Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အပဒာန-အဋ္ဌကထာ • Apadāna-aṭṭhakathā |
၉. သုဘဒ္ဒတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ
9. Subhaddattheraapadānavaṇṇanā
ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူတိအာဒိကံ အာယသ္မတော သုဘဒ္ဒတ္ထေရသ္သ အပဒာနံ။ အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ နိဗ္ဗာနာဓိဂမနတ္ထာယ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဝိဘဝသမ္ပန္နေ သဒ္ဓာသမ္ပန္နေ ဧကသ္မိံ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတော ဝိညုတံ ပတ္ဝာ ဃရဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓော ရတနတ္တယေ ပသန္နော ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စေ နိပန္နံ ပဒုမုတ္တရံ ဘဂဝန္တံ ဒိသ္ဝာ သန္နိပတိတာ ဒသသဟသ္သစက္ကဝာဠဒေဝတာယော စ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသော နိဂ္ဂုဏ္ဍိကေဋကနီလကာသောကာသိတာဒိအနေကေဟိ သုဂန္ဓပုပ္ဖေဟိ ပူဇေသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ယာဝတာယုကံ ဌတ္ဝာ တတော စဝိတ္ဝာ တုသိတာဒီသု ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိယော အနုဘဝိတ္ဝာ တတော မနုသ္သေသု မနုသ္သသမ္ပတ္တိယော အနုဘဝိတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေသု စ သုဂန္ဓေဟိ ပုပ္ဖေဟိ ပူဇိတော အဟောသိ။ ဣမသ္မိံ ပန ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ဧကသ္မိံ ဝိဘဝသမ္ပန္နေ ကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပတ္တော ကာမေသု အာဒီနဝံ ဒိသ္ဝာပိ ယာဝ ဗုဒ္ဓသ္သ ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနကာလော တာဝ အလဒ္ဓဗုဒ္ဓဒသ္သနော ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စေ နိပန္နကာလေယေဝ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ ပုဗ္ဗေ ကတပုညနာမေန သုဘဒ္ဒောတိ ပာကဋော အဟောသိ။
Padumuttarolokavidūtiādikaṃ āyasmato subhaddattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave nibbānādhigamanatthāya puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle vibhavasampanne saddhāsampanne ekasmiṃ kulagehe nibbato viññutaṃ patvā gharabandhanena baddho ratanattaye pasanno parinibbānamañce nipannaṃ padumuttaraṃ bhagavantaṃ disvā sannipatitā dasasahassacakkavāḷadevatāyo ca disvā pasannamānaso nigguṇḍikeṭakanīlakāsokāsitādianekehi sugandhapupphehi pūjesi. So tena puññakammena yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cavitvā tusitādīsu dibbasampattiyo anubhavitvā tato manussesu manussasampattiyo anubhavitvā nibbattanibbattaṭṭhānesu ca sugandhehi pupphehi pūjito ahosi. Imasmiṃ pana buddhuppāde ekasmiṃ vibhavasampanne kule nibbattitvā viññutaṃ patto kāmesu ādīnavaṃ disvāpi yāva buddhassa bhagavato parinibbānakālo tāva aladdhabuddhadassano bhagavato parinibbānamañce nipannakāleyeva pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi. Pubbe katapuññanāmena subhaddoti pākaṭo ahosi.
၁၀၁. သော အတ္တနော ပုဗ္ဗကမ္မံ သရိတ္ဝာ သောမနသ္သဝသေန ပုဗ္ဗစရိတာပဒာနံ ပကာသေန္တော ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူတိအာဒိမာဟ။ တံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ သုဏာထ မမ ဘာသတော။ပေ.။ နိဗ္ဗာယိသ္သတိနာသဝောတိ ဣဒံ ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စေ နိပန္နောဝ ပဒုမုတ္တရော ဘဂဝာ ဗ္ယာကာသိ။
101. So attano pubbakammaṃ saritvā somanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro lokavidūtiādimāha. Taṃ uttānatthameva. Suṇātha mama bhāsato…pe… nibbāyissatināsavoti idaṃ parinibbānamañce nipannova padumuttaro bhagavā byākāsi.
ပဉ္စမဘာဏဝာရဝဏ္ဏနာ သမတ္တာ။
Pañcamabhāṇavāravaṇṇanā samattā.
၁၁၅. သော အတ္တနော ပဋိပတ္တိံ ဒသ္သေန္တော ပုဗ္ဗကမ္မေန သံယုတ္တောတိအာဒိမာဟ။ ဧကဂ္ဂောတိ ဧကဂ္ဂစိတ္တော။ သုသမာဟိတောတိ သုဋ္ဌု သမာဟိတော, သန္တကာယစိတ္တောတိ အတ္ထော။ ဗုဒ္ဓသ္သ ဩရသော ပုတ္တောတိ ဗုဒ္ဓသ္သ ဥရသာ ဟဒယေန နိဂ္ဂတဩဝာဒာနုသာသနိံ သုတ္ဝာ ပတ္တအရဟတ္တဖလောတိ အတ္ထော။ ဓမ္မဇောမ္ဟိ သုနိမ္မိတောတိ ဓမ္မတော ကမ္မဋ္ဌာနဓမ္မတော ဇာတော အရိယာယ ဇာတိယာ သုနိမ္မိတော သုဋ္ဌု နိပ္ပ္ဖာဒိတသဗ္ဗကိစ္စော အမ္ဟိ ဘဝာမီတိ အတ္ထော။
115. So attano paṭipattiṃ dassento pubbakammena saṃyuttotiādimāha. Ekaggoti ekaggacitto. Susamāhitoti suṭṭhu samāhito, santakāyacittoti attho. Buddhassa oraso puttoti buddhassa urasā hadayena niggataovādānusāsaniṃ sutvā pattaarahattaphaloti attho. Dhammajomhi sunimmitoti dhammato kammaṭṭhānadhammato jāto ariyāya jātiyā sunimmito suṭṭhu nippphāditasabbakicco amhi bhavāmīti attho.
၁၁၆. ဓမ္မရာဇံ ဥပဂမ္မာတိ ဓမ္မေန သဗ္ဗသတ္တာနံ ရာဇာနံ ဣသ္သရဘူတံ ဘဂဝန္တံ ဥပဂန္တ္ဝာ သမီပံ ဂန္တ္ဝာတိ အတ္ထော။ အပုစ္ဆိံ ပဉ္ဟမုတ္တမန္တိ ဥတ္တမံ ခန္ဓာယတနဓာတုသစ္စသမုပ္ပာဒာဒိပဋိသံယုတ္တံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိန္တိ အတ္ထော။ ကထယန္တော စ မေ ပဉ္ဟန္တိ ဧသော အမ္ဟာကံ ဘဂဝာ မေ မယ္ဟံ ပဉ္ဟံ ကထယန္တော ဗ္ယာကရောန္တော။ ဓမ္မသောတံ ဥပာနယီတိ အနုပာဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုသင္ခာတံ ဓမ္မသောတံ ဓမ္မပဝာဟံ ဥပာနယိ ပာဝိသီတိ အတ္ထော။
116.Dhammarājaṃ upagammāti dhammena sabbasattānaṃ rājānaṃ issarabhūtaṃ bhagavantaṃ upagantvā samīpaṃ gantvāti attho. Apucchiṃ pañhamuttamanti uttamaṃ khandhāyatanadhātusaccasamuppādādipaṭisaṃyuttaṃ pañhaṃ apucchinti attho. Kathayantoca me pañhanti eso amhākaṃ bhagavā me mayhaṃ pañhaṃ kathayanto byākaronto. Dhammasotaṃ upānayīti anupādisesanibbānadhātusaṅkhātaṃ dhammasotaṃ dhammapavāhaṃ upānayi pāvisīti attho.
၁၁၈. ဇလဇုတ္တမနာယကောတိ ပဒုမုတ္တရနာမကော မ-ကာရသ္သ ယ-ကာရံ ကတ္ဝာ ကတဝောဟာရော။ နိဗ္ဗာယိ အနုပာဒာနောတိ ဥပာဒာနေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အဂ္ဂဟေတ္ဝာ နိဗ္ဗာယိ န ပညာယိ အဒသ္သနံ အဂမာသိ, မနုသ္သလောကာဒီသု ကတ္ထစိပိ အပတိဋ္ဌိတောတိ အတ္ထော။ ဒီပောဝ တေလသင္ခယာတိ ဝဋ္ဋိတေလာနံ သင္ခယာ အဘာဝာ ပဒီပော ဣဝ နိဗ္ဗာယီတိ သမ္ဗန္ဓော။
118.Jalajuttamanāyakoti padumuttaranāmako ma-kārassa ya-kāraṃ katvā katavohāro. Nibbāyianupādānoti upādāne pañcakkhandhe aggahetvā nibbāyi na paññāyi adassanaṃ agamāsi, manussalokādīsu katthacipi apatiṭṭhitoti attho. Dīpova telasaṅkhayāti vaṭṭitelānaṃ saṅkhayā abhāvā padīpo iva nibbāyīti sambandho.
၁၁၉. သတ္တယောဇနိကံ အာသီတိ တသ္သ ပရိနိဗ္ဗုတသ္သ ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ရတနမယံ ထူပံ သတ္တယောဇနုဗ္ဗေဓံ အာသိ အဟောသီတိ အတ္ထော။ ဓဇံ တတ္ထ အပူဇေသိန္တိ တတ္ထ တသ္မိံ စေတိယေ သဗ္ဗဘဒ္ဒံ သဗ္ဗတော ဘဒ္ဒံ သဗ္ဗသော မနောရမံ ဓဇံ ပူဇေသိန္တိ အတ္ထော။
119.Sattayojanikaṃ āsīti tassa parinibbutassa padumuttarassa bhagavato ratanamayaṃ thūpaṃ sattayojanubbedhaṃ āsi ahosīti attho. Dhajaṃ tattha apūjesinti tattha tasmiṃ cetiye sabbabhaddaṃ sabbato bhaddaṃ sabbaso manoramaṃ dhajaṃ pūjesinti attho.
၁၂၀. ကသ္သပသ္သ စ ဗုဒ္ဓသ္သာတိ ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလတော ပဋ္ဌာယ အာဂတသ္သ ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရတော မေ မယ္ဟံ ဩရသော ပုတ္တော တိသ္သော နာမ ကသ္သပသ္သ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ အဂ္ဂသာဝကော ဇိနသာသနေ ဗုဒ္ဓသာသနေ ဒာယာဒော အာသိ အဟောသီတိ သမ္ဗန္ဓော။
120.Kassapassa ca buddhassāti padumuttarassa bhagavato kālato paṭṭhāya āgatassa devamanussesu saṃsarato me mayhaṃ oraso putto tisso nāma kassapassa sammāsambuddhassa aggasāvako jinasāsane buddhasāsane dāyādo āsi ahosīti sambandho.
၁၂၁. တသ္သ ဟီနေန မနသာတိ တသ္သ မမ ပုတ္တသ္သ တိသ္သသ္သ အဂ္ဂသာဝကသ္သ ဟီနေန လာမကေန မနသာ စိတ္တေန အဘဒ္ဒကံ အသုန္ဒရံ အယုတ္တကံ ‘‘အန္တကော ပစ္ဆိမော’’တိ ဝာစံ ဝစနံ အဘာသိံ ကထေသိန္တိ အတ္ထော။ တေန ကမ္မဝိပာကေနာတိ တေန အရဟန္တဘက္ခာနသင္ခာတသ္သ အကုသလကမ္မသ္သ ဝိပာကေန။ ပစ္ဆိမေ အဒ္ဒသံ ဇိနန္တိ ပစ္ဆိမေ ပရိယောသာနေ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ မလ္လာနံ ဥပဝတ္တနေ သာလဝနေ ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စေ နိပန္နံ ဇိနံ ဇိတသဗ္ဗမာရံ အမ္ဟာကံ ဂောတမသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဒ္ဒသံ အဟန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ပစ္ဆာ မေ အာသိ ဘဒ္ဒက’’န္တိပိ ပာဌော။ တသ္သ ပစ္ဆာ တသ္သ ဘဂဝတော အဝသာနကာလေ နိဗ္ဗာနာသန္နကာလေ မေ မယ္ဟံ ဘဒ္ဒကံ သုန္ဒရံ စတုသစ္စပဋိဝိဇ္ဈနံ အာသိ အဟောသီတိ အတ္ထော။
121.Tassa hīnena manasāti tassa mama puttassa tissassa aggasāvakassa hīnena lāmakena manasā cittena abhaddakaṃ asundaraṃ ayuttakaṃ ‘‘antako pacchimo’’ti vācaṃ vacanaṃ abhāsiṃ kathesinti attho. Tena kammavipākenāti tena arahantabhakkhānasaṅkhātassa akusalakammassa vipākena. Pacchime addasaṃ jinanti pacchime pariyosāne parinibbānakāle mallānaṃ upavattane sālavane parinibbānamañce nipannaṃ jinaṃ jitasabbamāraṃ amhākaṃ gotamasammāsambuddhaṃ addasaṃ ahanti attho. ‘‘Pacchā me āsi bhaddaka’’ntipi pāṭho. Tassa pacchā tassa bhagavato avasānakāle nibbānāsannakāle me mayhaṃ bhaddakaṃ sundaraṃ catusaccapaṭivijjhanaṃ āsi ahosīti attho.
၁၂၂. ပဗ္ဗာဇေသိ မဟာဝီရောတိ မဟာဝီရိယော သဗ္ဗသတ္တဟိတော ကရုဏာယုတ္တော ဇိတမာရော မုနိ မလ္လာနံ ဥပဝတ္တနေ သာလဝနေ ပစ္ဆိမေ သယနေ ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စေ သယိတောဝ မံ ပဗ္ဗာဇေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။
122.Pabbājesi mahāvīroti mahāvīriyo sabbasattahito karuṇāyutto jitamāro muni mallānaṃ upavattane sālavane pacchime sayane parinibbānamañce sayitova maṃ pabbājesīti sambandho.
၁၂၃. အဇ္ဇေဝ ဒာနိ ပဗ္ဗဇ္ဇာတိ အဇ္ဇ ဧဝ ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနဒိဝသေယေဝ မမ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, တထာ အဇ္ဇ ဧဝ ဥပသမ္ပဒာ, အဇ္ဇ ဧဝ ဒ္ဝိပဒုတ္တမသ္သ သမ္မုခာ ပရိနိဗ္ဗာနံ အဟောသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝာတိ။
123.Ajjevadāni pabbajjāti ajja eva bhagavato parinibbānadivaseyeva mama pabbajjā, tathā ajja eva upasampadā, ajja eva dvipaduttamassa sammukhā parinibbānaṃ ahosīti sambandho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
သုဘဒ္ဒတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ သမတ္တာ။
Subhaddattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / အပဒာနပာဠိ • Apadānapāḷi / ၉. သုဘဒ္ဒတ္ထေရအပဒာနံ • 9. Subhaddattheraapadānaṃ