| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಸೋಣಕುಟಿಕಣ್ಣವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Soṇakuṭikaṇṇavatthukathāvaṇṇanā
೨೫೭. ಪಪತಕೇ ಪಬ್ಬತೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪವತ್ತೇ ಪಬ್ಬತೇ’’ತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿ, ಪವತ್ತನಾಮಕೇ ಪಬ್ಬತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋಣೋ ಉಪಾಸಕೋತಿಆದೀಸು (ಉದಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೬) ನಾಮೇನ ಸೋಣೋ ನಾಮ, ತೀಹಿ ಸರಣಗಮನೇಹಿ ಉಪಾಸಕತ್ತಪಟಿವೇದನೇನ ಉಪಾಸಕೋ, ಕೋಟಿಅಗ್ಘನಕಸ್ಸ ಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನಸ್ಸ ಧಾರಣೇನ ‘‘ಕೋಟಿಕಣ್ಣೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಕುಟಿಕಣ್ಣೋ’’ತಿ ಏವಂ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ, ನ ಸುಕುಮಾರಸೋಣೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಯಞ್ಹಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ಸರಣೇಸು ಚ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಪಪತಕೇ ಪಬ್ಬತೇ ಛಾಯೂದಕಸಮ್ಪನ್ನೇ ಠಾನೇ ವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಥೇರಂ ತತ್ಥ ವಸಾಪೇತ್ವಾ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಾತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।
257.Papatake pabbateti ettha ‘‘pavatte pabbate’’tipi paṭhanti, pavattanāmake pabbateti attho. Soṇo upāsakotiādīsu (udā. aṭṭha. 46) nāmena soṇo nāma, tīhi saraṇagamanehi upāsakattapaṭivedanena upāsako, koṭiagghanakassa kaṇṇapiḷandhanassa dhāraṇena ‘‘koṭikaṇṇo’’ti ca vattabbe ‘‘kuṭikaṇṇo’’ti evaṃ abhiññāto, na sukumārasoṇoti adhippāyo. Ayañhi āyasmato mahākaccānassa santike dhammaṃ sutvā sāsane abhippasanno saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhito papatake pabbate chāyūdakasampanne ṭhāne vihāraṃ kāretvā theraṃ tattha vasāpetvā catūhi paccayehi upaṭṭhāti. Tena vuttaṃ ‘‘āyasmato mahākaccānassa upaṭṭhāko hotī’’ti.
ಸೋ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಥೇರೋ ಚಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ತೇನ ಸಂವೇಗಬಹುಲೋ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಯಂ ಉಸ್ಸಾಹಜಾತೋ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಏಕದಾ ಸತ್ಥೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಾಣಿಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಉಜ್ಜೇನಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಅಟವಿಯಂ ಸತ್ಥೇ ನಿವಿಟ್ಠೇ ರತ್ತಿಯಂ ಜನಸಮ್ಬಾಧಭಯೇನ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪಕ್ಕಮ್ಮ ನಿದ್ದಂ ಉಪಗಞ್ಛಿ। ಸತ್ಥೋ ಪಚ್ಚೂಸವೇಲಾಯಂ ಉಟ್ಠಾಯ ಗತೋ, ನ ಏಕೋಪಿ ಸೋಣಂ ಪಬೋಧೇಸಿ, ಸಬ್ಬೇ ವಿಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಅಗಮಿಂಸು। ಸೋ ಪಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಕಞ್ಚಿ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಸತ್ಥೇನ ಗತಮಗ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಏಕಂ ವಟರುಕ್ಖಂ ಉಪಗಞ್ಛಿ। ತತ್ಥ ಅದ್ದಸ ಏಕಂ ಮಹಾಕಾಯಂ ವಿರೂಪದಸ್ಸನಂ ಬೀಭಚ್ಛಂ ಪುರಿಸಂ ಅಟ್ಠಿತೋ ಮುತ್ತಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಮಂಸಾನಿ ಸಯಮೇವ ಖಾದನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾನ ‘‘ಕೋಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಪೇತೋಸ್ಮಿ, ಭನ್ತೇತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ಕರೋಸೀತಿ? ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮೇನಾತಿ। ಕಿಂ ಪನ ತಂ ಕಮ್ಮನ್ತಿ? ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಭಾರುಕಚ್ಛನಗರವಾಸೀ ಕೂಟವಾಣಿಜೋ ಹುತ್ವಾ ಪರೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಖಾದಿಂ, ಸಮಣೇ ಚ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಉಪಗತೇ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮಂಸಂ ಖಾದಥಾ’’ತಿ ಅಕ್ಕೋಸಿಂ, ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಏತರಹಿ ಇಮಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಾಮೀತಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋಣೋ ಅತಿವಿಯ ಸಂವೇಗಂ ಪಟಿಲಭಿ।
So kālena kālaṃ therassa upaṭṭhānaṃ gacchati, thero cassa dhammaṃ deseti, tena saṃvegabahulo dhammacariyāyaṃ ussāhajāto viharati. So ekadā satthena saddhiṃ vāṇijjatthāya ujjeniṃ gacchanto antarāmagge aṭaviyaṃ satthe niviṭṭhe rattiyaṃ janasambādhabhayena ekamantaṃ apakkamma niddaṃ upagañchi. Sattho paccūsavelāyaṃ uṭṭhāya gato, na ekopi soṇaṃ pabodhesi, sabbe vissaritvā agamiṃsu. So pabhātāya rattiyā pabujjhitvā uṭṭhāya kañci apassanto satthena gatamaggaṃ gahetvā sīghaṃ sīghaṃ gacchanto ekaṃ vaṭarukkhaṃ upagañchi. Tattha addasa ekaṃ mahākāyaṃ virūpadassanaṃ bībhacchaṃ purisaṃ aṭṭhito muttāni attano maṃsāni sayameva khādantaṃ, disvāna ‘‘kosi tva’’nti pucchi. Petosmi, bhanteti. Kasmā evaṃ karosīti? Attano pubbakammenāti. Kiṃ pana taṃ kammanti? Ahaṃ pubbe bhārukacchanagaravāsī kūṭavāṇijo hutvā paresaṃ santakaṃ vañcetvā khādiṃ, samaṇe ca bhikkhāya upagate ‘‘tumhākaṃ maṃsaṃ khādathā’’ti akkosiṃ, tena kammena etarahi imaṃ dukkhaṃ anubhavāmīti. Taṃ sutvā soṇo ativiya saṃvegaṃ paṭilabhi.
ತತೋ ಪರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಮುಖತೋ ಪಗ್ಘರಿತಕಾಳಲೋಹಿತೇ ದ್ವೇ ಪೇತದಾರಕೇ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಪುಚ್ಛಿ, ತೇಪಿಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಕಥೇಸುಂ। ತೇ ಕಿರ ಭಾರುಕಚ್ಛನಗರೇ ದಾರಕಕಾಲೇ ಗನ್ಧವಾಣಿಜ್ಜಾಯ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಮಾತರಿ ಖೀಣಾಸವೇ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಭೋಜೇನ್ತಿಯಾ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಕಸ್ಮಾ ಸಮಣಾನಂ ದೇಸಿ, ತಯಾ ದಿನ್ನಂ ಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜನಕಸಮಣಾನಂ ಮುಖತೋ ಕಾಳಲೋಹಿತಂ ಪಗ್ಘರತೂ’’ತಿ ಅಕ್ಕೋಸಿಂಸು। ತೇ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತದಾ ಇಮಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತಿ। ತಮ್ಪಿ ಸುತ್ವಾ ಸೋಣೋ ಅತಿವಿಯ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಅಹೋಸಿ।
Tato paraṃ gacchanto mukhato paggharitakāḷalohite dve petadārake passitvā tatheva pucchi, tepissa attano kammaṃ kathesuṃ. Te kira bhārukacchanagare dārakakāle gandhavāṇijjāya jīvikaṃ kappentā attano mātari khīṇāsave nimantetvā bhojentiyā gehaṃ gantvā ‘‘amhākaṃ santakaṃ kasmā samaṇānaṃ desi, tayā dinnaṃ bhojanaṃ bhuñjanakasamaṇānaṃ mukhato kāḷalohitaṃ paggharatū’’ti akkosiṃsu. Te tena kammena niraye paccitvā tassa vipākāvasesena petayoniyaṃ nibbattitvā tadā imaṃ dukkhaṃ anubhavanti. Tampi sutvā soṇo ativiya saṃvegajāto ahosi.
ಸೋ ಉಜ್ಜೇನಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಕರಣೀಯಂ ತೀರೇತ್ವಾ ಕುರರಘರಂ ಪಚ್ಚಾಗತೋ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ಥೇರೋಪಿಸ್ಸ ಪವತ್ತಿನಿವತ್ತೀಸು ಆದೀನವಾನಿಸಂಸೇ ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಸೋ ಥೇರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಗತೋ ಸಾಯಮಾಸಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಯನಂ ಉಪಗತೋ ಥೋಕಂಯೇವ ನಿದ್ದಾಯಿತ್ವಾ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸಯನತಲೇ ನಿಸಜ್ಜ ಯಥಾಸುತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತುಂ ಆರದ್ಧೋ। ತಸ್ಸ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ ತೇ ಚ ಪೇತತ್ತಭಾವೇ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಸಂಸಾರದುಕ್ಖಂ ಅತಿವಿಯ ಭಯಾನಕಂ ಹುತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮಿ। ಸೋ ವಿಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಸರೀರಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಕತ್ವಾ ಥೇರಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಸೋಣೋ ಉಪಾಸಕೋ…ಪೇ॰… ಪಬ್ಬಾಜೇತು ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯೋ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ’’ತಿ।
So ujjeniṃ gantvā taṃ karaṇīyaṃ tīretvā kuraragharaṃ paccāgato theraṃ upasaṅkamitvā katapaṭisanthāro tamatthaṃ ārocesi. Theropissa pavattinivattīsu ādīnavānisaṃse vibhāvento dhammaṃ desesi. So theraṃ vanditvā gehaṃ gato sāyamāsaṃ bhuñjitvā sayanaṃ upagato thokaṃyeva niddāyitvā pabujjhitvā sayanatale nisajja yathāsutaṃ dhammaṃ paccavekkhituṃ āraddho. Tassa taṃ dhammaṃ paccavekkhato te ca petattabhāve anussarato saṃsāradukkhaṃ ativiya bhayānakaṃ hutvā upaṭṭhāsi, pabbajjāya cittaṃ nami. So vibhātāya rattiyā sarīrapaṭijagganaṃ katvā theraṃ upagantvā attano ajjhāsayaṃ ārocetvā pabbajjaṃ yāci. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho soṇo upāsako…pe… pabbājetu maṃ, bhante, ayyo mahākaccāno’’ti.
ತತ್ಥ ಯಥಾ ಯಥಾತಿಆದಿಪದಾನಂ ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಯೇನ ಯೇನ ಆಕಾರೇನ ಅಯ್ಯೋ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ಪಟ್ಠಪೇತಿ ವಿವರತಿ ವಿಭಜತಿ ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ ಪಕಾಸೇತಿ, ತೇನ ತೇನ ಮೇ ಉಪಪರಿಕ್ಖತೋ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಯದೇತಂ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಏಕಮ್ಪಿ ದಿವಸಂ ಅಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಚರಿಮಕಚಿತ್ತಂ ಪಾಪೇತಬ್ಬತಾಯ ಏಕನ್ತಪರಿಪುಣ್ಣಂ, ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಕಿಲೇಸಮಲೇನ ಅಮಲೀನಂ ಕತ್ವಾ ಚರಿಮಕಚಿತ್ತಂ ಪಾಪೇತಬ್ಬತಾಯ ಏಕನ್ತಪರಿಸುದ್ಧಂ, ಸಙ್ಖಲಿಖಿತಂ ಲಿಖಿತಸಙ್ಖಸದಿಸಂ ಧೋತಸಙ್ಖಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಂ ಚರಿತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ನ ಸುಕರಂ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ ಅಗಾರಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೇನ ಏಕನ್ತಪರಿಪುಣ್ಣಂ…ಪೇ॰… ಚರಿತು’’ನ್ತಿ।
Tattha yathā yathātiādipadānaṃ ayaṃ saṅkhepattho – yena yena ākārena ayyo mahākaccāno dhammaṃ deseti ācikkhati paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttāniṃ karoti pakāseti, tena tena me upaparikkhato evaṃ hoti ‘‘yadetaṃ sikkhattayabrahmacariyaṃ ekampi divasaṃ akhaṇḍaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparipuṇṇaṃ, ekadivasampi kilesamalena amalīnaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparisuddhaṃ, saṅkhalikhitaṃ likhitasaṅkhasadisaṃ dhotasaṅkhasappaṭibhāgaṃ caritabbaṃ, idaṃ na sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā agāramajjhe vasantena ekantaparipuṇṇaṃ…pe… caritu’’nti.
ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ ಸೋಣೋ ಉಪಾಸಕೋ ಥೇರಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ತಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಕಾಮೋ ‘‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ನ ತಾವಸ್ಸ ಞಾಣಂ ಪರಿಪಾಕಂ ಗತ’’ನ್ತಿ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ಞಾಣಪರಿಪಾಕಂ ಆಗಮಯಮಾನೋ ‘‘ದುಕ್ಕರಂ ಖೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಛನ್ದಂ ನಿವಾರೇಸಿ। ತತ್ಥ ಏಕಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅದುತಿಯಸೇಯ್ಯಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಸೇಯ್ಯಾಸೀಸೇನ ‘‘ಏಕೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏಕೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಏಕೋ ನಿಸೀದತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಂ ಚತೂಸು ಇರಿಯಾಪಥೇಸು ಕಾಯವಿವೇಕಂ ದೀಪೇತಿ, ನ ಏಕಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಸಯನಮತ್ತಂ। ಏಕಭತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಏಕಭತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ ರತ್ತೂಪರತೋ ವಿರತೋ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೦, ೧೯೪; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೯೩ ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೭೧) ಏವಂ ವುತ್ತಂ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾ ವಿರತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಮೇಥುನವಿರತಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಾನುಯೋಗಸಙ್ಖಾತಂ ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವಾ। ಇಙ್ಘಾತಿ ಚೋದನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಗೇಹೇಯೇವ। ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನಂ ಅನುಯುಞ್ಜಾತಿ ನಿಚ್ಚಸೀಲಉಪೋಸಥಸೀಲನಿಯಮಾದಿಭೇದಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಂ ದಸಙ್ಗಞ್ಚ ಸೀಲಂ ತದನುರೂಪಞ್ಚ ಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾಭಾವನಂ ಅನುಯುಞ್ಜ। ಏತಞ್ಹಿ ಉಪಾಸಕೇನ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಅನುಯುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ ನಾಮ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಾಲಯುತ್ತಂ ಏಕಸೇಯ್ಯಂ ಏಕಭತ್ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯ’’ನ್ತಿ।
Evaṃ attano parivitakkitaṃ soṇo upāsako therassa ārocetvā taṃ paṭipajjitukāmo ‘‘icchāmahaṃ bhante’’tiādimāha. Thero pana ‘‘na tāvassa ñāṇaṃ paripākaṃ gata’’nti upadhāretvā ñāṇaparipākaṃ āgamayamāno ‘‘dukkaraṃ kho’’tiādinā pabbajjāchandaṃ nivāresi. Tattha ekaseyyanti adutiyaseyyaṃ. Ettha ca seyyāsīsena ‘‘eko tiṭṭhati, eko gacchati, eko nisīdatī’’tiādinā nayena vuttaṃ catūsu iriyāpathesu kāyavivekaṃ dīpeti, na ekikā hutvā sayanamattaṃ. Ekabhattanti ‘‘ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā’’ti (dī. ni. 1.10, 194; ma. ni. 1.293 a. ni. 3.71) evaṃ vuttaṃ vikālabhojanā viratiṃ sandhāya vadati. Brahmacariyanti methunaviratibrahmacariyaṃ, sikkhattayānuyogasaṅkhātaṃ sāsanabrahmacariyaṃ vā. Iṅghāti codanatthe nipāto. Tatthevāti geheyeva. Buddhānaṃ sāsanaṃ anuyuñjāti niccasīlauposathasīlaniyamādibhedaṃ pañcaṅgaṃ aṭṭhaṅgaṃ dasaṅgañca sīlaṃ tadanurūpañca samādhipaññābhāvanaṃ anuyuñja. Etañhi upāsakena pubbabhāge anuyuñjitabbaṃ buddhasāsanaṃ nāma. Tenāha ‘‘kālayuttaṃ ekaseyyaṃ ekabhattaṃ brahmacariya’’nti.
ತತ್ಥ ಕಾಲಯುತ್ತನ್ತಿ ಚಾತುದ್ದಸೀಪಞ್ಚದ್ದಸೀಅಟ್ಠಮೀಪಾಟಿಹಾರಿಕಪಕ್ಖಸಙ್ಖಾತೇನ ಕಾಲೇನ ಯುತ್ತಂ, ಯಥಾವುತ್ತಕಾಲೇ ವಾ ತುಯ್ಹಂ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಯುತ್ತಂ ಪತಿರೂಪಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ, ನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ । ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಞಾಣಸ್ಸ ಅಪರಿಪಕ್ಕತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಕಾಮಾನಂ ದುಪ್ಪಹಾನತಾಯ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ಯೋಗ್ಯಂ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವದತಿ, ನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಛನ್ದಂ ನಿವಾರೇತುಂ। ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರೋತಿ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಆರಮ್ಭೋ ಉಸ್ಸಾಹೋ। ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೀತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಅಪರಿಪಕ್ಕತ್ತಾ ಸಂವೇಗಸ್ಸ ಚ ನಾತಿತಿಕ್ಖಭಾವತೋ ವೂಪಸಮಿ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭಿ, ಥೇರೇನ ವುತ್ತವಿಧಿಂ ಪನ ಅನುತಿಟ್ಠನ್ತೋ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾತಿ। ತಸ್ಸ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಥೇರಸ್ಸ ಚ ಆರೋಚೇಸಿ, ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ। ತತಿಯವಾರೇ ಪನ ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಕ್ಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ನಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ಕಾಲೋ’’ತಿ ಥೇರೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ, ಪಬ್ಬಜಿತಞ್ಚ ತಂ ತೀಣಿ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗಣಂ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸೋಣೋ…ಪೇ॰… ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಸೀ’’ತಿ।
Tattha kālayuttanti cātuddasīpañcaddasīaṭṭhamīpāṭihārikapakkhasaṅkhātena kālena yuttaṃ, yathāvuttakāle vā tuyhaṃ anuyuñjantassa yuttaṃ patirūpaṃ sakkuṇeyyaṃ, na sabbakālaṃ sabbanti adhippāyo . Sabbametaṃ ñāṇassa aparipakkattā tassa kāmānaṃ duppahānatāya sammā paṭipattiyaṃ yogyaṃ kārāpetuṃ vadati, na pabbajjāchandaṃ nivāretuṃ. Pabbajjābhisaṅkhāroti pabbajituṃ ārambho ussāho. Paṭippassambhīti indriyānaṃ aparipakkattā saṃvegassa ca nātitikkhabhāvato vūpasami. Kiñcāpi paṭippassambhi, therena vuttavidhiṃ pana anutiṭṭhanto kālena kālaṃ theraṃ upasaṅkamitvā payirupāsanto dhammaṃ suṇāti. Tassa vuttanayeneva dutiyampi pabbajjāya cittaṃ uppajji, therassa ca ārocesi, dutiyampi thero paṭikkhipi. Tatiyavāre pana ñāṇassa paripakkabhāvaṃ ñatvā ‘‘idāni naṃ pabbājetuṃ kālo’’ti thero pabbājesi, pabbajitañca taṃ tīṇi saṃvaccharāni atikkamitvā gaṇaṃ pariyesitvā upasampādesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘dutiyampi kho soṇo…pe… upasampādesī’’ti.
ತತ್ಥ ಅಪ್ಪಭಿಕ್ಖುಕೋತಿ ಕತಿಪಯಭಿಕ್ಖುಕೋ। ತದಾ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇಯೇವ ವಸಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಕತಿಪಯಾ ಏವ ಅಹೇಸುಂ । ತೇ ಚ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಏಕೋ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ನಿಗಮೇ ದ್ವೇತಿ ಏವಂ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ವಸಿಂಸು। ಕಿಚ್ಛೇನಾತಿ ದುಕ್ಖೇನ। ಕಸಿರೇನಾತಿ ಆಯಾಸೇನ। ತತೋ ತತೋತಿ ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಗಾಮನಿಗಮಾದಿತೋ। ಥೇರೇನ ಹಿ ಕತಿಪಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆನೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸು ಆನೀಯಮಾನೇಸು ಪುಬ್ಬೇ ಆನೀತಾ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು, ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಆಗಮೇತ್ವಾ ಪುನ ತೇಸು ಆನೀಯಮಾನೇಸು ಇತರೇ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಏವಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆನಯನೇನ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಚಿರೇನೇವ ಅಹೋಸಿ। ಥೇರೋಪಿ ತದಾ ಏಕವಿಹಾರೀ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ವಸ್ಸಾನಂ…ಪೇ॰… ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿ।
Tattha appabhikkhukoti katipayabhikkhuko. Tadā kira bhikkhū yebhuyyena majjhimadeseyeva vasiṃsu, tasmā tattha katipayā eva ahesuṃ . Te ca ekasmiṃ gāme eko, ekasmiṃ nigame dveti evaṃ visuṃ visuṃ vasiṃsu. Kicchenāti dukkhena. Kasirenāti āyāsena. Tato tatoti tasmā tasmā gāmanigamādito. Therena hi katipaye bhikkhū ānetvā aññesu ānīyamānesu pubbe ānītā kenacideva karaṇīyena pakkamiṃsu, kañci kālaṃ āgametvā puna tesu ānīyamānesu itare pakkamiṃsu. Evaṃ punappunaṃ ānayanena sannipāto cireneva ahosi. Theropi tadā ekavihārī ahosi. Tena vuttaṃ ‘‘tiṇṇaṃ vassānaṃ…pe… sannipātāpetvā’’ti.
ವಸ್ಸಂವುತ್ಥಸ್ಸಾತಿ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ವುಸಿತವತೋ। ಏದಿಸೋ ಚ ಏದಿಸೋ ಚಾತಿ ಏವರೂಪೋ ಚ ಏವರೂಪೋ ಚ। ‘‘ಏವರೂಪಾಯ ನಾಮ ರೂಪಕಾಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಏವರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮಕಾಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’’ತಿ ಸುತೋಯೇವ ಮೇ ಸೋ ಭಗವಾ। ನ ಚ ಮಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ದಿಟ್ಠೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಪುಥುಜ್ಜನಸದ್ಧಾಯ ಏವ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಪರಭಾಗೇ ಪನ ಸತ್ಥಾರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯಂ ಅಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ಸೋಳಸ ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗಿಯಾನಿ ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಾ ಅಟ್ಠಿಂ ಕತ್ವಾ ಮನಸಿ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಚೇತಸಾ ಸಮನ್ನಾಹರಿತ್ವಾ ಅತ್ಥಧಮ್ಮಪಟಿಸಂವೇದೀ ಹುತ್ವಾ ಭಣನ್ತೋ ಧಮ್ಮುಪಸಞ್ಹಿತಪಾಮೋಜ್ಜಾದಿಮುಖೇನ ಸಮಾಹಿತೋ ಸರಭಞ್ಞಪರಿಯೋಸಾನೇ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸನ್ತೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ಏತದತ್ಥಮೇವ ಹಿಸ್ಸ ಭಗವತಾ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ವಾಸೋ ಆಣತ್ತೋತಿ ವದನ್ತಿ।
Vassaṃvutthassāti vassaṃ upagantvā vusitavato. Ediso ca ediso cāti evarūpo ca evarūpo ca. ‘‘Evarūpāya nāma rūpakāyasampattiyā samannāgato, evarūpāya dhammakāyasampattiyā samannāgato’’ti sutoyeva me so bhagavā. Na ca mayā sammukhā diṭṭhoti ettha pana puthujjanasaddhāya eva āyasmā soṇo bhagavantaṃ daṭṭhukāmo ahosi. Aparabhāge pana satthārā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vasitvā paccūsasamayaṃ ajjhiṭṭho soḷasa aṭṭhakavaggiyāni satthu sammukhā aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbaṃ cetasā samannāharitvā atthadhammapaṭisaṃvedī hutvā bhaṇanto dhammupasañhitapāmojjādimukhena samāhito sarabhaññapariyosāne vipassanaṃ paṭṭhapetvā saṅkhāre sammasanto anupubbena arahattaṃ pāpuṇi. Etadatthameva hissa bhagavatā attanā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vāso āṇattoti vadanti.
ಕೇಚಿ ಪನಾಹು ‘‘ನ ಚ ಮಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ದಿಟ್ಠೋತಿ ಇದಂ ರೂಪಕಾಯದಸ್ಸನಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಆಯಸ್ಮಾ ಹಿ ಸೋಣೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋವ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘ಉಪಾಸಕಾಪಿ ಸೋತಾಪನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ಸೋತಾಪನ್ನೋ, ಕಿಮೇತ್ಥ ಚಿತ್ತ’ನ್ತಿ ಉಪರಿಮಗ್ಗತ್ಥಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇಯೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಸುದ್ಧಿಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರೇಸಿ। ಅರಿಯಸಚ್ಚದಸ್ಸನೇನ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಕಾಯೋ ದಿಟ್ಠೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘ಯೋ ಖೋ, ವಕ್ಕಲಿ, ಧಮ್ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಮಂ ಪಸ್ಸತೀ’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೮೭)। ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಾಯದಸ್ಸನಂ ಪಗೇವ ಸಿದ್ಧಂ, ಪವಾರೇತ್ವಾ ಪನ ರೂಪಕಾಯಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ।
Keci panāhu ‘‘na ca mayā sammukhā diṭṭhoti idaṃ rūpakāyadassanameva sandhāya vuttaṃ. Āyasmā hi soṇo pabbajitvā therassa santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ghaṭento vāyamanto anupasampannova sotāpanno hutvā upasampajjitvā ‘upāsakāpi sotāpannā honti, ahampi sotāpanno, kimettha citta’nti uparimaggatthāya vipassanaṃ vaḍḍhetvā antovasseyeva chaḷabhiñño hutvā visuddhipavāraṇāya pavāresi. Ariyasaccadassanena bhagavato dhammakāyo diṭṭho nāma hoti. Vuttañhetaṃ ‘yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passatī’ti (saṃ. ni. 3.87). Tasmāssa dhammakāyadassanaṃ pageva siddhaṃ, pavāretvā pana rūpakāyaṃ daṭṭhukāmo ahosī’’ti.
ಪಾಸಾದಿಕನ್ತಿಆದಿಪದಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಮೇವ ವುತ್ತೋ। ತತ್ಥ ವಿಸೂಕಾಯಿಕವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನನ್ತಿ ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾನಂ ದಿಟ್ಠಿಚಿತ್ತವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಸಾದಿಕನ್ತಿ (ಉದಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೦) ವಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಅಸೀತಿಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಕೇತುಮಾಲಾಲಙ್ಕತಾಯ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಪ್ಪಭಾಯ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ರೂಪಕಾಯದಸ್ಸನಬ್ಯಾವಟಸ್ಸ ಜನಸ್ಸ ಸಬ್ಬಭಾಗತೋ ಪಸಾದಾವಹಂ। ಪಸಾದನೀಯನ್ತಿ ದಸಬಲಚತುವೇಸಾರಜ್ಜಛಅಸಾಧಾರಣಞಾಣಅಟ್ಠಾರಸಆವೇಣಿಕಬುದ್ಧಧಮ್ಮಪ್ಪಭುತಿಅಪರಿಮಾಣಗುಣಗಣಸಮನ್ನಾಗತಾಯ ಧಮ್ಮಕಾಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಕಜನಸ್ಸ ಪಸಾದನೀಯಂ ಪಸೀದಿತಬ್ಬಯುತ್ತಂ ಪಸಾದಕಂ ವಾ। ಸನ್ತಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಚಕ್ಖಾದಿಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಲೋಲತಾವಿಗಮೇನ ವೂಪಸನ್ತಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಸನ್ತಮಾನಸನ್ತಿ ಛಟ್ಠಸ್ಸ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಭಾವೂಪಗಮನೇನ ವೂಪಸನ್ತಮಾನಸಂ। ಉತ್ತಮದಮಥಸಮಥಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತನ್ತಿ ಲೋಕುತ್ತರಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಉತ್ತಮಂ ದಮಥಂ ಸಮಥಞ್ಚ ಅನುಪ್ಪತ್ವಾ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಂ। ದನ್ತನ್ತಿ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಕಾಯಸಮಾಚಾರತಾಯ ಹತ್ಥಪಾದಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಭಾವತೋ ದವಾದಿಅಭಾವತೋ ಚ ಕಾಯೇನ ದನ್ತಂ। ಗುತ್ತನ್ತಿ ಸುಪರಿಸುದ್ಧವಚೀಸಮಾಚಾರತಾಯ ನಿರತ್ಥಕವಾಚಾಭಾವತೋ ರವಾದಿಅಭಾವತೋ ಚ ವಾಚಾಯ ಗುತ್ತಂ। ಯತಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಮನೋಸಮಾಚಾರತಾಯ ಅರಿಯಿದ್ಧಿಯೋಗೇನ ಅಬ್ಯಾವಟಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖುಪೇಕ್ಖಾಭಾವತೋ ಚ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯವಸೇನ ಯತಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ನಾಗನ್ತಿ ಛನ್ದಾದಿವಸೇನ ಅಗಮನತೋ, ಪಹೀನಾನಂ ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸಾನಂ ಅಪುನಾಗಮನತೋ ಅಪಚ್ಚಾಗಮನತೋ ಕಸ್ಸಚಿಪಿ ಆಗುಸ್ಸ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಅಕರಣತೋ, ಪುನಬ್ಭವಸ್ಸ ಚ ಅಗಮನತೋತಿ ಇಮೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ನಾಗಂ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಪಾಸಾದಿಕ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ರೂಪಕಾಯೇನ ಭಗವತೋ ಪಮಾಣಭೂತತಂ ದೀಪೇತಿ, ‘‘ಪಸಾದನೀಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮಕಾಯೇನ। ‘‘ಸನ್ತಿನ್ದ್ರಿಯ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಸೇಸೇಹಿ ಪಮಾಣಭೂತತಂ ದೀಪೇತಿ, ತೇನ ಚತುಪ್ಪಮಾಣಿಕೇ ಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸೇ ಅನವಸೇಸತೋ ಸತ್ತಾನಂ ಭಗವತೋ ಪಮಾಣಭಾವೋ ಪಕಾಸಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏಕವಿಹಾರೇತಿ ಏಕಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ। ಗನ್ಧಕುಟಿ ಹಿ ಇಧ ‘‘ವಿಹಾರೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ವತ್ಥುನ್ತಿ ವಸಿತುಂ।
Pāsādikantiādipadānaṃ attho aṭṭhakathāyameva vutto. Tattha visūkāyikavipphanditānanti paṭipakkhabhūtānaṃ diṭṭhicittavipphanditānanti attho. Pāsādikanti (udā. aṭṭha. 10) vā dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇaasītianubyañjanabyāmappabhāketumālālaṅkatāya samantapāsādikāya attano sarīrappabhāya sampattiyā rūpakāyadassanabyāvaṭassa janassa sabbabhāgato pasādāvahaṃ. Pasādanīyanti dasabalacatuvesārajjachaasādhāraṇañāṇaaṭṭhārasaāveṇikabuddhadhammappabhutiaparimāṇaguṇagaṇasamannāgatāya dhammakāyasampattiyā parikkhakajanassa pasādanīyaṃ pasīditabbayuttaṃ pasādakaṃ vā. Santindriyanti cakkhādipañcindriyalolatāvigamena vūpasantapañcindriyaṃ. Santamānasanti chaṭṭhassa manindriyassa nibbisevanabhāvūpagamanena vūpasantamānasaṃ. Uttamadamathasamathaṃ anuppattanti lokuttarapaññāvimutticetovimuttisaṅkhātaṃ uttamaṃ damathaṃ samathañca anuppatvā adhigantvā ṭhitaṃ. Dantanti suparisuddhakāyasamācāratāya hatthapādakukkuccābhāvato davādiabhāvato ca kāyena dantaṃ. Guttanti suparisuddhavacīsamācāratāya niratthakavācābhāvato ravādiabhāvato ca vācāya guttaṃ. Yatindriyanti suparisuddhamanosamācāratāya ariyiddhiyogena abyāvaṭaappaṭisaṅkhupekkhābhāvato ca manindriyavasena yatindriyaṃ. Nāganti chandādivasena agamanato, pahīnānaṃ rāgādikilesānaṃ apunāgamanato apaccāgamanato kassacipi āgussa sabbathāpi akaraṇato, punabbhavassa ca agamanatoti imehi kāraṇehi nāgaṃ. Ettha ca ‘‘pāsādika’’nti iminā rūpakāyena bhagavato pamāṇabhūtataṃ dīpeti, ‘‘pasādanīya’’nti iminā dhammakāyena. ‘‘Santindriya’’ntiādinā sesehi pamāṇabhūtataṃ dīpeti, tena catuppamāṇike lokasannivāse anavasesato sattānaṃ bhagavato pamāṇabhāvo pakāsitoti veditabbo. Ekavihāreti ekagandhakuṭiyaṃ. Gandhakuṭi hi idha ‘‘vihāro’’ti adhippeto. Vatthunti vasituṃ.
೨೫೮. ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾತಿ (ಉದಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೬) ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ। ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಸಮಾಪತ್ತಿಸಮಾಪಜ್ಜನೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಾವಕಸಾಧಾರಣಾ ಸಬ್ಬಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಸೋಣೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಞತ್ವಾ ತದನುರೂಪಂ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸೀ’’ತಿ ಕೇಚಿ ವದನ್ತಿ। ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಚ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಚೀವರಂ ತಿರೋಕರಣೀಯಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಭಗವತೋ ಪಾದಪಸ್ಸೇ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ। ಅಜ್ಝೇಸೀತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ। ಪಟಿಭಾತು ತಂ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತುನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ತುಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತುಂ ಉಪಟ್ಠಾತು ಞಾಣಮುಖಂ ಆಗಚ್ಛತು, ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಣಾಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
258.Ajjhokāse vītināmetvāti (udā. aṭṭha. 46) ajjhokāse nisajjāya vītināmetvā. ‘‘Yasmā bhagavā āyasmato soṇassa samāpattisamāpajjanena paṭisanthāraṃ karonto sāvakasādhāraṇā sabbā samāpattiyo anulomapaṭilomaṃ samāpajjanto bahudeva rattiṃ ajjhokāse nisajjāya vītināmetvā pāde pakkhāletvā vihāraṃ pāvisi, tasmā āyasmāpi soṇo bhagavato adhippāyaṃ ñatvā tadanurūpaṃ sabbā tā samāpattiyo samāpajjanto bahudeva rattiṃ ajjhokāse nisajjāya vītināmetvā pāde pakkhāletvā vihāraṃ pāvisī’’ti keci vadanti. Pavisitvā ca bhagavatā anuññāto cīvaraṃ tirokaraṇīyaṃ katvāpi bhagavato pādapasse nisajjāya vītināmesi. Ajjhesīti āṇāpesi. Paṭibhātu taṃ bhikkhu dhammo bhāsitunti bhikkhu tuyhaṃ dhammo bhāsituṃ upaṭṭhātu ñāṇamukhaṃ āgacchatu, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ bhaṇāhīti attho.
ಸಬ್ಬಾನೇವ ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗಿಕಾನೀತಿ ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗಭೂತಾನಿ ಕಾಮಸುತ್ತಾದೀನಿ (ಮಹಾನಿ॰ ೧) ಸೋಳಸ ಸುತ್ತಾನಿ। ಸರೇನ ಅಭಾಸೀತಿ ಸುತ್ತುಸ್ಸಾರಣಸರೇನ ಅಭಾಸಿ, ಸರಭಞ್ಞವಸೇನ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸರಭಞ್ಞಪರಿಯೋಸಾನೇತಿ ಉಸ್ಸಾರಣಾವಸಾನೇ। ಸುಗ್ಗಹಿತಾನೀತಿ ಸಮ್ಮಾ ಉಗ್ಗಹಿತಾನಿ। ಸುಮನಸಿಕತಾನೀತಿ ಸುಟ್ಠು ಮನಸಿ ಕತಾನಿ। ಏಕಚ್ಚೋ ಉಗ್ಗಹಣಕಾಲೇ ಸಮ್ಮಾ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಪಚ್ಛಾ ಸಜ್ಝಾಯಾದಿವಸೇನ ಮನಸಿಕರಣಕಾಲೇ ಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾ ರೋಪೇತಿ, ಪದಪಚ್ಚಾಭಟ್ಠಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ನ ಏವಮಯಂ। ಇಮಿನಾ ಪನ ಸಮ್ಮದೇವ ಯಥುಗ್ಗಹಿತಂ ಮನಸಿ ಕತಾನಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಮನಸಿಕತಾನೀತಿ ಸುಟ್ಠು ಮನಸಿ ಕತಾನೀ’’ತಿ। ಸೂಪಧಾರಿತಾನೀತಿ ಅತ್ಥತೋಪಿ ಸುಟ್ಠು ಉಪಧಾರಿತಾನಿ। ಅತ್ಥೇ ಹಿ ಸುಟ್ಠು ಉಪಧಾರಿತೇ ಸಕ್ಕಾ ಪಾಳಿ ಸಮ್ಮಾ ಉಸ್ಸಾರೇತುಂ। ಕಲ್ಯಾಣಿಯಾಪಿ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ಸಿಥಿಲಧನಿತಾದೀನಂ ಯಥಾವಿಧಾನಂ ವಚನೇನ ಪರಿಮಣ್ಡಲಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾಯ ಪೋರಿಯಾ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯಾತಿ ವಿಮುತ್ತಾಯ। ಏತೇನಸ್ಸ ವಿಮುತ್ತವಾದಿತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅನೇಲಗಲಾಯಾತಿ ಏಲಂ ವುಚ್ಚತಿ ದೋಸೋ, ತಂ ನ ಪಗ್ಘರತೀತಿ ಅನೇಲಗಲಾ, ತಾಯ ನಿದ್ದೋಸಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಅನೇಲಗಲಾಯಾತಿ ಅನೇಲಾಯ ಚ ಅಗಲಾಯ ಚ, ನಿದ್ದೋಸಾಯ ಅಗಲಿತಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾಯ ಅಪರಿಹೀನಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಥಾ ಹಿ ನಂ ಭಗವಾ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ಕರಣಾನಂ ಯದಿದಂ ಸೋಣೋ ಕುಟಿಕಣ್ಣೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೮, ೨೦೬) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ। ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಿಯಾತಿ ಯಥಾಧಿಪ್ಪೇತಂ ಅತ್ಥಂ ಞಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾಯ।
Sabbāneva aṭṭhakavaggikānīti aṭṭhakavaggabhūtāni kāmasuttādīni (mahāni. 1) soḷasa suttāni. Sarena abhāsīti suttussāraṇasarena abhāsi, sarabhaññavasena kathesīti attho. Sarabhaññapariyosāneti ussāraṇāvasāne. Suggahitānīti sammā uggahitāni. Sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katāni. Ekacco uggahaṇakāle sammā uggahetvāpi pacchā sajjhāyādivasena manasikaraṇakāle byañjanāni vā micchā ropeti, padapaccābhaṭṭhaṃ vā karoti, na evamayaṃ. Iminā pana sammadeva yathuggahitaṃ manasi katāni. Tena vuttaṃ ‘‘sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katānī’’ti. Sūpadhāritānīti atthatopi suṭṭhu upadhāritāni. Atthe hi suṭṭhu upadhārite sakkā pāḷi sammā ussāretuṃ. Kalyāṇiyāpi vācāya samannāgatoti sithiladhanitādīnaṃ yathāvidhānaṃ vacanena parimaṇḍalapadabyañjanāya poriyā vācāya samannāgato. Vissaṭṭhāyāti vimuttāya. Etenassa vimuttavāditaṃ dasseti. Anelagalāyāti elaṃ vuccati doso, taṃ na paggharatīti anelagalā, tāya niddosāyāti attho. Atha vā anelagalāyāti anelāya ca agalāya ca, niddosāya agalitapadabyañjanāya aparihīnapadabyañjanāyāti attho. Tathā hi naṃ bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ kalyāṇavākkaraṇānaṃ yadidaṃ soṇo kuṭikaṇṇo’’ti (a. ni. 1.198, 206) etadagge ṭhapesi. Atthassa viññāpaniyāti yathādhippetaṃ atthaṃ ñāpetuṃ samatthāya.
ಕತಿವಸ್ಸೋತಿ ಸೋ ಕಿರ ಮಜ್ಝಿಮವಯಸ್ಸ ತತಿಯೇ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಠಿತೋ ಆಕಪ್ಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚ ಪರೇಸಂ ಚಿರತರಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಿಯ ಖಾಯತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಭಗವಾ ಪುಚ್ಛೀತಿ ಕೇಚಿ, ತಂ ಅಕಾರಣಂ। ಏವಂ ಸನ್ತಂ ಸಮಾಧಿಸುಖಂ ಅನುಭವಿತುಂ ಯುತ್ತೋ, ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಕಸ್ಮಾ ಪಮಾದಂ ಆಪನ್ನೋಸೀತಿ ಪನ ಅನುಯುಞ್ಜಿತುಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಕತಿವಸ್ಸೋಸೀ’’ತಿ ತಂ ಪುಚ್ಛಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಪನ ತ್ವಂ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಚಿರಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಕಿಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂಕಾರಣಾ। ಏವಂ ಚಿರಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಏವಂ ಚಿರಾಯಿ, ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಏವಂ ಚಿರಕಾಲಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅನುಪಗನ್ತ್ವಾ ಅಗಾರಮಜ್ಝೇ ವಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚಿರಂ ದಿಟ್ಠೋ ಮೇತಿ ಚಿರೇನ ಚಿರಕಾಲೇನ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠೋ। ಕಾಮೇಸೂತಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಸು ಕಿಲೇಸಕಾಮೇಸು ಚ। ಆದೀನವೋತಿ ದೋಸೋ। ಅಪಿಚಾತಿ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವೇ ಕೇನಚಿ ಪಕಾರೇನ ದಿಟ್ಠೇಪಿ ನ ತಾವಾಹಂ ಘರಾವಾಸತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಅಸಕ್ಖಿಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಸಮ್ಬಾಧೋ ಘರಾವಾಸೋ, ಉಚ್ಚಾವಚೇಹಿ ಕಿಚ್ಚಕರಣೀಯೇಹಿ ಸಮುಪಬ್ಯೂಳ್ಹೋ ಅಗಾರಿಯಭಾವೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ’’ತಿ।
Kativassoti so kira majjhimavayassa tatiye koṭṭhāse ṭhito ākappasampanno ca paresaṃ ciratarapabbajito viya khāyati. Taṃ sandhāya bhagavā pucchīti keci, taṃ akāraṇaṃ. Evaṃ santaṃ samādhisukhaṃ anubhavituṃ yutto, ettakaṃ kālaṃ kasmā pamādaṃ āpannosīti pana anuyuñjituṃ satthā ‘‘kativassosī’’ti taṃ pucchi. Tenevāha ‘‘kissa pana tvaṃ bhikkhu evaṃ ciraṃ akāsī’’ti. Tattha kissāti kiṃkāraṇā. Evaṃ ciraṃ akāsīti evaṃ cirāyi, kena kāraṇena evaṃ cirakālaṃ pabbajjaṃ anupagantvā agāramajjhe vasīti attho. Ciraṃ diṭṭho meti cirena cirakālena mayā diṭṭho. Kāmesūti vatthukāmesu kilesakāmesu ca. Ādīnavoti doso. Apicāti kāmesu ādīnave kenaci pakārena diṭṭhepi na tāvāhaṃ gharāvāsato nikkhamituṃ asakkhiṃ. Kasmā? Sambādho gharāvāso, uccāvacehi kiccakaraṇīyehi samupabyūḷho agāriyabhāvo. Tenevāha ‘‘bahukicco bahukaraṇīyo’’ti.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಕಾಮೇಸು ಯಥಾಭೂತಂ ಆದೀನವದಸ್ಸಿನೋ ಚಿತ್ತಂ ಚಿರಾಯಿತ್ವಾಪಿ ಘರಾವಾಸೇ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಪದುಮಪಲಾಸೇ ಉದಕಬಿನ್ದು ವಿಯ ವಿನಿವತ್ತತಿಯೇವಾತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ ವಿದಿತ್ವಾ। ಇಮಂ ಉದಾನನ್ತಿ ಪವತ್ತಿಂ ನಿವತ್ತಿಞ್ಚ ಸಮ್ಮದೇವ ಜಾನನ್ತೋ ಪವತ್ತಿಯಂ ತಂನಿಮಿತ್ತೇ ಚ ನ ಕದಾಚಿಪಿ ರಮತೀತಿ ಇದಮತ್ಥದೀಪಕಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthaṃ viditvāti kāmesu yathābhūtaṃ ādīnavadassino cittaṃ cirāyitvāpi gharāvāse na pakkhandati, aññadatthu padumapalāse udakabindu viya vinivattatiyevāti etamatthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti pavattiṃ nivattiñca sammadeva jānanto pavattiyaṃ taṃnimitte ca na kadācipi ramatīti idamatthadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ದಿಸ್ವಾ ಆದೀನವಂ ಲೋಕೇತಿ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಸಙ್ಖಾರಲೋಕೇ ‘‘ಅನಿಚ್ಚೋ ದುಕ್ಖೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದೀನವಂ ದೋಸಂ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ। ಏತೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಚಾರೋ ಕಥಿತೋ। ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ನಿರೂಪಧಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗತ್ತಾ ನಿರುಪಧಿಂ ನಿಬ್ಬಾನಧಮ್ಮಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಞತ್ವಾ, ನಿಸ್ಸರಣವಿವೇಕಾಸಙ್ಖತಾಮತಸಭಾವತೋ ಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ। ‘‘ದಿಸ್ವಾ ಞತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮೇಸಂ ಪದಾನಂ ‘‘ಘತಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಬಲಂ ಹೋತಿ, ಸೀಹಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಯಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೭೧) ವಿಯ ಹೇತುಅತ್ಥತಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಅರಿಯೋ ನ ರಮತೀ ಪಾಪೇತಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಆರಕತ್ತಾ ಅರಿಯೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಅಣುಮತ್ತೇಪಿ ಪಾಪೇ ನ ರಮತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಪಾಪೇ ನ ರಮತೀ ಸುಚೀತಿ ಸುವಿಸುದ್ಧಕಾಯಸಮಾಚಾರಾದಿತಾಯ ಸುಚಿ ಸುದ್ಧಪುಗ್ಗಲೋ ರಾಜಹಂಸೋ ವಿಯ ಉಚ್ಚಾರಟ್ಠಾನೇ ಪಾಪೇ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ನ ರಮತಿ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ‘‘ಪಾಪೋ ನ ರಮತೀ ಸುಚಿ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಪಾಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸುಚಿಂ ಅನವಜ್ಜಂ ವೋದಾನಧಮ್ಮಂ ನ ರಮತಿ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಗಾಮಸೂಕರಾದಯೋ ವಿಯ ಉಚ್ಚಾರಟ್ಠಾನಂ ಅಸುಚಿಂ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂಯೇವ ರಮತೀತಿ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ದೇಸನಂ ಪರಿವತ್ತೇತಿ।
Tattha disvā ādīnavaṃ loketi sabbasmimpi saṅkhāraloke ‘‘anicco dukkho vipariṇāmadhammo’’tiādīnavaṃ dosaṃ paññācakkhunā passitvā. Etena vipassanācāro kathito. Ñatvā dhammaṃ nirūpadhinti sabbūpadhipaṭinissaggattā nirupadhiṃ nibbānadhammaṃ yathābhūtaṃ ñatvā, nissaraṇavivekāsaṅkhatāmatasabhāvato maggañāṇena paṭivijjhitvā. ‘‘Disvā ñatvā’’ti imesaṃ padānaṃ ‘‘ghataṃ pivitvā balaṃ hoti, sīhaṃ disvā bhayaṃ hoti, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā hontī’’tiādīsu (ma. ni. 1.271) viya hetuatthatā daṭṭhabbā. Ariyo na ramatī pāpeti kilesehi ārakattā ariyo sappuriso aṇumattepi pāpe na ramati. Kasmā? Pāpe na ramatī sucīti suvisuddhakāyasamācārāditāya suci suddhapuggalo rājahaṃso viya uccāraṭṭhāne pāpe saṃkiliṭṭhadhamme na ramati nābhinandati. ‘‘Pāpo na ramatī suci’’ntipi pāṭho, tassattho – pāpo puggalo suciṃ anavajjaṃ vodānadhammaṃ na ramati, aññadatthu gāmasūkarādayo viya uccāraṭṭhānaṃ asuciṃ saṃkilesadhammaṃyeva ramatīti paṭipakkhato desanaṃ parivatteti.
ಸೋಣಕುಟಿಕಣ್ಣವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Soṇakuṭikaṇṇavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
೨೫೯. ಕಾಳಸೀಹೋತಿ ಕಾಳಮುಖವಾನರಜಾತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಪಾಳಿತೋ ಅಟ್ಠಕಥಾತೋ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
259.Kāḷasīhoti kāḷamukhavānarajāti. Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyamevāti.
ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cammakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi
೧೫೭. ಸೋಣಕುಟಿಕಣ್ಣವತ್ಥು • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthu
೧೫೮. ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಸ್ಸ ಪಞ್ಚವರಪರಿದಸ್ಸನಾ • 158. Mahākaccānassa pañcavaraparidassanā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಸಬ್ಬಚಮ್ಮಪಟಿಕ್ಖೇಪಾದಿಕಥಾ • Sabbacammapaṭikkhepādikathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಸಬ್ಬಚಮ್ಮಪಟಿಕ್ಖೇಪಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Sabbacammapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಗಿಹಿವಿಕತಾನುಞ್ಞಾತಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Gihivikatānuññātādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೫೭. ಸೋಣಕುಟಿಕಣ್ಣವತ್ಥುಕಥಾ • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthukathā
