Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൧൦. സോതസുത്തം
10. Sotasuttaṃ
൧൪൦. ‘‘പഞ്ചഹി, ഭിക്ഖവേ, അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ രഞ്ഞോ നാഗോ രാജാരഹോ ഹോതി രാജഭോഗ്ഗോ, രഞ്ഞോ അങ്ഗംത്വേവ സങ്ഖം ഗച്ഛതി. കതമേഹി പഞ്ചഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ സോതാ ച ഹോതി, ഹന്താ ച, രക്ഖിതാ ച, ഖന്താ ച, ഗന്താ ച.
140. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgaṃtveva saṅkhaṃ gacchati. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, rañño nāgo sotā ca hoti, hantā ca, rakkhitā ca, khantā ca, gantā ca.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ രക്ഖിതാ ഹോതി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ സങ്ഗാമഗതോ രക്ഖതി പുരിമം കായം, രക്ഖതി പച്ഛിമം കായം, രക്ഖതി പുരിമേ പാദേ, രക്ഖതി പച്ഛിമേ പാദേ, രക്ഖതി സീസം, രക്ഖതി കണ്ണേ, രക്ഖതി ദന്തേ, രക്ഖതി സോണ്ഡം, രക്ഖതി വാലധിം, രക്ഖതി ഹത്ഥാരുഹം. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ രക്ഖിതാ ഹോതി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo rakkhitā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato rakkhati purimaṃ kāyaṃ, rakkhati pacchimaṃ kāyaṃ, rakkhati purime pāde, rakkhati pacchime pāde, rakkhati sīsaṃ, rakkhati kaṇṇe, rakkhati dante, rakkhati soṇḍaṃ, rakkhati vāladhiṃ, rakkhati hatthāruhaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo rakkhitā hoti.
‘‘കഥഞ്ച , ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ ഖന്താ ഹോതി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ സങ്ഗാമഗതോ ഖമോ ഹോതി സത്തിപ്പഹാരാനം അസിപ്പഹാരാനം ഉസുപ്പഹാരാനം ഫരസുപ്പഹാരാനം ഭേരിപണവസങ്ഖതിണവനിന്നാദസദ്ദാനം. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ ഖന്താ ഹോതി.
‘‘Kathañca , bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato khamo hoti sattippahārānaṃ asippahārānaṃ usuppahārānaṃ pharasuppahārānaṃ bheripaṇavasaṅkhatiṇavaninnādasaddānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ ഗന്താ ഹോതി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ യമേനം ഹത്ഥിദമ്മസാരഥി ദിസം പേസേതി – യദി വാ ഗതപുബ്ബം യദി വാ അഗതപുബ്ബം – തം ഖിപ്പമേവ ഗന്താ ഹോതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ നാഗോ ഗന്താ ഹോതി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo yamenaṃ hatthidammasārathi disaṃ peseti – yadi vā gatapubbaṃ yadi vā agatapubbaṃ – taṃ khippameva gantā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti.
‘‘ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചഹി അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ രഞ്ഞോ നാഗോ രാജാരഹോ ഹോതി രാജഭോഗ്ഗോ, രഞ്ഞോ അങ്ഗംത്വേവ സങ്ഖം ഗച്ഛതി.
‘‘Imehi kho, bhikkhave, pañcahi aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgaṃtveva saṅkhaṃ gacchati.
‘‘ഏവമേവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു ആഹുനേയ്യോ ഹോതി പാഹുനേയ്യോ ദക്ഖിണേയ്യോ അഞ്ജലികരണീയോ അനുത്തരം പുഞ്ഞക്ഖേത്തം ലോകസ്സ. കതമേഹി പഞ്ചഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സോതാ ച ഹോതി, ഹന്താ ച, രക്ഖിതാ ച, ഖന്താ ച, ഗന്താ ച.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti, hantā ca, rakkhitā ca, khantā ca, gantā ca.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സോതാ ഹോതി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ ദേസിയമാനേ അട്ഠിംകത്വാ മനസി കത്വാ സബ്ബം ചേതസാ സമന്നാഹരിത്വാ ഓഹിതസോതോ ധമ്മം സുണാതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സോതാ ഹോതി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne aṭṭhiṃkatvā manasi katvā sabbaṃ cetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇāti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഹന്താ ഹോതി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഉപ്പന്നം കാമവിതക്കം നാധിവാസേതി, പജഹതി വിനോദേതി (ഹനതി) 11 ബ്യന്തീകരോതി അനഭാവം ഗമേതി; ഉപ്പന്നം ബ്യാപാദവിതക്കം…പേ॰… ഉപ്പന്നം വിഹിംസാവിതക്കം…പേ॰… ഉപ്പന്നുപ്പന്നേ പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ നാധിവാസേതി , പജഹതി വിനോദേതി (ഹനതി) 12 ബ്യന്തീകരോതി അനഭാവം ഗമേതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഹന്താ ഹോതി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti, pajahati vinodeti (hanati) 13 byantīkaroti anabhāvaṃ gameti; uppannaṃ byāpādavitakkaṃ…pe… uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ…pe… uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti , pajahati vinodeti (hanati) 14 byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti.
‘‘കഥഞ്ച , ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു രക്ഖിതാ ഹോതി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാ ന നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോതി നാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം ചക്ഖുന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും, തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജതി; രക്ഖതി ചക്ഖുന്ദ്രിയം; ചക്ഖുന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജതി. സോതേന സദ്ദം സുത്വാ… ഘാനേന ഗന്ധം ഘായിത്വാ… ജിവ്ഹായ രസം സായിത്വാ… കായേന ഫോട്ഠബ്ബം ഫുസിത്വാ… മനസാ ധമ്മം വിഞ്ഞായ ന നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോതി നാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം മനിന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും, തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജതി; രക്ഖതി മനിന്ദ്രിയം; മനിന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു രക്ഖിതാ ഹോതി.
‘‘Kathañca , bhikkhave, bhikkhu rakkhitā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati; rakkhati cakkhundriyaṃ; cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati; rakkhati manindriyaṃ; manindriye saṃvaraṃ āpajjati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu rakkhitā hoti.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഖന്താ ഹോതി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഖമോ ഹോതി സീതസ്സ ഉണ്ഹസ്സ ജിഘച്ഛായ പിപാസായ ഡംസമകസവാതാതപസരീസ 15 പസമ്ഫസ്സാനം; ദുരുത്താനം ദുരാഗതാനം വചനപഥാനം ഉപ്പന്നാനം സാരീരികാനം വേദനാനം ദുക്ഖാനം തിബ്ബാനം ഖരാനം കടുകാനം അസാതാനം അമനാപാനം പാണഹരാനം അധിവാസകജാതികോ ഹോതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഖന്താ ഹോതി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu khamo hoti sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya ḍaṃsamakasavātātapasarīsa 16 pasamphassānaṃ; duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhivāsakajātiko hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഗന്താ ഹോതി? ഇധ , ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു യാ സാ ദിസാ അഗതപുബ്ബാ ഇമിനാ ദീഘേന അദ്ധുനാ, യദിദം സബ്ബസങ്ഖാരസമഥോ സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ തണ്ഹാക്ഖയോ വിരാഗോ നിരോധോ നിബ്ബാനം, തം ഖിപ്പഞ്ഞേവ ഗന്താ ഹോതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഗന്താ ഹോതി.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti? Idha , bhikkhave, bhikkhu yā sā disā agatapubbā iminā dīghena addhunā, yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ, taṃ khippaññeva gantā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti.
‘‘ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു ആഹുനേയ്യോ ഹോതി…പേ॰… അനുത്തരം പുഞ്ഞക്ഖേത്തം ലോകസ്സാ’’തി. ദസമം.
‘‘Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti. Dasamaṃ.
രാജവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
Rājavaggo catuttho.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
ചക്കാനുവത്തനാ രാജാ, യസ്സംദിസം ദ്വേ ചേവ പത്ഥനാ;
Cakkānuvattanā rājā, yassaṃdisaṃ dve ceva patthanā;
അപ്പംസുപതി ഭത്താദോ, അക്ഖമോ ച സോതേന ചാതി.
Appaṃsupati bhattādo, akkhamo ca sotena cāti.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. സോതസുത്തവണ്ണനാ • 10. Sotasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧൦. സോതസുത്തവണ്ണനാ • 10. Sotasuttavaṇṇanā