Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
൯. സുഭദ്ദത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ
9. Subhaddattheraapadānavaṇṇanā
പദുമുത്തരോ ലോകവിദൂതിആദികം ആയസ്മതോ സുഭദ്ദത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ നിബ്ബാനാധിഗമനത്ഥായ പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ വിഭവസമ്പന്നേ സദ്ധാസമ്പന്നേ ഏകസ്മിം കുലഗേഹേ നിബ്ബതോ വിഞ്ഞുതം പത്വാ ഘരബന്ധനേന ബദ്ധോ രതനത്തയേ പസന്നോ പരിനിബ്ബാനമഞ്ചേ നിപന്നം പദുമുത്തരം ഭഗവന്തം ദിസ്വാ സന്നിപതിതാ ദസസഹസ്സചക്കവാളദേവതായോ ച ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ നിഗ്ഗുണ്ഡികേടകനീലകാസോകാസിതാദിഅനേകേഹി സുഗന്ധപുപ്ഫേഹി പൂജേസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന യാവതായുകം ഠത്വാ തതോ ചവിത്വാ തുസിതാദീസു ദിബ്ബസമ്പത്തിയോ അനുഭവിത്വാ തതോ മനുസ്സേസു മനുസ്സസമ്പത്തിയോ അനുഭവിത്വാ നിബ്ബത്തനിബ്ബത്തട്ഠാനേസു ച സുഗന്ധേഹി പുപ്ഫേഹി പൂജിതോ അഹോസി. ഇമസ്മിം പന ബുദ്ധുപ്പാദേ ഏകസ്മിം വിഭവസമ്പന്നേ കുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ കാമേസു ആദീനവം ദിസ്വാപി യാവ ബുദ്ധസ്സ ഭഗവതോ പരിനിബ്ബാനകാലോ താവ അലദ്ധബുദ്ധദസ്സനോ ഭഗവതോ പരിനിബ്ബാനമഞ്ചേ നിപന്നകാലേയേവ പബ്ബജിത്വാ അരഹത്തം പാപുണി. പുബ്ബേ കതപുഞ്ഞനാമേന സുഭദ്ദോതി പാകടോ അഹോസി.
Padumuttarolokavidūtiādikaṃ āyasmato subhaddattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave nibbānādhigamanatthāya puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle vibhavasampanne saddhāsampanne ekasmiṃ kulagehe nibbato viññutaṃ patvā gharabandhanena baddho ratanattaye pasanno parinibbānamañce nipannaṃ padumuttaraṃ bhagavantaṃ disvā sannipatitā dasasahassacakkavāḷadevatāyo ca disvā pasannamānaso nigguṇḍikeṭakanīlakāsokāsitādianekehi sugandhapupphehi pūjesi. So tena puññakammena yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cavitvā tusitādīsu dibbasampattiyo anubhavitvā tato manussesu manussasampattiyo anubhavitvā nibbattanibbattaṭṭhānesu ca sugandhehi pupphehi pūjito ahosi. Imasmiṃ pana buddhuppāde ekasmiṃ vibhavasampanne kule nibbattitvā viññutaṃ patto kāmesu ādīnavaṃ disvāpi yāva buddhassa bhagavato parinibbānakālo tāva aladdhabuddhadassano bhagavato parinibbānamañce nipannakāleyeva pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi. Pubbe katapuññanāmena subhaddoti pākaṭo ahosi.
൧൦൧. സോ അത്തനോ പുബ്ബകമ്മം സരിത്വാ സോമനസ്സവസേന പുബ്ബചരിതാപദാനം പകാസേന്തോ പദുമുത്തരോ ലോകവിദൂതിആദിമാഹ. തം ഉത്താനത്ഥമേവ. സുണാഥ മമ ഭാസതോ…പേ॰… നിബ്ബായിസ്സതിനാസവോതി ഇദം പരിനിബ്ബാനമഞ്ചേ നിപന്നോവ പദുമുത്തരോ ഭഗവാ ബ്യാകാസി.
101. So attano pubbakammaṃ saritvā somanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro lokavidūtiādimāha. Taṃ uttānatthameva. Suṇātha mama bhāsato…pe… nibbāyissatināsavoti idaṃ parinibbānamañce nipannova padumuttaro bhagavā byākāsi.
പഞ്ചമഭാണവാരവണ്ണനാ സമത്താ.
Pañcamabhāṇavāravaṇṇanā samattā.
൧൧൫. സോ അത്തനോ പടിപത്തിം ദസ്സേന്തോ പുബ്ബകമ്മേന സംയുത്തോതിആദിമാഹ. ഏകഗ്ഗോതി ഏകഗ്ഗചിത്തോ. സുസമാഹിതോതി സുട്ഠു സമാഹിതോ, സന്തകായചിത്തോതി അത്ഥോ. ബുദ്ധസ്സ ഓരസോ പുത്തോതി ബുദ്ധസ്സ ഉരസാ ഹദയേന നിഗ്ഗതഓവാദാനുസാസനിം സുത്വാ പത്തഅരഹത്തഫലോതി അത്ഥോ. ധമ്മജോമ്ഹി സുനിമ്മിതോതി ധമ്മതോ കമ്മട്ഠാനധമ്മതോ ജാതോ അരിയായ ജാതിയാ സുനിമ്മിതോ സുട്ഠു നിപ്പ്ഫാദിതസബ്ബകിച്ചോ അമ്ഹി ഭവാമീതി അത്ഥോ.
115. So attano paṭipattiṃ dassento pubbakammena saṃyuttotiādimāha. Ekaggoti ekaggacitto. Susamāhitoti suṭṭhu samāhito, santakāyacittoti attho. Buddhassa oraso puttoti buddhassa urasā hadayena niggataovādānusāsaniṃ sutvā pattaarahattaphaloti attho. Dhammajomhi sunimmitoti dhammato kammaṭṭhānadhammato jāto ariyāya jātiyā sunimmito suṭṭhu nippphāditasabbakicco amhi bhavāmīti attho.
൧൧൬. ധമ്മരാജം ഉപഗമ്മാതി ധമ്മേന സബ്ബസത്താനം രാജാനം ഇസ്സരഭൂതം ഭഗവന്തം ഉപഗന്ത്വാ സമീപം ഗന്ത്വാതി അത്ഥോ. അപുച്ഛിം പഞ്ഹമുത്തമന്തി ഉത്തമം ഖന്ധായതനധാതുസച്ചസമുപ്പാദാദിപടിസംയുത്തം പഞ്ഹം അപുച്ഛിന്തി അത്ഥോ. കഥയന്തോ ച മേ പഞ്ഹന്തി ഏസോ അമ്ഹാകം ഭഗവാ മേ മയ്ഹം പഞ്ഹം കഥയന്തോ ബ്യാകരോന്തോ. ധമ്മസോതം ഉപാനയീതി അനുപാദിസേസനിബ്ബാനധാതുസങ്ഖാതം ധമ്മസോതം ധമ്മപവാഹം ഉപാനയി പാവിസീതി അത്ഥോ.
116.Dhammarājaṃ upagammāti dhammena sabbasattānaṃ rājānaṃ issarabhūtaṃ bhagavantaṃ upagantvā samīpaṃ gantvāti attho. Apucchiṃ pañhamuttamanti uttamaṃ khandhāyatanadhātusaccasamuppādādipaṭisaṃyuttaṃ pañhaṃ apucchinti attho. Kathayantoca me pañhanti eso amhākaṃ bhagavā me mayhaṃ pañhaṃ kathayanto byākaronto. Dhammasotaṃ upānayīti anupādisesanibbānadhātusaṅkhātaṃ dhammasotaṃ dhammapavāhaṃ upānayi pāvisīti attho.
൧൧൮. ജലജുത്തമനായകോതി പദുമുത്തരനാമകോ മ-കാരസ്സ യ-കാരം കത്വാ കതവോഹാരോ. നിബ്ബായി അനുപാദാനോതി ഉപാദാനേ പഞ്ചക്ഖന്ധേ അഗ്ഗഹേത്വാ നിബ്ബായി ന പഞ്ഞായി അദസ്സനം അഗമാസി, മനുസ്സലോകാദീസു കത്ഥചിപി അപതിട്ഠിതോതി അത്ഥോ. ദീപോവ തേലസങ്ഖയാതി വട്ടിതേലാനം സങ്ഖയാ അഭാവാ പദീപോ ഇവ നിബ്ബായീതി സമ്ബന്ധോ.
118.Jalajuttamanāyakoti padumuttaranāmako ma-kārassa ya-kāraṃ katvā katavohāro. Nibbāyianupādānoti upādāne pañcakkhandhe aggahetvā nibbāyi na paññāyi adassanaṃ agamāsi, manussalokādīsu katthacipi apatiṭṭhitoti attho. Dīpova telasaṅkhayāti vaṭṭitelānaṃ saṅkhayā abhāvā padīpo iva nibbāyīti sambandho.
൧൧൯. സത്തയോജനികം ആസീതി തസ്സ പരിനിബ്ബുതസ്സ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ രതനമയം ഥൂപം സത്തയോജനുബ്ബേധം ആസി അഹോസീതി അത്ഥോ. ധജം തത്ഥ അപൂജേസിന്തി തത്ഥ തസ്മിം ചേതിയേ സബ്ബഭദ്ദം സബ്ബതോ ഭദ്ദം സബ്ബസോ മനോരമം ധജം പൂജേസിന്തി അത്ഥോ.
119.Sattayojanikaṃ āsīti tassa parinibbutassa padumuttarassa bhagavato ratanamayaṃ thūpaṃ sattayojanubbedhaṃ āsi ahosīti attho. Dhajaṃ tattha apūjesinti tattha tasmiṃ cetiye sabbabhaddaṃ sabbato bhaddaṃ sabbaso manoramaṃ dhajaṃ pūjesinti attho.
൧൨൦. കസ്സപസ്സ ച ബുദ്ധസ്സാതി പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലതോ പട്ഠായ ആഗതസ്സ ദേവമനുസ്സേസു സംസരതോ മേ മയ്ഹം ഓരസോ പുത്തോ തിസ്സോ നാമ കസ്സപസ്സ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ അഗ്ഗസാവകോ ജിനസാസനേ ബുദ്ധസാസനേ ദായാദോ ആസി അഹോസീതി സമ്ബന്ധോ.
120.Kassapassa ca buddhassāti padumuttarassa bhagavato kālato paṭṭhāya āgatassa devamanussesu saṃsarato me mayhaṃ oraso putto tisso nāma kassapassa sammāsambuddhassa aggasāvako jinasāsane buddhasāsane dāyādo āsi ahosīti sambandho.
൧൨൧. തസ്സ ഹീനേന മനസാതി തസ്സ മമ പുത്തസ്സ തിസ്സസ്സ അഗ്ഗസാവകസ്സ ഹീനേന ലാമകേന മനസാ ചിത്തേന അഭദ്ദകം അസുന്ദരം അയുത്തകം ‘‘അന്തകോ പച്ഛിമോ’’തി വാചം വചനം അഭാസിം കഥേസിന്തി അത്ഥോ. തേന കമ്മവിപാകേനാതി തേന അരഹന്തഭക്ഖാനസങ്ഖാതസ്സ അകുസലകമ്മസ്സ വിപാകേന. പച്ഛിമേ അദ്ദസം ജിനന്തി പച്ഛിമേ പരിയോസാനേ പരിനിബ്ബാനകാലേ മല്ലാനം ഉപവത്തനേ സാലവനേ പരിനിബ്ബാനമഞ്ചേ നിപന്നം ജിനം ജിതസബ്ബമാരം അമ്ഹാകം ഗോതമസമ്മാസമ്ബുദ്ധം അദ്ദസം അഹന്തി അത്ഥോ. ‘‘പച്ഛാ മേ ആസി ഭദ്ദക’’ന്തിപി പാഠോ. തസ്സ പച്ഛാ തസ്സ ഭഗവതോ അവസാനകാലേ നിബ്ബാനാസന്നകാലേ മേ മയ്ഹം ഭദ്ദകം സുന്ദരം ചതുസച്ചപടിവിജ്ഝനം ആസി അഹോസീതി അത്ഥോ.
121.Tassa hīnena manasāti tassa mama puttassa tissassa aggasāvakassa hīnena lāmakena manasā cittena abhaddakaṃ asundaraṃ ayuttakaṃ ‘‘antako pacchimo’’ti vācaṃ vacanaṃ abhāsiṃ kathesinti attho. Tena kammavipākenāti tena arahantabhakkhānasaṅkhātassa akusalakammassa vipākena. Pacchime addasaṃ jinanti pacchime pariyosāne parinibbānakāle mallānaṃ upavattane sālavane parinibbānamañce nipannaṃ jinaṃ jitasabbamāraṃ amhākaṃ gotamasammāsambuddhaṃ addasaṃ ahanti attho. ‘‘Pacchā me āsi bhaddaka’’ntipi pāṭho. Tassa pacchā tassa bhagavato avasānakāle nibbānāsannakāle me mayhaṃ bhaddakaṃ sundaraṃ catusaccapaṭivijjhanaṃ āsi ahosīti attho.
൧൨൨. പബ്ബാജേസി മഹാവീരോതി മഹാവീരിയോ സബ്ബസത്തഹിതോ കരുണായുത്തോ ജിതമാരോ മുനി മല്ലാനം ഉപവത്തനേ സാലവനേ പച്ഛിമേ സയനേ പരിനിബ്ബാനമഞ്ചേ സയിതോവ മം പബ്ബാജേസീതി സമ്ബന്ധോ.
122.Pabbājesi mahāvīroti mahāvīriyo sabbasattahito karuṇāyutto jitamāro muni mallānaṃ upavattane sālavane pacchime sayane parinibbānamañce sayitova maṃ pabbājesīti sambandho.
൧൨൩. അജ്ജേവ ദാനി പബ്ബജ്ജാതി അജ്ജ ഏവ ഭഗവതോ പരിനിബ്ബാനദിവസേയേവ മമ പബ്ബജ്ജാ, തഥാ അജ്ജ ഏവ ഉപസമ്പദാ, അജ്ജ ഏവ ദ്വിപദുത്തമസ്സ സമ്മുഖാ പരിനിബ്ബാനം അഹോസീതി സമ്ബന്ധോ. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവാതി.
123.Ajjevadāni pabbajjāti ajja eva bhagavato parinibbānadivaseyeva mama pabbajjā, tathā ajja eva upasampadā, ajja eva dvipaduttamassa sammukhā parinibbānaṃ ahosīti sambandho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
സുഭദ്ദത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.
Subhaddattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൯. സുഭദ്ദത്ഥേരഅപദാനം • 9. Subhaddattheraapadānaṃ