| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(20) 5. මහාවග්‌ගො
(20) 5. Mahāvaggo
1. සොතානුගතසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
191. පඤ්‌චමස්‌ස පඨමෙ සොතානුගතානන්‌ති පසාදසොතං ඔදහිත්‌වා ඤාණසොතෙන වවත්‌ථපිතානං. චත්‌තාරො ආනිසංසා පාටිකඞ්‌ඛාති චත්‌තාරො ගුණානිසංසා පාටිකඞ්‌ඛිතබ්‌බා. ඉදං පන භගවතා අත්‌ථුප්‌පත්‌තිවසෙන ආරද්‌ධං. කතරඅත්‌ථුප්‌පත්‌තිවසෙනාති? භික්‌ඛූනං ධම්‌මස්‌සවනාය අනුපසඞ්‌කමනඅත්‌ථුප්‌පත්‌තිවසෙන. පඤ්‌චසතා කිර බ්‍රාහ්‌මණපබ්‌බජිතා ‘‘සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො ලිඞ්‌ගවචනවිභත්‌තිපදබ්‍යඤ්‌ජනාදීහි කථෙන්‌තො අම්‌හෙහි ඤාතමෙව කථෙස්‌සති, අඤ්‌ඤාතං කිං කථෙස්‌සතී’’ති ධම්‌මස්‌සවනත්‌ථං න ගච්‌ඡන්‌ති. සත්‌ථා තං පවත්‌තිං සුත්‌වා තෙ පක්‌කොසාපෙත්‌වා ‘‘කස්‌මා එවං කරොථ, සක්‌කච්‌චං ධම්‌මං සුණාථ, සක්‌කච්‌චං ධම්‌මං සුණන්‌තානඤ්‌ච සජ්‌ඣායන්‌තානඤ්‌ච ඉමෙ එත්‌තකා ආනිසංසා’’ති දස්‌සෙන්‌තො ඉමං දෙසනං ආරභි.
191. Pañcamassa paṭhame sotānugatānanti pasādasotaṃ odahitvā ñāṇasotena vavatthapitānaṃ. Cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhāti cattāro guṇānisaṃsā pāṭikaṅkhitabbā. Idaṃ pana bhagavatā atthuppattivasena āraddhaṃ. Kataraatthuppattivasenāti? Bhikkhūnaṃ dhammassavanāya anupasaṅkamanaatthuppattivasena. Pañcasatā kira brāhmaṇapabbajitā ‘‘sammāsambuddho liṅgavacanavibhattipadabyañjanādīhi kathento amhehi ñātameva kathessati, aññātaṃ kiṃ kathessatī’’ti dhammassavanatthaṃ na gacchanti. Satthā taṃ pavattiṃ sutvā te pakkosāpetvā ‘‘kasmā evaṃ karotha, sakkaccaṃ dhammaṃ suṇātha, sakkaccaṃ dhammaṃ suṇantānañca sajjhāyantānañca ime ettakā ānisaṃsā’’ti dassento imaṃ desanaṃ ārabhi.
තත්‌ථ ධම්‌මං පරියාපුණාතීති සුත්‌තං ගෙය්‍යන්‌තිආදිකං නවඞ්‌ගං සත්‌ථුසාසනභූතං තන්‌තිධම්‌මං වළඤ්‌ජෙති. සොතානුගතා හොන්‌තීති සොතං අනුප්‌පත්‌තා අනුපවිට්‌ඨා හොන්‌ති. මනසානුපෙක්‌ඛිතාති චිත්‌තෙන ඔලොකිතා. දිට්‌ඨියා සුප්‌පටිවිද්‌ධාති අත්‌ථතො ච කාරණතො ච පඤ්‌ඤාය සුට්‌ඨු පටිවිද්‌ධා පච්‌චක්‌ඛං කතා. මුට්‌ඨස්‌සති කාලං කුරුමානොති නයිදං බුද්‌ධවචනං අනුස්‌සරණසතියා අභාවෙන වුත්‌තං, පුථුජ්‌ජනකාලකිරියං පන සන්‌ධාය වුත්‌තං. පුථුජ්‌ජනො හි මුට්‌ඨස්‌සති කාලං කරොති නාම. උපපජ්‌ජතීති සුද්‌ධසීලෙ පතිට්‌ඨිතො දෙවලොකෙ නිබ්‌බත්‌තති. ධම්‌මපදා ප්‌ලවන්‌තීති අන්‌තරාභවෙ නිබ්‌බත්‌තමුට්‌ඨස්‌සතිනො, යෙපි පුබ්‌බෙ සජ්‌ඣායමූලිකා වාචාපරිචිතබුද්‌ධවචනධම්‌මා, තෙ සබ්‌බෙ පසන්‌නෙ ආදාසෙ ඡායා විය ප්‌ලවන්‌ති, පාකටා හුත්‌වා පඤ්‌ඤායන්‌ති. දන්‌ධො, භික්‌ඛවෙ, සතුප්‌පාදොති බුද්‌ධවචනානුස්‌සරණසතියා උප්‌පාදො දන්‌ධො ගරු. අථ සො සත්‌තො ඛිප්‌පංයෙව විසෙසගාමී හොති, නිබ්‌බානගාමී හොතීති අත්‌ථො.
Tattha dhammaṃ pariyāpuṇātīti suttaṃ geyyantiādikaṃ navaṅgaṃ satthusāsanabhūtaṃ tantidhammaṃ vaḷañjeti. Sotānugatā hontīti sotaṃ anuppattā anupaviṭṭhā honti. Manasānupekkhitāti cittena olokitā. Diṭṭhiyā suppaṭividdhāti atthato ca kāraṇato ca paññāya suṭṭhu paṭividdhā paccakkhaṃ katā. Muṭṭhassati kālaṃ kurumānoti nayidaṃ buddhavacanaṃ anussaraṇasatiyā abhāvena vuttaṃ, puthujjanakālakiriyaṃ pana sandhāya vuttaṃ. Puthujjano hi muṭṭhassati kālaṃ karoti nāma. Upapajjatīti suddhasīle patiṭṭhito devaloke nibbattati. Dhammapadā plavantīti antarābhave nibbattamuṭṭhassatino, yepi pubbe sajjhāyamūlikā vācāparicitabuddhavacanadhammā, te sabbe pasanne ādāse chāyā viya plavanti, pākaṭā hutvā paññāyanti. Dandho, bhikkhave, satuppādoti buddhavacanānussaraṇasatiyā uppādo dandho garu. Atha so satto khippaṃyeva visesagāmī hoti, nibbānagāmī hotīti attho.
ඉද්‌ධිමා චෙතොවසිප්‌පත්‌තොති ඉද්‌ධිසම්‌පන්‌නො චිත්‌තස්‌ස වසිභාවපත්‌තො ඛීණාසවො. අයං වා සො ධම්‌මවිනයොති එත්‌ථ විභාවනත්‌ථො වා-සද්‌දො. යත්‌ථාති යස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ. බ්‍රහ්‌මචරියං අචරින්‌ති බ්‍රහ්‌මචරියවාසං වසිං. ඉදම්‌පි බුද්‌ධවචනං මයා පුබ්‌බෙ වළඤ්‌ජිතන්‌ති බුද්‌ධවචනානුස්‌සරණවසෙනෙතං වුත්‌තං. දෙවපුත්‌තොති පඤ්‌චාලචණ්‌ඩො විය හත්‌ථකමහාබ්‍රහ්‌මා විය සනඞ්‌කුමාරබ්‍රහ්‌මා විය ච එකො ධම්‌මකථිකදෙවපුත්‌තො. ඔපපාතිකො ඔපපාතිකං සාරෙතීති පඨමං උප්‌පන්‌නො දෙවපුත්‌තො පච්‌ඡා උප්‌පන්‌නං සාරෙති. සහපංසුකීළිකාති එතෙන නෙසං දීඝරත්‌තං කතපරිචයභාවං දස්‌සෙති. සමාගච්‌ඡෙය්‍යුන්‌ති සාලාය වා රුක්‌ඛමූලෙ වා සම්‌මුඛීභාවං ගච්‌ඡෙය්‍යුං. එවං වදෙය්‍යාති සාලාය වා රුක්‌ඛමූලෙ වා පඨමතරං නිසින්‌නො පච්‌ඡා ආගතං එවං වදෙය්‍ය. සෙසමෙත්‌ථ පාළිනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බං.
Iddhimā cetovasippattoti iddhisampanno cittassa vasibhāvapatto khīṇāsavo. Ayaṃvā so dhammavinayoti ettha vibhāvanattho vā-saddo. Yatthāti yasmiṃ dhammavinaye. Brahmacariyaṃ acarinti brahmacariyavāsaṃ vasiṃ. Idampi buddhavacanaṃ mayā pubbe vaḷañjitanti buddhavacanānussaraṇavasenetaṃ vuttaṃ. Devaputtoti pañcālacaṇḍo viya hatthakamahābrahmā viya sanaṅkumārabrahmā viya ca eko dhammakathikadevaputto. Opapātiko opapātikaṃ sāretīti paṭhamaṃ uppanno devaputto pacchā uppannaṃ sāreti. Sahapaṃsukīḷikāti etena nesaṃ dīgharattaṃ kataparicayabhāvaṃ dasseti. Samāgaccheyyunti sālāya vā rukkhamūle vā sammukhībhāvaṃ gaccheyyuṃ. Evaṃ vadeyyāti sālāya vā rukkhamūle vā paṭhamataraṃ nisinno pacchā āgataṃ evaṃ vadeyya. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 1. සොතානුගතසුත්‌තං • 1. Sotānugatasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1. සොතානුගතසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Sotānugatasuttavaṇṇanā
