| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೨. ದುತಿಯಪಣ್ಣಾಸಕಂ
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
೬. ಮಹಾವಗ್ಗೋ
6. Mahāvaggo
೧. ಸೋಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Soṇasuttavaṇṇanā
೫೫. ಛಟ್ಠಸ್ಸ ಪಠಮೇ ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಂ ತಂ ಆಸನಂ ಪಠಮಮೇವ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಉದಾಹು ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ಚೇ? ಭಗವತೋ ಧರಮಾನಕಾಲೇ ಪಧಾನಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ವತ್ತಮೇತಂ, ಯದಿದಂ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಬುದ್ಧಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾವ ನಿಸೀದನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಪಧಾನಿಕಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿಆದಿ। ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಕಿರ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಏಕೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಬುದ್ಧಾಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಭಗವಾ ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಫಾಸುಕಟ್ಠಾನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ – ‘‘ಅಸುಕೋ ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತೋ, ಅಸಕ್ಖಿ ನು ಖೋ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ, ನೋ’’ತಿ। ಅಥ ನಂ ಪಸ್ಸತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅಕುಸಲವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕಯಮಾನಂ, ತತೋ ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಮಾದಿಸಸ್ಸ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಂ ಇಮಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಅಕುಸಲವಿತಕ್ಕಾ ಅಧಿಭವಿತ್ವಾ ಅನಮತಗ್ಗೇ ವಟ್ಟದುಕ್ಖೇ ಸಂಸಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಅನುಗ್ಗಹತ್ಥಂ ತತ್ಥೇವ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಓವದಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಪುನ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ। ಅಥೇವಂ ಓವದಿಯಮಾನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು ‘‘ಸತ್ಥಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮನಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಂಯೇವ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ, ‘ಭನ್ತೇ, ಇಧ ನಿಸೀದಥ ನಿಸೀದಥಾ’ತಿ ಆಸನಪರಿಯೇಸನಂ ನಾಮ ಭಾರೋ’’ತಿ। ತೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾವ ವಿಹರನ್ತಿ। ಯಸ್ಸ ಪೀಠಂ ಅತ್ಥಿ, ಸೋ ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಯಸ್ಸ ನತ್ಥಿ, ಸೋ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಫಲಕಂ ವಾ ಪಾಸಾಣಂ ವಾ ವಾಲಿಕಾಪುಞ್ಜಂ ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ತಂ ಅಲಭಮಾನಾ ಪುರಾಣಪಣ್ಣಾನಿಪಿ ಸಂಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ।
55. Chaṭṭhassa paṭhame nisīdi bhagavā paññatte āsaneti ettha kiṃ taṃ āsanaṃ paṭhamameva paññattaṃ, udāhu bhagavantaṃ disvā paññattanti ce? Bhagavato dharamānakāle padhānikabhikkhūnaṃ vattametaṃ, yadidaṃ attano vasanaṭṭhāne buddhāsanaṃ paññapetvāva nisīdananti dassento āha ‘‘padhānikabhikkhū’’tiādi. Buddhakāle kira yattha yattha ekopi bhikkhu viharati, sabbattha buddhāsanaṃ paññattameva hoti. Kasmā? Bhagavā hi attano santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā phāsukaṭṭhāne viharante manasi karoti – ‘‘asuko mayhaṃ santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā gato, asakkhi nu kho visesaṃ nibbattetuṃ, no’’ti. Atha naṃ passati kammaṭṭhānaṃ vissajjetvā akusalavitakkaṃ vitakkayamānaṃ, tato ‘‘kathañhi nāma mādisassa satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā viharantaṃ imaṃ kulaputtaṃ akusalavitakkā adhibhavitvā anamatagge vaṭṭadukkhe saṃsāressantī’’ti tassa anuggahatthaṃ tattheva attānaṃ dassetvā taṃ kulaputtaṃ ovaditvā ākāsaṃ uppatitvā puna attano vasanaṭṭhānameva gacchati. Athevaṃ ovadiyamānā te bhikkhū cintayiṃsu ‘‘satthā amhākaṃ manaṃ jānitvā āgantvā amhākaṃ samīpe ṭhitaṃyeva attānaṃ dasseti. Tasmiṃ khaṇe, ‘bhante, idha nisīdatha nisīdathā’ti āsanapariyesanaṃ nāma bhāro’’ti. Te āsanaṃ paññapetvāva viharanti. Yassa pīṭhaṃ atthi, so taṃ paññapeti. Yassa natthi, so mañcaṃ vā phalakaṃ vā pāsāṇaṃ vā vālikāpuñjaṃ vā paññapeti. Taṃ alabhamānā purāṇapaṇṇānipi saṃkaḍḍhitvā tattha paṃsukūlaṃ pattharitvā ṭhapenti.
ಸತ್ತ ಸರಾತಿ – ಛಜ್ಜೋ, ಉಸಭೋ, ಗನ್ಧಾರೋ, ಮಜ್ಝಿಮೋ, ಪಞ್ಚಮೋ, ಧೇವತೋ, ನಿಸಾದೋತಿ ಏತೇ ಸತ್ತ ಸರಾ। ತಯೋ ಗಾಮಾತಿ – ಛಜ್ಜಗಾಮೋ, ಮಜ್ಝಿಮಗಾಮೋ, ಸಾಧಾರಣಗಾಮೋತಿ ತಯೋ ಗಾಮಾ, ಸಮೂಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ವೀಣಾವಾದನಾ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಸರಸ್ಸ ವಸೇನ ತಯೋ ತಯೋ ಮುಚ್ಛನಾತಿ ಕತ್ವಾ ಏಕವೀಸತಿ ಮುಚ್ಛನಾ। ದೇವಲೋಕೇ ವೀಣಾವಾದನಾ ಪನ ಸಮಪಞ್ಞಾಸ ಮುಚ್ಛನಾತಿ ವದನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಹಿ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಸರಸ್ಸ ವಸೇನ ಸತ್ತ ಸತ್ತ ಮುಚ್ಛನಾ, ಅನ್ತರಸ್ಸ ಸರಸ್ಸ ಚ ಏಕಾತಿ ಸಮಪಞ್ಞಾಸ ಮುಚ್ಛನಾ। ತೇನೇವ ಸಕ್ಕಪಞ್ಹಸುತ್ತಸಂವಣ್ಣನಾಯಂ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೪೫) ‘‘ಸಮಪಞ್ಞಾಸ ಮುಚ್ಛನಾ ಮುಚ್ಛೇತ್ವಾ’’ತಿ ಪಞ್ಚಸಿಖಸ್ಸ ವೀಣಾವಾದನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ವುತ್ತಂ। ಠಾನಾ ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸಾತಿ ಏಕೇಕಸ್ಸೇವ ಸರಸ್ಸ ಸತ್ತ ಸತ್ತ ಠಾನಭೇದಾ, ಯತೋ ಸರಸ್ಸ ಮಣ್ಡಲತಾವವತ್ಥಾನಂ ಹೋತಿ। ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸಟ್ಠಾನವಿಸೇಸೋ ತಿಸ್ಸೋ ದುವೇ ಚತಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ತಿಸ್ಸೋ ದುವೇ ಚತಸ್ಸೋತಿ ದ್ವಾವೀಸತಿ ಸುತಿಭೇದಾ ಚ ಇಚ್ಛಿತಾ।
Satta sarāti – chajjo, usabho, gandhāro, majjhimo, pañcamo, dhevato, nisādoti ete satta sarā. Tayo gāmāti – chajjagāmo, majjhimagāmo, sādhāraṇagāmoti tayo gāmā, samūhāti attho. Manussaloke vīṇāvādanā ekekassa sarassa vasena tayo tayo mucchanāti katvā ekavīsati mucchanā. Devaloke vīṇāvādanā pana samapaññāsa mucchanāti vadanti. Tattha hi ekekassa sarassa vasena satta satta mucchanā, antarassa sarassa ca ekāti samapaññāsa mucchanā. Teneva sakkapañhasuttasaṃvaṇṇanāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 2.345) ‘‘samapaññāsa mucchanā mucchetvā’’ti pañcasikhassa vīṇāvādanaṃ dassentena vuttaṃ. Ṭhānā ekūnapaññāsāti ekekasseva sarassa satta satta ṭhānabhedā, yato sarassa maṇḍalatāvavatthānaṃ hoti. Ekūnapaññāsaṭṭhānaviseso tisso duve catasso catasso tisso duve catassoti dvāvīsati sutibhedā ca icchitā.
ಅತಿಗಾಳ್ಹಂ ಆರದ್ಧನ್ತಿ ಥಿನಮಿದ್ಧಛಮ್ಭಿತತ್ತಾನಂ ವೂಪಸಮತ್ಥಂ ಅತಿವಿಯ ಆರದ್ಧಂ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ನಿಯುತ್ತಾ ಸಬ್ಬತ್ಥಿಕಾ। ಸಬ್ಬೇನ ವಾ ಲೀನುದ್ಧಚ್ಚಪಕ್ಖಿಯೇನ ಅತ್ಥೇತಬ್ಬಾ ಸಬ್ಬತ್ಥಿಕಾ। ಸಮಥೋಯೇವ ಸಮಥನಿಮಿತ್ತಂ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾತಿ ಏತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಬಾಹಿರಕೋ ಕಾಮೇಸು ವೀತರಾಗೋ ನ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗೋ ಸಬ್ಬಸೋ ಅವಿಪ್ಪಹೀನರಾಗತ್ತಾ। ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತರಾಗೋ ಹಿ ಸೋ। ಅರಹಾ ಪನ ಖಯಾ ಏವ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ’’ತಿ। ಏಸ ನಯೋ ದೋಸಮೋಹೇಸುಪಿ।
Atigāḷhaṃ āraddhanti thinamiddhachambhitattānaṃ vūpasamatthaṃ ativiya āraddhaṃ. Sabbattha niyuttā sabbatthikā. Sabbena vā līnuddhaccapakkhiyena atthetabbā sabbatthikā. Samathoyeva samathanimittaṃ. Evaṃ sesesupi. Khayā rāgassa vītarāgattāti ettha yasmā bāhirako kāmesu vītarāgo na khayā rāgassa vītarāgo sabbaso avippahīnarāgattā. Vikkhambhitarāgo hi so. Arahā pana khayā eva, tasmā vuttaṃ ‘‘khayā rāgassa vītarāgattā’’ti. Esa nayo dosamohesupi.
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ನಿಕಾಮಯಮಾನೋತಿ ಏತ್ಥ ಲಬ್ಭತಿ ಪಾಪುಣೀಯತೀತಿ ಲಾಭೋ, ಚತುನ್ನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಸಕ್ಕಾರೋ। ಪಚ್ಚಯಾ ಏವ ಹಿ ಪಣೀತಪಣೀತಾ ಸುನ್ದರಸುನ್ದರಾ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಕತಾ ‘‘ಸಕ್ಕಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಾ ಚ ಪರೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಗಾರವಕಿರಿಯಾ, ಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ವಾ ಪೂಜಾ। ಸಿಲೋಕೋತಿ ವಣ್ಣಭಣನಂ। ತಂ ಲಾಭಞ್ಚ, ಸಕ್ಕಾರಞ್ಚ, ಸಿಲೋಕಞ್ಚ, ನಿಕಾಮಯಮಾನೋ, ಪವತ್ತಯಮಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಚತುಪಚ್ಚಯಲಾಭಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಪತ್ಥಯಮಾನೋ’’ತಿ।
Lābhasakkārasilokaṃ nikāmayamānoti ettha labbhati pāpuṇīyatīti lābho, catunnaṃ paccayānametaṃ adhivacanaṃ. Sakkaccaṃ kātabboti sakkāro. Paccayā eva hi paṇītapaṇītā sundarasundarā abhisaṅkharitvā katā ‘‘sakkāro’’ti vuccati, yā ca parehi attano gāravakiriyā, pupphādīhi vā pūjā. Silokoti vaṇṇabhaṇanaṃ. Taṃ lābhañca, sakkārañca, silokañca, nikāmayamāno, pavattayamānoti attho. Tenevāha ‘‘catupaccayalābhañca…pe… patthayamāno’’ti.
ಥೂಣನ್ತಿ ಪಸೂನಂ ಬನ್ಧನತ್ಥಾಯ ನಿಖಾತತ್ಥಮ್ಭಸಙ್ಖಾತಂ ಥೂಣಂ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Thūṇanti pasūnaṃ bandhanatthāya nikhātatthambhasaṅkhātaṃ thūṇaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಸೋಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Soṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧. ಸೋಣಸುತ್ತಂ • 1. Soṇasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಸೋಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Soṇasuttavaṇṇanā
