්‌වා අත්‌තනො සස්‌සිරිකං උණ්‌ණපාවාරකං පච්‌චෙකබුද්‌ධස්‌ස පාදෙහි අක්‌කමනට්‌ඨානෙ පාදපුඤ්‌ඡනිකං කත්‌වා ඨපෙසි. තෙමාසං පන සබ්‌බෙව පච්‌චෙකබුද්‌ධං උපට්‌ඨහිංසු. අයං තස්‌ස ච තෙසඤ්‌ච අසීතියා ගාමිකසහස්‌සානං පුබ්‌බයොගො.
242. Cammakkhandhake – issariyādhipaccanti issarabhāvena ca adhipatibhāvena ca samannāgataṃ. Rajjanti rājabhāvaṃ, raññā kattabbakiccaṃ vā. Soṇo nāma koḷivisoti ettha soṇoti tassa nāmaṃ; koḷivisoti gottaṃ. Pādatalesu lomānīti rattesu pādatalesu sukhumāni añjanavaṇṇāni kammacittīkatāni lomāni jātāni honti. So kira pubbe asītisahassānaṃ purisānaṃ jeṭṭhapuriso hutvā tehi saddhiṃ paccekabuddhassa vasanaṭṭhāne paṇṇasālaṃ katvā attano sassirikaṃ uṇṇapāvārakaṃ paccekabuddhassa pādehi akkamanaṭṭhāne pādapuñchanikaṃ katvā ṭhapesi. Temāsaṃ pana sabbeva paccekabuddhaṃ upaṭṭhahiṃsu. Ayaṃ tassa ca tesañca asītiyā gāmikasahassānaṃ pubbayogo.
අසීතිගාමිකසහස්‌සානීති තෙසු ගාමෙසු වසන්‌තානං කුලපුත්‌තානං අසීතිසහස්‌සානි. කෙනචිදෙව කරණීයෙනාති කෙනචි කරණීයෙන විය; න පනස්‌ස කිඤ්‌චි කරණීයං අත්‌ථි අඤ්‌ඤත්‍ර තස්‌ස දස්‌සනා. රාජා කිර තානිපි අසීතිකුලපුත්‌තසහස්‌සානි සන්‌නිපාතාපෙන්‌තො ‘‘එවං අපරිසඞ්‌කන්‌තො සොණො ආගමිස්‌සතී’’ති සන්‌නිපාතාපෙසි. දිට්‌ඨධම්‌මිකෙ අත්‌ථෙති ‘‘කසිවණිජ්‌ජාදීනි ධම්‌මෙන කත්‌තබ්‌බානි, මාතාපිතරො ධම්‌මෙන පොසිතබ්‌බා’’ති එවමාදිනා නයෙන ඉධලොකහිතෙ අත්‌ථෙ අනුසාසිත්‌වා. සො නො භගවාති සො අම්‌හාකං භගවා තුම්‌හෙ සම්‌පරායිකෙ අත්‌ථෙ අනුසාසිස්‌සතීති අත්‌ථො.
Asītigāmikasahassānīti tesu gāmesu vasantānaṃ kulaputtānaṃ asītisahassāni. Kenacideva karaṇīyenāti kenaci karaṇīyena viya; na panassa kiñci karaṇīyaṃ atthi aññatra tassa dassanā. Rājā kira tānipi asītikulaputtasahassāni sannipātāpento ‘‘evaṃ aparisaṅkanto soṇo āgamissatī’’ti sannipātāpesi. Diṭṭhadhammike attheti ‘‘kasivaṇijjādīni dhammena kattabbāni, mātāpitaro dhammena positabbā’’ti evamādinā nayena idhalokahite atthe anusāsitvā. So no bhagavāti so amhākaṃ bhagavā tumhe samparāyike atthe anusāsissatīti attho.
භගවන්‌තං පටිවෙදෙමීති භගවන්‌තං ජානාපෙමි. පාටිකාය නිමුජ්‌ජිත්‌වාති සොපානස්‌ස හෙට්‌ඨා අඩ්‌ඪචන්‌දපාසාණෙ නිමුජ්‌ජිත්‌වා. යස්‌ස දානි භන්‌තෙ භගවා කාලං මඤ්‌ඤතීති යස්‌ස තෙසං හිතකිරියත්‌ථස්‌ස භගවා කාලං ජානාති. විහාරපච්‌ඡායායන්‌ති විහාරපච්‌චන්‌තෙ ඡායායං. සමන්‌නාහරන්‌තීති පසාදවසෙන පුනප්‌පුනං මනසි කරොන්‌ති. භිය්‍යොසොමත්‌තායාති භිය්‍යොසොමත්‌තාය පුන විසිට්‌ඨතරං දස්‌සෙහීති අත්‌ථො. අන්‌තරධායතීති අදස්‌සනං හොති.
Bhagavantaṃ paṭivedemīti bhagavantaṃ jānāpemi. Pāṭikāya nimujjitvāti sopānassa heṭṭhā aḍḍhacandapāsāṇe nimujjitvā. Yassa dāni bhante bhagavā kālaṃ maññatīti yassa tesaṃ hitakiriyatthassa bhagavā kālaṃ jānāti. Vihārapacchāyāyanti vihārapaccante chāyāyaṃ. Samannāharantīti pasādavasena punappunaṃ manasi karonti. Bhiyyosomattāyāti bhiyyosomattāya puna visiṭṭhataraṃ dassehīti attho. Antaradhāyatīti adassanaṃ hoti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 147. සොණකොළිවිසවත්‌ථු • 147. Soṇakoḷivisavatthu
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / සොණකොළිවිසවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Soṇakoḷivisavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / සොණකොළිවිසවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Soṇakoḷivisavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / සොණකොළිවිසකථාදිවණ්‌ණනා • Soṇakoḷivisakathādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 147. සොණකොළිවිසවත්‌ථුකථා • 147. Soṇakoḷivisavatthukathā
