| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationអង្គុត្តរ និកាយ ៦។៥៥
Numbered Discourses 6.55
៦។ មហាវគ្គ
6. The Great Chapter
សោណសុត្ត
With Soṇa
ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ។
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha, on the Vulture’s Peak Mountain.
តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា សោណោ រាជគហេ វិហរតិ សីតវនស្មិំ។ អថ ខោ អាយស្មតោ សោណស្ស រហោគតស្ស បដិសល្លីនស្ស ឯវំ ចេតសោ បរិវិតក្កោ ឧទបាទិ: “យេ ខោ កេចិ ភគវតោ សាវកា អារទ្ធវីរិយា វិហរន្តិ, អហំ តេសំ អញ្ញតរោ។ អថ ច បន មេ ន អនុបាទាយ អាសវេហិ ចិត្តំ វិមុច្ចតិ, សំវិជ្ជន្តិ ខោ បន មេ កុលេ ភោគា, សក្កា ភោគា ច ភុញ្ជិតុំ បុញ្ញានិ ច កាតុំ។ យន្នូនាហំ សិក្ខំ បច្ចក្ខាយ ហីនាយាវត្តិត្វា ភោគេ ច ភុញ្ជេយ្យំ បុញ្ញានិ ច ករេយ្យន៑”តិ។
Now at that time Venerable Soṇa was staying near Rājagaha in the Cool Grove. Then as he was in private retreat this thought came to his mind, “I am one of the Buddha’s most energetic disciples. Yet my mind is not freed from defilements by not grasping. But my family has wealth. I could enjoy that wealth and make merit. Why don’t I resign the training and return to a lesser life, so I can enjoy my wealth and make merit?”
អថ ខោ ភគវា អាយស្មតោ សោណស្ស ចេតសា ចេតោបរិវិតក្កមញ្ញាយ—សេយ្យថាបិ នាម ពលវា បុរិសោ សមិញ្ជិតំ វា ពាហំ បសារេយ្យ, បសារិតំ វា ពាហំ សមិញ្ជេយ្យ; ឯវមេវំ ខោ—គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ អន្តរហិតោ សីតវនេ អាយស្មតោ សោណស្ស សម្មុខេ បាតុរហោសិ។ និសីទិ ភគវា បញ្ញត្តេ អាសនេ។ អាយស្មាបិ ខោ សោណោ ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។
Then the Buddha knew what Venerable Soṇa was thinking. As easily as a strong person would extend or contract their arm, he vanished from the Vulture’s Peak and reappeared in the Cool Grove in front of Soṇa, and sat on the seat spread out. Soṇa bowed to the Buddha and sat down to one side.
ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ អាយស្មន្តំ សោណំ ភគវា ឯតទវោច: “ននុ តេ, សោណ, រហោគតស្ស បដិសល្លីនស្ស ឯវំ ចេតសោ បរិវិតក្កោ ឧទបាទិ: ‘យេ ខោ កេចិ ភគវតោ សាវកា អារទ្ធវីរិយា វិហរន្តិ, អហំ តេសំ អញ្ញតរោ។ អថ ច បន មេ ន អនុបាទាយ អាសវេហិ ចិត្តំ វិមុច្ចតិ, សំវិជ្ជន្តិ ខោ បន មេ កុលេ ភោគា, សក្កា ភោគា ច ភុញ្ជិតុំ បុញ្ញានិ ច កាតុំ។ យន្នូនាហំ សិក្ខំ បច្ចក្ខាយ ហីនាយាវត្តិត្វា ភោគេ ច ភុញ្ជេយ្យំ បុញ្ញានិ ច ករេយ្យន៑ៜ”តិ?
The Buddha said to him, “Soṇa, as you were in private retreat didn’t this thought come to your mind: ‘I am one of the Buddha’s most energetic disciples. Yet my mind is not freed from defilements by not grasping. But my family has wealth. I could enjoy that wealth and make merit. Why don’t I resign the training and return to a lesser life, so I can enjoy my wealth and make merit?’”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“តំ កិំ មញ្ញសិ, សោណ, កុសលោ ត្វំ បុព្ពេ អគារិយភូតោ វីណាយ តន្តិស្សរេ”តិ?
“What do you think, Soṇa? When you were still a layman, weren’t you a good player of the arched harp?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“តំ កិំ មញ្ញសិ, សោណ, យទា តេ វីណាយ តន្តិយោ អច្ចាយតា ហោន្តិ, អបិ នុ តេ វីណា តស្មិំ សមយេ សរវតី វា ហោតិ កម្មញ្ញា វា”តិ?
“When your harp’s strings were tuned too tight, was it resonant and playable?”
“នោ ហេតំ, ភន្តេ”។
“No, sir.”
“តំ កិំ មញ្ញសិ, សោណ, យទា តេ វីណាយ តន្តិយោ អតិសិថិលា ហោន្តិ, អបិ នុ តេ វីណា តស្មិំ សមយេ សរវតី វា ហោតិ កម្មញ្ញា វា”តិ?
“When your harp’s strings were tuned too slack, was it resonant and playable?”
“នោ ហេតំ, ភន្តេ”។
“No, sir.”
“យទា បន តេ, សោណ, វីណាយ តន្តិយោ ន អច្ចាយតា ហោន្តិ នាតិសិថិលា សមេ គុណេ បតិដ្ឋិតា, អបិ នុ តេ វីណា តស្មិំ សមយេ សរវតី វា ហោតិ កម្មញ្ញា វា”តិ?
“But when your harp’s strings were tuned neither too tight nor too slack, but fixed at an even tension, was it resonant and playable?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“ឯវមេវំ ខោ, សោណ, អច្ចារទ្ធវីរិយំ ឧទ្ធច្ចាយ សំវត្តតិ, អតិសិថិលវីរិយំ កោសជ្ជាយ សំវត្តតិ។ តស្មាតិហ ត្វំ, សោណ, វីរិយសមថំ អធិដ្ឋហ, ឥន្ទ្រិយានញ្ច សមតំ បដិវិជ្ឈ, តត្ថ ច និមិត្តំ គណ្ហាហី”តិ។
“In the same way, Soṇa, when energy is too forceful it leads to restlessness. When energy is too slack it leads to laziness. So, Soṇa, you should apply yourself to energy and serenity, find a balance of the faculties, and learn the pattern of this situation.”
“ឯវំ, ភន្តេ”តិ ខោ អាយស្មា សោណោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ។
“Yes, sir,” Soṇa replied.
អថ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ សោណំ ឥមិនា ឱវាទេន ឱវទិត្វា—សេយ្យថាបិ នាម ពលវា បុរិសោ សមិញ្ជិតំ វា ពាហំ បសារេយ្យ, បសារិតំ វា ពាហំ សមិញ្ជេយ្យ; ឯវមេវំ ខោ—សីតវនេ អន្តរហិតោ គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ បាតុរហោសិ។
After advising Soṇa like this, the Buddha, as easily as a strong person would extend or contract their arm, vanished from the Cool Grove and reappeared on the Vulture’s Peak.
អថ ខោ អាយស្មា សោណោ អបរេន សមយេន វីរិយសមថំ អធិដ្ឋាសិ, ឥន្ទ្រិយានញ្ច សមតំ បដិវិជ្ឈិ, តត្ថ ច និមិត្តំ អគ្គហេសិ។ អថ ខោ អាយស្មា សោណោ ឯកោ វូបកដ្ឋោ អប្បមត្តោ អាតាបី បហិតត្តោ វិហរន្តោ នចិរស្សេវ—យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនាគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ—ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហាសិ។
After some time Soṇa applied himself to energy and serenity, found a balance of the faculties, and learned the pattern of this situation. Then Soṇa, living alone, withdrawn, diligent, keen, and resolute, soon realized the supreme culmination of the spiritual path in this very life. He lived having achieved with his own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness.
“ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយា”តិ អព្ភញ្ញាសិ។ អញ្ញតរោ ច បនាយស្មា សោណោ អរហតំ អហោសិ។
He understood: “Rebirth is ended; the spiritual journey has been completed; what had to be done has been done; there is no return to any state of existence.” And Venerable Soṇa became one of the perfected.
អថ ខោ អាយស្មតោ សោណស្ស អរហត្តប្បត្តស្ស ឯតទហោសិ: “យន្នូនាហំ យេន ភគវា តេនុបសង្កមេយ្យំ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតោ សន្តិកេ អញ្ញំ ព្យាករេយ្យន៑”តិ។ អថ ខោ អាយស្មា សោណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា សោណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច:
Then, when Soṇa had attained perfection, he thought, “Why don’t I go to the Buddha and declare my enlightenment in his presence?” Then Soṇa went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him:
“យោ សោ, ភន្តេ, ភិក្ខុ អរហំ ខីណាសវោ វុសិតវា កតករណីយោ ឱហិតភារោ អនុប្បត្តសទត្ថោ បរិក្ខីណភវសំយោជនោ សម្មទញ្ញាវិមុត្តោ, សោ ឆ ឋានានិ អធិមុត្តោ ហោតិ—នេក្ខម្មាធិមុត្តោ ហោតិ, បវិវេកាធិមុត្តោ ហោតិ, អព្យាបជ្ជាធិមុត្តោ ហោតិ, តណ្ហាក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ, ឧបាទានក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ, អសម្មោហាធិមុត្តោ ហោតិ។
“Sir, a bhikkhu who is perfected—with defilements ended, who has completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own true goal, utterly ended the fetters of rebirth, and is rightly freed through enlightenment—is dedicated to six things. They are dedicated to renunciation, seclusion, kindness, the ending of craving, the ending of grasping, and mental clarity.
សិយា ខោ បន, ភន្តេ, ឥធេកច្ចស្ស អាយស្មតោ ឯវមស្ស: ‘កេវលំសទ្ធាមត្តកំ នូន អយមាយស្មា និស្សាយ នេក្ខម្មាធិមុត្តោៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, ភន្តេ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ ខីណាសវោ, ភន្តេ, ភិក្ខុ វុសិតវា កតករណីយោ ករណីយំ អត្តនោ អសមនុបស្សន្តោ កតស្ស វា បដិចយំ ខយា រាគស្ស វីតរាគត្តា នេក្ខម្មាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា ទោសស្ស វីតទោសត្តា នេក្ខម្មាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា មោហស្ស វីតមោហត្តា នេក្ខម្មាធិមុត្តោ ហោតិ។
It may be, sir, that one of the venerables here thinks: ‘Maybe this venerable is dedicated to renunciation solely out of mere faith.’ But it should not be seen like this. A bhikkhu with defilements ended does not see in themselves anything more to do, or anything that needs improvement. They’re dedicated to renunciation because they’re free of greed, hate, and delusion with the end of greed, hate, and delusion.
សិយា ខោ បន, ភន្តេ, ឥធេកច្ចស្ស អាយស្មតោ ឯវមស្ស: ‘លាភសក្ការសិលោកំ នូន អយមាយស្មា និកាមយមានោ បវិវេកាធិមុត្តោៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, ភន្តេ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ ខីណាសវោ, ភន្តេ, ភិក្ខុ វុសិតវា កតករណីយោ ករណីយំ អត្តនោ អសមនុបស្សន្តោ កតស្ស វា បដិចយំ ខយា រាគស្ស វីតរាគត្តា បវិវេកាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា ទោសស្ស វីតទោសត្តា បវិវេកាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា មោហស្ស វីតមោហត្តា បវិវេកាធិមុត្តោ ហោតិ។
It may be, sir, that one of the venerables here thinks: ‘Maybe this venerable is dedicated to seclusion because they enjoy possessions, honor, and popularity.’ But it should not be seen like this. …
សិយា ខោ បន, ភន្តេ, ឥធេកច្ចស្ស អាយស្មតោ ឯវមស្ស: ‘សីលព្ពតបរាមាសំ នូន អយមាយស្មា សារតោ បច្ចាគច្ឆន្តោ អព្យាបជ្ជាធិមុត្តោៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, ភន្តេ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ ខីណាសវោ, ភន្តេ, ភិក្ខុ វុសិតវា កតករណីយោ ករណីយំ អត្តនោ អសមនុបស្សន្តោ កតស្ស វា បដិចយំ ខយា រាគស្ស វីតរាគត្តា អព្យាបជ្ជាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា ទោសស្ស វីតទោសត្តា អព្យាបជ្ជាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា មោហស្ស វីតមោហត្តា អព្យាបជ្ជាធិមុត្តោ ហោតិ។
It may be, sir, that one of the venerables here thinks: ‘Maybe this venerable is dedicated to kindness because they believe that adhering to precepts and observances is the most important thing.’ But it should not be seen like this. …
ខយា រាគស្ស វីតរាគត្តា តណ្ហាក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា ទោសស្ស វីតទោសត្តា តណ្ហាក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា មោហស្ស វីតមោហត្តា តណ្ហាក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ។
They’re dedicated to the ending of craving because they’re free of greed, hate, and delusion with the end of greed, hate, and delusion.
ខយា រាគស្ស វីតរាគត្តា ឧបាទានក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា ទោសស្ស វីតទោសត្តា ឧបាទានក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា មោហស្ស វីតមោហត្តា ឧបាទានក្ខយាធិមុត្តោ ហោតិ។
They’re dedicated to the ending of grasping because they’re free of greed, hate, and delusion with the end of greed, hate, and delusion.
ខយា រាគស្ស វីតរាគត្តា អសម្មោហាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា ទោសស្ស វីតទោសត្តា អសម្មោហាធិមុត្តោ ហោតិ, ខយា មោហស្ស វីតមោហត្តា អសម្មោហាធិមុត្តោ ហោតិ។
They’re dedicated to clarity of mind because they’re free of greed, hate, and delusion with the end of greed, hate, and delusion.
ឯវំ សម្មា វិមុត្តចិត្តស្ស, ភន្តេ, ភិក្ខុនោ ភុសា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ។ អមិស្សីកតមេវស្ស ចិត្តំ ហោតិ ឋិតំ អានេញ្ជប្បត្តំ វយញ្ចស្សានុបស្សតិ។ ភុសា ចេបិ សោតវិញ្ញេយ្យា សទ្ទា … ឃានវិញ្ញេយ្យា គន្ធា … ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យា រសា … កាយវិញ្ញេយ្យា ផោដ្ឋព្ពា … មនោវិញ្ញេយ្យា ធម្មា មនស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ។ អមិស្សីកតមេវស្ស ចិត្តំ ហោតិ ឋិតំ អានេញ្ជប្បត្តំ វយញ្ចស្សានុបស្សតិ។
When a bhikkhu’s mind is rightly freed like this, even if compelling sights come into the range of vision they don’t overcome their mind. The mind remains unaffected. It is steady, imperturbable, observing disappearance. Even if compelling sounds … smells … tastes … touches … and thoughts come into the range of the mind they don’t overcome the mind. The mind remains unaffected. It is steady, imperturbable, observing disappearance.
សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, សេលោ បព្ពតោ អច្ឆិទ្ទោ អសុសិរោ ឯកគ្ឃនោ។ អថ បុរត្ថិមាយ ចេបិ ទិសាយ អាគច្ឆេយ្យ ភុសា វាតវុដ្ឋិ នេវ នំ សង្កម្បេយ្យ ន សម្បកម្បេយ្យ ន សម្បវេធេយ្យ, អថ បច្ឆិមាយ ចេបិ ទិសាយ អាគច្ឆេយ្យ ភុសា វាតវុដ្ឋិ … អថ ឧត្តរាយ ចេបិ ទិសាយ អាគច្ឆេយ្យ ភុសា វាតវុដ្ឋិ … អថ ទក្ខិណាយ ចេបិ ទិសាយ អាគច្ឆេយ្យ ភុសា វាតវុដ្ឋិ នេវ នំ សង្កម្បេយ្យ ន សម្បកម្បេយ្យ ន សម្បវេធេយ្យ;
Suppose there was a mountain that was one solid mass of rock, without cracks or holes. Even if violent storms were to blow up out of the east, the west, the north, and the south, they couldn’t make it shake or rock or tremble.
ឯវមេវំ ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សម្មាវិមុត្តចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ ភុសា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ។ អមិស្សីកតមេវស្ស ចិត្តំ ហោតិ, ឋិតំ អានេញ្ជប្បត្តំ វយញ្ចស្សានុបស្សតិ។ ភុសា ចេបិ សោតវិញ្ញេយ្យា សទ្ទា … ឃានវិញ្ញេយ្យា គន្ធា … ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យា រសា … កាយវិញ្ញេយ្យា ផោដ្ឋព្ពា … មនោវិញ្ញេយ្យា ធម្មា មនស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ។ អមិស្សីកតមេវស្ស ចិត្តំ ហោតិ ឋិតំ អានេញ្ជប្បត្តំ វយញ្ចស្សានុបស្សតីតិ។
In the same way, when a bhikkhu’s mind is rightly freed like this, even if compelling sights come into the range of vision they don’t overcome their mind. … The mind remains unaffected. It is steady, imperturbable, observing disappearance.
នេក្ខម្មំ អធិមុត្តស្ស, បវិវេកញ្ច ចេតសោ; អព្យាបជ្ជាធិមុត្តស្ស, ឧបាទានក្ខយស្ស ច។
When you’re dedicated to renunciation and seclusion of the heart; when you’re dedicated to kindness and the end of grasping;
តណ្ហាក្ខយាធិមុត្តស្ស, អសម្មោហញ្ច ចេតសោ; ទិស្វា អាយតនុប្បាទំ, សម្មា ចិត្តំ វិមុច្ចតិ។
when you’re dedicated to the ending of craving and clarity of heart; and you’ve seen the arising of the senses, your mind is rightly freed.
តស្ស សម្មា វិមុត្តស្ស, សន្តចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ; កតស្ស បដិចយោ នត្ថិ, ករណីយំ ន វិជ្ជតិ។
For that one, rightly freed, a bhikkhu with peaceful mind, there’s nothing to be improved, and nothing more to do.
សេលោ យថា ឯកគ្ឃនោ, វាតេន ន សមីរតិ; ឯវំ រូបា រសា សទ្ទា, គន្ធា ផស្សា ច កេវលា។
As the wind cannot stir a solid mass of rock, so too sights, tastes, sounds, smells, and touches—the lot—
ឥដ្ឋា ធម្មា អនិដ្ឋា ច, នប្បវេធេន្តិ តាទិនោ; ឋិតំ ចិត្តំ វិប្បមុត្តំ, វយញ្ចស្សានុបស្សតី”តិ។
and thoughts, whether liked or disliked, don’t disturb the poised one. Their mind is steady and free as they observe disappearance.”
បឋមំ។
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
