Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౯. సుభసుత్తం
9. Subhasuttaṃ
౪౬౨. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో సావత్థియం పటివసతి అఞ్ఞతరస్స గహపతిస్స నివేసనే కేనచిదేవ కరణీయేన. అథ ఖో సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో యస్స గహపతిస్స నివేసనే పటివసతి తం గహపతిం ఏతదవోచ – ‘‘సుతం మేతం, గహపతి – ‘అవివిత్తా సావత్థీ అరహన్తేహీ’తి. కం ను ఖ్వజ్జ సమణం వా బ్రాహ్మణం వా పయిరుపాసేయ్యామా’’తి? ‘‘అయం, భన్తే, భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తం, భన్తే, భగవన్తం పయిరుపాసస్సూ’’తి. అథ ఖో సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో తస్స గహపతిస్స పటిస్సుత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘బ్రాహ్మణా, భో గోతమ, ఏవమాహంసు – ‘గహట్ఠో ఆరాధకో హోతి ఞాయం ధమ్మం కుసలం, న పబ్బజితో ఆరాధకో హోతి ఞాయం ధమ్మం కుసల’న్తి. ఇధ భవం గోతమో కిమాహా’’తి?
462. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena subho māṇavo todeyyaputto sāvatthiyaṃ paṭivasati aññatarassa gahapatissa nivesane kenacideva karaṇīyena. Atha kho subho māṇavo todeyyaputto yassa gahapatissa nivesane paṭivasati taṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, gahapati – ‘avivittā sāvatthī arahantehī’ti. Kaṃ nu khvajja samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā payirupāseyyāmā’’ti? ‘‘Ayaṃ, bhante, bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Taṃ, bhante, bhagavantaṃ payirupāsassū’’ti. Atha kho subho māṇavo todeyyaputto tassa gahapatissa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho subho māṇavo todeyyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘brāhmaṇā, bho gotama, evamāhaṃsu – ‘gahaṭṭho ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ, na pabbajito ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusala’nti. Idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti?
౪౬౩. ‘‘విభజ్జవాదో ఖో అహమేత్థ, మాణవ; నాహమేత్థ ఏకంసవాదో. గిహిస్స వాహం, మాణవ, పబ్బజితస్స వా మిచ్ఛాపటిపత్తిం న వణ్ణేమి. గిహీ వా హి , మాణవ, పబ్బజితో వా మిచ్ఛాపటిపన్నో మిచ్ఛాపటిపత్తాధికరణహేతు న ఆరాధకో హోతి ఞాయం ధమ్మం కుసలం. గిహిస్స వాహం, మాణవ, పబ్బజితస్స వా సమ్మాపటిపత్తిం వణ్ణేమి. గిహీ వా హి, మాణవ, పబ్బజితో వా సమ్మాపటిపన్నో సమ్మాపటిపత్తాధికరణహేతు ఆరాధకో హోతి ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి.
463. ‘‘Vibhajjavādo kho ahamettha, māṇava; nāhamettha ekaṃsavādo. Gihissa vāhaṃ, māṇava, pabbajitassa vā micchāpaṭipattiṃ na vaṇṇemi. Gihī vā hi , māṇava, pabbajito vā micchāpaṭipanno micchāpaṭipattādhikaraṇahetu na ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ. Gihissa vāhaṃ, māṇava, pabbajitassa vā sammāpaṭipattiṃ vaṇṇemi. Gihī vā hi, māṇava, pabbajito vā sammāpaṭipanno sammāpaṭipattādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti.
‘‘బ్రాహ్మణా, భో గోతమ, ఏవమాహంసు – ‘మహట్ఠమిదం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం ఘరావాసకమ్మట్ఠానం మహప్ఫలం హోతి; అప్పట్ఠమిదం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం పబ్బజ్జా కమ్మట్ఠానం అప్పఫలం హోతీ’తి. ఇధ భవం గోతమో కిమాహా’’తి.
‘‘Brāhmaṇā, bho gotama, evamāhaṃsu – ‘mahaṭṭhamidaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ gharāvāsakammaṭṭhānaṃ mahapphalaṃ hoti; appaṭṭhamidaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ pabbajjā kammaṭṭhānaṃ appaphalaṃ hotī’ti. Idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti.
‘‘ఏత్థాపి ఖో అహం, మాణవ, విభజ్జవాదో; నాహమేత్థ ఏకంసవాదో. అత్థి, మాణవ, కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి; అత్థి, మాణవ, కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి; అత్థి, మాణవ, కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి; అత్థి, మాణవ, కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి. కతమఞ్చ, మాణవ , కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి? కసి ఖో, మాణవ, కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి. కతమఞ్చ, మాణవ, కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి? కసియేవ ఖో, మాణవ, కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి. కతమఞ్చ, మాణవ, కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి? వణిజ్జా ఖో, మాణవ, కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి. కతమఞ్చ మాణవ, కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి? వణిజ్జాయేవ ఖో, మాణవ, కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి.
‘‘Etthāpi kho ahaṃ, māṇava, vibhajjavādo; nāhamettha ekaṃsavādo. Atthi, māṇava, kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti; atthi, māṇava, kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti; atthi, māṇava, kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti; atthi, māṇava, kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti. Katamañca, māṇava , kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti? Kasi kho, māṇava, kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti. Katamañca, māṇava, kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti? Kasiyeva kho, māṇava, kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti. Katamañca, māṇava, kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti? Vaṇijjā kho, māṇava, kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti. Katamañca māṇava, kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti? Vaṇijjāyeva kho, māṇava, kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti.
౪౬౪. ‘‘సేయ్యథాపి, మాణవ, కసి కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి; ఏవమేవ ఖో, మాణవ, ఘరావాసకమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి. సేయ్యథాపి, మాణవ, కసియేవ కమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి; ఏవమేవ ఖో, మాణవ, ఘరావాసకమ్మట్ఠానం మహట్ఠం మహాకిచ్చం మహాధికరణం మహాసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి. సేయ్యథాపి, మాణవ, వణిజ్జా కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి; ఏవమేవ ఖో, మాణవ, పబ్బజ్జా కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం విపజ్జమానం అప్పఫలం హోతి. సేయ్యథాపి, మాణవ, వణిజ్జాయేవ కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతి; ఏవమేవ ఖో , మాణవ, పబ్బజ్జా కమ్మట్ఠానం అప్పట్ఠం అప్పకిచ్చం అప్పాధికరణం అప్పసమారమ్భం సమ్పజ్జమానం మహప్ఫలం హోతీ’’తి.
464. ‘‘Seyyathāpi, māṇava, kasi kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti; evameva kho, māṇava, gharāvāsakammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti. Seyyathāpi, māṇava, kasiyeva kammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti; evameva kho, māṇava, gharāvāsakammaṭṭhānaṃ mahaṭṭhaṃ mahākiccaṃ mahādhikaraṇaṃ mahāsamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti. Seyyathāpi, māṇava, vaṇijjā kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti; evameva kho, māṇava, pabbajjā kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ vipajjamānaṃ appaphalaṃ hoti. Seyyathāpi, māṇava, vaṇijjāyeva kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hoti; evameva kho , māṇava, pabbajjā kammaṭṭhānaṃ appaṭṭhaṃ appakiccaṃ appādhikaraṇaṃ appasamārambhaṃ sampajjamānaṃ mahapphalaṃ hotī’’ti.
‘‘బ్రాహ్మణా , భో గోతమ, పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయా’’తి. ‘‘యే తే, మాణవ, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయ – సచే తే అగరు – సాధు తే పఞ్చ ధమ్మే ఇమస్మిం పరిసతి భాసస్సూ’’తి. ‘‘న ఖో మే, భో గోతమ, గరు యత్థస్సు భవన్తో వా నిసిన్నో భవన్తరూపో వా’’తి 1. ‘‘తేన హి, మాణవ, భాసస్సూ’’తి. ‘‘సచ్చం ఖో, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా పఠమం ధమ్మం పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయ. తపం ఖో, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా దుతియం ధమ్మం పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయ. బ్రహ్మచరియం ఖో, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా తతియం ధమ్మం పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయ. అజ్ఝేనం ఖో, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా చతుత్థం ధమ్మం పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయ. చాగం ఖో, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా పఞ్చమం ధమ్మం పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయ. బ్రాహ్మణా, భో గోతమ, ఇమే పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ, కుసలస్స ఆరాధనాయాతి. ఇధ భవం గోతమో కిమాహా’’తి?
‘‘Brāhmaṇā , bho gotama, pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāyā’’ti. ‘‘Ye te, māṇava, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāya – sace te agaru – sādhu te pañca dhamme imasmiṃ parisati bhāsassū’’ti. ‘‘Na kho me, bho gotama, garu yatthassu bhavanto vā nisinno bhavantarūpo vā’’ti 2. ‘‘Tena hi, māṇava, bhāsassū’’ti. ‘‘Saccaṃ kho, bho gotama, brāhmaṇā paṭhamaṃ dhammaṃ paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāya. Tapaṃ kho, bho gotama, brāhmaṇā dutiyaṃ dhammaṃ paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāya. Brahmacariyaṃ kho, bho gotama, brāhmaṇā tatiyaṃ dhammaṃ paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāya. Ajjhenaṃ kho, bho gotama, brāhmaṇā catutthaṃ dhammaṃ paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāya. Cāgaṃ kho, bho gotama, brāhmaṇā pañcamaṃ dhammaṃ paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāya. Brāhmaṇā, bho gotama, ime pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya, kusalassa ārādhanāyāti. Idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti?
౪౬౫. ‘‘కిం పన, మాణవ, అత్థి కోచి బ్రాహ్మణానం ఏకబ్రాహ్మణోపి యో ఏవమాహ – ‘అహం ఇమేసం పఞ్చన్నం ధమ్మానం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా విపాకం పవేదేమీ’’’తి? ‘‘నో హిదం, భో గోతమ’’. ‘‘కిం పన, మాణవ, అత్థి కోచి బ్రాహ్మణానం ఏకాచరియోపి ఏకాచరియపాచరియోపి యావ సత్తమా ఆచరియమహయుగాపి యో ఏవమాహ – ‘అహం ఇమేసం పఞ్చన్నం ధమ్మానం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా విపాకం పవేదేమీ’’’తి? ‘‘నో హిదం, భో గోతమ’’. ‘‘కిం పన, మాణవ, యేపి తే బ్రాహ్మణానం పుబ్బకా ఇసయో మన్తానం కత్తారో మన్తానం పవత్తారో యేసమిదం ఏతరహి బ్రాహ్మణా పోరాణం మన్తపదం గీతం పవుత్తం సమిహితం తదనుగాయన్తి తదనుభాసన్తి భాసితమనుభాసన్తి వాచితమనువాచేన్తి, సేయ్యథిదం – అట్ఠకో వామకో వామదేవో వేస్సామిత్తో యమతగ్గి అఙ్గీరసో భారద్వాజో వాసేట్ఠో కస్సపో భగు, తేపి ఏవమాహంసు – ‘మయం ఇమేసం పఞ్చన్నం ధమ్మానం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా విపాకం పవేదేమా’’’తి? ‘‘నో హిదం, భో గోతమ’’.
465. ‘‘Kiṃ pana, māṇava, atthi koci brāhmaṇānaṃ ekabrāhmaṇopi yo evamāha – ‘ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā vipākaṃ pavedemī’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Kiṃ pana, māṇava, atthi koci brāhmaṇānaṃ ekācariyopi ekācariyapācariyopi yāva sattamā ācariyamahayugāpi yo evamāha – ‘ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā vipākaṃ pavedemī’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Kiṃ pana, māṇava, yepi te brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti vācitamanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu, tepi evamāhaṃsu – ‘mayaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā vipākaṃ pavedemā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘ఇతి కిర, మాణవ, నత్థి కోచి బ్రాహ్మణానం ఏకబ్రాహ్మణోపి యో ఏవమాహ – ‘అహం ఇమేసం పఞ్చన్నం ధమ్మానం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా విపాకం పవేదేమీ’తి; నత్థి కోచి బ్రాహ్మణానం ఏకాచరియోపి ఏకాచరియపాచరియోపి యావ సత్తమా ఆచరియమహయుగాపి యో ఏవమాహ – ‘అహం ఇమేసం పఞ్చన్నం ధమ్మానం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా విపాకం పవేదేమీ’తి; యేపి తే బ్రాహ్మణానం పుబ్బకా ఇసయో మన్తానం కత్తారో మన్తానం పవత్తారో, యేసమిదం ఏతరహి బ్రాహ్మణా పోరాణం మన్తపదం గీతం పవుత్తం సమిహితం, తదనుగాయన్తి తదనుభాసన్తి భాసితమనుభాసన్తి వాచితమనువాచేన్తి, సేయ్యథిదం – అట్ఠకో వామకో వామదేవో వేస్సామిత్తో యమతగ్గి అఙ్గీరసో భారద్వాజో వాసేట్ఠో కస్సపో భగు. తేపి న ఏవమాహంసు – ‘మయం ఇమేసం పఞ్చన్నం ధమ్మానం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా విపాకం పవేదేమా’తి.
‘‘Iti kira, māṇava, natthi koci brāhmaṇānaṃ ekabrāhmaṇopi yo evamāha – ‘ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā vipākaṃ pavedemī’ti; natthi koci brāhmaṇānaṃ ekācariyopi ekācariyapācariyopi yāva sattamā ācariyamahayugāpi yo evamāha – ‘ahaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā vipākaṃ pavedemī’ti; yepi te brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro, yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ, tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti vācitamanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu. Tepi na evamāhaṃsu – ‘mayaṃ imesaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā vipākaṃ pavedemā’ti.
‘‘సేయ్యథాపి, మాణవ, అన్ధవేణి పరమ్పరాసంసత్తా పురిమోపి న పస్సతి మజ్ఝిమోపి న పస్సతి పచ్ఛిమోపి న పస్సతి; ఏవమేవ ఖో, మాణవ, అన్ధవేణూపమం మఞ్ఞే బ్రాహ్మణానం భాసితం సమ్పజ్జతి – పురిమోపి న పస్సతి మజ్ఝిమోపి న పస్సతి పచ్ఛిమోపి న పస్సతీ’’తి.
‘‘Seyyathāpi, māṇava, andhaveṇi paramparāsaṃsattā purimopi na passati majjhimopi na passati pacchimopi na passati; evameva kho, māṇava, andhaveṇūpamaṃ maññe brāhmaṇānaṃ bhāsitaṃ sampajjati – purimopi na passati majjhimopi na passati pacchimopi na passatī’’ti.
౪౬౬. ఏవం వుత్తే, సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో భగవతా అన్ధవేణూపమేన వుచ్చమానో కుపితో అనత్తమనో భగవన్తంయేవ ఖుంసేన్తో భగవన్తంయేవ వమ్భేన్తో భగవన్తంయేవ వదమానో – ‘సమణో గోతమో పాపితో భవిస్సతీ’తి భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘బ్రాహ్మణో, భో గోతమ, పోక్ఖరసాతి ఓపమఞ్ఞో సుభగవనికో ఏవమాహ – ‘ఏవమేవ పనిధేకచ్చే 3 సమణబ్రాహ్మణా ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం పటిజానన్తి. తేసమిదం భాసితం హస్సకంయేవ సమ్పజ్జతి, నామకంయేవ సమ్పజ్జతి, రిత్తకంయేవ సమ్పజ్జతి, తుచ్ఛకంయేవ సమ్పజ్జతి. కథఞ్హి నామ మనుస్సభూతో ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సచ్ఛి వా కరిస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతీ’’’తి?
466. Evaṃ vutte, subho māṇavo todeyyaputto bhagavatā andhaveṇūpamena vuccamāno kupito anattamano bhagavantaṃyeva khuṃsento bhagavantaṃyeva vambhento bhagavantaṃyeva vadamāno – ‘samaṇo gotamo pāpito bhavissatī’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘brāhmaṇo, bho gotama, pokkharasāti opamañño subhagavaniko evamāha – ‘evameva panidhekacce 4 samaṇabrāhmaṇā uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ paṭijānanti. Tesamidaṃ bhāsitaṃ hassakaṃyeva sampajjati, nāmakaṃyeva sampajjati, rittakaṃyeva sampajjati, tucchakaṃyeva sampajjati. Kathañhi nāma manussabhūto uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’’ti?
‘‘కిం పన, మాణవ, బ్రాహ్మణో పోక్ఖరసాతి ఓపమఞ్ఞో సుభగవనికో సబ్బేసంయేవ సమణబ్రాహ్మణానం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానాతీ’’తి? ‘‘సకాయపి హి, భో గోతమ, పుణ్ణికాయ దాసియా బ్రాహ్మణో పోక్ఖరసాతి ఓపమఞ్ఞో సుభగవనికో చేతసా చేతో పరిచ్చ న పజానాతి, కుతో పన సబ్బేసంయేవ సమణబ్రాహ్మణానం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానిస్సతీ’’తి?
‘‘Kiṃ pana, māṇava, brāhmaṇo pokkharasāti opamañño subhagavaniko sabbesaṃyeva samaṇabrāhmaṇānaṃ cetasā ceto paricca pajānātī’’ti? ‘‘Sakāyapi hi, bho gotama, puṇṇikāya dāsiyā brāhmaṇo pokkharasāti opamañño subhagavaniko cetasā ceto paricca na pajānāti, kuto pana sabbesaṃyeva samaṇabrāhmaṇānaṃ cetasā ceto paricca pajānissatī’’ti?
‘‘సేయ్యథాపి, మాణవ, జచ్చన్ధో పురిసో న పస్సేయ్య కణ్హసుక్కాని రూపాని, న పస్సేయ్య నీలకాని రూపాని, న పస్సేయ్య పీతకాని రూపాని, న పస్సేయ్య లోహితకాని రూపాని, న పస్సేయ్య మఞ్జిట్ఠకాని రూపాని, న పస్సేయ్య సమవిసమం, న పస్సేయ్య తారకరూపాని, న పస్సేయ్య చన్దిమసూరియే. సో ఏవం వదేయ్య – ‘నత్థి కణ్హసుక్కాని రూపాని, నత్థి కణ్హసుక్కానం రూపానం దస్సావీ; నత్థి నీలకాని రూపాని, నత్థి నీలకానం రూపానం దస్సావీ; నత్థి పీతకాని రూపాని, నత్థి పీతకానం రూపానం దస్సావీ; నత్థి లోహితకాని రూపాని, నత్థి లోహితకానం రూపానం దస్సావీ; నత్థి మఞ్జిట్ఠకాని రూపాని, నత్థి మఞ్జిట్ఠకానం రూపానం దస్సావీ; నత్థి సమవిసమం, నత్థి సమవిసమస్స దస్సావీ; నత్థి తారకరూపాని, నత్థి తారకరూపానం దస్సావీ; నత్థి చన్దిమసూరియా, నత్థి చన్దిమసూరియానం దస్సావీ. అహమేతం న జానామి, అహమేతం న పస్సామి; తస్మా తం నత్థీ’తి. సమ్మా ను ఖో సో, మాణవ, వదమానో వదేయ్యా’’తి?
‘‘Seyyathāpi, māṇava, jaccandho puriso na passeyya kaṇhasukkāni rūpāni, na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakarūpāni, na passeyya candimasūriye. So evaṃ vadeyya – ‘natthi kaṇhasukkāni rūpāni, natthi kaṇhasukkānaṃ rūpānaṃ dassāvī; natthi nīlakāni rūpāni, natthi nīlakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; natthi pītakāni rūpāni, natthi pītakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; natthi lohitakāni rūpāni, natthi lohitakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; natthi mañjiṭṭhakāni rūpāni, natthi mañjiṭṭhakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; natthi samavisamaṃ, natthi samavisamassa dassāvī; natthi tārakarūpāni, natthi tārakarūpānaṃ dassāvī; natthi candimasūriyā, natthi candimasūriyānaṃ dassāvī. Ahametaṃ na jānāmi, ahametaṃ na passāmi; tasmā taṃ natthī’ti. Sammā nu kho so, māṇava, vadamāno vadeyyā’’ti?
‘‘నో హిదం, భో గోతమ. అత్థి కణ్హసుక్కాని రూపాని, అత్థి కణ్హసుక్కానం రూపానం దస్సావీ; అత్థి నీలకాని రూపాని, అత్థి నీలకానం రూపానం దస్సావీ; అత్థి పీతకాని రూపాని, అత్థి పీతకానం రూపానం దస్సావీ; అత్థి లోహితకాని రూపాని, అత్థి లోహితకానం రూపానం దస్సావీ; అత్థి మఞ్జిట్ఠకాని రూపాని, అత్థి మఞ్జిట్ఠకానం రూపానం దస్సావీ; అత్థి సమవిసమం, అత్థి సమవిసమస్స దస్సావీ; అత్థి తారకరూపాని, అత్థి తారకరూపానం దస్సావీ ; అత్థి చన్దిమసూరియా, అత్థి చన్దిమసూరియానం దస్సావీ. ‘అహమేతం న జానామి, అహమేతం న పస్సామి; తస్మా తం నత్థీ’తి; న హి సో, భో గోతమ, సమ్మా వదమానో వదేయ్యా’’తి.
‘‘No hidaṃ, bho gotama. Atthi kaṇhasukkāni rūpāni, atthi kaṇhasukkānaṃ rūpānaṃ dassāvī; atthi nīlakāni rūpāni, atthi nīlakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; atthi pītakāni rūpāni, atthi pītakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; atthi lohitakāni rūpāni, atthi lohitakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; atthi mañjiṭṭhakāni rūpāni, atthi mañjiṭṭhakānaṃ rūpānaṃ dassāvī; atthi samavisamaṃ, atthi samavisamassa dassāvī; atthi tārakarūpāni, atthi tārakarūpānaṃ dassāvī ; atthi candimasūriyā, atthi candimasūriyānaṃ dassāvī. ‘Ahametaṃ na jānāmi, ahametaṃ na passāmi; tasmā taṃ natthī’ti; na hi so, bho gotama, sammā vadamāno vadeyyā’’ti.
‘‘ఏవమేవ ఖో, మాణవ, బ్రాహ్మణో పోక్ఖరసాతి ఓపమఞ్ఞో సుభగవనికో అన్ధో అచక్ఖుకో. సో వత ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సచ్ఛి వా కరిస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి’’.
‘‘Evameva kho, māṇava, brāhmaṇo pokkharasāti opamañño subhagavaniko andho acakkhuko. So vata uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati’’.
‘‘కతమా నేసం సేయ్యో, యం వా తే మన్తా వాచం భాసేయ్యుం యం వా అమన్తా’’తి? ‘‘మన్తా, భో గోతమ’’.
‘‘Katamā nesaṃ seyyo, yaṃ vā te mantā vācaṃ bhāseyyuṃ yaṃ vā amantā’’ti? ‘‘Mantā, bho gotama’’.
‘‘కతమా నేసం సేయ్యో, యం వా తే పటిసఙ్ఖాయ వాచం భాసేయ్యుం యం వా అప్పటిసఙ్ఖాయా’’తి? ‘‘పటిసఙ్ఖాయ, భో గోతమ’’.
‘‘Katamā nesaṃ seyyo, yaṃ vā te paṭisaṅkhāya vācaṃ bhāseyyuṃ yaṃ vā appaṭisaṅkhāyā’’ti? ‘‘Paṭisaṅkhāya, bho gotama’’.
‘‘కతమా నేసం సేయ్యో, యం వా తే అత్థసంహితం వాచం భాసేయ్యుం యం వా అనత్థసంహిత’’న్తి? ‘‘అత్థసంహితం, భో గోతమ’’.
‘‘Katamā nesaṃ seyyo, yaṃ vā te atthasaṃhitaṃ vācaṃ bhāseyyuṃ yaṃ vā anatthasaṃhita’’nti? ‘‘Atthasaṃhitaṃ, bho gotama’’.
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, మాణవ, యది ఏవం సన్తే, బ్రాహ్మణేన పోక్ఖరసాతినా ఓపమఞ్ఞేన సుభగవనికేన సమ్ముచ్చా వాచా భాసితా అసమ్ముచ్చా’’తి 11? ‘‘అసమ్ముచ్చా, భో గోతమ’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māṇava, yadi evaṃ sante, brāhmaṇena pokkharasātinā opamaññena subhagavanikena sammuccā vācā bhāsitā asammuccā’’ti 12? ‘‘Asammuccā, bho gotama’’.
‘‘మన్తా వాచా భాసితా అమన్తా వా’’తి? ‘‘అమన్తా, భో గోతమ’’.
‘‘Mantā vācā bhāsitā amantā vā’’ti? ‘‘Amantā, bho gotama’’.
‘‘పటిసఙ్ఖాయ వాచా భాసితా అప్పటిసఙ్ఖాయా’’తి? ‘‘అప్పటిసఙ్ఖాయ, భో గోతమ’’.
‘‘Paṭisaṅkhāya vācā bhāsitā appaṭisaṅkhāyā’’ti? ‘‘Appaṭisaṅkhāya, bho gotama’’.
‘‘అత్థసంహితా వాచా భాసితా అనత్థసంహితా’’తి? ‘‘అనత్థసంహితా, భో గోతమ’’.
‘‘Atthasaṃhitā vācā bhāsitā anatthasaṃhitā’’ti? ‘‘Anatthasaṃhitā, bho gotama’’.
‘‘పఞ్చ ఖో ఇమే, మాణవ, నీవరణా. కతమే పఞ్చ? కామచ్ఛన్దనీవరణం, బ్యాపాదనీవరణం, థీనమిద్ధనీవరణం ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చనీవరణం, విచికిచ్ఛానీవరణం – ఇమే ఖో, మాణవ, పఞ్చ నీవరణా. ఇమేహి ఖో మాణవ, పఞ్చహి నీవరణేహి బ్రాహ్మణో పోక్ఖరసాతి ఓపమఞ్ఞో సుభగవనికో ఆవుతో నివుతో ఓఫుటో 13 పరియోనద్ధో. సో వత ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సచ్ఛి వా కరిస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి.
‘‘Pañca kho ime, māṇava, nīvaraṇā. Katame pañca? Kāmacchandanīvaraṇaṃ, byāpādanīvaraṇaṃ, thīnamiddhanīvaraṇaṃ uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ, vicikicchānīvaraṇaṃ – ime kho, māṇava, pañca nīvaraṇā. Imehi kho māṇava, pañcahi nīvaraṇehi brāhmaṇo pokkharasāti opamañño subhagavaniko āvuto nivuto ophuṭo 14 pariyonaddho. So vata uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
౪౬౮. ‘‘పఞ్చ ఖో ఇమే, మాణవ, కామగుణా. కతమే పఞ్చ? చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యా రూపా ఇట్ఠా కన్తా మనాపా పియరూపా కామూపసంహితా రజనీయా, సోతవిఞ్ఞేయ్యా సద్దా…పే॰… ఘానవిఞ్ఞేయ్యా గన్ధా… జివ్హా విఞ్ఞేయ్యా రసా… కాయవిఞ్ఞేయ్యా ఫోట్ఠబ్బా ఇట్ఠా కన్తా మనాపా పియరూపా కామూపసంహితా రజనీయా – ఇమే ఖో, మాణవ, పఞ్చ కామగుణా. ఇమేహి ఖో, మాణవ, పఞ్చహి కామగుణేహి బ్రాహ్మణో పోక్ఖరసాతి ఓపమఞ్ఞో సుభగవనికో గథితో ముచ్ఛితో అజ్ఝోపన్నో అనాదీనవదస్సావీ అనిస్సరణపఞ్ఞో పరిభుఞ్జతి. సో వత ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సచ్ఛి వా కరిస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి.
468. ‘‘Pañca kho ime, māṇava, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhā viññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, māṇava, pañca kāmaguṇā. Imehi kho, māṇava, pañcahi kāmaguṇehi brāhmaṇo pokkharasāti opamañño subhagavaniko gathito mucchito ajjhopanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati. So vata uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, మాణవ, యం వా తిణకట్ఠుపాదానం పటిచ్చ అగ్గిం జాలేయ్య యం వా నిస్సట్ఠతిణకట్ఠుపాదానం అగ్గిం జాలేయ్య, కతమో ను ఖ్వాస్స అగ్గి అచ్చిమా చేవ వణ్ణవా చ పభస్సరో చా’’తి? ‘‘సచే తం, భో గోతమ, ఠానం నిస్సట్ఠతిణకట్ఠుపాదానం అగ్గిం జాలేతుం, స్వాస్స అగ్గి అచ్చిమా చేవ వణ్ణవా చ పభస్సరో చా’’తి. ‘‘అట్ఠానం ఖో ఏతం, మాణవ, అనవకాసో యం నిస్సట్ఠతిణకట్ఠుపాదానం అగ్గిం జాలేయ్య అఞ్ఞత్ర ఇద్ధిమతా. సేయ్యథాపి, మాణవ, తిణకట్ఠుపాదానం పటిచ్చ అగ్గి జలతి తథూపమాహం, మాణవ, ఇమం పీతిం వదామి యాయం పీతి పఞ్చ కామగుణే పటిచ్చ. సేయ్యథాపి, మాణవ, నిస్సట్ఠతిణకట్ఠుపాదానో 15 అగ్గి జలతి తథూపమాహం, మాణవ , ఇమం పీతిం వదామి యాయం పీతి అఞ్ఞత్రేవ కామేహి అఞ్ఞత్ర అకుసలేహి ధమ్మేహి.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māṇava, yaṃ vā tiṇakaṭṭhupādānaṃ paṭicca aggiṃ jāleyya yaṃ vā nissaṭṭhatiṇakaṭṭhupādānaṃ aggiṃ jāleyya, katamo nu khvāssa aggi accimā ceva vaṇṇavā ca pabhassaro cā’’ti? ‘‘Sace taṃ, bho gotama, ṭhānaṃ nissaṭṭhatiṇakaṭṭhupādānaṃ aggiṃ jāletuṃ, svāssa aggi accimā ceva vaṇṇavā ca pabhassaro cā’’ti. ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, māṇava, anavakāso yaṃ nissaṭṭhatiṇakaṭṭhupādānaṃ aggiṃ jāleyya aññatra iddhimatā. Seyyathāpi, māṇava, tiṇakaṭṭhupādānaṃ paṭicca aggi jalati tathūpamāhaṃ, māṇava, imaṃ pītiṃ vadāmi yāyaṃ pīti pañca kāmaguṇe paṭicca. Seyyathāpi, māṇava, nissaṭṭhatiṇakaṭṭhupādāno 16 aggi jalati tathūpamāhaṃ, māṇava , imaṃ pītiṃ vadāmi yāyaṃ pīti aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.
‘‘కతమా చ, మాణవ, పీతి అఞ్ఞత్రేవ కామేహి అఞ్ఞత్ర అకుసలేహి ధమ్మేహి? ఇధ, మాణవ, భిక్ఖు వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయమ్పి ఖో, మాణవ, పీతి అఞ్ఞత్రేవ కామేహి అఞ్ఞత్ర అకుసలేహి ధమ్మేహి. పున చపరం, మాణవ, భిక్ఖు వితక్కవిచారానం వూపసమా…పే॰… దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయమ్పి ఖో, మాణవ, పీతి అఞ్ఞత్రేవ కామేహి అఞ్ఞత్ర అకుసలేహి ధమ్మేహి.
‘‘Katamā ca, māṇava, pīti aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi? Idha, māṇava, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, māṇava, pīti aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi. Puna caparaṃ, māṇava, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, māṇava, pīti aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.
౪౬౯. ‘‘యే తే, మాణవ, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ, కతమేత్థ 17 బ్రాహ్మణా ధమ్మం మహప్ఫలతరం పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయా’’తి? ‘‘యేమే, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ, చాగమేత్థ బ్రాహ్మణా ధమ్మం మహప్ఫలతరం పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయా’’తి.
469. ‘‘Ye te, māṇava, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya, katamettha 18 brāhmaṇā dhammaṃ mahapphalataraṃ paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyā’’ti? ‘‘Yeme, bho gotama, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya, cāgamettha brāhmaṇā dhammaṃ mahapphalataraṃ paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyā’’ti.
‘‘తం కి మఞ్ఞసి, మాణవ, ఇధ అఞ్ఞతరస్స బ్రాహ్మణస్స మహాయఞ్ఞో పచ్చుపట్ఠితో అస్స. అథ ద్వే బ్రాహ్మణా ఆగచ్ఛేయ్యుం – ‘ఇత్థన్నామస్స బ్రాహ్మణస్స మహాయఞ్ఞం అనుభవిస్సామా’తి. తత్రేకస్స 19 బ్రాహ్మణస్స ఏవమస్స – ‘అహో వత! అహమేవ లభేయ్యం భత్తగ్గే అగ్గాసనం అగ్గోదకం అగ్గపిణ్డం, న అఞ్ఞో బ్రాహ్మణో లభేయ్య భత్తగ్గే అగ్గాసనం అగ్గోదకం అగ్గపిణ్డ’న్తి. ఠానం ఖో పనేతం, మాణవ , విజ్జతి యం అఞ్ఞో బ్రాహ్మణో లభేయ్య భత్తగ్గే అగ్గాసనం అగ్గోదకం అగ్గపిణ్డం, న సో బ్రాహ్మణో లభేయ్య భత్తగ్గే అగ్గాసనం అగ్గోదకం అగ్గపిణ్డం. ‘అఞ్ఞో బ్రాహ్మణో లభతి భత్తగ్గే అగ్గాసనం అగ్గోదకం అగ్గపిణ్డం, నాహం లభామి భత్తగ్గే అగ్గాసనం అగ్గోదకం అగ్గపిణ్డ’న్తి – ఇతి సో కుపితో హోతి అనత్తమనో. ఇమస్స పన, మాణవ, బ్రాహ్మణా కిం విపాకం పఞ్ఞపేన్తీ’’తి? ‘‘న ఖ్వేత్థ, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా ఏవం దానం దేన్తి – ‘ఇమినా పరో కుపితో హోతు అనత్తమనో’తి. అథ ఖ్వేత్థ బ్రాహ్మణా అనుకమ్పాజాతికంయేవ 20 దానం దేన్తీ’’తి. ‘‘ఏవం సన్తే, ఖో, మాణవ, బ్రాహ్మణానం ఇదం ఛట్ఠం పుఞ్ఞకిరియవత్థు హోతి – యదిదం అనుకమ్పాజాతిక’’న్తి. ‘‘ఏవం సన్తే, భో గోతమ, బ్రాహ్మణానం ఇదం ఛట్ఠం పుఞ్ఞకిరియవత్థు హోతి – యదిదం అనుకమ్పాజాతిక’’న్తి.
‘‘Taṃ ki maññasi, māṇava, idha aññatarassa brāhmaṇassa mahāyañño paccupaṭṭhito assa. Atha dve brāhmaṇā āgaccheyyuṃ – ‘itthannāmassa brāhmaṇassa mahāyaññaṃ anubhavissāmā’ti. Tatrekassa 21 brāhmaṇassa evamassa – ‘aho vata! Ahameva labheyyaṃ bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ, na añño brāhmaṇo labheyya bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’nti. Ṭhānaṃ kho panetaṃ, māṇava , vijjati yaṃ añño brāhmaṇo labheyya bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ, na so brāhmaṇo labheyya bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ. ‘Añño brāhmaṇo labhati bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍaṃ, nāhaṃ labhāmi bhattagge aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’nti – iti so kupito hoti anattamano. Imassa pana, māṇava, brāhmaṇā kiṃ vipākaṃ paññapentī’’ti? ‘‘Na khvettha, bho gotama, brāhmaṇā evaṃ dānaṃ denti – ‘iminā paro kupito hotu anattamano’ti. Atha khvettha brāhmaṇā anukampājātikaṃyeva 22 dānaṃ dentī’’ti. ‘‘Evaṃ sante, kho, māṇava, brāhmaṇānaṃ idaṃ chaṭṭhaṃ puññakiriyavatthu hoti – yadidaṃ anukampājātika’’nti. ‘‘Evaṃ sante, bho gotama, brāhmaṇānaṃ idaṃ chaṭṭhaṃ puññakiriyavatthu hoti – yadidaṃ anukampājātika’’nti.
‘‘యే తే, మాణవ, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ, ఇమే త్వం పఞ్చ ధమ్మే కత్థ బహులం సమనుపస్ససి – గహట్ఠేసు వా పబ్బజితేసు వా’’తి? ‘‘యేమే, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ, ఇమాహం పఞ్చ ధమ్మే పబ్బజితేసు బహులం సమనుపస్సామి అప్పం గహట్ఠేసు. గహట్ఠో హి, భో గోతమ, మహట్ఠో మహాకిచ్చో మహాధికరణో మహాసమారమ్భో, న సతతం సమితం సచ్చవాదీ హోతి; పబ్బజితో ఖో పన, భో గోతమ, అప్పట్ఠో అప్పకిచ్చో అప్పాధికరణో అప్పసమారమ్భో, సతతం సమితం సచ్చవాదీ హోతి. గహట్ఠో హి, భో గోతమ, మహట్ఠో మహాకిచ్చో మహాధికరణో మహాసమారమ్భో న సతతం సమితం తపస్సీ హోతి… బ్రహ్మచారీ హోతి… సజ్ఝాయబహులో హోతి… చాగబహులో హోతి; పబ్బజితో ఖో పన, భో గోతమ, అప్పట్ఠో అప్పకిచ్చో అప్పాధికరణో అప్పసమారమ్భో సతతం సమితం తపస్సీ హోతి… బ్రహ్మచారీ హోతి… సజ్ఝాయబహులో హోతి… చాగబహులో హోతి. యేమే, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ, ఇమాహం పఞ్చ ధమ్మే పబ్బజితేసు బహులం సమనుపస్సామి అప్పం గహట్ఠేసూ’’తి.
‘‘Ye te, māṇava, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya, ime tvaṃ pañca dhamme kattha bahulaṃ samanupassasi – gahaṭṭhesu vā pabbajitesu vā’’ti? ‘‘Yeme, bho gotama, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya, imāhaṃ pañca dhamme pabbajitesu bahulaṃ samanupassāmi appaṃ gahaṭṭhesu. Gahaṭṭho hi, bho gotama, mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho, na satataṃ samitaṃ saccavādī hoti; pabbajito kho pana, bho gotama, appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho, satataṃ samitaṃ saccavādī hoti. Gahaṭṭho hi, bho gotama, mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho na satataṃ samitaṃ tapassī hoti… brahmacārī hoti… sajjhāyabahulo hoti… cāgabahulo hoti; pabbajito kho pana, bho gotama, appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho satataṃ samitaṃ tapassī hoti… brahmacārī hoti… sajjhāyabahulo hoti… cāgabahulo hoti. Yeme, bho gotama, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya, imāhaṃ pañca dhamme pabbajitesu bahulaṃ samanupassāmi appaṃ gahaṭṭhesū’’ti.
‘‘యే తే, మాణవ, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ చిత్తస్సాహం ఏతే పరిక్ఖారే వదామి – యదిదం చిత్తం అవేరం అబ్యాబజ్ఝం తస్స భావనాయ. ఇధ, మాణవ, భిక్ఖు సచ్చవాదీ హోతి. సో ‘సచ్చవాదీమ్హీ’తి లభతి అత్థవేదం, లభతి ధమ్మవేదం, లభతి ధమ్మూపసంహితం పామోజ్జం. యం తం కుసలూపసంహితం పామోజ్జం, చిత్తస్సాహం ఏతం పరిక్ఖారం వదామి – యదిదం చిత్తం అవేరం అబ్యాబజ్ఝం తస్స భావనాయ. ఇధ, మాణవ, భిక్ఖు తపస్సీ హోతి…పే॰… బ్రహ్మచారీ హోతి…పే॰… సజ్ఝాయబహులో హోతి…పే॰… చాగబహులో హోతి. సో ‘చాగబహులోమ్హీ’తి లభతి అత్థవేదం, లభతి ధమ్మవేదం, లభతి ధమ్మూపసంహితం పామోజ్జం. యం తం కుసలూపసంహితం పామోజ్జం, చిత్తస్సాహం ఏతం పరిక్ఖారం వదామి – యదిదం చిత్తం అవేరం అబ్యాబజ్ఝం తస్స భావనాయ. యే తే మాణవ, బ్రాహ్మణా, పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ, చిత్తస్సాహం ఏతే పరిక్ఖారే వదామి – యదిదం చిత్తం అవేరం అబ్యాబజ్ఝం తస్స భావనాయా’’తి.
‘‘Ye te, māṇava, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya cittassāhaṃ ete parikkhāre vadāmi – yadidaṃ cittaṃ averaṃ abyābajjhaṃ tassa bhāvanāya. Idha, māṇava, bhikkhu saccavādī hoti. So ‘saccavādīmhī’ti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. Yaṃ taṃ kusalūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ, cittassāhaṃ etaṃ parikkhāraṃ vadāmi – yadidaṃ cittaṃ averaṃ abyābajjhaṃ tassa bhāvanāya. Idha, māṇava, bhikkhu tapassī hoti…pe… brahmacārī hoti…pe… sajjhāyabahulo hoti…pe… cāgabahulo hoti. So ‘cāgabahulomhī’ti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. Yaṃ taṃ kusalūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ, cittassāhaṃ etaṃ parikkhāraṃ vadāmi – yadidaṃ cittaṃ averaṃ abyābajjhaṃ tassa bhāvanāya. Ye te māṇava, brāhmaṇā, pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya, cittassāhaṃ ete parikkhāre vadāmi – yadidaṃ cittaṃ averaṃ abyābajjhaṃ tassa bhāvanāyā’’ti.
౪౭౦. ఏవం వుత్తే, సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సుతం మేతం, భో గోతమ – ‘సమణో గోతమో బ్రహ్మానం సహబ్యతాయ మగ్గం జానాతీ’’’తి.
470. Evaṃ vutte, subho māṇavo todeyyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama – ‘samaṇo gotamo brahmānaṃ sahabyatāya maggaṃ jānātī’’’ti.
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, మాణవ, ఆసన్నే ఇతో నళకారగామో, న యితో దూరే నళకారగామో’’తి?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māṇava, āsanne ito naḷakāragāmo, na yito dūre naḷakāragāmo’’ti?
‘‘ఏవం, భో, ఆసన్నే ఇతో నళకారగామో , న యితో దూరే నళకారగామో’’తి.
‘‘Evaṃ, bho, āsanne ito naḷakāragāmo , na yito dūre naḷakāragāmo’’ti.
‘‘నో హిదం, భో గోతమ’’.
‘‘No hidaṃ, bho gotama’’.
‘‘తం కిస్స హేతు’’?
‘‘Taṃ kissa hetu’’?
‘‘అము హి, భో గోతమ, పురిసో నళకారగామే జాతవద్ధో. తస్స సబ్బానేవ నళకారగామస్స మగ్గాని సువిదితానీ’’తి. ‘‘సియా ను ఖో, మాణవ, తస్స పురిసస్స నళకారగామే జాతవద్ధస్స నళకారగామస్స మగ్గం పుట్ఠస్స దన్ధాయితత్తం వా విత్థాయితత్తం వాతి, న త్వేవ తథాగతస్స బ్రహ్మలోకం వా బ్రహ్మలోకగామినిం వా పటిపదం పుట్ఠస్స దన్ధాయితత్తం వా విత్థాయితత్తం వా. బ్రహ్మానఞ్చాహం, మాణవ, పజానామి బ్రహ్మలోకఞ్చ బ్రహ్మలోకగామినిఞ్చ పటిపదం; యథాపటిపన్నో చ బ్రహ్మలోకం ఉపపన్నో తఞ్చ పజానామీ’’తి .
‘‘Amu hi, bho gotama, puriso naḷakāragāme jātavaddho. Tassa sabbāneva naḷakāragāmassa maggāni suviditānī’’ti. ‘‘Siyā nu kho, māṇava, tassa purisassa naḷakāragāme jātavaddhassa naḷakāragāmassa maggaṃ puṭṭhassa dandhāyitattaṃ vā vitthāyitattaṃ vāti, na tveva tathāgatassa brahmalokaṃ vā brahmalokagāminiṃ vā paṭipadaṃ puṭṭhassa dandhāyitattaṃ vā vitthāyitattaṃ vā. Brahmānañcāhaṃ, māṇava, pajānāmi brahmalokañca brahmalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathāpaṭipanno ca brahmalokaṃ upapanno tañca pajānāmī’’ti .
‘‘సుతం మేతం, భో గోతమ – ‘సమణో గోతమో బ్రహ్మానం సహబ్యతాయ మగ్గం దేసేతీ’తి. సాధు మే భవం గోతమో బ్రహ్మానం సహబ్యతాయ మగ్గం దేసేతూ’’తి.
‘‘Sutaṃ metaṃ, bho gotama – ‘samaṇo gotamo brahmānaṃ sahabyatāya maggaṃ desetī’ti. Sādhu me bhavaṃ gotamo brahmānaṃ sahabyatāya maggaṃ desetū’’ti.
‘‘తేన హి, మాణవ, సుణాహి, సాధుకం మనసి కరోహి, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం భో’’తి ఖో సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో భగవతో పచ్చస్సోసి. భగవా ఏతదవోచ –
‘‘Tena hi, māṇava, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ bho’’ti kho subho māṇavo todeyyaputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
౪౭౧. ‘‘కతమో చ, మాణవ, బ్రహ్మానం సహబ్యతాయ మగ్గో? ఇధ, మాణవ, భిక్ఖు మేత్తాసహగతేన చేతసా ఏకం దిసం ఫరిత్వా విహరతి, తథా దుతియం, తథా తతియం, తథా చతుత్థం; ఇతి ఉద్ధమధో తిరియం సబ్బధి సబ్బత్తతాయ సబ్బావన్తం లోకం మేత్తాసహగతేన చేతసా విపులేన మహగ్గతేన అప్పమాణేన అవేరేన అబ్యాబజ్ఝేన ఫరిత్వా విహరతి. ఏవం భావితాయ ఖో, మాణవ, మేత్తాయ చేతోవిముత్తియా యం పమాణకతం కమ్మం న తం తత్రావసిస్సతి, న తం తత్రావతిట్ఠతి. సేయ్యథాపి, మాణవ, బలవా సఙ్ఖధమో అప్పకసిరేనేవ చాతుద్దిసా విఞ్ఞాపేయ్య 27; ఏవమేవ ఖో, మాణవ…పే॰… ఏవం భావితాయ ఖో, మాణవ, మేత్తాయ 28 చేతోవిముత్తియా యం పమాణకతం కమ్మం న తం తత్రావసిస్సతి, న తం తత్రావతిట్ఠతి. అయమ్పి ఖో, మాణవ, బ్రహ్మానం సహబ్యతాయ మగ్గో. ‘‘పున చపరం, మాణవ, భిక్ఖు కరుణాసహగతేన చేతసా…పే॰… ముదితాసహగతేన చేతసా…పే॰… ఉపేక్ఖాసహగతేన చేతసా ఏకం దిసం ఫరిత్వా విహరతి, తథా దుతియం, తథా తతియం, తథా చతుత్థం; ఇతి ఉద్ధమధో తిరియం సబ్బధి సబ్బత్తతాయ సబ్బావన్తం లోకం ఉపేక్ఖాసహగతేన చేతసా విపులేన మహగ్గతేన అప్పమాణేన అవేరేన అబ్యాబజ్ఝేన ఫరిత్వా విహరతి. ఏవం భావితాయ ఖో, మాణవ, ఉపేక్ఖాయ చేతోవిముత్తియా యం పమాణకతం కమ్మం న తం తత్రావసిస్సతి, న తం తత్రావతిట్ఠతి. సేయ్యథాపి, మాణవ, బలవా సఙ్ఖధమో అప్పకసిరేనేవ చాతుద్దిసా విఞ్ఞాపేయ్య; ఏవమేవ ఖో, మాణవ…పే॰… ఏవం భావితాయ ఖో, మాణవ, ఉపేక్ఖాయ చేతోవిముత్తియా యం పమాణకతం కమ్మం న తం తత్రావసిస్సతి, న తం తత్రావతిట్ఠతి. అయమ్పి ఖో, మాణవ, బ్రహ్మానం సహబ్యతాయ మగ్గో’’తి.
471. ‘‘Katamo ca, māṇava, brahmānaṃ sahabyatāya maggo? Idha, māṇava, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Evaṃ bhāvitāya kho, māṇava, mettāya cetovimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ na taṃ tatrāvasissati, na taṃ tatrāvatiṭṭhati. Seyyathāpi, māṇava, balavā saṅkhadhamo appakasireneva cātuddisā viññāpeyya 29; evameva kho, māṇava…pe… evaṃ bhāvitāya kho, māṇava, mettāya 30 cetovimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ na taṃ tatrāvasissati, na taṃ tatrāvatiṭṭhati. Ayampi kho, māṇava, brahmānaṃ sahabyatāya maggo. ‘‘Puna caparaṃ, māṇava, bhikkhu karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Evaṃ bhāvitāya kho, māṇava, upekkhāya cetovimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ na taṃ tatrāvasissati, na taṃ tatrāvatiṭṭhati. Seyyathāpi, māṇava, balavā saṅkhadhamo appakasireneva cātuddisā viññāpeyya; evameva kho, māṇava…pe… evaṃ bhāvitāya kho, māṇava, upekkhāya cetovimuttiyā yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ na taṃ tatrāvasissati, na taṃ tatrāvatiṭṭhati. Ayampi kho, māṇava, brahmānaṃ sahabyatāya maggo’’ti.
౪౭౨. ఏవం వుత్తే, సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అభిక్కన్తం, భో గోతమ, అభిక్కన్తం, భో గోతమ! సేయ్యథాపి, భో గోతమ, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య – చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీతి – ఏవమేవం భోతా గోతమేన అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం భవన్తం గోతమం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భవం గోతమో ధారేతు అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గతం. హన్ద, చ దాని మయం, భో గోతమ, గచ్ఛామ; బహుకిచ్చా మయం బహుకరణీయా’’తి. ‘‘యస్సదాని త్వం, మాణవ, కాలం మఞ్ఞసీ’’తి. అథ ఖో సుభో మాణవో తోదేయ్యపుత్తో భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.
472. Evaṃ vutte, subho māṇavo todeyyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ. Handa, ca dāni mayaṃ, bho gotama, gacchāma; bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, māṇava, kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho subho māṇavo todeyyaputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
తేన ఖో పన సమయేన జాణుస్సోణి బ్రాహ్మణో సబ్బసేతేన వళవాభిరథేన 31 సావత్థియా నియ్యాతి దివా దివస్స. అద్దసా ఖో జాణుస్సోణి బ్రాహ్మణో సుభం మాణవం తోదేయ్యపుత్తం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన సుభం మాణవం తోదేయ్యపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘హన్ద, కుతో ను భవం భారద్వాజో ఆగచ్ఛతి దివా దివస్సా’’తి? ‘‘ఇతో హి ఖో అహం, భో , ఆగచ్ఛామి సమణస్స గోతమస్స సన్తికా’’తి. ‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, భవం భారద్వాజో, సమణస్స గోతమస్స పఞ్ఞావేయ్యత్తియం పణ్డితో మఞ్ఞేతి’’? ‘‘కో చాహం, భో, కో చ సమణస్స గోతమస్స పఞ్ఞావేయ్యత్తియం జానిస్సామి? సోపి నూనస్స తాదిసోవ యో సమణస్స గోతమస్స పఞ్ఞావేయ్యత్తియం జానేయ్యా’’తి. ‘‘ఉళారాయ ఖలు, భవం భారద్వాజో, సమణం గోతమం పసంసాయ పసంసతీ’’తి. ‘‘కో చాహం, భో, కో చ సమణం గోతమం పసంసిస్సామి? పసత్థపసత్థోవ సో భవం గోతమో సేట్ఠో దేవమనుస్సానం. యే చిమే, భో, బ్రాహ్మణా పఞ్చ ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తి పుఞ్ఞస్స కిరియాయ కుసలస్స ఆరాధనాయ; చిత్తస్సేతే సమణో గోతమో పరిక్ఖారే వదేతి – యదిదం చిత్తం అవేరం అబ్యాబజ్ఝం తస్స భావనాయా’’తి.
Tena kho pana samayena jāṇussoṇi brāhmaṇo sabbasetena vaḷavābhirathena 32 sāvatthiyā niyyāti divā divassa. Addasā kho jāṇussoṇi brāhmaṇo subhaṃ māṇavaṃ todeyyaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna subhaṃ māṇavaṃ todeyyaputtaṃ etadavoca – ‘‘handa, kuto nu bhavaṃ bhāradvājo āgacchati divā divassā’’ti? ‘‘Ito hi kho ahaṃ, bho , āgacchāmi samaṇassa gotamassa santikā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhavaṃ bhāradvājo, samaṇassa gotamassa paññāveyyattiyaṃ paṇḍito maññeti’’? ‘‘Ko cāhaṃ, bho, ko ca samaṇassa gotamassa paññāveyyattiyaṃ jānissāmi? Sopi nūnassa tādisova yo samaṇassa gotamassa paññāveyyattiyaṃ jāneyyā’’ti. ‘‘Uḷārāya khalu, bhavaṃ bhāradvājo, samaṇaṃ gotamaṃ pasaṃsāya pasaṃsatī’’ti. ‘‘Ko cāhaṃ, bho, ko ca samaṇaṃ gotamaṃ pasaṃsissāmi? Pasatthapasatthova so bhavaṃ gotamo seṭṭho devamanussānaṃ. Ye cime, bho, brāhmaṇā pañca dhamme paññapenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya; cittassete samaṇo gotamo parikkhāre vadeti – yadidaṃ cittaṃ averaṃ abyābajjhaṃ tassa bhāvanāyā’’ti.
ఏవం వుత్తే, జాణుస్సోణి బ్రాహ్మణో సబ్బసేతా వళవాభిరథా ఓరోహిత్వా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేన భగవా తేనఞ్జలిం పణామేత్వా ఉదానం ఉదానేసి – ‘‘లాభా రఞ్ఞో పసేనదిస్స కోసలస్స, సులద్ధలాభా రఞ్ఞో పసేనదిస్స కోసలస్స యస్స విజితే తథాగతో విహరతి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో’’తి.
Evaṃ vutte, jāṇussoṇi brāhmaṇo sabbasetā vaḷavābhirathā orohitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā udānaṃ udānesi – ‘‘lābhā rañño pasenadissa kosalassa, suladdhalābhā rañño pasenadissa kosalassa yassa vijite tathāgato viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti.
సుభసుత్తం నిట్ఠితం నవమం.
Subhasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౯. సుభసుత్తవణ్ణనా • 9. Subhasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౯. సుభసుత్తవణ్ణనా • 9. Subhasuttavaṇṇanā