| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦੀਘਨਿਕਾਯ • Dīghanikāya |
੧੦. ਸੁਭਸੁਤ੍ਤਂ
10. Subhasuttaṃ
ਸੁਭਮਾਣવવਤ੍ਥੁ
Subhamāṇavavatthu
੪੪੪. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗવਤਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪਟਿવਸਤਿ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ।
444. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme aciraparinibbute bhagavati. Tena kho pana samayena subho māṇavo todeyyaputto sāvatthiyaṃ paṭivasati kenacideva karaṇīyena.
੪੪੫. ਅਥ ਖੋ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਾਣવਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਮਾਣવਕ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਮ વਚਨੇਨ ਸਮਣਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛ – ‘ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭવਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਚ વਦੇਹਿ – ‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’’ਤਿ।
445. Atha kho subho māṇavo todeyyaputto aññataraṃ māṇavakaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, māṇavaka, yena samaṇo ānando tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena samaṇaṃ ānandaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – ‘subho māṇavo todeyyaputto bhavantaṃ ānandaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchatī’ti. Evañca vadehi – ‘sādhu kira bhavaṃ ānando yena subhassa māṇavassa todeyyaputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
੪੪੬. ‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਮਾਣવਕੋ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਮਾਣવਕੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭવਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ; ਏવਞ੍ਚ વਦੇਤਿ – ‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’’ਤਿ।
446. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho so māṇavako subhassa māṇavassa todeyyaputtassa paṭissutvā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so māṇavako āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘subho māṇavo todeyyaputto bhavantaṃ ānandaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – ‘sādhu kira bhavaṃ ānando yena subhassa māṇavassa todeyyaputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
੪੪੭. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਂ ਮਾਣવਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ, ਮਾਣવਕ । ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭੇਸਜ੍ਜਮਤ੍ਤਾ ਪੀਤਾ। ਅਪ੍ਪੇવਨਾਮ ਸ੍વੇਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਕਾਲਞ੍ਚ ਸਮਯਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ।
447. Evaṃ vutte, āyasmā ānando taṃ māṇavakaṃ etadavoca – ‘‘akālo kho, māṇavaka . Atthi me ajja bhesajjamattā pītā. Appevanāma svepi upasaṅkameyyāma kālañca samayañca upādāyā’’ti.
‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਮਾਣવਕੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਯੇਨ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸੁਭਂ ਮਾਣવਂ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ, ‘‘ਅવੋਚੁਮ੍ਹਾ ਖੋ ਮਯਂ ਭੋਤੋ વਚਨੇਨ ਤਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ – ‘ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭવਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਏવਞ੍ਚ વਦੇਤਿ – ‘‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭੋ, ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ, ਮਾਣવਕ। ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭੇਸਜ੍ਜਮਤ੍ਤਾ ਪੀਤਾ। ਅਪ੍ਪੇવਨਾਮ ਸ੍વੇਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਕਾਲਞ੍ਚ ਸਮਯਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾ’ਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਖੋ, ਭੋ, ਕਤਮੇવ ਏਤਂ, ਯਤੋ ਖੋ ਸੋ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਓਕਾਸਮਕਾਸਿ ਸ੍વਾਤਨਾਯਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Evaṃ, bho’’ti kho so māṇavako āyasmato ānandassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā yena subho māṇavo todeyyaputto tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā subhaṃ māṇavaṃ todeyyaputtaṃ etadavoca, ‘‘avocumhā kho mayaṃ bhoto vacanena taṃ bhavantaṃ ānandaṃ – ‘subho māṇavo todeyyaputto bhavantaṃ ānandaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati, evañca vadeti – ‘‘sādhu kira bhavaṃ ānando yena subhassa māṇavassa todeyyaputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. Evaṃ vutte, bho, samaṇo ānando maṃ etadavoca – ‘akālo kho, māṇavaka. Atthi me ajja bhesajjamattā pītā. Appevanāma svepi upasaṅkameyyāma kālañca samayañca upādāyā’ti. Ettāvatāpi kho, bho, katameva etaṃ, yato kho so bhavaṃ ānando okāsamakāsi svātanāyapi upasaṅkamanāyā’’ti.
੪੪੮. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਚੇਤਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣੇਨ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ।
448. Atha kho āyasmā ānando tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya cetakena bhikkhunā pacchāsamaṇena yena subhassa māṇavassa todeyyaputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
ਅਥ ਖੋ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੁਭੋ ਮਾਣવੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਭવਞ੍ਹਿ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਸ੍ਸ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾવਚਰੋ ਸਮੀਪਚਾਰੀ। ਭવਮੇਤਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਯੇਸਂ ਸੋ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਕਤਮੇਸਾਨਂ ਖੋ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸੋ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ; ਕਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀ’’ਤਿ?
Atha kho subho māṇavo todeyyaputto yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho subho māṇavo todeyyaputto āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘bhavañhi ānando tassa bhoto gotamassa dīgharattaṃ upaṭṭhāko santikāvacaro samīpacārī. Bhavametaṃ ānando jāneyya, yesaṃ so bhavaṃ gotamo dhammānaṃ vaṇṇavādī ahosi, yattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesi. Katamesānaṃ kho, bho ānanda, dhammānaṃ so bhavaṃ gotamo vaṇṇavādī ahosi; kattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesī’’ti?
੪੪੯. ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸੋ ਭਗવਾ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ; ਏਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਕਤਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ? ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ। ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸੋ ਭਗવਾ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ; ਏਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀ’’ਤਿ।
449. ‘‘Tiṇṇaṃ kho, māṇava, khandhānaṃ so bhagavā vaṇṇavādī ahosi; ettha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesi. Katamesaṃ tiṇṇaṃ? Ariyassa sīlakkhandhassa, ariyassa samādhikkhandhassa, ariyassa paññākkhandhassa. Imesaṃ kho, māṇava, tiṇṇaṃ khandhānaṃ so bhagavā vaṇṇavādī ahosi; ettha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesī’’ti.
ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ
Sīlakkhandho
੪੫੦. ‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ ਸੋ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀ’’ਤਿ?
450. ‘‘Katamo pana so, bho ānanda, ariyo sīlakkhandho, yassa so bhavaṃ gotamo vaṇṇavādī ahosi, yattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesī’’ti?
‘‘ਇਧ, ਮਾਣવ, ਤਥਾਗਤੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕવਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਸਦੇવਕਂ ਸਮਾਰਕਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਂ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਪਜਂ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਪવੇਦੇਤਿ। ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤਿ। ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ વਾ ਕੁਲੇ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ। ਸੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤੇ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਸਮ੍ਬਾਧੋ ਘਰਾવਾਸੋ ਰਜੋਪਥੋ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਨਯਿਦਂ ਸੁਕਰਂ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਾ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁਂ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਹਾਯ ਮਹਨ੍ਤਂ વਾ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਹਾਯ ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਞਾਤਿਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਪਹਾਯ ਮਹਨ੍ਤਂ વਾ ਞਾਤਿਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਪਹਾਯ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸਂવੁਤੋ વਿਹਰਤਿ, ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਨੁਮਤ੍ਤੇਸੁ વਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ, ਕਾਯਕਮ੍ਮવਚੀਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕੁਸਲੇਨ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀવੋ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰੋ, ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ।
‘‘Idha, māṇava, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘sambādho gharāvāso rajopatho, abbhokāso pabbajjā, nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. So evaṃ pabbajito samāno pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati, ācāragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, kāyakammavacīkammena samannāgato kusalena, parisuddhājīvo, sīlasampanno, indriyesu guttadvāro, satisampajaññena samannāgato, santuṭṭho.
੪੫੧. ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਪਹਾਯ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡੋ ਨਿਹਿਤਸਤ੍ਥੋ ਲਜ੍ਜੀ ਦਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ વਿਹਰਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਪਹਾਯ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡੋ ਨਿਹਿਤਸਤ੍ਥੋ ਲਜ੍ਜੀ ਦਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ વਿਹਰਤਿ; ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ। (ਯਥਾ ੧੯੪ ਯਾવ ੨੧੦ ਅਨੁਚ੍ਛੇਦੇਸੁ ਏવਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ)।
451. ‘‘Kathañca, māṇava, bhikkhu sīlasampanno hoti? Idha, māṇava, bhikkhu pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati. Yampi, māṇava, bhikkhu pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati; idampissa hoti sīlasmiṃ. (Yathā 194 yāva 210 anucchedesu evaṃ vitthāretabbaṃ).
‘‘ਯਥਾ વਾ ਪਨੇਕੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਾਨਿ ਭੋਜਨਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤੇ ਏવਰੂਪਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨવਿਜ੍ਜਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવੇਨ ਜੀવਿਤਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਨ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਪਣਿਧਿਕਮ੍ਮਂ ਭੂਤਕਮ੍ਮਂ ਭੂਰਿਕਮ੍ਮਂ વਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ વੋਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ વਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਂ વਤ੍ਥੁਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਚਮਨਂ ਨ੍ਹਾਪਨਂ ਜੁਹਨਂ વਮਨਂ વਿਰੇਚਨਂ ਉਦ੍ਧਂવਿਰੇਚਨਂ ਅਧੋવਿਰੇਚਨਂ ਸੀਸવਿਰੇਚਨਂ ਕਣ੍ਣਤੇਲਂ ਨੇਤ੍ਤਤਪ੍ਪਨਂ ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਜਨਂ ਪਚ੍ਚਞ੍ਜਨਂ ਸਾਲਾਕਿਯਂ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤਿਯਂ ਦਾਰਕਤਿਕਿਚ੍ਛਾ ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਓਸਧੀਨਂ ਪਟਿਮੋਕ੍ਖੋ ਇਤਿ વਾ ਇਤਿ ਏવਰੂਪਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨવਿਜ੍ਜਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾ વਾ ਪਨੇਕੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਾਨਿ ਭੋਜਨਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤੇ ਏવਰੂਪਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨવਿਜ੍ਜਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવੇਨ ਜੀવਿਤਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸਨ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਪਣਿਧਿਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਓਸਧੀਨਂ ਪਟਿਮੋਕ੍ਖੋ ਇਤਿ વਾ ਇਤਿ ਏવਰੂਪਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨવਿਜ੍ਜਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti, seyyathidaṃ – santikammaṃ paṇidhikammaṃ bhūtakammaṃ bhūrikammaṃ vassakammaṃ vossakammaṃ vatthukammaṃ vatthuparikammaṃ ācamanaṃ nhāpanaṃ juhanaṃ vamanaṃ virecanaṃ uddhaṃvirecanaṃ adhovirecanaṃ sīsavirecanaṃ kaṇṇatelaṃ nettatappanaṃ natthukammaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ sālākiyaṃ sallakattiyaṃ dārakatikicchā mūlabhesajjānaṃ anuppadānaṃ osadhīnaṃ paṭimokkho iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Yampi, māṇava, bhikkhu yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti, seyyathidaṃ, santikammaṃ paṇidhikammaṃ…pe… osadhīnaṃ paṭimokkho iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
੪੫੨. ‘‘ਸ ਖੋ ਸੋ 1, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਕੁਤੋਚਿ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਸੀਲਸਂવਰਤੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਰਾਜਾ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਮੁਦ੍ਧਾવਸਿਤ੍ਤੋ ਨਿਹਤਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੋ ਨ ਕੁਤੋਚਿ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਤੋ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਕੁਤੋਚਿ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਸੀਲਸਂવਰਤੋ। ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਅਰਿਯੇਨ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਨવਜ੍ਜਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ।
452. ‘‘Sa kho so 2, māṇava, bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ sīlasaṃvarato. Seyyathāpi, māṇava, rājā khattiyo muddhāvasitto nihatapaccāmitto na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ paccatthikato. Evameva kho, māṇava, bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ sīlasaṃvarato. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho, māṇava, bhikkhu sīlasampanno hoti.
੪੫੩. ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਸੋ, ਮਾਣવ, ਅਰਿਯੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭਗવਾ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਚੇવੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ।
453. ‘‘Ayaṃ kho so, māṇava, ariyo sīlakkhandho yassa so bhagavā vaṇṇavādī ahosi, yattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesi. Atthi cevettha uttarikaraṇīya’’nti.
‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ! ਸੋ ਚਾਯਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ਨੋ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ। ਏવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਚਾਹਂ, ਭੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਏવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਚ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇ ਤਾવਤਕੇਨੇવ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਅਸ੍ਸੁ – ‘ਅਲਮੇਤ੍ਤਾવਤਾ, ਕਤਮੇਤ੍ਤਾવਤਾ, ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਨੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਚ ਪਨ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਏવਮਾਹ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਚੇવੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯ’’’ਨ੍ਤਿ 3।
‘‘Acchariyaṃ, bho ānanda, abbhutaṃ, bho ānanda! So cāyaṃ, bho ānanda, ariyo sīlakkhandho paripuṇṇo, no aparipuṇṇo. Evaṃ paripuṇṇaṃ cāhaṃ, bho, ānanda, ariyaṃ sīlakkhandhaṃ ito bahiddhā aññesu samaṇabrāhmaṇesu na samanupassāmi. Evaṃ paripuṇṇañca, bho ānanda, ariyaṃ sīlakkhandhaṃ ito bahiddhā aññe samaṇabrāhmaṇā attani samanupasseyyuṃ, te tāvatakeneva attamanā assu – ‘alamettāvatā, katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttarikaraṇīya’nti. Atha ca pana bhavaṃ ānando evamāha – ‘atthi cevettha uttarikaraṇīya’’’nti 4.
ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ
Samādhikkhandho
੪੫੪. ‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ ਸੋ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯੋ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀ’’ਤਿ?
454. ‘‘Katamo pana so, bho ānanda, ariyo samādhikkhandho, yassa so bhavaṃ gotamo vaṇṇavādī ahosi, yattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesī’’ti?
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੀ ਹੋਤਿ ਨਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹੀ; ਯਤ੍વਾਧਿਕਰਣਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਸਂવੁਤਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍વਾਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਤਸ੍ਸ ਸਂવਰਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂવਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ… ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍વਾ… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੀ ਹੋਤਿ ਨਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹੀ; ਯਤ੍વਾਧਿਕਰਣਮੇਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਸਂવੁਤਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍વਾਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਤਸ੍ਸ ਸਂવਰਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂવਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਅਰਿਯੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਸੇਕਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Kathañca, māṇava, bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti? Idha, māṇava, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī; yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī; yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho, māṇava, bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti.
੪੫੫. ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਆਲੋਕਿਤੇ વਿਲੋਕਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਪਸਾਰਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀવਰਧਾਰਣੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਅਸਿਤੇ ਪੀਤੇ ਖਾਯਿਤੇ ਸਾਯਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾવਕਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਗਤੇ ਠਿਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਜਾਗਰਿਤੇ ਭਾਸਿਤੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ।
455. ‘‘Kathañca, māṇava, bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti? Idha, māṇava, bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti. Evaṃ kho, māṇava, bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti.
੪੫੬. ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀવਰੇਨ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ। ਸੋ ਯੇਨ ਯੇਨੇવ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਮਾਦਾਯੇવ ਪਕ੍ਕਮਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪਕ੍ਖੀ ਸਕੁਣੋ ਯੇਨ ਯੇਨੇવ ਡੇਤਿ, ਸਪਤ੍ਤਭਾਰੋવ ਡੇਤਿ ; ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀવਰੇਨ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ। ਸੋ ਯੇਨ ਯੇਨੇવ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਮਾਦਾਯੇવ ਪਕ੍ਕਮਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ।
456. ‘‘Kathañca, māṇava, bhikkhu santuṭṭho hoti? Idha, māṇava, bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati, samādāyeva pakkamati. Seyyathāpi, māṇava, pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti, sapattabhārova ḍeti ; evameva kho, māṇava, bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati, samādāyeva pakkamati. Evaṃ kho, māṇava, bhikkhu santuṭṭho hoti.
੪੫੭. ‘‘ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਰਿਯੇਨ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਰਿਯੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਰਿਯੇਨ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਇਮਾਯ ਚ ਅਰਿਯਾਯ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਗਿਰਿਗੁਹਂ ਸੁਸਾਨਂ વਨਪਤ੍ਥਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਂ ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਂ। ਸੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ, ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ, ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ।
457. ‘‘So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato, iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato, iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato, imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
੪੫੮. ‘‘ਸੋ ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਲੋਕੇ ਪਹਾਯ વਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਦੋਸਂ ਪਹਾਯ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਦੋਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹਾਯ વਿਗਤਥਿਨਮਿਦ੍ਧੋ વਿਹਰਤਿ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹਾਯ ਅਨੁਦ੍ਧਤੋ વਿਹਰਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વੂਪਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ ਤਿਣ੍ਣવਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ વਿਹਰਤਿ ਅਕਥਂਕਥੀ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ।
458. ‘‘So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati abhijjhāya cittaṃ parisodheti. Byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti. Thinamiddhaṃ pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti. Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti. Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
੪੫੯. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਇਣਂ ਆਦਾਯ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਸਮਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯੁਂ। ਸੋ ਯਾਨਿ ਚ ਪੋਰਾਣਾਨਿ ਇਣਮੂਲਾਨਿ ਤਾਨਿ ਚ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸਿਯਾ ਚਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਅવਸਿਟ੍ਠਂ ਦਾਰਭਰਣਾਯ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਣਂ ਆਦਾਯ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜੇਸਿਂ । ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਤੇ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਸਮਿਜ੍ਝਿਂਸੁ। ਸੋਹਂ ਯਾਨਿ ਚ ਪੋਰਾਣਾਨਿ ਇਣਮੂਲਾਨਿ ਤਾਨਿ ਚ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਮੇ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਅવਸਿਟ੍ਠਂ ਦਾਰਭਰਣਾਯਾ’ਤਿ। ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ।
459. ‘‘Seyyathāpi, māṇava, puriso iṇaṃ ādāya kammante payojeyya. Tassa te kammantā samijjheyyuṃ. So yāni ca porāṇāni iṇamūlāni tāni ca byantiṃ kareyya, siyā cassa uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāya. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe iṇaṃ ādāya kammante payojesiṃ . Tassa me te kammantā samijjhiṃsu. Sohaṃ yāni ca porāṇāni iṇamūlāni tāni ca byantiṃ akāsiṃ, atthi ca me uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāyā’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
੪੬੦. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਆਬਾਧਿਕੋ ਅਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ; ਭਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਨਚ੍ਛਾਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਚਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਬਲਮਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਭਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਛਾਦੇਯ੍ਯ, ਸਿਯਾ ਚਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਬਲਮਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਬਾਧਿਕੋ ਅਹੋਸਿਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ, ਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮੇ ਨਚ੍ਛਾਦੇਸਿ, ਨ ਚ ਮੇ ਆਸਿ ਕਾਯੇ ਬਲਮਤ੍ਤਾ। ਸੋਮ੍ਹਿ ਏਤਰਹਿ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮੇ ਛਾਦੇਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਮੇ ਕਾਯੇ ਬਲਮਤ੍ਤਾ’ਤਿ। ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ।
460. ‘‘Seyyathāpi, māṇava, puriso ābādhiko assa dukkhito bāḷhagilāno; bhattañcassa nacchādeyya, na cassa kāye balamattā. So aparena samayena tamhā ābādhā mucceyya, bhattañcassa chādeyya, siyā cassa kāye balamattā. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe ābādhiko ahosiṃ dukkhito bāḷhagilāno, bhattañca me nacchādesi, na ca me āsi kāye balamattā. Somhi etarahi tamhā ābādhā mutto bhattañca me chādeti, atthi ca me kāye balamattā’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
੪੬੧. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰੇ ਬਦ੍ਧੋ ਅਸ੍ਸ। ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤਮ੍ਹਾ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਾ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਅਬ੍ਭਯੇਨ, ਨ ਚਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੋਗਾਨਂ વਯੋ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰੇ ਬਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿਂ। ਸੋਮ੍ਹਿ ਏਤਰਹਿ ਤਮ੍ਹਾ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਅਬ੍ਭਯੇਨ, ਨਤ੍ਥਿ ਚ ਮੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੋਗਾਨਂ વਯੋ’ਤਿ। ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ।
461. ‘‘Seyyathāpi, māṇava, puriso bandhanāgāre baddho assa. So aparena samayena tamhā bandhanāgārā mucceyya sotthinā abbhayena, na cassa kiñci bhogānaṃ vayo. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe bandhanāgāre baddho ahosiṃ. Somhi etarahi tamhā bandhanāgārā mutto sotthinā abbhayena, natthi ca me kiñci bhogānaṃ vayo’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
੪੬੨. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਦਾਸੋ ਅਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਤਾਧੀਨੋ ਪਰਾਧੀਨੋ ਨ ਯੇਨਕਾਮਂਗਮੋ। ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤਮ੍ਹਾ ਦਾਸਬ੍ਯਾ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਅਤ੍ਤਾਧੀਨੋ ਅਪਰਾਧੀਨੋ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋ ਯੇਨਕਾਮਂਗਮੋ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਾਸੋ ਅਹੋਸਿਂ ਅਨਤ੍ਤਾਧੀਨੋ ਪਰਾਧੀਨੋ ਨ ਯੇਨਕਾਮਂਗਮੋ। ਸੋਮ੍ਹਿ ਏਤਰਹਿ ਤਮ੍ਹਾ ਦਾਸਬ੍ਯਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਧੀਨੋ ਅਪਰਾਧੀਨੋ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋ ਯੇਨਕਾਮਂਗਮੋ’ਤਿ। ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ।
462. ‘‘Seyyathāpi, māṇava, puriso dāso assa anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo. So aparena samayena tamhā dāsabyā mucceyya, attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe dāso ahosiṃ anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo. Somhi etarahi tamhā dāsabyā mutto attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
੪੬੩. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਧਨੋ ਸਭੋਗੋ ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਂ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਂ। ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰੇਯ੍ਯ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਨੁਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ ਖੇਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਂ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਧਨੋ ਸਭੋਗੋ ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਂ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਂ। ਸੋਮ੍ਹਿ ਏਤਰਹਿ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣੋ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਖੇਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਭਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ।
463. ‘‘Seyyathāpi, māṇava, puriso sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaṃ paṭipajjeyya dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ. So aparena samayena taṃ kantāraṃ nitthareyya, sotthinā gāmantaṃ anupāpuṇeyya khemaṃ appaṭibhayaṃ. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaṃ paṭipajjiṃ dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ. Somhi etarahi kantāraṃ nitthiṇṇo, sotthinā gāmantaṃ anuppatto khemaṃ appaṭibhaya’nti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
੪੬੪. ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾ ਇਣਂ ਯਥਾ ਰੋਗਂ ਯਥਾ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਯਥਾ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਯਥਾ ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਂ, ਏવਂ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
464. ‘‘Evameva kho, māṇava, bhikkhu yathā iṇaṃ yathā rogaṃ yathā bandhanāgāraṃ yathā dāsabyaṃ yathā kantāraddhānamaggaṃ, evaṃ ime pañca nīvaraṇe appahīne attani samanupassati.
੪੬੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਯਥਾ ਆਣਣ੍ਯਂ ਯਥਾ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਯਥਾ ਬਨ੍ਧਨਾਮੋਕ੍ਖਂ ਯਥਾ ਭੁਜਿਸ੍ਸਂ ਯਥਾ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ। ਏવਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹੀਨੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
465. ‘‘Seyyathāpi, māṇava, yathā āṇaṇyaṃ yathā ārogyaṃ yathā bandhanāmokkhaṃ yathā bhujissaṃ yathā khemantabhūmiṃ. Evameva bhikkhu ime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassati.
੪੬੬. ‘‘ਤਸ੍ਸਿਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹੀਨੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ।
466. ‘‘Tassime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassato pāmojjaṃ jāyati, pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati.
੪੬੭. ‘‘ਸੋ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਸવਿਚਾਰਂ વਿવੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ વਿવੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਪਰਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ વਿવੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ।
467. ‘‘So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਦਕ੍ਖੋ ਨ੍ਹਾਪਕੋ વਾ ਨ੍ਹਾਪਕਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਕਂਸਥਾਲੇ ਨ੍ਹਾਨੀਯਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਆਕਿਰਿਤ੍વਾ ਉਦਕੇਨ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕਂ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕਂ ਸਨ੍ਦੇਯ੍ਯ। ਸਾਯਂ ਨ੍ਹਾਨੀਯਪਿਣ੍ਡਿ ਸ੍ਨੇਹਾਨੁਗਤਾ ਸ੍ਨੇਹਪਰੇਤਾ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਾ ਫੁਟਾ ਸ੍ਨੇਹੇਨ, ਨ ਚ ਪਗ੍ਘਰਣੀ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ વਿવੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਪਰਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ વਿવੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਸવਿਚਾਰਂ વਿવੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ વਿવੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਪਰਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ વਿવੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, dakkho nhāpako vā nhāpakantevāsī vā kaṃsathāle nhānīyacuṇṇāni ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ sandeyya. Sāyaṃ nhānīyapiṇḍi snehānugatā snehaparetā santarabāhirā phuṭā snehena, na ca paggharaṇī. Evameva kho, māṇava, bhikkhu imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Yampi, māṇava, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Idampissa hoti samādhismiṃ.
੪੬੮. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਸਮਾਧਿਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਪਰਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ।
468. ‘‘Puna caparaṃ, māṇava, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ , ਮਾਣવ, ਉਦਕਰਹਦੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਉਬ੍ਭਿਦੋਦਕੋ। ਤਸ੍ਸ ਨੇવਸ੍ਸ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਉਦਕਸ੍ਸ ਆਯਮੁਖਂ, ਨ ਦਕ੍ਖਿਣਾਯ ਦਿਸਾਯ ਉਦਕਸ੍ਸ ਆਯਮੁਖਂ, ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਉਦਕਸ੍ਸ ਆਯਮੁਖਂ, ਨ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਦਿਸਾਯ ਉਦਕਸ੍ਸ ਆਯਮੁਖਂ, ਦੇવੋ ਚ ਨ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਅਨੁਪવੇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਅਥ ਖੋ ਤਮ੍ਹਾવ ਉਦਕਰਹਦਾ ਸੀਤਾ વਾਰਿਧਾਰਾ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਮੇવ ਉਦਕਰਹਦਂ ਸੀਤੇਨ વਾਰਿਨਾ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ਪਰਿਪੂਰੇਯ੍ਯ ਪਰਿਪ੍ਫਰੇਯ੍ਯ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਉਦਕਰਹਦਸ੍ਸ ਸੀਤੇਨ વਾਰਿਨਾ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਅਸ੍ਸ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ… ਪੇ॰… ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਸਮਾਧਿਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਪਰਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Seyyathāpi , māṇava, udakarahado gambhīro ubbhidodako. Tassa nevassa puratthimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na dakkhiṇāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na pacchimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na uttarāya disāya udakassa āyamukhaṃ, devo ca na kālena kālaṃ sammā dhāraṃ anupaveccheyya. Atha kho tamhāva udakarahadā sītā vāridhārā ubbhijjitvā tameva udakarahadaṃ sītena vārinā abhisandeyya parisandeyya paripūreyya paripphareyya, nāssa kiñci sabbāvato udakarahadassa sītena vārinā apphuṭaṃ assa. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā… pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, so imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Idampissa hoti samādhismiṃ.
੪੬੯. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੀਤਿਯਾ ਚ વਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ , ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ, ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖવਿਹਾਰੀ’’ਤਿ, ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਨਿਪ੍ਪੀਤਿਕੇਨ ਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਪਰਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪੀਤਿਕੇਨ ਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ।
469. ‘‘Puna caparaṃ, māṇava, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato sampajāno , sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਉਪ੍ਪਲਿਨਿਯਂ વਾ ਪਦੁਮਿਨਿਯਂ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਿਨਿਯਂ વਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਉਪ੍ਪਲਾਨਿ વਾ ਪਦੁਮਾਨਿ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾਨਿ વਾ ਉਦਕੇ ਜਾਤਾਨਿ ਉਦਕੇ ਸਂવਡ੍ਢਾਨਿ ਉਦਕਾਨੁਗ੍ਗਤਾਨਿ ਅਨ੍ਤੋਨਿਮੁਗ੍ਗਪੋਸੀਨਿ, ਤਾਨਿ ਯਾવ ਚਗ੍ਗਾ ਯਾવ ਚ ਮੂਲਾ ਸੀਤੇਨ વਾਰਿਨਾ ਅਭਿਸਨ੍ਨਾਨਿ ਪਰਿਸਨ੍ਨਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰਾਨਿ ਪਰਿਪ੍ਫੁਟਾਨਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤਂ ਉਪ੍ਪਲਾਨਂ વਾ ਪਦੁਮਾਨਂ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾਨਂ વਾ ਸੀਤੇਨ વਾਰਿਨਾ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਅਸ੍ਸ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੀਤਿਯਾ ਚ વਿਰਾਗਾ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਨਿਪ੍ਪੀਤਿਕੇਨ ਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਪਰਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪੀਤਿਕੇਨ ਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni antonimuggaposīni, tāni yāva caggā yāva ca mūlā sītena vārinā abhisannāni parisannāni paripūrāni paripphuṭāni, nāssa kiñci sabbāvataṃ uppalānaṃ vā padumānaṃ vā puṇḍarīkānaṃ vā sītena vārinā apphuṭaṃ assa. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti. Idampissa hoti samādhismiṃ.
੪੭੦. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਚੇਤਸਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ; ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਚੇਤਸਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ।
470. ‘‘Puna caparaṃ, māṇava, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਓਦਾਤੇਨ વਤ੍ਥੇਨ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਓਦਾਤੇਨ વਤ੍ਥੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਅਸ੍ਸ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਚੇਤਸਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ; ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾવਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਚੇਤਸਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, puriso odātena vatthena sasīsaṃ pārupitvā nisinno assa, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa odātena vatthena apphuṭaṃ assa. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti. Idampissa hoti samādhismiṃ.
੪੭੧. ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਸੋ, ਮਾਣવ, ਅਰਿਯੋ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭਗવਾ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ , ਯਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਚੇવੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ।
471. ‘‘Ayaṃ kho so, māṇava, ariyo samādhikkhandho yassa so bhagavā vaṇṇavādī ahosi , yattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesi. Atthi cevettha uttarikaraṇīya’’nti.
‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ! ਸੋ ਚਾਯਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯੋ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ਨੋ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ। ਏવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਚਾਹਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਏવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਚ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇ ਤਾવਤਕੇਨੇવ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਅਸ੍ਸੁ – ‘ਅਲਮੇਤ੍ਤਾવਤਾ, ਕਤਮੇਤ੍ਤਾવਤਾ, ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਨੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਚ ਪਨ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਏવਮਾਹ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਚੇવੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Acchariyaṃ, bho ānanda, abbhutaṃ, bho ānanda! So cāyaṃ, bho ānanda, ariyo samādhikkhandho paripuṇṇo, no aparipuṇṇo. Evaṃ paripuṇṇaṃ cāhaṃ, bho ānanda, ariyaṃ samādhikkhandhaṃ ito bahiddhā aññesu samaṇabrāhmaṇesu na samanupassāmi. Evaṃ paripuṇṇañca, bho ānanda, ariyaṃ samādhikkhandhaṃ ito bahiddhā aññe samaṇabrāhmaṇā attani samanupasseyyuṃ, te tāvatakeneva attamanā assu – ‘alamettāvatā, katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttarikaraṇīya’nti. Atha ca pana bhavaṃ ānando evamāha – ‘atthi cevettha uttarikaraṇīya’’’nti.
ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ
Paññākkhandho
੪੭੨. ‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ ਸੋ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯੋ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯਸ੍ਸ ਭੋ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀ’’ਤਿ?
472. ‘‘Katamo pana so, bho ānanda, ariyo paññākkhandho, yassa bho bhavaṃ gotamo vaṇṇavādī ahosi, yattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesī’’ti?
‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਕਾਯੋ ਰੂਪੀ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋ ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭવੋ ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸੂਪਚਯੋ ਅਨਿਚ੍ਚੁਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਭੇਦਨવਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮੋ; ਇਦਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤ੍ਥ ਸਿਤਂ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧ’ਨ੍ਤਿ।
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So evaṃ pajānāti – ‘ayaṃ kho me kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo; idañca pana me viññāṇaṃ ettha sitaṃ ettha paṭibaddha’nti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਅਚ੍ਛੋ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਨਾવਿਲੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਤਤ੍ਰਾਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆવੁਤਂ ਨੀਲਂ વਾ ਪੀਤਂ વਾ ਲੋਹਿਤਂ વਾ ਓਦਾਤਂ વਾ ਪਣ੍ਡੁਸੁਤ੍ਤਂ વਾ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥੇ ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖੇਯ੍ਯ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਅਚ੍ਛੋ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਨਾવਿਲੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆવੁਤਂ ਨੀਲਂ વਾ ਪੀਤਂ વਾ ਲੋਹਿਤਂ વਾ ਓਦਾਤਂ વਾ ਪਣ੍ਡੁਸੁਤ੍ਤਂ વਾ’ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਕਾਯੋ ਰੂਪੀ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋ ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭવੋ ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸੂਪਚਯੋ ਅਨਿਚ੍ਚੁਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਭੇਦਨ-વਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮੋ। ਇਦਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤ੍ਥ ਸਿਤਂ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧ’ਨ੍ਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ॰… ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tatrāssa suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā. Tamenaṃ cakkhumā puriso hatthe karitvā paccavekkheyya – ‘ayaṃ kho maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tatridaṃ suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā’ti. Evameva kho, māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So evaṃ pajānāti – ‘ayaṃ kho me kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedana-viddhaṃsanadhammo. Idañca pana me viññāṇaṃ ettha sitaṃ ettha paṭibaddha’nti. Yampi, māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So evaṃ pajānāti…pe… ettha paṭibaddhanti. Idampissa hoti paññāya.
੪੭੩. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਾਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਇਮਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਾਤਿ ਰੂਪਿਂ ਮਨੋਮਯਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਿਂ ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ।
473. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte manomayaṃ kāyaṃ abhinimmānāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So imamhā kāyā aññaṃ kāyaṃ abhinimmināti rūpiṃ manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgiṃ ahīnindriyaṃ.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ , ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਮੁਞ੍ਜਮ੍ਹਾ ਈਸਿਕਂ ਪવਾਹੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਯਂ ਮੁਞ੍ਜੋ ਅਯਂ ਈਸਿਕਾ; ਅਞ੍ਞੋ ਮੁਞ੍ਜੋ ਅਞ੍ਞਾ ਈਸਿਕਾ; ਮੁਞ੍ਜਮ੍ਹਾ ਤ੍વੇવ ਈਸਿਕਾ ਪવਾਲ਼੍ਹਾ’ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾ વਾ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਿਂ ਕੋਸਿਯਾ ਪવਾਹੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਯਂ ਅਸਿ, ਅਯਂ ਕੋਸਿ; ਅਞ੍ਞੋ ਅਸਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਕੋਸਿ; ਕੋਸਿਯਾ ਤ੍વੇવ ਅਸਿ ਪવਾਲ਼੍ਹੋ’ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾ વਾ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਹਿਂ ਕਰਣ੍ਡਾ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਯਂ ਅਹਿ, ਅਯਂ ਕਰਣ੍ਡੋ; ਅਞ੍ਞੋ ਅਹਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਰਣ੍ਡੋ; ਕਰਣ੍ਡਾ ਤ੍વੇવ ਅਹਿ ਉਬ੍ਭਤੋ’ਤਿ । ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਾਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ…ਪੇ॰…। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
‘‘Seyyathāpi , māṇava, puriso muñjamhā īsikaṃ pavāheyya. Tassa evamassa – ‘ayaṃ muñjo ayaṃ īsikā; añño muñjo aññā īsikā; muñjamhā tveva īsikā pavāḷhā’ti. Seyyathā vā pana, māṇava, puriso asiṃ kosiyā pavāheyya. Tassa evamassa – ‘ayaṃ asi, ayaṃ kosi; añño asi, aññā kosi; kosiyā tveva asi pavāḷho’ti. Seyyathā vā pana, māṇava, puriso ahiṃ karaṇḍā uddhareyya. Tassa evamassa – ‘ayaṃ ahi, ayaṃ karaṇḍo; añño ahi, añño karaṇḍo; karaṇḍā tveva ahi ubbhato’ti . Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte manomayaṃ kāyaṃ abhinimmānāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe…. Idampissa hoti paññāya.
੪੭੪. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ। ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍વਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤਿ, ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍વਾ ਏਕੋ ਹੋਤਿ। ਆવਿਭਾવਂ ਤਿਰੋਭਾવਂ ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਂ ਤਿਰੋਪਾਕਾਰਂ ਤਿਰੋਪਬ੍ਬਤਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਆਕਾਸੇ। ਪਥવਿਯਾਪਿ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਿਮੁਜ੍ਜਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਦਕੇ। ਉਦਕੇਪਿ ਅਭਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਥવਿਯਂ। ਆਕਾਸੇਪਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਕਮਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਕ੍ਖੀ ਸਕੁਣੋ। ਇਮੇਪਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੇ ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવੇ ਪਾਣਿਨਾ ਪਰਾਮਸਤਿ ਪਰਿਮਜ੍ਜਤਿ। ਯਾવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਪਿ ਕਾਯੇਨ વਸਂ વਤ੍ਤੇਤਿ।
474. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte iddhividhāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti. Ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti. Āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake. Udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi pathaviyaṃ. Ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhī sakuṇo. Imepi candimasūriye evaṃ mahiddhike evaṃ mahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ , ਮਾਣવ, ਦਕ੍ਖੋ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਯਞ੍ਞਦੇવ ਭਾਜਨવਿਕਤਿਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਤਦੇવ ਕਰੇਯ੍ਯ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਯ੍ਯ। ਸੇਯ੍ਯਥਾ વਾ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਦਕ੍ਖੋ ਦਨ੍ਤਕਾਰੋ વਾ ਦਨ੍ਤਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਸ੍ਮਿਂ ਦਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਯਞ੍ਞਦੇવ ਦਨ੍ਤવਿਕਤਿਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਤਦੇવ ਕਰੇਯ੍ਯ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਯ੍ਯ। ਸੇਯ੍ਯਥਾ વਾ ਪਨ, ਮਾਣવ, ਦਕ੍ਖੋ ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰੋ વਾ ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁવਣ੍ਣਸ੍ਮਿਂ ਯਞ੍ਞਦੇવ ਸੁવਣ੍ਣવਿਕਤਿਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਤਦੇવ ਕਰੇਯ੍ਯ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਯ੍ਯ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ …ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ ਮਾਣવ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ। ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍વਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤਿ …ਪੇ॰… ਯਾવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਪਿ ਕਾਯੇਨ વਸਂ વਤ੍ਤੇਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
‘‘Seyyathāpi , māṇava, dakkho kumbhakāro vā kumbhakārantevāsī vā suparikammakatāya mattikāya yaññadeva bhājanavikatiṃ ākaṅkheyya, taṃ tadeva kareyya abhinipphādeyya. Seyyathā vā pana, māṇava, dakkho dantakāro vā dantakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ dantasmiṃ yaññadeva dantavikatiṃ ākaṅkheyya, taṃ tadeva kareyya abhinipphādeyya. Seyyathā vā pana, māṇava, dakkho suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ suvaṇṇasmiṃ yaññadeva suvaṇṇavikatiṃ ākaṅkheyya, taṃ tadeva kareyya abhinipphādeyya. Evameva kho, māṇava, bhikkhu …pe… yampi māṇava bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte iddhividhāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti. Ekopi hutvā bahudhā hoti …pe… yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti. Idampissa hoti paññāya.
੪੭੫. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ વਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਉਭੋ ਸਦ੍ਦੇ ਸੁਣਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇ ਚ ਮਾਨੁਸੇ ਚ ਯੇ ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ। ਸੋ ਸੁਣੇਯ੍ਯ ਭੇਰਿਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਪਣવਦਿਨ੍ਦਿਮਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੋ ਇਤਿਪਿ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦੋ ਇਤਿਪਿ ਸਙ੍ਖਪਣવਦਿਨ੍ਦਿਮਸਦ੍ਦੋ ਇਤਿ’ਪਿ 5। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰…। ਯਮ੍ਪਿ ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ વਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਉਭੋ ਸਦ੍ਦੇ ਸੁਣਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇ ਚ ਮਾਨੁਸੇ ਚ ਯੇ ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
475. ‘‘So evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte dibbāya sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. Seyyathāpi, māṇava, puriso addhānamaggappaṭipanno. So suṇeyya bherisaddampi mudiṅgasaddampi saṅkhapaṇavadindimasaddampi. Tassa evamassa – ‘bherisaddo itipi mudiṅgasaddo itipi saṅkhapaṇavadindimasaddo iti’pi 6. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe…. Yampi māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte dibbāya sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. Idampissa hoti paññāya.
੪੭੬. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਸਰਾਗਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਰਾਗਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘વੀਤਰਾਗਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વੀਤਰਾਗਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਸਦੋਸਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਦੋਸਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘વੀਤਦੋਸਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વੀਤਦੋਸਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਸਮੋਹਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮੋਹਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘વੀਤਮੋਹਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વੀਤਮੋਹਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਮਹਗ੍ਗਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਮਹਗ੍ਗਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਮਹਗ੍ਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਸਉਤ੍ਤਰਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਉਤ੍ਤਰਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਸਮਾਹਿਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਸਮਾਹਿਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘વਿਮੁਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅવਿਮੁਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ।
476. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti, ‘sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ citta’nti pajānāti, ‘vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ citta’nti pajānāti, ‘sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ citta’nti pajānāti, ‘vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ citta’nti pajānāti, ‘samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ citta’nti pajānāti, ‘vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ citta’nti pajānāti, ‘saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ citta’nti pajānāti, ‘vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ citta’nti pajānāti, ‘mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ citta’nti pajānāti, ‘amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ citta’nti pajānāti, ‘sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ citta’nti pajānāti, ‘anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ citta’nti pajānāti, ‘samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ citta’nti pajānāti, ‘asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ citta’nti pajānāti, ‘vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ citta’nti pajānāti, ‘avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ citta’nti pajānāti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਦਹਰੋ ਯੁવਾ ਮਣ੍ਡਨਜਾਤਿਕੋ ਆਦਾਸੇ વਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਚ੍ਛੇ વਾ ਉਦਕਪਤ੍ਤੇ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਸਕਣਿਕਂ વਾ ਸਕਣਿਕਨ੍ਤਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਅਕਣਿਕਂ વਾ ਅਕਣਿਕਨ੍ਤਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਰਾਗਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਰਾਗਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਮੁਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sakaṇikaṃ vā sakaṇikanti jāneyya, akaṇikaṃ vā akaṇikanti jāneyya. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite…pe… āneñjappatte cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So parasattānaṃ purapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti, sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti…pe… avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti. Idampissa hoti paññāya.
੪੭੭. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਪਞ੍ਚਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਦਸਪਿ ਜਾਤਿਯੋ વੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਜਾਤਿਸਤਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਅਨੇਕੇਪਿ ਸਂવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਅਨੇਕੇਪਿ વਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਅਨੇਕੇਪਿ ਸਂવਟ੍ਟવਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ – ‘ਅਮੁਤ੍ਰਾਸਿਂ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ। ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਮੁਤ੍ਰ ਉਦਪਾਦਿਂ; ਤਤ੍ਰਾਪਾਸਿਂ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ; ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ। ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ।
477. ‘‘So evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto; so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਮ੍ਹਾ ਗਾਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ; ਤਮ੍ਹਾਪਿ ਗਾਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ; ਸੋ ਤਮ੍ਹਾ ਗਾਮਾ ਸਕਂਯੇવ ਗਾਮਂ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ । ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਸਕਮ੍ਹਾ ਗਾਮਾ ਅਮੁਂ ਗਾਮਂ ਅਗਚ੍ਛਿਂ, ਤਤ੍ਰ ਏવਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ ਏવਂ ਨਿਸੀਦਿਂ ਏવਂ ਅਭਾਸਿਂ ਏવਂ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿਂ। ਸੋ ਤਮ੍ਹਾਪਿ ਗਾਮਾ ਅਮੁਂ ਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛਿਂ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਏવਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ ਏવਂ ਨਿਸੀਦਿਂ ਏવਂ ਅਭਾਸਿਂ ਏવਂ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿਂ। ਸੋਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਾ ਗਾਮਾ ਸਕਂਯੇવ ਗਾਮਂ ਪਚ੍ਚਾਗਤੋ’ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ । ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ…ਪੇ॰… ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, puriso sakamhā gāmā aññaṃ gāmaṃ gaccheyya; tamhāpi gāmā aññaṃ gāmaṃ gaccheyya; so tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgaccheyya . Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho sakamhā gāmā amuṃ gāmaṃ agacchiṃ, tatra evaṃ aṭṭhāsiṃ evaṃ nisīdiṃ evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ. So tamhāpi gāmā amuṃ gāmaṃ gacchiṃ, tatrāpi evaṃ aṭṭhāsiṃ evaṃ nisīdiṃ evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ. Somhi tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgato’ti. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Idampissa hoti paññāya.
੪੭੮. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਇਮੇ વਤ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਉਪવਾਦਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ। ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ। ਇਮੇ વਾ ਪਨ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ વਚੀਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਨੁਪવਾਦਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ। ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ। ਇਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ।
478. ‘‘So evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਮਜ੍ਝੇਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇ ਪਾਸਾਦੋ, ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਠਿਤੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਗੇਹਂ ਪવਿਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇਪਿ ਰਥਿਕਾਯਪਿ વੀਥਿਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝੇਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਪਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਏਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਗੇਹਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ ਰਥਿਕਾਯ વੀਥਿਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ ਮਜ੍ਝੇਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, majjhesiṅghāṭake pāsādo, tattha cakkhumā puriso ṭhito passeyya manusse gehaṃ pavisantepi nikkhamantepi rathikāyapi vīthiṃ sañcarante majjhesiṅghāṭake nisinnepi. Tassa evamassa – ‘ete manussā gehaṃ pavisanti, ete nikkhamanti, ete rathikāya vīthiṃ sañcaranti, ete majjhesiṅghāṭake nisinnā’ti. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti. Idampissa hoti paññāya.
੪੭੯. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ; ਇਮੇ ਆਸવਾਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਆਸવਸਮੁਦਯੋਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧੋਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ , ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਜਾਨਤੋ ਏવਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਕਾਮਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਭવਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ। ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ।
479. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti; ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti , ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਣવ, ਪਬ੍ਬਤਸਙ੍ਖੇਪੇ ਉਦਕਰਹਦੋ ਅਚ੍ਛੋ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਨਾવਿਲੋ। ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਤੀਰੇ ਠਿਤੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਸਿਪ੍ਪਿਕਸਮ੍ਬੁਕਮ੍ਪਿ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਮ੍ਪਿ ਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮ੍ਪਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਉਦਕਰਹਦੋ ਅਚ੍ਛੋ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਨਾવਿਲੋ। ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਸਿਪ੍ਪਿਕਸਮ੍ਬੁਕਾਪਿ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਾਪਿ ਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਾਪਿ ਚਰਨ੍ਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪੀ’ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਯਮ੍ਪਿ, ਮਾਣવ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ॰… ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਜਾਨਤੋ ਏવਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਕਾਮਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਭવਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ, ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ । ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ।
‘‘Seyyathāpi, māṇava, pabbatasaṅkhepe udakarahado accho vippasanno anāvilo. Tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito passeyya sippikasambukampi sakkharakathalampi macchagumbampi carantampi tiṭṭhantampi. Tassa evamassa – ‘ayaṃ kho udakarahado accho vippasanno anāvilo. Tatrime sippikasambukāpi sakkharakathalāpi macchagumbāpi carantipi tiṭṭhantipī’ti. Evameva kho, māṇava, bhikkhu…pe… yampi, māṇava, bhikkhu evaṃ samāhite citte…pe… āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti . Idampissa hoti paññāya.
੪੮੦. ‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਸੋ ਮਾਣવ, ਅਰਿਯੋ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭਗવਾ વਣ੍ਣવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਇਮਂ ਜਨਤਂ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਨਿવੇਸੇਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਚੇવੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ।
480. ‘‘Ayaṃ kho, so māṇava, ariyo paññākkhandho yassa so bhagavā vaṇṇavādī ahosi, yattha ca imaṃ janataṃ samādapesi nivesesi patiṭṭhāpesi. Natthi cevettha uttarikaraṇīya’’nti.
‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ , ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ! ਸੋ ਚਾਯਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯੋ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ਨੋ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ। ਏવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਚਾਹਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਚੇવੇਤ੍ਥ 7 ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯਂ 8। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ! ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਭੋਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਸਾਹਂ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਤਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Acchariyaṃ , bho ānanda, abbhutaṃ, bho ānanda! So cāyaṃ, bho ānanda, ariyo paññākkhandho paripuṇṇo, no aparipuṇṇo. Evaṃ paripuṇṇaṃ cāhaṃ, bho ānanda, ariyaṃ paññākkhandhaṃ ito bahiddhā aññesu samaṇabrāhmaṇesu na samanupassāmi. Natthi cevettha 9 uttarikaraṇīyaṃ 10. Abhikkantaṃ, bho ānanda, abhikkantaṃ, bho ānanda! Seyyathāpi, bho ānanda, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti. Evamevaṃ bhotā ānandena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bho ānanda, taṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ ānando dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ਸੁਭਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਦਸਮਂ।
Subhasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਦੀਘ ਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਸੁਭਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Subhasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਦੀਘਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਸੁਭਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Subhasuttavaṇṇanā
