Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೭. ಸೋಣಪೋಟಿರಿಯಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    7. Soṇapoṭiriyaputtattheragāthāvaṇṇanā

    ನ ತಾವ ಸುಪಿತುಂ ಹೋತೀತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಪೋಟಿರಿಯಪುತ್ತಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವನಚರೋ ಹುತ್ವಾ ಜೀವನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಕುರಞ್ಜಿಯಫಲಂ ಸತ್ಥುನೋ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪೋಟಿರಿಯಸ್ಸ ನಾಮ ಗಾಮಭೋಜಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸೋಣೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಭದ್ದಿಯಸ್ಸ ಸಾಕಿಯರಞ್ಞೋ ಸೇನಾಪತಿ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಭದ್ದಿಯರಾಜೇ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ಸೇನಾಪತಿ ‘‘ರಾಜಾಪಿ ನಾಮ ಪಬ್ಬಜಿ, ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಘರಾವಾಸೇನಾ’’ತಿ ಪಬ್ಬಜಿ? ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪನ ನಿದ್ದಾರಾಮೋ ವಿಹರತಿ, ನ ಭಾವನಮನುಯುಞ್ಜತಿ। ತಂ ಭಗವಾ ಅನುಪಿಯಾಯಂ ಅಮ್ಬವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಓಭಾಸಂ ಫರಾಪೇತ್ವಾ ತೇನಸ್ಸ ಸತಿಂ ಜನೇತ್ವಾ ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ತಂ ಓವದನ್ತೋ –

    Na tāva supituṃ hotīti āyasmato soṇassa poṭiriyaputtassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro sikhissa bhagavato kāle vanacaro hutvā jīvanto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannacitto kurañjiyaphalaṃ satthuno adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthusmiṃ poṭiriyassa nāma gāmabhojakassa putto hutvā nibbatti, soṇotissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto bhaddiyassa sākiyarañño senāpati ahosi. Atha bhaddiyarāje heṭṭhā vuttanayena pabbajite, senāpati ‘‘rājāpi nāma pabbaji, kiṃ mayhaṃ gharāvāsenā’’ti pabbaji? Pabbajitvā pana niddārāmo viharati, na bhāvanamanuyuñjati. Taṃ bhagavā anupiyāyaṃ ambavane viharanto attano obhāsaṃ pharāpetvā tenassa satiṃ janetvā imāya gāthāya taṃ ovadanto –

    ೧೯೩.

    193.

    ‘‘ನ ತಾವ ಸುಪಿತುಂ ಹೋತಿ, ರತ್ತಿ ನಕ್ಖತ್ತಮಾಲಿನೀ।

    ‘‘Na tāva supituṃ hoti, ratti nakkhattamālinī;

    ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಮೇವೇಸಾ, ರತ್ತಿ ಹೋತಿ ವಿಜಾನತಾ॥

    Paṭijaggitumevesā, ratti hoti vijānatā.

    ೧೯೪.

    194.

    ‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಾವಪತಿತಂ , ಕುಞ್ಜರೋ ಚೇ ಅನುಕ್ಕಮೇ।

    ‘‘Hatthikkhandhāvapatitaṃ , kuñjaro ce anukkame;

    ಸಙ್ಗಾಮೇ ಮೇ ಮತಂ ಸೇಯ್ಯೋ, ಯಞ್ಚೇ ಜೀವೇ ಪರಾಜಿತೋ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।

    Saṅgāme me mataṃ seyyo, yañce jīve parājito’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ನ ತಾವ ಸುಪಿತುಂ ಹೋತಿ, ರತ್ತಿ ನಕ್ಖತ್ತಮಾಲಿನೀತಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಕ್ಖಣೇಹಿ ವಜ್ಜಿತಂ ನವಮಂ ಖಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞುಜಾತಿಕಸ್ಸ ಯಾವ ನ ಅರಹತ್ತಂ ಹತ್ಥಗತಂ ಹೋತಿ, ತಾವ ಅಯಂ ನಕ್ಖತ್ತಮಾಲಿನೀ ರತ್ತಿ ಸುಪಿತುಂ ನಿದ್ದಾಯಿತುಂ ನ ಹೋತಿ, ಸುಪನಸ್ಸ ಕಾಲೋ ನ ಹೋತಿ। ಅಪಿಚ ಖೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಮೇವೇಸಾ, ರತ್ತಿ ಹೋತಿ ವಿಜಾನತಾತಿ ಏಸಾ ರತ್ತಿ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮಿಗಪಕ್ಖೀನಞ್ಚ ನಿದ್ದೂಪಗಮನೇನ ವಿಸೇಸತೋ ನಿಸ್ಸದ್ದವೇಲಾಭೂತಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಅತ್ತನಿ ಸಞ್ಜಗ್ಗಿತುಂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಮನುಯುಞ್ಜಿತುಮೇವ ವಿಜಾನತಾ ವಿಞ್ಞುನಾ ಇಚ್ಛಿತಾ ಹೋತೀತಿ।

    Tattha na tāva supituṃ hoti, ratti nakkhattamālinīti aṭṭhahi akkhaṇehi vajjitaṃ navamaṃ khaṇaṃ labhitvā ṭhitassa viññujātikassa yāva na arahattaṃ hatthagataṃ hoti, tāva ayaṃ nakkhattamālinī ratti supituṃ niddāyituṃ na hoti, supanassa kālo na hoti. Apica kho paṭijaggitumevesā, ratti hoti vijānatāti esā ratti nāma manussānaṃ migapakkhīnañca niddūpagamanena visesato nissaddavelābhūtā paṭipattiṃ attani sañjaggituṃ jāgariyānuyogamanuyuñjitumeva vijānatā viññunā icchitā hotīti.

    ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋಣೋ ಸಂವಿಗ್ಗತರಮಾನಸೋ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಙ್ಗಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೋವ ಪತಿತ’’ನ್ತಿ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅವಪತಿತನ್ತಿ ಅವಮುಖಂ ಪತಿತಂ ಉದ್ಧಂಪಾದಂ ಅಧೋಮುಖಂ ಪತಿತಂ। ಕುಞ್ಜರೋ ಚೇ ಅನುಕ್ಕಮೇತಿ ಕುಞ್ಜರೋ ಅನುಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ಚೇ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯದಾಹಂ ಹತ್ಥಿಮಾರುಹಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗಾಮಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧತೋ ಪತಿತೋ, ತದಾಹಂ ಸಙ್ಗಾಮೇ ತೇನ ಹತ್ಥಿನಾ ಮದ್ದಿತೋ ಮತೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚೇ, ತಂ ಮೇ ಮರಣಂ ಸೇಯ್ಯೋ, ಯಞ್ಚೇ ಇದಾನಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಪರಾಜಿತೋ ಜೀವೇಯ್ಯಂ, ತಂ ನ ಸೇಯ್ಯೋತಿ। ಇಮಂ ಗಾಥಂ ವದನ್ತೋಯೇವ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೨.೧-೬) –

    Taṃ sutvā soṇo saṃviggataramānaso hirottappaṃ paccupaṭṭhapetvā abbhokāsikaṅgaṃ adhiṭṭhāya vipassanāya kammaṃ karonto ‘‘hatthikkhandhova patita’’nti dutiyaṃ gāthamāha. Tattha avapatitanti avamukhaṃ patitaṃ uddhaṃpādaṃ adhomukhaṃ patitaṃ. Kuñjaro ce anukkameti kuñjaro anukkameyya ce. Idaṃ vuttaṃ hoti – yadāhaṃ hatthimāruhitvā saṅgāmaṃ paviṭṭho hatthikkhandhato patito, tadāhaṃ saṅgāme tena hatthinā maddito mato ahosiṃ ce, taṃ me maraṇaṃ seyyo, yañce idāni kilesehi parājito jīveyyaṃ, taṃ na seyyoti. Imaṃ gāthaṃ vadantoyeva vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.52.1-6) –

    ‘‘ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ವಿಪಿನೇ ವಿಚರಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Migaluddo pure āsiṃ, vipine vicaraṃ ahaṃ;

    ಅದ್ದಸಂ ವಿರಜಂ ಬುದ್ಧಂ, ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನ ಪಾರಗುಂ॥

    Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.

    ‘‘ಕುರಞ್ಜಿಯಫಲಂ ಗಯ್ಹ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸದಾಸಹಂ।

    ‘‘Kurañjiyaphalaṃ gayha, buddhaseṭṭhassadāsahaṃ;

    ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಸ್ಸ ತಾದಿನೋ, ಪಸನ್ನೋ ಸೇಹಿ ಪಾಣಿಭಿ॥

    Puññakkhettassa tādino, pasanno sehi pāṇibhi.

    ‘‘ಏಕತಿಂಸೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಫಲಂ ಅದದಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥಾರಾ ವುತ್ತಂ, ಅತ್ತನಾ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಉಭಯಞ್ಹಿ ಗಾಥಂ ‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಾವಪತಿತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಪಚ್ಚುದಾಹಾಸಿ। ತೇನ ಇದಮೇವ ಅಞ್ಞಾಬ್ಯಾಕರಣಂ ಅಹೋಸೀತಿ।

    Arahattaṃ pana patvā ‘‘satthārā vuttaṃ, attanā vutta’’nti ubhayañhi gāthaṃ ‘‘hatthikkhandhāvapatita’’ntiādinā paccudāhāsi. Tena idameva aññābyākaraṇaṃ ahosīti.

    ಸೋಣಪೋಟಿರಿಯಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Soṇapoṭiriyaputtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೭. ಸೋಣಪೋಟಿರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 7. Soṇapoṭiriyattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact