Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၂. ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
၆. မဟာဝဂ္ဂော
6. Mahāvaggo
၁. သောဏသုတ္တံ
1. Soṇasuttaṃ
၅၅. 1 ဧဝံ , မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ သောဏော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ သီတဝနသ္မိံ။ အထ ခော အာယသ္မတော သောဏသ္သ ရဟောဂတသ္သ ပဋိသလ္လီနသ္သ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပာဒိ – ‘‘ယေ ခော ကေစိ ဘဂဝတော သာဝကာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝိဟရန္တိ, အဟံ တေသံ အညတရော။ အထ စ ပန မေ န အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, သံဝိဇ္ဇန္တိ ခော ပန မေ ကုလေ ဘောဂာ, သက္ကာ ဘောဂာ စ ဘုဉ္ဇိတုံ ပုညာနိ စ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိတ္ဝာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇေယ္ယံ ပုညာနိ စ ကရေယ္ယ’’န္တိ။
55.2 Evaṃ , me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena āyasmā soṇo rājagahe viharati sītavanasmiṃ. Atha kho āyasmato soṇassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘ye kho keci bhagavato sāvakā āraddhavīriyā viharanti, ahaṃ tesaṃ aññataro. Atha ca pana me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati, saṃvijjanti kho pana me kule bhogā, sakkā bhogā ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Yaṃnūnāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjeyyaṃ puññāni ca kareyya’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မတော သောဏသ္သ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယ္ယထာပိ နာမ ဗလဝာ ပုရိသော သမ္မိဉ္ဇိတံ ဝာ ဗာဟံ ပသာရေယ္ယ, ပသာရိတံ ဝာ ဗာဟံ သမ္မိဉ္ဇေယ္ယ, ဧဝမေဝံ ခော – ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ အန္တရဟိတော သီတဝနေ အာယသ္မတော သောဏသ္သ သမ္မုခေ ပာတုရဟောသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ အာယသ္မာပိ ခော သောဏော ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော အာယသ္မန္တံ သောဏံ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
Atha kho bhagavā āyasmato soṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya, evamevaṃ kho – gijjhakūṭe pabbate antarahito sītavane āyasmato soṇassa sammukhe pāturahosi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Āyasmāpi kho soṇo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ soṇaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘နနု တေ, သောဏ, ရဟောဂတသ္သ ပဋိသလ္လီနသ္သ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပာဒိ – ‘ယေ ခော ကေစိ ဘဂဝတော သာဝကာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝိဟရန္တိ, အဟံ တေသံ အညတရော။ အထ စ ပန မေ န အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, သံဝိဇ္ဇန္တိ ခော ပန မေ ကုလေ ဘောဂာ, သက္ကာ ဘောဂာ 3 စ ဘုဉ္ဇိတုံ ပုညာနိ စ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိတ္ဝာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇေယ္ယံ ပုညာနိ စ ကရေယ္ယ’’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Nanu te, soṇa, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘ye kho keci bhagavato sāvakā āraddhavīriyā viharanti, ahaṃ tesaṃ aññataro. Atha ca pana me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati, saṃvijjanti kho pana me kule bhogā, sakkā bhogā 4 ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ. Yaṃnūnāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjeyyaṃ puññāni ca kareyya’’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ကုသလော တ္ဝံ ပုဗ္ဗေ အဂာရိယဘူတော 5 ဝီဏာယ တန္တိသ္သရေ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ယဒာ တေ ဝီဏာယ တန္တိယော အစ္စာယတာ ဟောန္တိ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝာ ဟောတိ ကမ္မညာ ဝာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, kusalo tvaṃ pubbe agāriyabhūto 6 vīṇāya tantissare’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, yadā te vīṇāya tantiyo accāyatā honti, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ယဒာ တေ ဝီဏာယ တန္တိယော အတိသိထိလာ ဟောန္တိ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝာ ဟောတိ ကမ္မညာ ဝာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, yadā te vīṇāya tantiyo atisithilā honti, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ယဒာ ပန တေ, သောဏ, ဝီဏာယ တန္တိယော န အစ္စာယတာ ဟောန္တိ နာတိသိထိလာ သမေ ဂုဏေ ပတိဋ္ဌိတာ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝာ ဟောတိ ကမ္မညာ ဝာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Yadā pana te, soṇa, vīṇāya tantiyo na accāyatā honti nātisithilā same guṇe patiṭṭhitā, api nu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ဧဝမေဝံ ခော, သောဏ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ ဥဒ္ဓစ္စာယ သံဝတ္တတိ, အတိသိထိလဝီရိယံ ကောသဇ္ဇာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာတိဟ တ္ဝံ, သောဏ, ဝီရိယသမထံ အဓိဋ္ဌဟံ, ဣန္ဒ္ရိယာနဉ္စ သမတံ ပဋိဝိဇ္ဈ, တတ္ထ စ နိမိတ္တံ ဂဏ္ဟာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ သောဏော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ သောဏံ ဣမိနာ ဩဝာဒေန ဩဝဒိတ္ဝာ – သေယ္ယထာပိ နာမ ဗလဝာ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝာ ဗာဟံ ပသာရေယ္ယ, ပသာရိတံ ဝာ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယ္ယ, ဧဝမေဝံ ခော – သီတဝနေ အန္တရဟိတော ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ပာတုရဟောသိ။
‘‘Evamevaṃ kho, soṇa, accāraddhavīriyaṃ uddhaccāya saṃvattati, atisithilavīriyaṃ kosajjāya saṃvattati. Tasmātiha tvaṃ, soṇa, vīriyasamathaṃ adhiṭṭhahaṃ, indriyānañca samataṃ paṭivijjha, tattha ca nimittaṃ gaṇhāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā soṇo bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ soṇaṃ iminā ovādena ovaditvā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ kho – sītavane antarahito gijjhakūṭe pabbate pāturahosi.
အထ ခော အာယသ္မာ သောဏော အပရေန သမယေန ဝီရိယသမထံ အဓိဋ္ဌာသိ, ဣန္ဒ္ရိယာနဉ္စ သမတံ ပဋိဝိဇ္ဈိ, တတ္ထ စ နိမိတ္တံ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခော အာယသ္မာ သောဏော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရသ္သေဝ – ယသ္သတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂာရသ္မာ အနာဂာရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗ္ရဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ သောဏော အရဟတံ အဟောသိ။
Atha kho āyasmā soṇo aparena samayena vīriyasamathaṃ adhiṭṭhāsi, indriyānañca samataṃ paṭivijjhi, tattha ca nimittaṃ aggahesi. Atha kho āyasmā soṇo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anāgāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā soṇo arahataṃ ahosi.
အထ ခော အာယသ္မတော သောဏသ္သ အရဟတ္တပ္ပတ္တသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမေယ္ယံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတော သန္တိကေ အညံ ဗ္ယာကရေယ္ယ’’န္တိ။ အထ ခော အာယသ္မာ သောဏော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ သောဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ –
Atha kho āyasmato soṇassa arahattappattassa etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ yena bhagavā tenupasaṅkameyyaṃ; upasaṅkamitvā bhagavato santike aññaṃ byākareyya’’nti. Atha kho āyasmā soṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā soṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ယော သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝော ဝုသိတဝာ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, သော ဆ ဌာနာနိ အဓိမုတ္တော ဟောတိ – နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, အဗ္ယာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော 7 ဟောတိ, တဏ္ဟာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ဥပာဒာနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘Yo so, bhante, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññāvimutto, so cha ṭhānāni adhimutto hoti – nekkhammādhimutto hoti, pavivekādhimutto hoti, abyāpajjādhimutto 8 hoti, taṇhākkhayādhimutto hoti, upādānakkhayādhimutto hoti, asammohādhimutto hoti.
‘‘သိယာ ခော ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စသ္သ အာယသ္မတော ဧဝမသ္သ – ‘ကေဝလံသဒ္ဓာမတ္တကံ နူန အယမာယသ္မာ နိသ္သာယ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော’တိ ။ န ခော ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝုသိတဝာ ကတကရဏီယော ကရဏီယံ အတ္တနော အသမနုပသ္သန္တော ကတသ္သ ဝာ ပဋိစယံ ခယာ ရာဂသ္သ ဝီတရာဂတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒောသသ္သ ဝီတဒောသတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟသ္သ ဝီတမောဟတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘Siyā kho pana, bhante, idhekaccassa āyasmato evamassa – ‘kevalaṃsaddhāmattakaṃ nūna ayamāyasmā nissāya nekkhammādhimutto’ti . Na kho panetaṃ, bhante, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Khīṇāsavo, bhante, bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyaṃ attano asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā nekkhammādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā nekkhammādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā nekkhammādhimutto hoti.
‘‘သိယာ ခော ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စသ္သ အာယသ္မတော ဧဝမသ္သ – ‘လာဘသက္ကာရသိလောကံ နူန အယမာယသ္မာ နိကာမယမာနော ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော’တိ။ န ခော ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝုသိတဝာ ကတကရဏီယော ကရဏီယံ အတ္တနော အသမနုပသ္သန္တော ကတသ္သ ဝာ ပဋိစယံ ခယာ ရာဂသ္သ ဝီတရာဂတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒောသသ္သ ဝီတဒောသတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟသ္သ ဝီတမောဟတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘Siyā kho pana, bhante, idhekaccassa āyasmato evamassa – ‘lābhasakkārasilokaṃ nūna ayamāyasmā nikāmayamāno pavivekādhimutto’ti. Na kho panetaṃ, bhante, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Khīṇāsavo, bhante, bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyaṃ attano asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā pavivekādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā pavivekādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā pavivekādhimutto hoti.
‘‘သိယာ ခော ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စသ္သ အာယသ္မတော ဧဝမသ္သ – ‘သီလဗ္ဗတပရာမာသံ နူန အယမာယသ္မာ သာရတော ပစ္စာဂစ္ဆန္တော အဗ္ယာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော’တိ။ န ခော ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝုသိတဝာ ကတကရဏီယော ကရဏီယံ အတ္တနော အသမနုပသ္သန္တော ကတသ္သ ဝာ ပဋိစယံ ခယာ ရာဂသ္သ ဝီတရာဂတ္တာ အဗ္ယာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒောသသ္သ ဝီတဒောသတ္တာ အဗ္ယာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟသ္သ ဝီတမောဟတ္တာ အဗ္ယာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘Siyā kho pana, bhante, idhekaccassa āyasmato evamassa – ‘sīlabbataparāmāsaṃ nūna ayamāyasmā sārato paccāgacchanto abyāpajjādhimutto’ti. Na kho panetaṃ, bhante, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Khīṇāsavo, bhante, bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyaṃ attano asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā abyāpajjādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā abyāpajjādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā abyāpajjādhimutto hoti.
‘‘ခယာ ရာဂသ္သ ဝီတရာဂတ္တာ တဏ္ဟာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒောသသ္သ ဝီတဒောသတ္တာ တဏ္ဟာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟသ္သ ဝီတမောဟတ္တာ တဏ္ဟာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘Khayā rāgassa vītarāgattā taṇhākkhayādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā taṇhākkhayādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā taṇhākkhayādhimutto hoti.
‘‘ခယာ ရာဂသ္သ ဝီတရာဂတ္တာ ဥပာဒာနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒောသသ္သ ဝီတဒောသတ္တာ ဥပာဒာနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟသ္သ ဝီတမောဟတ္တာ ဥပာဒာနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘Khayā rāgassa vītarāgattā upādānakkhayādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā upādānakkhayādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā upādānakkhayādhimutto hoti.
‘‘ခယာ ရာဂသ္သ ဝီတရာဂတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒောသသ္သ ဝီတဒောသတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟသ္သ ဝီတမောဟတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘Khayā rāgassa vītarāgattā asammohādhimutto hoti, khayā dosassa vītadosattā asammohādhimutto hoti, khayā mohassa vītamohattā asammohādhimutto hoti.
‘‘ဧဝံ သမ္မာ ဝိမုတ္တစိတ္တသ္သ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယ္ယာ ရူပာ စက္ခုသ္သ အာပာထံ 9 အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝသ္သ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိသ္သီကတမေဝသ္သ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စသ္သာနုပသ္သတိ ။ ဘုသာ စေပိ သောတဝိညေယ္ယာ သဒ္ဒာ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယ္ယာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝ္ဟာဝိညေယ္ယာ ရသာ။ ကာယဝိညေယ္ယာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ။ မနောဝိညေယ္ယာ ဓမ္မာ မနသ္သ အာပာထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝသ္သ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိသ္သီကတမေဝသ္သ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စသ္သာနုပသ္သတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘန္တေ, သေလော ပဗ္ဗတော အစ္ဆိဒ္ဒော အသုသိရော ဧကဂ္ဃနော။ အထ ပုရတ္ထိမာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယ္ယ ဘုသာ ဝာတဝုဋ္ဌိ နေဝ နံ သင္ကမ္ပေယ္ယ န သမ္ပကမ္ပေယ္ယ န သမ္ပဝေဓေယ္ယ, အထ ပစ္ဆိမာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယ္ယ ဘုသာ ဝာတဝုဋ္ဌိ။ပေ.။ အထ ဥတ္တရာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယ္ယ ဘုသာ ဝာတဝုဋ္ဌိ။ အထ ဒက္ခိဏာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယ္ယ ဘုသာ ဝာတဝုဋ္ဌိ နေဝ နံ သင္ကမ္ပေယ္ယ န သမ္ပကမ္ပေယ္ယ န သမ္ပဝေဓေယ္ယ; ဧဝမေဝံ ခော, ဘန္တေ, ဧဝံ သမ္မာဝိမုတ္တစိတ္တသ္သ ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယ္ယာ ရူပာ စက္ခုသ္သ အာပာထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝသ္သ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိသ္သီကတမေဝသ္သ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စသ္သာနုပသ္သတိ။ ဘုသာ စေပိ သောတဝိညေယ္ယာ သဒ္ဒာ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယ္ယာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝ္ဟာဝိညေယ္ယာ ရသာ။ ကာယဝိညေယ္ယာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ။ မနောဝိညေယ္ယာ ဓမ္မာ မနသ္သ အာပာထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝသ္သ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိသ္သီကတမေဝသ္သ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စသ္သာနုပသ္သတီ’’တိ။
‘‘Evaṃ sammā vimuttacittassa, bhante, bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ 10 āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati . Bhusā cepi sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā… manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati. Seyyathāpi, bhante, selo pabbato acchiddo asusiro ekagghano. Atha puratthimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya, atha pacchimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi…pe… atha uttarāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi… atha dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya; evamevaṃ kho, bhante, evaṃ sammāvimuttacittassa bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati. Bhusā cepi sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā… manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti. Amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassatī’’ti.
‘‘နေက္ခမ္မံ အဓိမုတ္တသ္သ၊ ပဝိဝေကဉ္စ စေတသော။
‘‘Nekkhammaṃ adhimuttassa, pavivekañca cetaso;
အဗ္ယာပဇ္ဇာဓိမုတ္တသ္သ၊ ဥပာဒာနက္ခယသ္သ စ။
Abyāpajjādhimuttassa, upādānakkhayassa ca.
‘‘တဏ္ဟာက္ခယာဓိမုတ္တသ္သ ၊ အသမ္မောဟဉ္စ စေတသော။
‘‘Taṇhākkhayādhimuttassa , asammohañca cetaso;
ဒိသ္ဝာ အာယတနုပ္ပာဒံ၊ သမ္မာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။
Disvā āyatanuppādaṃ, sammā cittaṃ vimuccati.
‘‘တသ္သ သမ္မာ ဝိမုတ္တသ္သ၊ သန္တစိတ္တသ္သ ဘိက္ခုနော။
‘‘Tassa sammā vimuttassa, santacittassa bhikkhuno;
ကတသ္သ ပဋိစယော နတ္ထိ၊ ကရဏီယံ န ဝိဇ္ဇတိ။
Katassa paṭicayo natthi, karaṇīyaṃ na vijjati.
‘‘သေလော ယထာ ဧကဂ္ဃနော၊ ဝာတေန န သမီရတိ။
‘‘Selo yathā ekagghano, vātena na samīrati;
ဧဝံ ရူပာ ရသာ သဒ္ဒာ၊ ဂန္ဓာ ဖသ္သာ စ ကေဝလာ။
Evaṃ rūpā rasā saddā, gandhā phassā ca kevalā.
‘‘ဣဋ္ဌာ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာ စ၊ နပ္ပဝေဓေန္တိ တာဒိနော။
‘‘Iṭṭhā dhammā aniṭṭhā ca, nappavedhenti tādino;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁. သောဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Soṇasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁. သောဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Soṇasuttavaṇṇanā