| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៧. សោណសុត្តំ
7. Soṇasuttaṃ
៤៩. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ វេឡុវនេ កលន្ទកនិវាបេ។ អថ ខោ សោណោ គហបតិបុត្តោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ …បេ.… ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ សោណំ គហបតិបុត្តំ ភគវា ឯតទវោច –
49. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho soṇo gahapatiputto yena bhagavā tenupasaṅkami …pe… ekamantaṃ nisinnaṃ kho soṇaṃ gahapatiputtaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘យេ ហិ កេចិ, សោណ, សមណា វា ព្រាហ្មណា វា អនិច្ចេន រូបេន ទុក្ខេន វិបរិណាមធម្មេន ‘សេយ្យោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘សទិសោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘ហីនោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; កិមញ្ញត្រ យថាភូតស្ស អទស្សនា? អនិច្ចាយ វេទនាយ ទុក្ខាយ វិបរិណាមធម្មាយ ‘សេយ្យោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘សទិសោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘ហីនោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; កិមញ្ញត្រ យថាភូតស្ស អទស្សនា? អនិច្ចាយ សញ្ញាយ… អនិច្ចេហិ សង្ខារេហិ ទុក្ខេហិ វិបរិណាមធម្មេហិ ‘សេយ្យោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘សទិសោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘ហីនោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; កិមញ្ញត្រ យថាភូតស្ស អទស្សនា? អនិច្ចេន វិញ្ញាណេន ទុក្ខេន វិបរិណាមធម្មេន ‘សេយ្យោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘សទិសោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; ‘ហីនោហមស្មី’តិ វា សមនុបស្សន្តិ; កិមញ្ញត្រ យថាភូតស្ស អទស្សនា?
‘‘Ye hi keci, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā aniccena rūpena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā? Aniccāya vedanāya dukkhāya vipariṇāmadhammāya ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā? Aniccāya saññāya… aniccehi saṅkhārehi dukkhehi vipariṇāmadhammehi ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā? Aniccena viññāṇena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā?
‘‘យេ ច ខោ កេចិ, សោណ, សមណា វា ព្រាហ្មណា វា អនិច្ចេន រូបេន ទុក្ខេន វិបរិណាមធម្មេន ‘សេយ្យោហមស្មី’តិបិ ន សមនុបស្សន្តិ ; ‘សទិសោហមស្មី’តិបិ ន សមនុបស្សន្តិ ; ‘ហីនោហមស្មី’តិបិ ន សមនុបស្សន្តិ; កិមញ្ញត្រ យថាភូតស្ស ទស្សនា? អនិច្ចាយ វេទនាយ… អនិច្ចាយ សញ្ញាយ… អនិច្ចេហិ សង្ខារេហិ… អនិច្ចេន វិញ្ញាណេន ទុក្ខេន វិបរិណាមធម្មេន ‘សេយ្យោហមស្មី’តិបិ ន សមនុបស្សន្តិ; ‘សទិសោហមស្មី’តិបិ ន សមនុបស្សន្តិ; ‘ហីនោហមស្មី’តិបិ ន សមនុបស្សន្តិ; កិមញ្ញត្រ យថាភូតស្ស ទស្សនា?
‘‘Ye ca kho keci, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā aniccena rūpena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’tipi na samanupassanti ; ‘sadisohamasmī’tipi na samanupassanti ; ‘hīnohamasmī’tipi na samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa dassanā? Aniccāya vedanāya… aniccāya saññāya… aniccehi saṅkhārehi… aniccena viññāṇena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’tipi na samanupassanti; ‘sadisohamasmī’tipi na samanupassanti; ‘hīnohamasmī’tipi na samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa dassanā?
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សោណ, រូបំ និច្ចំ វា អនិច្ចំ វា’’តិ? ‘‘អនិច្ចំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យំ បនានិច្ចំ ទុក្ខំ វា តំ សុខំ វា’’តិ? ‘‘ទុក្ខំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យំ បនានិច្ចំ ទុក្ខំ វិបរិណាមធម្មំ កល្លំ នុ តំ សមនុបស្សិតុំ – ‘ឯតំ មម, ឯសោហមស្មិ, ឯសោ មេ អត្តា’’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘វេទនា និច្ចា វា អនិច្ចា វា’’តិ? ‘‘អនិច្ចា, ភន្តេ’’… ‘‘សញ្ញា… សង្ខារា… វិញ្ញាណំ និច្ចំ វា អនិច្ចំ វា’’តិ? ‘‘អនិច្ចំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យំ បនានិច្ចំ ទុក្ខំ វា តំ សុខំ វា’’តិ? ‘‘ទុក្ខំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យំ បនានិច្ចំ ទុក្ខំ វិបរិណាមធម្មំ កល្លំ នុ តំ សមនុបស្សិតុំ – ‘ឯតំ មម, ឯសោហមស្មិ, ឯសោ មេ អត្តា’’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanā niccā vā aniccā vā’’ti? ‘‘Aniccā, bhante’’… ‘‘saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘តស្មាតិហ , សោណ, យំ កិញ្ចិ រូបំ អតីតានាគតបច្ចុប្បន្នំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ឱឡារិកំ វា សុខុមំ វា ហីនំ វា បណីតំ វា យំ ទូរេ សន្តិកេ វា, សព្ពំ រូបំ ‘នេតំ មម, នេសោហមស្មិ, ន មេសោ អត្តា’តិ ឯវមេតំ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទដ្ឋព្ពំ។
‘‘Tasmātiha , soṇa, yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
‘‘យា កាចិ វេទនា… យា កាចិ សញ្ញា… យេ កេចិ សង្ខារា… យំ កិញ្ចិ វិញ្ញាណំ អតីតានាគតបច្ចុប្បន្នំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ឱឡារិកំ វា សុខុមំ វា ហីនំ វា បណីតំ វា យំ ទូរេ សន្តិកេ វា, សព្ពំ វិញ្ញាណំ ‘នេតំ មម, នេសោហមស្មិ, ន មេសោ អត្តា’តិ ឯវមេតំ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទដ្ឋព្ពំ។
‘‘Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
‘‘ឯវំ បស្សំ, សោណ, សុតវា អរិយសាវកោ រូបស្មិម្បិ និព្ពិន្ទតិ, វេទនាយបិ និព្ពិន្ទតិ, សញ្ញាយបិ និព្ពិន្ទតិ, សង្ខារេសុបិ និព្ពិន្ទតិ, វិញ្ញាណស្មិម្បិ និព្ពិន្ទតិ។ និព្ពិន្ទំ វិរជ្ជតិ; វិរាគា វិមុច្ចតិ។ វិមុត្តស្មិំ វិមុត្តមិតិ ញាណំ ហោតិ។ ‘ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយា’តិ បជានាតី’’តិ។ សត្តមំ។
‘‘Evaṃ passaṃ, soṇa, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti. Sattamaṃ.
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៧-៨. សោណសុត្តាទិវណ្ណនា • 7-8. Soṇasuttādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៧-៨. សោណសុត្តាទិវណ្ណនា • 7-8. Soṇasuttādivaṇṇanā
