| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਸੋਣਕੁਟਿਕਣ੍ਣવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Soṇakuṭikaṇṇavatthukathāvaṇṇanā
੨੫੭. ਪਪਤਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪવਤ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਪવਤ੍ਤਨਾਮਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋਣੋ ਉਪਾਸਕੋਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੬) ਨਾਮੇਨ ਸੋਣੋ ਨਾਮ, ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਪਟਿવੇਦਨੇਨ ਉਪਾਸਕੋ, ਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਸ੍ਸ ਧਾਰਣੇਨ ‘‘ਕੋਟਿਕਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਚ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕੁਟਿਕਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ, ਨ ਸੁਕੁਮਾਰਸੋਣੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਾਸਨੇ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਪਤਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਠਾਨੇ વਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਤਤ੍ਥ વਸਾਪੇਤ੍વਾ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
257.Papatake pabbateti ettha ‘‘pavatte pabbate’’tipi paṭhanti, pavattanāmake pabbateti attho. Soṇo upāsakotiādīsu (udā. aṭṭha. 46) nāmena soṇo nāma, tīhi saraṇagamanehi upāsakattapaṭivedanena upāsako, koṭiagghanakassa kaṇṇapiḷandhanassa dhāraṇena ‘‘koṭikaṇṇo’’ti ca vattabbe ‘‘kuṭikaṇṇo’’ti evaṃ abhiññāto, na sukumārasoṇoti adhippāyo. Ayañhi āyasmato mahākaccānassa santike dhammaṃ sutvā sāsane abhippasanno saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhito papatake pabbate chāyūdakasampanne ṭhāne vihāraṃ kāretvā theraṃ tattha vasāpetvā catūhi paccayehi upaṭṭhāti. Tena vuttaṃ ‘‘āyasmato mahākaccānassa upaṭṭhāko hotī’’ti.
ਸੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਥੇਰੋ ਚਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਸਂવੇਗਬਹੁਲੋ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾਯਂ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਾ ਸਤ੍ਥੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ વਾਣਿਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਉਜ੍ਜੇਨਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਟવਿਯਂ ਸਤ੍ਥੇ ਨਿવਿਟ੍ਠੇ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਭਯੇਨ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਪਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨਿਦ੍ਦਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ। ਸਤ੍ਥੋ ਪਚ੍ਚੂਸવੇਲਾਯਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਤੋ, ਨ ਏਕੋਪਿ ਸੋਣਂ ਪਬੋਧੇਸਿ, ਸਬ੍ਬੇ વਿਸ੍ਸਰਿਤ੍વਾ ਅਗਮਿਂਸੁ। ਸੋ ਪਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਕਞ੍ਚਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੇਨ ਗਤਮਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕਂ વਟਰੁਕ੍ਖਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਸ ਏਕਂ ਮਹਾਕਾਯਂ વਿਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ ਬੀਭਚ੍ਛਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਟ੍ਠਿਤੋ ਮੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਂਸਾਨਿ ਸਯਮੇવ ਖਾਦਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਪੇਤੋਸ੍ਮਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਕਰੋਸੀਤਿ? ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ। ਕਿਂ ਪਨ ਤਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ? ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਾਰੁਕਚ੍ਛਨਗਰવਾਸੀ ਕੂਟવਾਣਿਜੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ વਞ੍ਚੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿਂ, ਸਮਣੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਉਪਗਤੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਂਸਂ ਖਾਦਥਾ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿਂ, ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏਤਰਹਿ ਇਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭવਾਮੀਤਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੋਣੋ ਅਤਿવਿਯ ਸਂવੇਗਂ ਪਟਿਲਭਿ।
So kālena kālaṃ therassa upaṭṭhānaṃ gacchati, thero cassa dhammaṃ deseti, tena saṃvegabahulo dhammacariyāyaṃ ussāhajāto viharati. So ekadā satthena saddhiṃ vāṇijjatthāya ujjeniṃ gacchanto antarāmagge aṭaviyaṃ satthe niviṭṭhe rattiyaṃ janasambādhabhayena ekamantaṃ apakkamma niddaṃ upagañchi. Sattho paccūsavelāyaṃ uṭṭhāya gato, na ekopi soṇaṃ pabodhesi, sabbe vissaritvā agamiṃsu. So pabhātāya rattiyā pabujjhitvā uṭṭhāya kañci apassanto satthena gatamaggaṃ gahetvā sīghaṃ sīghaṃ gacchanto ekaṃ vaṭarukkhaṃ upagañchi. Tattha addasa ekaṃ mahākāyaṃ virūpadassanaṃ bībhacchaṃ purisaṃ aṭṭhito muttāni attano maṃsāni sayameva khādantaṃ, disvāna ‘‘kosi tva’’nti pucchi. Petosmi, bhanteti. Kasmā evaṃ karosīti? Attano pubbakammenāti. Kiṃ pana taṃ kammanti? Ahaṃ pubbe bhārukacchanagaravāsī kūṭavāṇijo hutvā paresaṃ santakaṃ vañcetvā khādiṃ, samaṇe ca bhikkhāya upagate ‘‘tumhākaṃ maṃsaṃ khādathā’’ti akkosiṃ, tena kammena etarahi imaṃ dukkhaṃ anubhavāmīti. Taṃ sutvā soṇo ativiya saṃvegaṃ paṭilabhi.
ਤਤੋ ਪਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮੁਖਤੋ ਪਗ੍ਘਰਿਤਕਾਲ਼ਲੋਹਿਤੇ ਦ੍વੇ ਪੇਤਦਾਰਕੇ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤੇਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸੁਂ। ਤੇ ਕਿਰ ਭਾਰੁਕਚ੍ਛਨਗਰੇ ਦਾਰਕਕਾਲੇ ਗਨ੍ਧવਾਣਿਜ੍ਜਾਯ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਤਰਿ ਖੀਣਾਸવੇ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਭੋਜੇਨ੍ਤਿਯਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਸ੍ਮਾ ਸਮਣਾਨਂ ਦੇਸਿ, ਤਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨਕਸਮਣਾਨਂ ਮੁਖਤੋ ਕਾਲ਼ਲੋਹਿਤਂ ਪਗ੍ਘਰਤੂ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ। ਤੇ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕਾવਸੇਸੇਨ ਪੇਤਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਤਦਾ ਇਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭવਨ੍ਤਿ। ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍વਾ ਸੋਣੋ ਅਤਿવਿਯ ਸਂવੇਗਜਾਤੋ ਅਹੋਸਿ।
Tato paraṃ gacchanto mukhato paggharitakāḷalohite dve petadārake passitvā tatheva pucchi, tepissa attano kammaṃ kathesuṃ. Te kira bhārukacchanagare dārakakāle gandhavāṇijjāya jīvikaṃ kappentā attano mātari khīṇāsave nimantetvā bhojentiyā gehaṃ gantvā ‘‘amhākaṃ santakaṃ kasmā samaṇānaṃ desi, tayā dinnaṃ bhojanaṃ bhuñjanakasamaṇānaṃ mukhato kāḷalohitaṃ paggharatū’’ti akkosiṃsu. Te tena kammena niraye paccitvā tassa vipākāvasesena petayoniyaṃ nibbattitvā tadā imaṃ dukkhaṃ anubhavanti. Tampi sutvā soṇo ativiya saṃvegajāto ahosi.
ਸੋ ਉਜ੍ਜੇਨਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ਤੀਰੇਤ੍વਾ ਕੁਰਰਘਰਂ ਪਚ੍ਚਾਗਤੋ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਥੇਰੋਪਿਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਨਿવਤ੍ਤੀਸੁ ਆਦੀਨવਾਨਿਸਂਸੇ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ। ਸੋ ਥੇਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗੇਹਂ ਗਤੋ ਸਾਯਮਾਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਯਨਂ ਉਪਗਤੋ ਥੋਕਂਯੇવ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤ੍વਾ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਸਯਨਤਲੇ ਨਿਸਜ੍ਜ ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ ਤੇ ਚ ਪੇਤਤ੍ਤਭਾવੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਅਤਿવਿਯ ਭਯਾਨਕਂ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ। ਸੋ વਿਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋਣੋ ਉਪਾਸਕੋ…ਪੇ॰… ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ’’ਤਿ।
So ujjeniṃ gantvā taṃ karaṇīyaṃ tīretvā kuraragharaṃ paccāgato theraṃ upasaṅkamitvā katapaṭisanthāro tamatthaṃ ārocesi. Theropissa pavattinivattīsu ādīnavānisaṃse vibhāvento dhammaṃ desesi. So theraṃ vanditvā gehaṃ gato sāyamāsaṃ bhuñjitvā sayanaṃ upagato thokaṃyeva niddāyitvā pabujjhitvā sayanatale nisajja yathāsutaṃ dhammaṃ paccavekkhituṃ āraddho. Tassa taṃ dhammaṃ paccavekkhato te ca petattabhāve anussarato saṃsāradukkhaṃ ativiya bhayānakaṃ hutvā upaṭṭhāsi, pabbajjāya cittaṃ nami. So vibhātāya rattiyā sarīrapaṭijagganaṃ katvā theraṃ upagantvā attano ajjhāsayaṃ ārocetvā pabbajjaṃ yāci. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho soṇo upāsako…pe… pabbājetu maṃ, bhante, ayyo mahākaccāno’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਯਥਾਤਿਆਦਿਪਦਾਨਂ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯੇਨ ਯੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ ਪਟ੍ਠਪੇਤਿ વਿવਰਤਿ વਿਭਜਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਰੋਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਮੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤੋ ਏવਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਯਦੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਦਿવਸਂ ਅਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍વਾ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਏਕਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਮਲੇਨ ਅਮਲੀਨਂ ਕਤ੍વਾ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਂ ਲਿਖਿਤਸਙ੍ਖਸਦਿਸਂ ਧੋਤਸਙ੍ਖਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਂ ਨ ਸੁਕਰਂ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਾ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ વਸਨ੍ਤੇਨ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ…ਪੇ॰… ਚਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ।
Tattha yathā yathātiādipadānaṃ ayaṃ saṅkhepattho – yena yena ākārena ayyo mahākaccāno dhammaṃ deseti ācikkhati paññapeti paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttāniṃ karoti pakāseti, tena tena me upaparikkhato evaṃ hoti ‘‘yadetaṃ sikkhattayabrahmacariyaṃ ekampi divasaṃ akhaṇḍaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparipuṇṇaṃ, ekadivasampi kilesamalena amalīnaṃ katvā carimakacittaṃ pāpetabbatāya ekantaparisuddhaṃ, saṅkhalikhitaṃ likhitasaṅkhasadisaṃ dhotasaṅkhasappaṭibhāgaṃ caritabbaṃ, idaṃ na sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā agāramajjhe vasantena ekantaparipuṇṇaṃ…pe… caritu’’nti.
ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਿਤਂ ਸੋਣੋ ਉਪਾਸਕੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਨ ਤਾવਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਛਨ੍ਦਂ ਨਿવਾਰੇਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਏਕਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਦੁਤਿਯਸੇਯ੍ਯਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੇਯ੍ਯਾਸੀਸੇਨ ‘‘ਏਕੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਕੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕੋ ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਕਾਯવਿવੇਕਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਏਕਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਯਨਮਤ੍ਤਂ। ਏਕਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਏਕਭਤ੍ਤਿਕੋ ਹੋਤਿ ਰਤ੍ਤੂਪਰਤੋ વਿਰਤੋ વਿਕਾਲਭੋਜਨਾ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੦, ੧੯੪; ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੯੩ ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੭੧) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ વਿਕਾਲਭੋਜਨਾ વਿਰਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮੇਥੁਨવਿਰਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਾਨੁਯੋਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વਾ। ਇਙ੍ਘਾਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਗੇਹੇਯੇવ। ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਸੀਲਉਪੋਸਥਸੀਲਨਿਯਮਾਦਿਭੇਦਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਂ ਦਸਙ੍ਗਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਤਦਨੁਰੂਪਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਭਾવਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜ। ਏਤਞ੍ਹਿ ਉਪਾਸਕੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ ਨਾਮ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਏਕਸੇਯ੍ਯਂ ਏਕਭਤ੍ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ attano parivitakkitaṃ soṇo upāsako therassa ārocetvā taṃ paṭipajjitukāmo ‘‘icchāmahaṃ bhante’’tiādimāha. Thero pana ‘‘na tāvassa ñāṇaṃ paripākaṃ gata’’nti upadhāretvā ñāṇaparipākaṃ āgamayamāno ‘‘dukkaraṃ kho’’tiādinā pabbajjāchandaṃ nivāresi. Tattha ekaseyyanti adutiyaseyyaṃ. Ettha ca seyyāsīsena ‘‘eko tiṭṭhati, eko gacchati, eko nisīdatī’’tiādinā nayena vuttaṃ catūsu iriyāpathesu kāyavivekaṃ dīpeti, na ekikā hutvā sayanamattaṃ. Ekabhattanti ‘‘ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā’’ti (dī. ni. 1.10, 194; ma. ni. 1.293 a. ni. 3.71) evaṃ vuttaṃ vikālabhojanā viratiṃ sandhāya vadati. Brahmacariyanti methunaviratibrahmacariyaṃ, sikkhattayānuyogasaṅkhātaṃ sāsanabrahmacariyaṃ vā. Iṅghāti codanatthe nipāto. Tatthevāti geheyeva. Buddhānaṃ sāsanaṃ anuyuñjāti niccasīlauposathasīlaniyamādibhedaṃ pañcaṅgaṃ aṭṭhaṅgaṃ dasaṅgañca sīlaṃ tadanurūpañca samādhipaññābhāvanaṃ anuyuñja. Etañhi upāsakena pubbabhāge anuyuñjitabbaṃ buddhasāsanaṃ nāma. Tenāha ‘‘kālayuttaṃ ekaseyyaṃ ekabhattaṃ brahmacariya’’nti.
ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਪਞ੍ਚਦ੍ਦਸੀਅਟ੍ਠਮੀਪਾਟਿਹਾਰਿਕਪਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਾਲੇਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾવੁਤ੍ਤਕਾਲੇ વਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ । ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਾਨਂ ਦੁਪ੍ਪਹਾਨਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਯੋਗ੍ਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ વਦਤਿ, ਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਛਨ੍ਦਂ ਨਿવਾਰੇਤੁਂ। ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਆਰਮ੍ਭੋ ਉਸ੍ਸਾਹੋ। ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਸਂવੇਗਸ੍ਸ ਚ ਨਾਤਿਤਿਕ੍ਖਭਾવਤੋ વੂਪਸਮਿ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ, ਥੇਰੇਨ વੁਤ੍ਤવਿਧਿਂ ਪਨ ਅਨੁਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ। ਤਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਆਰੋਚੇਸਿ, ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਥੇਰੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ। ਤਤਿਯવਾਰੇ ਪਨ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਰਿਪਕ੍ਕਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਂ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਞ੍ਚ ਤਂ ਤੀਣਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਗਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋਣੋ…ਪੇ॰… ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸੀ’’ਤਿ।
Tattha kālayuttanti cātuddasīpañcaddasīaṭṭhamīpāṭihārikapakkhasaṅkhātena kālena yuttaṃ, yathāvuttakāle vā tuyhaṃ anuyuñjantassa yuttaṃ patirūpaṃ sakkuṇeyyaṃ, na sabbakālaṃ sabbanti adhippāyo . Sabbametaṃ ñāṇassa aparipakkattā tassa kāmānaṃ duppahānatāya sammā paṭipattiyaṃ yogyaṃ kārāpetuṃ vadati, na pabbajjāchandaṃ nivāretuṃ. Pabbajjābhisaṅkhāroti pabbajituṃ ārambho ussāho. Paṭippassambhīti indriyānaṃ aparipakkattā saṃvegassa ca nātitikkhabhāvato vūpasami. Kiñcāpi paṭippassambhi, therena vuttavidhiṃ pana anutiṭṭhanto kālena kālaṃ theraṃ upasaṅkamitvā payirupāsanto dhammaṃ suṇāti. Tassa vuttanayeneva dutiyampi pabbajjāya cittaṃ uppajji, therassa ca ārocesi, dutiyampi thero paṭikkhipi. Tatiyavāre pana ñāṇassa paripakkabhāvaṃ ñatvā ‘‘idāni naṃ pabbājetuṃ kālo’’ti thero pabbājesi, pabbajitañca taṃ tīṇi saṃvaccharāni atikkamitvā gaṇaṃ pariyesitvā upasampādesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘dutiyampi kho soṇo…pe… upasampādesī’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕੋਤਿ ਕਤਿਪਯਭਿਕ੍ਖੁਕੋ। ਤਦਾ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸੇਯੇવ વਸਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਕਤਿਪਯਾ ਏવ ਅਹੇਸੁਂ । ਤੇ ਚ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਏਕੋ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗਮੇ ਦ੍વੇਤਿ ਏવਂ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ વਸਿਂਸੁ। ਕਿਚ੍ਛੇਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ। ਕਸਿਰੇਨਾਤਿ ਆਯਾਸੇਨ। ਤਤੋ ਤਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਾ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦਿਤੋ। ਥੇਰੇਨ ਹਿ ਕਤਿਪਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਆਨੀਯਮਾਨੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਨੀਤਾ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਕਞ੍ਚਿ ਕਾਲਂ ਆਗਮੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਤੇਸੁ ਆਨੀਯਮਾਨੇਸੁ ਇਤਰੇ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਏવਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਨਯਨੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਚਿਰੇਨੇવ ਅਹੋਸਿ। ਥੇਰੋਪਿ ਤਦਾ ਏਕવਿਹਾਰੀ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ વਸ੍ਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ।
Tattha appabhikkhukoti katipayabhikkhuko. Tadā kira bhikkhū yebhuyyena majjhimadeseyeva vasiṃsu, tasmā tattha katipayā eva ahesuṃ . Te ca ekasmiṃ gāme eko, ekasmiṃ nigame dveti evaṃ visuṃ visuṃ vasiṃsu. Kicchenāti dukkhena. Kasirenāti āyāsena. Tato tatoti tasmā tasmā gāmanigamādito. Therena hi katipaye bhikkhū ānetvā aññesu ānīyamānesu pubbe ānītā kenacideva karaṇīyena pakkamiṃsu, kañci kālaṃ āgametvā puna tesu ānīyamānesu itare pakkamiṃsu. Evaṃ punappunaṃ ānayanena sannipāto cireneva ahosi. Theropi tadā ekavihārī ahosi. Tena vuttaṃ ‘‘tiṇṇaṃ vassānaṃ…pe… sannipātāpetvā’’ti.
વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਸ੍ਸਾਤਿ વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ વੁਸਿਤવਤੋ। ਏਦਿਸੋ ਚ ਏਦਿਸੋ ਚਾਤਿ ਏવਰੂਪੋ ਚ ਏવਰੂਪੋ ਚ। ‘‘ਏવਰੂਪਾਯ ਨਾਮ ਰੂਪਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਏવਰੂਪਾਯ ਧਮ੍ਮਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤੋਯੇવ ਮੇ ਸੋ ਭਗવਾ। ਨ ਚ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਦ੍ਧਾਯ ਏવ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸੋਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ વਸਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯਂ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਸੋਲ਼ਸ ਅਟ੍ਠਕવਗ੍ਗਿਯਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍વਾ ਮਨਸਿ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸਾ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਹੁਤ੍વਾ ਭਣਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੁਪਸਞ੍ਹਿਤਪਾਮੋਜ੍ਜਾਦਿਮੁਖੇਨ ਸਮਾਹਿਤੋ ਸਰਭਞ੍ਞਪਰਿਯੋਸਾਨੇ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਏਤਦਤ੍ਥਮੇવ ਹਿਸ੍ਸ ਭਗવਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ વਾਸੋ ਆਣਤ੍ਤੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Vassaṃvutthassāti vassaṃ upagantvā vusitavato. Ediso ca ediso cāti evarūpo ca evarūpo ca. ‘‘Evarūpāya nāma rūpakāyasampattiyā samannāgato, evarūpāya dhammakāyasampattiyā samannāgato’’ti sutoyeva me so bhagavā. Na ca mayā sammukhā diṭṭhoti ettha pana puthujjanasaddhāya eva āyasmā soṇo bhagavantaṃ daṭṭhukāmo ahosi. Aparabhāge pana satthārā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vasitvā paccūsasamayaṃ ajjhiṭṭho soḷasa aṭṭhakavaggiyāni satthu sammukhā aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbaṃ cetasā samannāharitvā atthadhammapaṭisaṃvedī hutvā bhaṇanto dhammupasañhitapāmojjādimukhena samāhito sarabhaññapariyosāne vipassanaṃ paṭṭhapetvā saṅkhāre sammasanto anupubbena arahattaṃ pāpuṇi. Etadatthameva hissa bhagavatā attanā saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vāso āṇattoti vadanti.
ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਨ ਚ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਇਦਂ ਰੂਪਕਾਯਦਸ੍ਸਨਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਸੋਣੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਘਟੇਨ੍ਤੋ વਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋવ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ‘ਉਪਾਸਕਾਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ, ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇਯੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਸੁਦ੍ਧਿਪવਾਰਣਾਯ ਪવਾਰੇਸਿ। ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨੇਨ ਭਗવਤੋ ਧਮ੍ਮਕਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘ਯੋ ਖੋ, વਕ੍ਕਲਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੮੭)। ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਾਯਦਸ੍ਸਨਂ ਪਗੇવ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਪવਾਰੇਤ੍વਾ ਪਨ ਰੂਪਕਾਯਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ।
Keci panāhu ‘‘na ca mayā sammukhā diṭṭhoti idaṃ rūpakāyadassanameva sandhāya vuttaṃ. Āyasmā hi soṇo pabbajitvā therassa santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ghaṭento vāyamanto anupasampannova sotāpanno hutvā upasampajjitvā ‘upāsakāpi sotāpannā honti, ahampi sotāpanno, kimettha citta’nti uparimaggatthāya vipassanaṃ vaḍḍhetvā antovasseyeva chaḷabhiñño hutvā visuddhipavāraṇāya pavāresi. Ariyasaccadassanena bhagavato dhammakāyo diṭṭho nāma hoti. Vuttañhetaṃ ‘yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passatī’ti (saṃ. ni. 3.87). Tasmāssa dhammakāyadassanaṃ pageva siddhaṃ, pavāretvā pana rūpakāyaṃ daṭṭhukāmo ahosī’’ti.
ਪਾਸਾਦਿਕਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇવ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਤ੍ਥ વਿਸੂਕਾਯਿਕવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਸਾਦਿਕਨ੍ਤਿ (ਉਦਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੦) વਾ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਅਸੀਤਿਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਕੇਤੁਮਾਲਾਲਙ੍ਕਤਾਯ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਕਾਯਦਸ੍ਸਨਬ੍ਯਾવਟਸ੍ਸ ਜਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਸਾਦਾવਹਂ। ਪਸਾਦਨੀਯਨ੍ਤਿ ਦਸਬਲਚਤੁવੇਸਾਰਜ੍ਜਛਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਅਟ੍ਠਾਰਸਆવੇਣਿਕਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਪ੍ਪਭੁਤਿਅਪਰਿਮਾਣਗੁਣਗਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਯ ਧਮ੍ਮਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਕਜਨਸ੍ਸ ਪਸਾਦਨੀਯਂ ਪਸੀਦਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦਕਂ વਾ। ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦਿਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਲੋਲਤਾવਿਗਮੇਨ વੂਪਸਨ੍ਤਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਸਨ੍ਤਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇવਨਭਾવੂਪਗਮਨੇਨ વੂਪਸਨ੍ਤਮਾਨਸਂ। ਉਤ੍ਤਮਦਮਥਸਮਥਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਦਮਥਂ ਸਮਥਞ੍ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍વਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍વਾ ਠਿਤਂ। ਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਭਾવਤੋ ਦવਾਦਿਅਭਾવਤੋ ਚ ਕਾਯੇਨ ਦਨ੍ਤਂ। ਗੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧવਚੀਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਨਿਰਤ੍ਥਕવਾਚਾਭਾવਤੋ ਰવਾਦਿਅਭਾવਤੋ ਚ વਾਚਾਯ ਗੁਤ੍ਤਂ। ਯਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਨੋਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਅਰਿਯਿਦ੍ਧਿਯੋਗੇਨ ਅਬ੍ਯਾવਟਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖੁਪੇਕ੍ਖਾਭਾવਤੋ ਚ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯવਸੇਨ ਯਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਨਾਗਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਾਦਿવਸੇਨ ਅਗਮਨਤੋ, ਪਹੀਨਾਨਂ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪੁਨਾਗਮਨਤੋ ਅਪਚ੍ਚਾਗਮਨਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਆਗੁਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਕਰਣਤੋ, ਪੁਨਬ੍ਭવਸ੍ਸ ਚ ਅਗਮਨਤੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਗਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਰੂਪਕਾਯੇਨ ਭਗવਤੋ ਪਮਾਣਭੂਤਤਂ ਦੀਪੇਤਿ, ‘‘ਪਸਾਦਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਧਮ੍ਮਕਾਯੇਨ। ‘‘ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੇਸੇਹਿ ਪਮਾਣਭੂਤਤਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਤੇਨ ਚਤੁਪ੍ਪਮਾਣਿਕੇ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੇ ਅਨવਸੇਸਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਗવਤੋ ਪਮਾਣਭਾવੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏਕવਿਹਾਰੇਤਿ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ। ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ ਹਿ ਇਧ ‘‘વਿਹਾਰੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। વਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ વਸਿਤੁਂ।
Pāsādikantiādipadānaṃ attho aṭṭhakathāyameva vutto. Tattha visūkāyikavipphanditānanti paṭipakkhabhūtānaṃ diṭṭhicittavipphanditānanti attho. Pāsādikanti (udā. aṭṭha. 10) vā dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇaasītianubyañjanabyāmappabhāketumālālaṅkatāya samantapāsādikāya attano sarīrappabhāya sampattiyā rūpakāyadassanabyāvaṭassa janassa sabbabhāgato pasādāvahaṃ. Pasādanīyanti dasabalacatuvesārajjachaasādhāraṇañāṇaaṭṭhārasaāveṇikabuddhadhammappabhutiaparimāṇaguṇagaṇasamannāgatāya dhammakāyasampattiyā parikkhakajanassa pasādanīyaṃ pasīditabbayuttaṃ pasādakaṃ vā. Santindriyanti cakkhādipañcindriyalolatāvigamena vūpasantapañcindriyaṃ. Santamānasanti chaṭṭhassa manindriyassa nibbisevanabhāvūpagamanena vūpasantamānasaṃ. Uttamadamathasamathaṃ anuppattanti lokuttarapaññāvimutticetovimuttisaṅkhātaṃ uttamaṃ damathaṃ samathañca anuppatvā adhigantvā ṭhitaṃ. Dantanti suparisuddhakāyasamācāratāya hatthapādakukkuccābhāvato davādiabhāvato ca kāyena dantaṃ. Guttanti suparisuddhavacīsamācāratāya niratthakavācābhāvato ravādiabhāvato ca vācāya guttaṃ. Yatindriyanti suparisuddhamanosamācāratāya ariyiddhiyogena abyāvaṭaappaṭisaṅkhupekkhābhāvato ca manindriyavasena yatindriyaṃ. Nāganti chandādivasena agamanato, pahīnānaṃ rāgādikilesānaṃ apunāgamanato apaccāgamanato kassacipi āgussa sabbathāpi akaraṇato, punabbhavassa ca agamanatoti imehi kāraṇehi nāgaṃ. Ettha ca ‘‘pāsādika’’nti iminā rūpakāyena bhagavato pamāṇabhūtataṃ dīpeti, ‘‘pasādanīya’’nti iminā dhammakāyena. ‘‘Santindriya’’ntiādinā sesehi pamāṇabhūtataṃ dīpeti, tena catuppamāṇike lokasannivāse anavasesato sattānaṃ bhagavato pamāṇabhāvo pakāsitoti veditabbo. Ekavihāreti ekagandhakuṭiyaṃ. Gandhakuṭi hi idha ‘‘vihāro’’ti adhippeto. Vatthunti vasituṃ.
੨੫੮. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾਤਿ (ਉਦਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੬) ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾ। ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਣਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਾવਕਸਾਧਾਰਣਾ ਸਬ੍ਬਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਬਹੁਦੇવ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾ ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲੇਤ੍વਾ વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਸੋਣੋ ਭਗવਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍વਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਬਹੁਦੇવ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾ ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲੇਤ੍વਾ વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਚ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਚੀવਰਂ ਤਿਰੋਕਰਣੀਯਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਭਗવਤੋ ਪਾਦਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ વੀਤਿਨਾਮੇਸਿ। ਅਜ੍ਝੇਸੀਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ। ਪਟਿਭਾਤੁ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾਸਿਤੁਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾਸਿਤੁਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁ ਞਾਣਮੁਖਂ ਆਗਚ੍ਛਤੁ, ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਭਣਾਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
258.Ajjhokāse vītināmetvāti (udā. aṭṭha. 46) ajjhokāse nisajjāya vītināmetvā. ‘‘Yasmā bhagavā āyasmato soṇassa samāpattisamāpajjanena paṭisanthāraṃ karonto sāvakasādhāraṇā sabbā samāpattiyo anulomapaṭilomaṃ samāpajjanto bahudeva rattiṃ ajjhokāse nisajjāya vītināmetvā pāde pakkhāletvā vihāraṃ pāvisi, tasmā āyasmāpi soṇo bhagavato adhippāyaṃ ñatvā tadanurūpaṃ sabbā tā samāpattiyo samāpajjanto bahudeva rattiṃ ajjhokāse nisajjāya vītināmetvā pāde pakkhāletvā vihāraṃ pāvisī’’ti keci vadanti. Pavisitvā ca bhagavatā anuññāto cīvaraṃ tirokaraṇīyaṃ katvāpi bhagavato pādapasse nisajjāya vītināmesi. Ajjhesīti āṇāpesi. Paṭibhātu taṃ bhikkhu dhammo bhāsitunti bhikkhu tuyhaṃ dhammo bhāsituṃ upaṭṭhātu ñāṇamukhaṃ āgacchatu, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ bhaṇāhīti attho.
ਸਬ੍ਬਾਨੇવ ਅਟ੍ਠਕવਗ੍ਗਿਕਾਨੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕવਗ੍ਗਭੂਤਾਨਿ ਕਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ (ਮਹਾਨਿ॰ ੧) ਸੋਲ਼ਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਸਰੇਨ ਅਭਾਸੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤੁਸ੍ਸਾਰਣਸਰੇਨ ਅਭਾਸਿ, ਸਰਭਞ੍ਞવਸੇਨ ਕਥੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਰਭਞ੍ਞਪਰਿਯੋਸਾਨੇਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਾવਸਾਨੇ। ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਉਗ੍ਗਹਿਤਾਨਿ। ਸੁਮਨਸਿਕਤਾਨੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਨਸਿ ਕਤਾਨਿ। ਏਕਚ੍ਚੋ ਉਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇ ਸਮ੍ਮਾ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦਿવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਰਣਕਾਲੇ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ વਾ ਮਿਚ੍ਛਾ ਰੋਪੇਤਿ, ਪਦਪਚ੍ਚਾਭਟ੍ਠਂ વਾ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਏવਮਯਂ। ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਯਥੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਨਸਿ ਕਤਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੁਮਨਸਿਕਤਾਨੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਨਸਿ ਕਤਾਨੀ’’ਤਿ। ਸੂਪਧਾਰਿਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਧਾਰਿਤਾਨਿ। ਅਤ੍ਥੇ ਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਧਾਰਿਤੇ ਸਕ੍ਕਾ ਪਾਲ਼ਿ ਸਮ੍ਮਾ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤੁਂ। ਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾਪਿ વਾਚਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਸਿਥਿਲਧਨਿਤਾਦੀਨਂ ਯਥਾવਿਧਾਨਂ વਚਨੇਨ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਯ ਪੋਰਿਯਾ વਾਚਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯਾਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਾਯ। ਏਤੇਨਸ੍ਸ વਿਮੁਤ੍ਤવਾਦਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਨੇਲਗਲਾਯਾਤਿ ਏਲਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੋਸੋ, ਤਂ ਨ ਪਗ੍ਘਰਤੀਤਿ ਅਨੇਲਗਲਾ, ਤਾਯ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ વਾ ਅਨੇਲਗਲਾਯਾਤਿ ਅਨੇਲਾਯ ਚ ਅਗਲਾਯ ਚ, ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯ ਅਗਲਿਤਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਯ ਅਪਰਿਹੀਨਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਨਂ ਭਗવਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਲ੍ਯਾਣવਾਕ੍ਕਰਣਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸੋਣੋ ਕੁਟਿਕਣ੍ਣੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੮, ੨੦੬) ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ। ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਪਨਿਯਾਤਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਞਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਯ।
Sabbāneva aṭṭhakavaggikānīti aṭṭhakavaggabhūtāni kāmasuttādīni (mahāni. 1) soḷasa suttāni. Sarena abhāsīti suttussāraṇasarena abhāsi, sarabhaññavasena kathesīti attho. Sarabhaññapariyosāneti ussāraṇāvasāne. Suggahitānīti sammā uggahitāni. Sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katāni. Ekacco uggahaṇakāle sammā uggahetvāpi pacchā sajjhāyādivasena manasikaraṇakāle byañjanāni vā micchā ropeti, padapaccābhaṭṭhaṃ vā karoti, na evamayaṃ. Iminā pana sammadeva yathuggahitaṃ manasi katāni. Tena vuttaṃ ‘‘sumanasikatānīti suṭṭhu manasi katānī’’ti. Sūpadhāritānīti atthatopi suṭṭhu upadhāritāni. Atthe hi suṭṭhu upadhārite sakkā pāḷi sammā ussāretuṃ. Kalyāṇiyāpi vācāya samannāgatoti sithiladhanitādīnaṃ yathāvidhānaṃ vacanena parimaṇḍalapadabyañjanāya poriyā vācāya samannāgato. Vissaṭṭhāyāti vimuttāya. Etenassa vimuttavāditaṃ dasseti. Anelagalāyāti elaṃ vuccati doso, taṃ na paggharatīti anelagalā, tāya niddosāyāti attho. Atha vā anelagalāyāti anelāya ca agalāya ca, niddosāya agalitapadabyañjanāya aparihīnapadabyañjanāyāti attho. Tathā hi naṃ bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ kalyāṇavākkaraṇānaṃ yadidaṃ soṇo kuṭikaṇṇo’’ti (a. ni. 1.198, 206) etadagge ṭhapesi. Atthassa viññāpaniyāti yathādhippetaṃ atthaṃ ñāpetuṃ samatthāya.
ਕਤਿવਸ੍ਸੋਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਮਜ੍ਝਿਮવਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਠਿਤੋ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਰੇਸਂ ਚਿਰਤਰਪਬ੍ਬਜਿਤੋ વਿਯ ਖਾਯਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗવਾ ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਸੁਖਂ ਅਨੁਭવਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਕਸ੍ਮਾ ਪਮਾਦਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀਤਿ ਪਨ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਤਿવਸ੍ਸੋਸੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਚਿਰਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਕਾਰਣਾ। ਏવਂ ਚਿਰਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਏવਂ ਚਿਰਾਯਿ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਏવਂ ਚਿਰਕਾਲਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ વਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਿਰਂ ਦਿਟ੍ਠੋ ਮੇਤਿ ਚਿਰੇਨ ਚਿਰਕਾਲੇਨ ਮਯਾ ਦਿਟ੍ਠੋ। ਕਾਮੇਸੂਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਸੁ ਚ। ਆਦੀਨવੋਤਿ ਦੋਸੋ। ਅਪਿਚਾਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨવੇ ਕੇਨਚਿ ਪਕਾਰੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਨ ਤਾવਾਹਂ ਘਰਾવਾਸਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਸਮ੍ਬਾਧੋ ਘਰਾવਾਸੋ, ਉਚ੍ਚਾવਚੇਹਿ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਹਿ ਸਮੁਪਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹੋ ਅਗਾਰਿਯਭਾવੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਬਹੁਕਿਚ੍ਚੋ ਬਹੁਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿ।
Kativassoti so kira majjhimavayassa tatiye koṭṭhāse ṭhito ākappasampanno ca paresaṃ ciratarapabbajito viya khāyati. Taṃ sandhāya bhagavā pucchīti keci, taṃ akāraṇaṃ. Evaṃ santaṃ samādhisukhaṃ anubhavituṃ yutto, ettakaṃ kālaṃ kasmā pamādaṃ āpannosīti pana anuyuñjituṃ satthā ‘‘kativassosī’’ti taṃ pucchi. Tenevāha ‘‘kissa pana tvaṃ bhikkhu evaṃ ciraṃ akāsī’’ti. Tattha kissāti kiṃkāraṇā. Evaṃ ciraṃ akāsīti evaṃ cirāyi, kena kāraṇena evaṃ cirakālaṃ pabbajjaṃ anupagantvā agāramajjhe vasīti attho. Ciraṃ diṭṭho meti cirena cirakālena mayā diṭṭho. Kāmesūti vatthukāmesu kilesakāmesu ca. Ādīnavoti doso. Apicāti kāmesu ādīnave kenaci pakārena diṭṭhepi na tāvāhaṃ gharāvāsato nikkhamituṃ asakkhiṃ. Kasmā? Sambādho gharāvāso, uccāvacehi kiccakaraṇīyehi samupabyūḷho agāriyabhāvo. Tenevāha ‘‘bahukicco bahukaraṇīyo’’ti.
ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਯਥਾਭੂਤਂ ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਰਾਯਿਤ੍વਾਪਿ ਘਰਾવਾਸੇ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਪਦੁਮਪਲਾਸੇ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁ વਿਯ વਿਨਿવਤ੍ਤਤਿਯੇવਾਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ વਿਦਿਤ੍વਾ। ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਨਿવਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪવਤ੍ਤਿਯਂ ਤਂਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚ ਨ ਕਦਾਚਿਪਿ ਰਮਤੀਤਿ ਇਦਮਤ੍ਥਦੀਪਕਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Etamatthaṃ viditvāti kāmesu yathābhūtaṃ ādīnavadassino cittaṃ cirāyitvāpi gharāvāse na pakkhandati, aññadatthu padumapalāse udakabindu viya vinivattatiyevāti etamatthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti pavattiṃ nivattiñca sammadeva jānanto pavattiyaṃ taṃnimitte ca na kadācipi ramatīti idamatthadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਦਿਸ੍વਾ ਆਦੀਨવਂ ਲੋਕੇਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੇ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਦੁਕ੍ਖੋ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦੀਨવਂ ਦੋਸਂ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ। ਏਤੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰੋ ਕਥਿਤੋ। ਞਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੂਪਧਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਨਿਰੁਪਧਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਤ੍વਾ, ਨਿਸ੍ਸਰਣવਿવੇਕਾਸਙ੍ਖਤਾਮਤਸਭਾવਤੋ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ। ‘‘ਦਿਸ੍વਾ ਞਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ‘‘ਘਤਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਸੀਹਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਯਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੭੧) વਿਯ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਅਰਿਯੋ ਨ ਰਮਤੀ ਪਾਪੇਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਪਿ ਪਾਪੇ ਨ ਰਮਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਪਾਪੇ ਨ ਰਮਤੀ ਸੁਚੀਤਿ ਸੁવਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਾਦਿਤਾਯ ਸੁਚਿ ਸੁਦ੍ਧਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰਾਜਹਂਸੋ વਿਯ ਉਚ੍ਚਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਪਾਪੇ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਨ ਰਮਤਿ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ। ‘‘ਪਾਪੋ ਨ ਰਮਤੀ ਸੁਚਿ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਾਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁਚਿਂ ਅਨવਜ੍ਜਂ વੋਦਾਨਧਮ੍ਮਂ ਨ ਰਮਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਗਾਮਸੂਕਰਾਦਯੋ વਿਯ ਉਚ੍ਚਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਅਸੁਚਿਂ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਂਯੇવ ਰਮਤੀਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਦੇਸਨਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤਿ।
Tattha disvā ādīnavaṃ loketi sabbasmimpi saṅkhāraloke ‘‘anicco dukkho vipariṇāmadhammo’’tiādīnavaṃ dosaṃ paññācakkhunā passitvā. Etena vipassanācāro kathito. Ñatvā dhammaṃ nirūpadhinti sabbūpadhipaṭinissaggattā nirupadhiṃ nibbānadhammaṃ yathābhūtaṃ ñatvā, nissaraṇavivekāsaṅkhatāmatasabhāvato maggañāṇena paṭivijjhitvā. ‘‘Disvā ñatvā’’ti imesaṃ padānaṃ ‘‘ghataṃ pivitvā balaṃ hoti, sīhaṃ disvā bhayaṃ hoti, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā hontī’’tiādīsu (ma. ni. 1.271) viya hetuatthatā daṭṭhabbā. Ariyo na ramatī pāpeti kilesehi ārakattā ariyo sappuriso aṇumattepi pāpe na ramati. Kasmā? Pāpe na ramatī sucīti suvisuddhakāyasamācārāditāya suci suddhapuggalo rājahaṃso viya uccāraṭṭhāne pāpe saṃkiliṭṭhadhamme na ramati nābhinandati. ‘‘Pāpo na ramatī suci’’ntipi pāṭho, tassattho – pāpo puggalo suciṃ anavajjaṃ vodānadhammaṃ na ramati, aññadatthu gāmasūkarādayo viya uccāraṭṭhānaṃ asuciṃ saṃkilesadhammaṃyeva ramatīti paṭipakkhato desanaṃ parivatteti.
ਸੋਣਕੁਟਿਕਣ੍ਣવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Soṇakuṭikaṇṇavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
੨੫੯. ਕਾਲ਼ਸੀਹੋਤਿ ਕਾਲ਼ਮੁਖવਾਨਰਜਾਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਚ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
259.Kāḷasīhoti kāḷamukhavānarajāti. Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyamevāti.
ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Cammakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi
੧੫੭. ਸੋਣਕੁਟਿਕਣ੍ਣવਤ੍ਥੁ • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthu
੧੫੮. ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚવਰਪਰਿਦਸ੍ਸਨਾ • 158. Mahākaccānassa pañcavaraparidassanā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਸਬ੍ਬਚਮ੍ਮਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਕਥਾ • Sabbacammapaṭikkhepādikathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਸਬ੍ਬਚਮ੍ਮਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sabbacammapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਗਿਹਿવਿਕਤਾਨੁਞ੍ਞਾਤਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Gihivikatānuññātādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧੫੭. ਸੋਣਕੁਟਿਕਣ੍ਣવਤ੍ਥੁਕਥਾ • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthukathā
