| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೩೯. ಅವಟಫಲವಗ್ಗೋ
39. Avaṭaphalavaggo
೯. ಸೋಣಕೋಟಿವೀಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
9. Soṇakoṭivīsattheraapadānavaṇṇanā
ನವಮಾಪದಾನೇ ಪನ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ಪಾವಚನೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಕೋಟಿವೀಸತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಹಾವಿಭವೇ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಹುತ್ವಾ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಗವತೋ ಚಙ್ಕಮನಟ್ಠಾನೇ ಸುಧಾಯ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಏಕಞ್ಚ ಲೇಣಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಾನಾವಿರಾಗವತ್ಥೇಹಿ ಲೇಣಭೂಮಿಯಾ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ವಿತಾನಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ। ಸತ್ಥಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕರಿತ್ವಾ ವಸನ್ತಂ ಏಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ತೇಮಾಸಂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ವುಟ್ಠವಸ್ಸೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಗನ್ಧಮಾದನಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ। ಸೋಪಿ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯಾವಜೀವಂ ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಚಮ್ಪಾನಗರೇ ಅಗ್ಗಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ। ತಸ್ಸ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಮಹಾಭೋಗಕ್ಖನ್ಧೋ ಅಭಿವಡ್ಢಿ। ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮನದಿವಸೇ ಸಕಲನಗರೇ ಮಹಾಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕರತ್ತಕಮ್ಬಲಪರಿಚ್ಚಾಗೇನ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸುಖುಮಾಲತರೋ ಚ ಅತ್ತಭಾವೋ ಅಹೋಸಿ, ತೇನಸ್ಸ ಸೋಣೋತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಸೋ ಮಹತಾ ಪರಿವಾರೇನ ಅಭಿವಡ್ಢಿ। ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದತಲಾನಿ ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ತೇಸಂ ಸತವಾರಂ ವಿಹತಕಪ್ಪಾಸಂ ವಿಯ ಮುದುಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಅಹೋಸಿ। ಪಾದತಲೇಸು ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾವಟ್ಟವಣ್ಣಲೋಮಾನಿ ಜಾಯಿಂಸು। ವಯಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಿಣ್ಣಂ ಉತೂನಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕೇ ತಯೋ ಪಾಸಾದೇ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ನಾಟಕಿತ್ಥಿಯೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಸುಂ। ಸೋ ತತ್ಥ ಮಹತಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ದೇವಕುಮಾರೋ ವಿಯ ಪಟಿವಸತಿ।
Navamāpadāne pana vipassino pāvacanetiādikaṃ āyasmato soṇassa koṭivīsattherassa apadānaṃ. Ayampi thero purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle mahāvibhave seṭṭhikule nibbatto vuddhippatto seṭṭhi hutvā upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā satthu dhammadesanaṃ sutvā pasannamānaso bhagavato caṅkamanaṭṭhāne sudhāya parikammaṃ kāretvā ekañca leṇaṃ kāretvā nānāvirāgavatthehi leṇabhūmiyā santharitvā upari vitānañca katvā cātuddisassa saṅghassa niyyādetvā sattāhaṃ mahādānaṃ datvā paṇidhānaṃ akāsi. Satthā anumodanaṃ akāsi. So tena kusalakammena devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ kappe parinibbute kassapadasabale anuppanne amhākaṃ bhagavati bārāṇasiyaṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto gaṅgātīre paṇṇasālaṃ karitvā vasantaṃ ekaṃ paccekabuddhaṃ temāsaṃ catūhi paccayehi sakkaccaṃ upaṭṭhahi. Paccekabuddho vuṭṭhavasso paripuṇṇaparikkhāro gandhamādanameva agamāsi. Sopi kulaputto yāvajīvaṃ tattha puññāni katvā tato cavitvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ bhagavato kāle campānagare aggaseṭṭhissa gehe paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa paṭisandhiggahaṇakālato paṭṭhāya seṭṭhissa mahābhogakkhandho abhivaḍḍhi. Tassa mātukucchito nikkhamanadivase sakalanagare mahālābhasakkārasammāno ahosi, tassa pubbe paccekabuddhassa satasahassagghanikarattakambalapariccāgena suvaṇṇavaṇṇo sukhumālataro ca attabhāvo ahosi, tenassa soṇoti nāmaṃ akaṃsu. So mahatā parivārena abhivaḍḍhi. Tassa hatthapādatalāni bandhujīvakapupphavaṇṇāni ahesuṃ, tesaṃ satavāraṃ vihatakappāsaṃ viya mudusamphasso ahosi. Pādatalesu maṇikuṇḍalāvaṭṭavaṇṇalomāni jāyiṃsu. Vayappattassa tassa tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavike tayo pāsāde kārāpetvā nāṭakitthiyo upaṭṭhāpesuṃ. So tattha mahatiṃ sampattiṃ anubhavanto devakumāro viya paṭivasati.
ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೇ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಞ್ಞಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪಿತೋ ತೇಹಿ ಅಸೀತಿಯಾ ಗಾಮಿಕಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಗಹಂ ಆಗತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜನಸಂಸಗ್ಗಪರಿಹರಣತ್ಥಂ ಸೀತವನೇ ವಿಹಾಸಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ವಸನ್ತೋ ‘‘ಮಮ ಸರೀರಂ ಸುಖುಮಾಲಂ, ನ ಚ ಸಕ್ಕಾ ಸುಖೇನೇವ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ, ಕಾಯಂ ಕಿಲಮೇತ್ವಾಪಿ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಠಾನಚಙ್ಕಮಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ಪಾದತಲೇಸು ಫೋಟೇಸು ಉಟ್ಠಿತೇಸುಪಿ ವೇದನಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ದಳ್ಹಂ ವೀರಿಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯತಾಯ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಏವಂ ಅಹಂ ವಾಯಮನ್ತೋಪಿ ಮಗ್ಗಫಲಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ, ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಭೋಗೇ ಚ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಅಥ ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ವೀಣೋಪಮೋವಾದೇನ (ಮಹಾವ॰ ೨೪೩) ಓವದಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸಮತಾಯೋಜನವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಂ ಗತೋ। ಸೋಣೋಪಿ ಖೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಾ ಓವಾದಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸಮತಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ।
Atha amhākaṃ bhagavati sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakke rājagahaṃ upanissāya viharante bimbisāraraññā pakkosāpito tehi asītiyā gāmikasahassehi saddhiṃ rājagahaṃ āgato satthu santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho mātāpitaro anujānāpetvā bhagavato santike pabbajitvā laddhūpasampado satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā janasaṃsaggapariharaṇatthaṃ sītavane vihāsi. So tattha vasanto ‘‘mama sarīraṃ sukhumālaṃ, na ca sakkā sukheneva sukhaṃ adhigantuṃ, kāyaṃ kilametvāpi samaṇadhammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā ṭhānacaṅkamameva adhiṭṭhāya padhānamanuyuñjanto pādatalesu phoṭesu uṭṭhitesupi vedanaṃ ajjhupekkhitvā daḷhaṃ vīriyaṃ karonto accāraddhavīriyatāya visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto ‘‘evaṃ ahaṃ vāyamantopi maggaphalāni nibbattetuṃ na sakkomi, kiṃ me pabbajjāya, hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjāmi, puññāni ca karissāmī’’ti cintesi. Atha satthā tassa cittācāraṃ ñatvā tattha gantvā vīṇopamovādena (mahāva. 243) ovaditvā vīriyasamatāyojanavidhiṃ dassento kammaṭṭhānaṃ sodhetvā gijjhakūṭaṃ gato. Soṇopi kho satthu santikā ovādaṃ labhitvā vīriyasamataṃ yojetvā vipassanaṃ ussukkāpetvā arahatte patiṭṭhāsi.
೪೯. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ಪಾವಚನೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವಿಪಸ್ಸೀತಿ ವಿಸೇಸೇನ, ವಿವಿಧಂ ವಾ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸೀ। ಪಾವಚನೇತಿ ಪಕಾರೇನ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಪಾವಚನಂ, ಪಿಟಕತ್ತಯಂ। ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾವಚನೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಲೇಣನ್ತಿ ಲಿನನ್ತೇ ನಿಲೀಯನ್ತೇ ಏತ್ಥಾತಿ ಲೇಣಂ ವಿಹಾರಂ। ಬನ್ಧುಮಾರಾಜಧಾನಿಯಾತಿ ಬನ್ಧನ್ತಿ ಕುಲಪರಮ್ಪರಾಯ ವಸೇನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮ್ಬಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಬನ್ಧೂ, ಞಾತಕಾ। ತೇ ಏತ್ಥ ಪಟಿವಸನ್ತೀತಿ ಬನ್ಧುಮಾ, ಬನ್ಧು ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ವಾ ಬನ್ಧುಮಾ। ರಾಜೂನಂ ವಸನಟ್ಠಾನನ್ತಿ ರಾಜಧಾನೀ, ಬನ್ಧುಮಾ ಚ ಸಾ ರಾಜಧಾನೀ ಚೇತಿ ಬನ್ಧುಮಾರಾಜಧಾನೀ, ತಸ್ಸಾ ಬನ್ಧುಮಾರಾಜಧಾನಿಯಾ, ಲೇಣಂ ಮಯಾ ಕತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
49. So arahā hutvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento vipassino pāvacanetiādimāha. Tattha vipassīti visesena, vividhaṃ vā passatīti vipassī. Pāvacaneti pakārena vuccatīti pāvacanaṃ, piṭakattayaṃ. Tassa vipassino tasmiṃ pāvacaneti attho. Leṇanti linante nilīyante etthāti leṇaṃ vihāraṃ. Bandhumārājadhāniyāti bandhanti kulaparamparāya vasena aññamaññaṃ sambajjhantīti bandhū, ñātakā. Te ettha paṭivasantīti bandhumā, bandhu assa atthīti vā bandhumā. Rājūnaṃ vasanaṭṭhānanti rājadhānī, bandhumā ca sā rājadhānī ceti bandhumārājadhānī, tassā bandhumārājadhāniyā, leṇaṃ mayā katanti sambandho. Sesamettha uttānatthamevāti.
ಸೋಣಕೋಟಿವೀಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Soṇakoṭivīsattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೯. ಸೋಣಕೋಟಿವೀಸತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 9. Soṇakoṭivīsattheraapadānaṃ
