| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(೨೦) ೫. ಮಹಾವಗ್ಗೋ
(20) 5. Mahāvaggo
೧. ಸೋತಾನುಗತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
೧೯೧. ಪಞ್ಚಮಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಸೋತಾನುಗತಾನನ್ತಿ ಪಸಾದಸೋತಂ ಓದಹಿತ್ವಾ ಞಾಣಸೋತೇನ ವವತ್ಥಪಿತಾನಂ। ಚತ್ತಾರೋ ಆನಿಸಂಸಾ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಗುಣಾನಿಸಂಸಾ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾ। ಇದಂ ಪನ ಭಗವತಾ ಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ಆರದ್ಧಂ। ಕತರಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನಾತಿ? ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯ ಅನುಪಸಙ್ಕಮನಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ। ಪಞ್ಚಸತಾ ಕಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಬ್ಬಜಿತಾ ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲಿಙ್ಗವಚನವಿಭತ್ತಿಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾದೀಹಿ ಕಥೇನ್ತೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಞಾತಮೇವ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ಅಞ್ಞಾತಂ ಕಿಂ ಕಥೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ಕರೋಥ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾಥ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತಾನಞ್ಚ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಾನಞ್ಚ ಇಮೇ ಏತ್ತಕಾ ಆನಿಸಂಸಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ।
191. Pañcamassa paṭhame sotānugatānanti pasādasotaṃ odahitvā ñāṇasotena vavatthapitānaṃ. Cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhāti cattāro guṇānisaṃsā pāṭikaṅkhitabbā. Idaṃ pana bhagavatā atthuppattivasena āraddhaṃ. Kataraatthuppattivasenāti? Bhikkhūnaṃ dhammassavanāya anupasaṅkamanaatthuppattivasena. Pañcasatā kira brāhmaṇapabbajitā ‘‘sammāsambuddho liṅgavacanavibhattipadabyañjanādīhi kathento amhehi ñātameva kathessati, aññātaṃ kiṃ kathessatī’’ti dhammassavanatthaṃ na gacchanti. Satthā taṃ pavattiṃ sutvā te pakkosāpetvā ‘‘kasmā evaṃ karotha, sakkaccaṃ dhammaṃ suṇātha, sakkaccaṃ dhammaṃ suṇantānañca sajjhāyantānañca ime ettakā ānisaṃsā’’ti dassento imaṃ desanaṃ ārabhi.
ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಾತೀತಿ ಸುತ್ತಂ ಗೇಯ್ಯನ್ತಿಆದಿಕಂ ನವಙ್ಗಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಭೂತಂ ತನ್ತಿಧಮ್ಮಂ ವಳಞ್ಜೇತಿ। ಸೋತಾನುಗತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸೋತಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ ಅನುಪವಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ। ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಓಲೋಕಿತಾ। ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾತಿ ಅತ್ಥತೋ ಚ ಕಾರಣತೋ ಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಸುಟ್ಠು ಪಟಿವಿದ್ಧಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತಾ। ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಕಾಲಂ ಕುರುಮಾನೋತಿ ನಯಿದಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಅನುಸ್ಸರಣಸತಿಯಾ ಅಭಾವೇನ ವುತ್ತಂ, ಪುಥುಜ್ಜನಕಾಲಕಿರಿಯಂ ಪನ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಹಿ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಸುದ್ಧಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ। ಧಮ್ಮಪದಾ ಪ್ಲವನ್ತೀತಿ ಅನ್ತರಾಭವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿನೋ, ಯೇಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಸಜ್ಝಾಯಮೂಲಿಕಾ ವಾಚಾಪರಿಚಿತಬುದ್ಧವಚನಧಮ್ಮಾ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಪಸನ್ನೇ ಆದಾಸೇ ಛಾಯಾ ವಿಯ ಪ್ಲವನ್ತಿ, ಪಾಕಟಾ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ। ದನ್ಧೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತುಪ್ಪಾದೋತಿ ಬುದ್ಧವಚನಾನುಸ್ಸರಣಸತಿಯಾ ಉಪ್ಪಾದೋ ದನ್ಧೋ ಗರು। ಅಥ ಸೋ ಸತ್ತೋ ಖಿಪ್ಪಂಯೇವ ವಿಸೇಸಗಾಮೀ ಹೋತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮೀ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tattha dhammaṃ pariyāpuṇātīti suttaṃ geyyantiādikaṃ navaṅgaṃ satthusāsanabhūtaṃ tantidhammaṃ vaḷañjeti. Sotānugatā hontīti sotaṃ anuppattā anupaviṭṭhā honti. Manasānupekkhitāti cittena olokitā. Diṭṭhiyā suppaṭividdhāti atthato ca kāraṇato ca paññāya suṭṭhu paṭividdhā paccakkhaṃ katā. Muṭṭhassati kālaṃ kurumānoti nayidaṃ buddhavacanaṃ anussaraṇasatiyā abhāvena vuttaṃ, puthujjanakālakiriyaṃ pana sandhāya vuttaṃ. Puthujjano hi muṭṭhassati kālaṃ karoti nāma. Upapajjatīti suddhasīle patiṭṭhito devaloke nibbattati. Dhammapadā plavantīti antarābhave nibbattamuṭṭhassatino, yepi pubbe sajjhāyamūlikā vācāparicitabuddhavacanadhammā, te sabbe pasanne ādāse chāyā viya plavanti, pākaṭā hutvā paññāyanti. Dandho, bhikkhave, satuppādoti buddhavacanānussaraṇasatiyā uppādo dandho garu. Atha so satto khippaṃyeva visesagāmī hoti, nibbānagāmī hotīti attho.
ಇದ್ಧಿಮಾ ಚೇತೋವಸಿಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಇದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸಿಭಾವಪತ್ತೋ ಖೀಣಾಸವೋ। ಅಯಂ ವಾ ಸೋ ಧಮ್ಮವಿನಯೋತಿ ಏತ್ಥ ವಿಭಾವನತ್ಥೋ ವಾ-ಸದ್ದೋ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಚರಿನ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಂ ವಸಿಂ। ಇದಮ್ಪಿ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಮಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ವಳಞ್ಜಿತನ್ತಿ ಬುದ್ಧವಚನಾನುಸ್ಸರಣವಸೇನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ದೇವಪುತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಚಾಲಚಣ್ಡೋ ವಿಯ ಹತ್ಥಕಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಯ ಸನಙ್ಕುಮಾರಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಯ ಚ ಏಕೋ ಧಮ್ಮಕಥಿಕದೇವಪುತ್ತೋ। ಓಪಪಾತಿಕೋ ಓಪಪಾತಿಕಂ ಸಾರೇತೀತಿ ಪಠಮಂ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಪಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಸಾರೇತಿ। ಸಹಪಂಸುಕೀಳಿಕಾತಿ ಏತೇನ ನೇಸಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಕತಪರಿಚಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಮಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಸಾಲಾಯ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ। ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾತಿ ಸಾಲಾಯ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಪಠಮತರಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಪಾಳಿನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Iddhimā cetovasippattoti iddhisampanno cittassa vasibhāvapatto khīṇāsavo. Ayaṃvā so dhammavinayoti ettha vibhāvanattho vā-saddo. Yatthāti yasmiṃ dhammavinaye. Brahmacariyaṃ acarinti brahmacariyavāsaṃ vasiṃ. Idampi buddhavacanaṃ mayā pubbe vaḷañjitanti buddhavacanānussaraṇavasenetaṃ vuttaṃ. Devaputtoti pañcālacaṇḍo viya hatthakamahābrahmā viya sanaṅkumārabrahmā viya ca eko dhammakathikadevaputto. Opapātiko opapātikaṃ sāretīti paṭhamaṃ uppanno devaputto pacchā uppannaṃ sāreti. Sahapaṃsukīḷikāti etena nesaṃ dīgharattaṃ kataparicayabhāvaṃ dasseti. Samāgaccheyyunti sālāya vā rukkhamūle vā sammukhībhāvaṃ gaccheyyuṃ. Evaṃ vadeyyāti sālāya vā rukkhamūle vā paṭhamataraṃ nisinno pacchā āgataṃ evaṃ vadeyya. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧. ಸೋತಾನುಗತಸುತ್ತಂ • 1. Sotānugatasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧. ಸೋತಾನುಗತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
