| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
੩੯. ਅવਟਫਲવਗ੍ਗੋ
39. Avaṭaphalavaggo
੯. ਸੋਣਕੋਟਿવੀਸਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
9. Soṇakoṭivīsattheraapadānavaṇṇanā
ਨવਮਾਪਦਾਨੇ ਪਨ વਿਪਸ੍ਸਿਨੋ ਪਾવਚਨੇਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਣਸ੍ਸ ਕੋਟਿવੀਸਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਥੇਰੋ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਮਹਾવਿਭવੇ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ વੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਭਗવਤੋ ਚਙ੍ਕਮਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਧਾਯ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਞ੍ਚ ਲੇਣਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਨਾਨਾવਿਰਾਗવਤ੍ਥੇਹਿ ਲੇਣਭੂਮਿਯਾ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿ વਿਤਾਨਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਪਣਿਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਉਭਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨੁਭવਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤਿ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਰਿਤ੍વਾ વਸਨ੍ਤਂ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਤੇਮਾਸਂ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿ। ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ વੁਟ੍ਠવਸ੍ਸੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਮੇવ ਅਗਮਾਸਿ। ਸੋਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯਾવਜੀવਂ ਤਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਤਤੋ ਚવਿਤ੍વਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਚਮ੍ਪਾਨਗਰੇ ਅਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਮਹਾਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਭਿવਡ੍ਢਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਦਿવਸੇ ਸਕਲਨਗਰੇ ਮਹਾਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ ਸੁਖੁਮਾਲਤਰੋ ਚ ਅਤ੍ਤਭਾવੋ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਸੋਣੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਸੋ ਮਹਤਾ ਪਰਿવਾਰੇਨ ਅਭਿવਡ੍ਢਿ। ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਦਤਲਾਨਿ ਬਨ੍ਧੁਜੀવਕਪੁਪ੍ਫવਣ੍ਣਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ, ਤੇਸਂ ਸਤવਾਰਂ વਿਹਤਕਪ੍ਪਾਸਂ વਿਯ ਮੁਦੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ। ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾવਟ੍ਟવਣ੍ਣਲੋਮਾਨਿ ਜਾਯਿਂਸੁ। વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਤੂਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕੇ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦੇ ਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਮਹਤਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭવਨ੍ਤੋ ਦੇવਕੁਮਾਰੋ વਿਯ ਪਟਿવਸਤਿ।
Navamāpadāne pana vipassino pāvacanetiādikaṃ āyasmato soṇassa koṭivīsattherassa apadānaṃ. Ayampi thero purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle mahāvibhave seṭṭhikule nibbatto vuddhippatto seṭṭhi hutvā upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā satthu dhammadesanaṃ sutvā pasannamānaso bhagavato caṅkamanaṭṭhāne sudhāya parikammaṃ kāretvā ekañca leṇaṃ kāretvā nānāvirāgavatthehi leṇabhūmiyā santharitvā upari vitānañca katvā cātuddisassa saṅghassa niyyādetvā sattāhaṃ mahādānaṃ datvā paṇidhānaṃ akāsi. Satthā anumodanaṃ akāsi. So tena kusalakammena devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ kappe parinibbute kassapadasabale anuppanne amhākaṃ bhagavati bārāṇasiyaṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto gaṅgātīre paṇṇasālaṃ karitvā vasantaṃ ekaṃ paccekabuddhaṃ temāsaṃ catūhi paccayehi sakkaccaṃ upaṭṭhahi. Paccekabuddho vuṭṭhavasso paripuṇṇaparikkhāro gandhamādanameva agamāsi. Sopi kulaputto yāvajīvaṃ tattha puññāni katvā tato cavitvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ bhagavato kāle campānagare aggaseṭṭhissa gehe paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa paṭisandhiggahaṇakālato paṭṭhāya seṭṭhissa mahābhogakkhandho abhivaḍḍhi. Tassa mātukucchito nikkhamanadivase sakalanagare mahālābhasakkārasammāno ahosi, tassa pubbe paccekabuddhassa satasahassagghanikarattakambalapariccāgena suvaṇṇavaṇṇo sukhumālataro ca attabhāvo ahosi, tenassa soṇoti nāmaṃ akaṃsu. So mahatā parivārena abhivaḍḍhi. Tassa hatthapādatalāni bandhujīvakapupphavaṇṇāni ahesuṃ, tesaṃ satavāraṃ vihatakappāsaṃ viya mudusamphasso ahosi. Pādatalesu maṇikuṇḍalāvaṭṭavaṇṇalomāni jāyiṃsu. Vayappattassa tassa tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavike tayo pāsāde kārāpetvā nāṭakitthiyo upaṭṭhāpesuṃ. So tattha mahatiṃ sampattiṃ anubhavanto devakumāro viya paṭivasati.
ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਿਤવਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਨ੍ਤੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਞ੍ਞਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪਿਤੋ ਤੇਹਿ ਅਸੀਤਿਯਾ ਗਾਮਿਕਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਾਜਗਹਂ ਆਗਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਨੁਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਜਨਸਂਸਗ੍ਗਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ ਸੀਤવਨੇ વਿਹਾਸਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ વਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਮ ਸਰੀਰਂ ਸੁਖੁਮਾਲਂ, ਨ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨੇવ ਸੁਖਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ, ਕਾਯਂ ਕਿਲਮੇਤ੍વਾਪਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਮੇવ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਫੋਟੇਸੁ ਉਟ੍ਠਿਤੇਸੁਪਿ વੇਦਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਦਲ਼੍ਹਂ વੀਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਤਾਯ વਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਏવਂ ਅਹਂ વਾਯਮਨ੍ਤੋਪਿ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ, ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਭੋਗੇ ਚ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વੀਣੋਪਮੋવਾਦੇਨ (ਮਹਾવ॰ ੨੪੩) ਓવਦਿਤ੍વਾ વੀਰਿਯਸਮਤਾਯੋਜਨવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਗਤੋ। ਸੋਣੋਪਿ ਖੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਓવਾਦਂ ਲਭਿਤ੍વਾ વੀਰਿਯਸਮਤਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ।
Atha amhākaṃ bhagavati sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakke rājagahaṃ upanissāya viharante bimbisāraraññā pakkosāpito tehi asītiyā gāmikasahassehi saddhiṃ rājagahaṃ āgato satthu santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho mātāpitaro anujānāpetvā bhagavato santike pabbajitvā laddhūpasampado satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā janasaṃsaggapariharaṇatthaṃ sītavane vihāsi. So tattha vasanto ‘‘mama sarīraṃ sukhumālaṃ, na ca sakkā sukheneva sukhaṃ adhigantuṃ, kāyaṃ kilametvāpi samaṇadhammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā ṭhānacaṅkamameva adhiṭṭhāya padhānamanuyuñjanto pādatalesu phoṭesu uṭṭhitesupi vedanaṃ ajjhupekkhitvā daḷhaṃ vīriyaṃ karonto accāraddhavīriyatāya visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto ‘‘evaṃ ahaṃ vāyamantopi maggaphalāni nibbattetuṃ na sakkomi, kiṃ me pabbajjāya, hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjāmi, puññāni ca karissāmī’’ti cintesi. Atha satthā tassa cittācāraṃ ñatvā tattha gantvā vīṇopamovādena (mahāva. 243) ovaditvā vīriyasamatāyojanavidhiṃ dassento kammaṭṭhānaṃ sodhetvā gijjhakūṭaṃ gato. Soṇopi kho satthu santikā ovādaṃ labhitvā vīriyasamataṃ yojetvā vipassanaṃ ussukkāpetvā arahatte patiṭṭhāsi.
੪੯. ਸੋ ਅਰਹਾ ਹੁਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਨੋ ਪਾવਚਨੇਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸੀਤਿ વਿਸੇਸੇਨ, વਿવਿਧਂ વਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸੀ। ਪਾવਚਨੇਤਿ ਪਕਾਰੇਨ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਪਾવਚਨਂ, ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਂ। ਤਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਿਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾવਚਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਲੇਣਨ੍ਤਿ ਲਿਨਨ੍ਤੇ ਨਿਲੀਯਨ੍ਤੇ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਲੇਣਂ વਿਹਾਰਂ। ਬਨ੍ਧੁਮਾਰਾਜਧਾਨਿਯਾਤਿ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕੁਲਪਰਮ੍ਪਰਾਯ વਸੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬਨ੍ਧੂ, ਞਾਤਕਾ। ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿવਸਨ੍ਤੀਤਿ ਬਨ੍ਧੁਮਾ, ਬਨ੍ਧੁ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ વਾ ਬਨ੍ਧੁਮਾ। ਰਾਜੂਨਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਚ ਸਾ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੇਤਿ ਬਨ੍ਧੁਮਾਰਾਜਧਾਨੀ, ਤਸ੍ਸਾ ਬਨ੍ਧੁਮਾਰਾਜਧਾਨਿਯਾ, ਲੇਣਂ ਮਯਾ ਕਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
49. So arahā hutvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento vipassino pāvacanetiādimāha. Tattha vipassīti visesena, vividhaṃ vā passatīti vipassī. Pāvacaneti pakārena vuccatīti pāvacanaṃ, piṭakattayaṃ. Tassa vipassino tasmiṃ pāvacaneti attho. Leṇanti linante nilīyante etthāti leṇaṃ vihāraṃ. Bandhumārājadhāniyāti bandhanti kulaparamparāya vasena aññamaññaṃ sambajjhantīti bandhū, ñātakā. Te ettha paṭivasantīti bandhumā, bandhu assa atthīti vā bandhumā. Rājūnaṃ vasanaṭṭhānanti rājadhānī, bandhumā ca sā rājadhānī ceti bandhumārājadhānī, tassā bandhumārājadhāniyā, leṇaṃ mayā katanti sambandho. Sesamettha uttānatthamevāti.
ਸੋਣਕੋਟਿવੀਸਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Soṇakoṭivīsattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਅਪਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Apadānapāḷi / ੯. ਸੋਣਕੋਟਿવੀਸਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨਂ • 9. Soṇakoṭivīsattheraapadānaṃ
