| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
(२०) ५. महावग्गो
(20) 5. Mahāvaggo
१. सोतानुगतसुत्तवण्णना
1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
१९१. पञ्चमस्स पठमे सोतानुगतानन्ति पसादसोतं अनुगन्त्वा गतानं, पगुणानं वाचुग्गतानन्ति अत्थो। एवंभूता च पसादसोतं ओदहित्वा ञाणसोतेन सुट्ठु ववत्थपिता नाम होन्तीति आह ‘‘पसादसोत’’न्तिआदि। एकच्चस्स हि उग्गहितपुब्बवचनं तं तं पगुणं निच्छरितं सुट्ठु ववत्थपितं न होति। ‘‘असुकं सुत्तं वा जातकं वा कथेही’’ति वुत्ते ‘‘सज्झायित्वा संसन्दित्वा समनुग्गाहित्वा जानिस्सामी’’ति वदन्ति। एकच्चस्स तं तं पगुणं भवङ्गसोतसदिसं होति ‘‘असुकं सुत्तं वा जातकं वा कथेही’’ति वुत्ते उद्धरित्वा तमेव कथेति। तं सन्धायेतं वुत्तं ‘‘ञाणसोतेन ववत्थपितान’’न्ति। इत्थिलिङ्गादीनि तीणि लिङ्गानि। नामादीनि चत्तारि पदानि। पठमादयो सत्त विभत्तियो।
191. Pañcamassa paṭhame sotānugatānanti pasādasotaṃ anugantvā gatānaṃ, paguṇānaṃ vācuggatānanti attho. Evaṃbhūtā ca pasādasotaṃ odahitvā ñāṇasotena suṭṭhu vavatthapitā nāma hontīti āha ‘‘pasādasota’’ntiādi. Ekaccassa hi uggahitapubbavacanaṃ taṃ taṃ paguṇaṃ niccharitaṃ suṭṭhu vavatthapitaṃ na hoti. ‘‘Asukaṃ suttaṃ vā jātakaṃ vā kathehī’’ti vutte ‘‘sajjhāyitvā saṃsanditvā samanuggāhitvā jānissāmī’’ti vadanti. Ekaccassa taṃ taṃ paguṇaṃ bhavaṅgasotasadisaṃ hoti ‘‘asukaṃ suttaṃ vā jātakaṃ vā kathehī’’ti vutte uddharitvā tameva katheti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ ‘‘ñāṇasotena vavatthapitāna’’nti. Itthiliṅgādīni tīṇi liṅgāni. Nāmādīni cattāri padāni. Paṭhamādayo satta vibhattiyo.
वळञ्जेतीति पाळिं अनुसन्धिं पुब्बापरवसेन वाचुग्गतं करोन्तो धारेति। वचसा परिचिताति सुत्तदसकवग्गदसकपण्णासदसकवसेन वाचाय सज्झायिता, ‘‘दससुत्तानि गतानि, दसवग्गानि गतानी’’तिआदिना सल्लक्खेत्वा वाचाय सज्झायिताति अत्थो। वग्गादिवसेन हि इध वचसा परिचयो अधिप्पेतो, न पन सुत्तेकदेसस्स सुत्तमत्तस्स वचसा परिचयो। मनसा अनु अनु पेक्खिता भागसो निज्झायिता विदिता मनुसानुपेक्खिता। यस्स वाचाय सज्झायितं बुद्धवचनं मनसा चिन्तेन्तस्स तत्थ तत्थ पाकटं होति, महादीपं जालेत्वा ठितस्स रूपगतं विय विभूतं हुत्वा पञ्ञायति। तं सन्धायेतं वुत्तं। सुप्पटिविद्धाति निज्जटं निग्गुम्बं कत्वा सुट्ठु याथावतो पटिविद्धा। सेसमेत्थ सुविञ्ञेय्यमेव।
Vaḷañjetīti pāḷiṃ anusandhiṃ pubbāparavasena vācuggataṃ karonto dhāreti. Vacasā paricitāti suttadasakavaggadasakapaṇṇāsadasakavasena vācāya sajjhāyitā, ‘‘dasasuttāni gatāni, dasavaggāni gatānī’’tiādinā sallakkhetvā vācāya sajjhāyitāti attho. Vaggādivasena hi idha vacasā paricayo adhippeto, na pana suttekadesassa suttamattassa vacasā paricayo. Manasā anu anu pekkhitā bhāgaso nijjhāyitā viditā manusānupekkhitā. Yassa vācāya sajjhāyitaṃ buddhavacanaṃ manasā cintentassa tattha tattha pākaṭaṃ hoti, mahādīpaṃ jāletvā ṭhitassa rūpagataṃ viya vibhūtaṃ hutvā paññāyati. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Suppaṭividdhāti nijjaṭaṃ niggumbaṃ katvā suṭṭhu yāthāvato paṭividdhā. Sesamettha suviññeyyameva.
सोतानुगतसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Sotānugatasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १. सोतानुगतसुत्तं • 1. Sotānugatasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १. सोतानुगतसुत्तवण्णना • 1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
