១. សោណសុត្តវណ្ណនា

1. Soṇasuttavaṇṇanā

៥៥. ឆដ្ឋស្ស បឋមេ សោណោតិ សុខុមាលសោណត្ថេរោ។ សីតវនេតិ ឯវំនាមកេ សុសានេ។ តស្មិំ កិរ បដិបាដិយា បញ្ច ចង្កមនបណ្ណសាលាសតានិ មាបិតានិ, តេសុ ថេរោ អត្តនោ សប្បាយចង្កមនំ គហេត្វា សមណធម្មំ ករោតិ។ តស្ស អារទ្ធវីរិយស្ស ហុត្វា ចង្កមតោ បាទតលានិ ភិជ្ជិំសុ, ជាណូហិ ចង្កមតោ ជាណុកានិបិ ហត្ថតលានិបិ ភិជ្ជិំសុ, ឆិទ្ទានិ អហេសុំ។ ឯវំ អារទ្ធវីរិយោ វិហរន្តោ ឱភាសនិមិត្តមត្តកម្បិ ទស្សេតុំ នាសក្ខិ។ តស្ស វីរិយេន កិលមិតកាយស្ស កោដិយំ បាសាណផលកេ និសិន្នស្ស យោ វិតក្កោ ឧទបាទិ, តំ ទស្សេតុំ អថ ខោ អាយស្មតោតិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថ អារទ្ធវីរិយាតិ បរិបុណ្ណបគ្គហិតវីរិយា។ ន អនុបាទាយ អាសវេហិ ចិត្តំ វិមុច្ចតីតិ សចេ ហិ អហំ ឧគ្ឃដិតញ្ញូ វា អស្សំ វិបញ្ចិតញ្ញូ វា នេយ្យោ វា, នូន មេ ចិត្តំ វិមុច្ចេយ្យ។ អទ្ធា បនស្មិ បទបរមោ, យេន មេ ចិត្តំ ន វិមុច្ចតីតិ សន្និដ្ឋានំ កត្វា សំវិជ្ជន្តិ ខោ បនាតិអាទីនិ ចិន្តេសិ។ តត្ថ ភោគាតិ ឧបយោគត្ថេ បច្ចត្តំ។

55. Chaṭṭhassa paṭhame soṇoti sukhumālasoṇatthero. Sītavaneti evaṃnāmake susāne. Tasmiṃ kira paṭipāṭiyā pañca caṅkamanapaṇṇasālāsatāni māpitāni, tesu thero attano sappāyacaṅkamanaṃ gahetvā samaṇadhammaṃ karoti. Tassa āraddhavīriyassa hutvā caṅkamato pādatalāni bhijjiṃsu, jāṇūhi caṅkamato jāṇukānipi hatthatalānipi bhijjiṃsu, chiddāni ahesuṃ. Evaṃ āraddhavīriyo viharanto obhāsanimittamattakampi dassetuṃ nāsakkhi. Tassa vīriyena kilamitakāyassa koṭiyaṃ pāsāṇaphalake nisinnassa yo vitakko udapādi, taṃ dassetuṃ atha kho āyasmatotiādi vuttaṃ. Tattha āraddhavīriyāti paripuṇṇapaggahitavīriyā. Na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccatīti sace hi ahaṃ ugghaṭitaññū vā assaṃ vipañcitaññū vā neyyo vā, nūna me cittaṃ vimucceyya. Addhā panasmi padaparamo, yena me cittaṃ na vimuccatīti sanniṭṭhānaṃ katvā saṃvijjanti kho panātiādīni cintesi. Tattha bhogāti upayogatthe paccattaṃ.

បាតុរហោសីតិ ថេរស្ស ចិត្តាចារំ ញត្វា ‘‘អយំ សោណោ អជ្ជ សីតវនេ បធានភូមិយំ និសិន្នោ ឥមំ វិតក្កំ វិតក្កេតិ, គន្ត្វាស្ស វិតក្កំ សហោត្ថំ គណ្ហិត្វា វីណោបមំ កម្មដ្ឋានំ កថេស្សាមី’’តិ បមុខេ បាកដោ អហោសិ។ បញ្ញត្តេ អាសនេតិ បធានិកភិក្ខូ អត្តនោ វសនដ្ឋានេ ឱវទិតុំ អាគតស្ស ពុទ្ធស្ស ភគវតោ និសីទនត្ថំ យថាលាភេន អាសនំ បញ្ញាបេត្វាវ បធានំ ករោន្តិ, អញ្ញំ អលភមានា បុរាណបណ្ណានិបិ សន្ថរិត្វា ឧបរិ សង្ឃាដិំ បញ្ញបេន្តិ។ ថេរោបិ អាសនំ បញ្ញាបេត្វា បធានំ អកាសិ។ តំ សន្ធាយ វុត្តំ – ‘‘បញ្ញត្តេ អាសនេ’’តិ។

Pāturahosīti therassa cittācāraṃ ñatvā ‘‘ayaṃ soṇo ajja sītavane padhānabhūmiyaṃ nisinno imaṃ vitakkaṃ vitakketi, gantvāssa vitakkaṃ sahotthaṃ gaṇhitvā vīṇopamaṃ kammaṭṭhānaṃ kathessāmī’’ti pamukhe pākaṭo ahosi. Paññatte āsaneti padhānikabhikkhū attano vasanaṭṭhāne ovadituṃ āgatassa buddhassa bhagavato nisīdanatthaṃ yathālābhena āsanaṃ paññāpetvāva padhānaṃ karonti, aññaṃ alabhamānā purāṇapaṇṇānipi santharitvā upari saṅghāṭiṃ paññapenti. Theropi āsanaṃ paññāpetvā padhānaṃ akāsi. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘paññatte āsane’’ti.

តំ កិំ មញ្ញសីតិ សត្ថា ‘‘ឥមស្ស ភិក្ខុនោ អវសេសកម្មដ្ឋានេហិ អត្ថោ នត្ថិ, អយំ គន្ធព្ពសិប្បេ ឆេកោ ចិណ្ណវសី, អត្តនោ វិសយេ កថិយមានំ ខិប្បមេវ សល្លក្ខេស្សតី’’តិ វីណោបមំ កថេតុំ ‘‘តំ កិំ មញ្ញសី’’តិអាទិមាហ។ វីណាយ តន្តិស្សរេ កុសលតា នាម វីណាយ វាទនកុសលតា, សោ ច តត្ថ កុសលោ។ មាតាបិតរោ ហិស្ស ‘‘អម្ហាកំ បុត្តោ អញ្ញំ សិប្បំ សិក្ខន្តោ កាយេន កិលមិស្សតិ, ឥទំ បន សយនេ និសិន្នេនេវ សក្កា ឧគ្គណ្ហិតុ’’ន្តិ គន្ធព្ពសិប្បមេវ ឧគ្គណ្ហាបេសុំ។ តស្ស –

Taṃ kiṃ maññasīti satthā ‘‘imassa bhikkhuno avasesakammaṭṭhānehi attho natthi, ayaṃ gandhabbasippe cheko ciṇṇavasī, attano visaye kathiyamānaṃ khippameva sallakkhessatī’’ti vīṇopamaṃ kathetuṃ ‘‘taṃ kiṃ maññasī’’tiādimāha. Vīṇāya tantissare kusalatā nāma vīṇāya vādanakusalatā, so ca tattha kusalo. Mātāpitaro hissa ‘‘amhākaṃ putto aññaṃ sippaṃ sikkhanto kāyena kilamissati, idaṃ pana sayane nisinneneva sakkā uggaṇhitu’’nti gandhabbasippameva uggaṇhāpesuṃ. Tassa –

‘‘សត្ត សរា តយោ គាមា, មុច្ឆនា ឯកវីសតិ;

‘‘Satta sarā tayo gāmā, mucchanā ekavīsati;

ឋានា ឯកូនបញ្ញាស, ឥច្ចេតេ សរមណ្ឌលា’’តិ។ –

Ṭhānā ekūnapaññāsa, iccete saramaṇḍalā’’ti. –

អាទិកំ គន្ធព្ពសិប្បំ សព្ពមេវ បគុណំ អហោសិ។ អច្ចាយតាតិ អតិអាយតា ខរមុច្ឆនា។ សរវតីតិ សរសម្បន្នា។ កម្មញ្ញាតិ កម្មក្ខមា កម្មយោគ្គា។ អតិសិថិលាតិ មន្ទមុច្ឆនា។ សមេ គុណេ បតិដ្ឋិតាតិ មជ្ឈិមេ សរេ ឋបេត្វា មុច្ឆិតា។

Ādikaṃ gandhabbasippaṃ sabbameva paguṇaṃ ahosi. Accāyatāti atiāyatā kharamucchanā. Saravatīti sarasampannā. Kammaññāti kammakkhamā kammayoggā. Atisithilāti mandamucchanā. Same guṇe patiṭṭhitāti majjhime sare ṭhapetvā mucchitā.

អច្ចារទ្ធន្តិ អតិគាឡ្ហំ។ ឧទ្ធច្ចាយ សំវត្តតីតិ ឧទ្ធតភាវាយ សំវត្តតិ។ អតិលីនន្តិ អតិសិថិលំ។ កោសជ្ជាយាតិ កុសីតភាវត្ថាយ។ វីរិយសមថំ អធិដ្ឋហាតិ វីរិយសម្បយុត្តំ សមថំ អធិដ្ឋហ, វីរិយំ សមថេន យោជេហីតិ អត្ថោ។ ឥន្ទ្រិយានញ្ច សមតំ បដិវិជ្ឈាតិ សទ្ធាទីនំ ឥន្ទ្រិយានំ សមតំ សមភាវំ អធិដ្ឋាហិ។ តត្ថ សទ្ធំ បញ្ញាយ, បញ្ញញ្ច សទ្ធាយ, វីរិយំ សមាធិនា, សមាធិញ្ច វីរិយេន យោជយតា ឥន្ទ្រិយានំ សមតា អធិដ្ឋិតា នាម ហោតិ។ សតិ បន សព្ពត្ថិកា, សា សទា ពលវតីយេវ វដ្ដតិ។ តញ្ច បន តេសំ យោជនាវិធានំ វិសុទ្ធិមគ្គេ (វិសុទ្ធិ. ១.៦០-៦២) បកាសិតមេវ។ តត្ថ ច និមិត្តំ គណ្ហាហីតិ តស្មិញ្ច សមភាវេ សតិ យេន អាទាសេ មុខពិម្ពេនេវ និមិត្តេន ឧប្បជ្ជិតព្ពំ, តំ សមថនិមិត្តំ វិបស្សនានិមិត្តំ មគ្គនិមិត្តំ ផលនិមិត្តញ្ច គណ្ហាហិ និព្ពត្តេហីតិ ឯវមស្ស សត្ថា អរហត្តេ បក្ខិបិត្វា កម្មដ្ឋានំ កថេសិ។

Accāraddhanti atigāḷhaṃ. Uddhaccāya saṃvattatīti uddhatabhāvāya saṃvattati. Atilīnanti atisithilaṃ. Kosajjāyāti kusītabhāvatthāya. Vīriyasamathaṃ adhiṭṭhahāti vīriyasampayuttaṃ samathaṃ adhiṭṭhaha, vīriyaṃ samathena yojehīti attho. Indriyānañca samataṃ paṭivijjhāti saddhādīnaṃ indriyānaṃ samataṃ samabhāvaṃ adhiṭṭhāhi. Tattha saddhaṃ paññāya, paññañca saddhāya, vīriyaṃ samādhinā, samādhiñca vīriyena yojayatā indriyānaṃ samatā adhiṭṭhitā nāma hoti. Sati pana sabbatthikā, sā sadā balavatīyeva vaṭṭati. Tañca pana tesaṃ yojanāvidhānaṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.60-62) pakāsitameva. Tattha ca nimittaṃ gaṇhāhīti tasmiñca samabhāve sati yena ādāse mukhabimbeneva nimittena uppajjitabbaṃ, taṃ samathanimittaṃ vipassanānimittaṃ magganimittaṃ phalanimittañca gaṇhāhi nibbattehīti evamassa satthā arahatte pakkhipitvā kammaṭṭhānaṃ kathesi.

តត្ថ ច និមិត្តំ អគ្គហេសីតិ សមថនិមិត្តញ្ច វិបស្សនានិមិត្តញ្ច អគ្គហេសិ។ ឆ ឋានានីតិ ឆ ការណានិ។ អធិមុត្តោ ហោតីតិ បដិវិជ្ឈិត្វា បច្ចក្ខំ កត្វា ឋិតោ ហោតិ។ នេក្ខម្មាធិមុត្តោតិអាទិ សព្ពំ អរហត្តវសេនេវ វុត្តំ។ អរហត្តញ្ហិ សព្ពកិលេសេហិ និក្ខន្តត្តា នេក្ខម្មំ, តេហេវ បវិវិត្តត្តា បវិវេកោ, ព្យាបជ្ឈាភាវតោ អព្យាបជ្ឈំ, តណ្ហាក្ខយន្តេ ឧប្បន្នត្តា តណ្ហាក្ខយោ , ឧបាទានក្ខយន្តេ ឧប្បន្នត្តា ឧបាទានក្ខយោ, សម្មោហាភាវតោ អសម្មោហោតិ វុច្ចតិ។

Tattha ca nimittaṃ aggahesīti samathanimittañca vipassanānimittañca aggahesi. Cha ṭhānānīti cha kāraṇāni. Adhimutto hotīti paṭivijjhitvā paccakkhaṃ katvā ṭhito hoti. Nekkhammādhimuttotiādi sabbaṃ arahattavaseneva vuttaṃ. Arahattañhi sabbakilesehi nikkhantattā nekkhammaṃ, teheva pavivittattā paviveko, byāpajjhābhāvato abyāpajjhaṃ, taṇhākkhayante uppannattā taṇhākkhayo, upādānakkhayante uppannattā upādānakkhayo, sammohābhāvato asammohoti vuccati.

កេវលំ សទ្ធាមត្តកន្តិ បដិវេធរហិតំ កេវលំ បដិវេធបញ្ញាយ អសម្មិស្សកំ សទ្ធាមត្តកំ។ បដិចយន្តិ បុនប្បុនំ ករណេន វឌ្ឍិំ។ វីតរាគត្តាតិ មគ្គបដិវេធេន រាគស្ស វិគតត្តាយេវ នេក្ខម្មសង្ខាតំ អរហត្តំ បដិវិជ្ឈិត្វា សច្ឆិកត្វា ឋិតោ ហោតិ, ផលសមាបត្តិវិហារេន វិហរតិ, តន្និន្នមានសោយេវ ច ហោតីតិ អត្ថោ។ សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោ។

Kevalaṃ saddhāmattakanti paṭivedharahitaṃ kevalaṃ paṭivedhapaññāya asammissakaṃ saddhāmattakaṃ. Paṭicayanti punappunaṃ karaṇena vaḍḍhiṃ. Vītarāgattāti maggapaṭivedhena rāgassa vigatattāyeva nekkhammasaṅkhātaṃ arahattaṃ paṭivijjhitvā sacchikatvā ṭhito hoti, phalasamāpattivihārena viharati, tanninnamānasoyeva ca hotīti attho. Sesapadesupi eseva nayo.

លាភសក្ការសិលោកន្តិ ចតុបច្ចយលាភញ្ច តេសញ្ញេវ សុកតភាវញ្ច វណ្ណភណនញ្ច។ និកាមយមានោតិ ឥច្ឆមានោ បត្ថយមានោ។ បវិវេកាធិមុត្តោតិ បវិវេកេ អធិមុត្តោ អរហន្តិ ឯវំ អរហត្តំ ព្យាករោតីតិ អត្ថោ។

Lābhasakkārasilokanti catupaccayalābhañca tesaññeva sukatabhāvañca vaṇṇabhaṇanañca. Nikāmayamānoti icchamāno patthayamāno. Pavivekādhimuttoti paviveke adhimutto arahanti evaṃ arahattaṃ byākarotīti attho.

សីលព្ពតបរាមាសន្តិ សីលញ្ច វតញ្ច បរាមសិត្វា គហិតំ គហណមត្តំ។ សារតោ បច្ចាគច្ឆន្តោតិ សារភាវេន ជានន្តោ។ អព្យាបជ្ឈាធិមុត្តោតិ អព្យាបជ្ឈំ អរហត្តំ ព្យាករោតិ។ ឥមិនាវ នយេន សព្ពដ្ឋានេសុ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។ អបិចេត្ថ ‘‘នេក្ខម្មាធិមុត្តោតិ ឥមស្មិំយេវ អរហត្តំ កថិតំ, សេសេសុ បញ្ចសុ និព្ពាន’’ន្តិ ឯកេ វទន្តិ។ អបរេ ‘‘អសម្មោហាធិមុត្តោតិ ឯត្ថេវ និព្ពានំ កថិតំ, សេសេសុ អរហត្ត’’ន្តិ វទន្តិ។ អយំ បនេត្ថ សារោ – សព្ពេស្វេវ តេសុ អរហត្តម្បិ និព្ពានម្បិ កថិតមេវាតិ។

Sīlabbataparāmāsanti sīlañca vatañca parāmasitvā gahitaṃ gahaṇamattaṃ. Sāratopaccāgacchantoti sārabhāvena jānanto. Abyāpajjhādhimuttoti abyāpajjhaṃ arahattaṃ byākaroti. Imināva nayena sabbaṭṭhānesu attho daṭṭhabbo. Apicettha ‘‘nekkhammādhimuttoti imasmiṃyeva arahattaṃ kathitaṃ, sesesu pañcasu nibbāna’’nti eke vadanti. Apare ‘‘asammohādhimuttoti ettheva nibbānaṃ kathitaṃ, sesesu arahatta’’nti vadanti. Ayaṃ panettha sāro – sabbesveva tesu arahattampi nibbānampi kathitamevāti.

ភុសាតិ ពលវន្តោ ទិព្ពរូបសទិសា។ នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តីតិ ឯតស្ស ខីណាសវស្ស ចិត្តំ គហេត្វា ឋាតុំ ន សក្កោន្តិ។ កិលេសា ហិ ឧប្បជ្ជមានា ចិត្តំ គណ្ហន្តិ នាម។ អមិស្សីកតន្តិ កិលេសា ហិ អារម្មណេន សទ្ធិំ ចិត្តំ មិស្សំ ករោន្តិ, តេសំ អភាវា អមិស្សីកតំ។ ឋិតន្តិ បតិដ្ឋិតំ។ អានេញ្ជប្បត្តន្តិ អចលប្បត្តំ។ វយញ្ចស្សានុបស្សតីតិ តស្ស ចេស ចិត្តស្ស ឧប្បាទម្បិ វយម្បិ បស្សតិ។ ភុសា វាតវុដ្ឋីតិ ពលវា វាតក្ខន្ធោ។ នេវ សម្បកម្បេយ្យាតិ ឯកភាគេន ចាលេតុំ ន សក្កុណេយ្យ។ ន សម្បកម្បេយ្យាតិ ថូណំ វិយ សព្ពភាគតោ កម្បេតុំ ន សក្កុណេយ្យ។ ន សម្បវេធេយ្យាតិ វេធេត្វា បវេធេត្វា បាតេតុំ ន សក្កុណេយ្យ។

Bhusāti balavanto dibbarūpasadisā. Nevassa cittaṃ pariyādiyantīti etassa khīṇāsavassa cittaṃ gahetvā ṭhātuṃ na sakkonti. Kilesā hi uppajjamānā cittaṃ gaṇhanti nāma. Amissīkatanti kilesā hi ārammaṇena saddhiṃ cittaṃ missaṃ karonti, tesaṃ abhāvā amissīkataṃ. Ṭhitanti patiṭṭhitaṃ. Āneñjappattanti acalappattaṃ. Vayañcassānupassatīti tassa cesa cittassa uppādampi vayampi passati. Bhusā vātavuṭṭhīti balavā vātakkhandho. Neva sampakampeyyāti ekabhāgena cāletuṃ na sakkuṇeyya. Na sampakampeyyāti thūṇaṃ viya sabbabhāgato kampetuṃ na sakkuṇeyya. Na sampavedheyyāti vedhetvā pavedhetvā pātetuṃ na sakkuṇeyya.

នេក្ខម្មំ អធិមុត្តស្សាតិ អរហត្តំ បដិវិជ្ឈិត្វា ឋិតស្ស ខីណាសវស្ស។ សេសបទេសុបិ អរហត្តមេវ កថិតំ។ ឧបាទានក្ខយស្ស ចាតិ ឧបយោគត្ថេ សាមិវចនំ។ អសម្មោហញ្ច ចេតសោតិ ចិត្តស្ស ច អសម្មោហំ អធិមុត្តស្ស។ ទិស្វា អាយតនុប្បាទន្តិ អាយតនានំ ឧប្បាទញ្ច វយញ្ច ទិស្វា។ សម្មា ចិត្តំ វិមុច្ចតីតិ សម្មា ហេតុនា នយេន ឥមាយ វិបស្សនាបដិបត្តិយា ផលសមាបត្តិវសេន ចិត្តំ វិមុច្ចតិ, និព្ពានារម្មណេ អធិមុច្ចតិ។ អថ វា ឥមិនា ខីណាសវស្ស បដិបទា កថិតា។ តស្ស ហិ អាយតនុប្បាទំ ទិស្វា ឥមាយ វិបស្សនាយ អធិគតស្ស អរិយមគ្គស្សានុភាវេន សព្ពកិលេសេហិ សម្មា ចិត្តំ វិមុច្ចតិ។ ឯវំ តស្ស សម្មា វិមុត្តស្ស…បេ.… ន វិជ្ជតិ។ តត្ថ សន្តចិត្តស្សាតិ និព្ពុតចិត្តស្ស។ សេសមេត្ថ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។

Nekkhammaṃadhimuttassāti arahattaṃ paṭivijjhitvā ṭhitassa khīṇāsavassa. Sesapadesupi arahattameva kathitaṃ. Upādānakkhayassa cāti upayogatthe sāmivacanaṃ. Asammohañca cetasoti cittassa ca asammohaṃ adhimuttassa. Disvā āyatanuppādanti āyatanānaṃ uppādañca vayañca disvā. Sammā cittaṃ vimuccatīti sammā hetunā nayena imāya vipassanāpaṭipattiyā phalasamāpattivasena cittaṃ vimuccati, nibbānārammaṇe adhimuccati. Atha vā iminā khīṇāsavassa paṭipadā kathitā. Tassa hi āyatanuppādaṃ disvā imāya vipassanāya adhigatassa ariyamaggassānubhāvena sabbakilesehi sammā cittaṃ vimuccati. Evaṃ tassa sammā vimuttassa…pe… na vijjati. Tattha santacittassāti nibbutacittassa. Sesamettha uttānatthamevāti.

Next: ២. ផគ្គុនសុត្តវណ្ណនា • 2. Phaggunasuttavaṇṇanā

Related texts:

តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១. សោណសុត្តំ • 1. Soṇasuttaṃ

ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១. សោណសុត្តវណ្ណនា • 1. Soṇasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact