| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದೀಘ ನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) |
೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Subhasuttavaṇṇanā
ಸುಭಮಾಣವಕವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
Subhamāṇavakavatthuvaṇṇanā
೪೪೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ…ಪೇ॰… ಸಾವತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಸುಭಸುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಾ। ಅಚಿರಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತೀತಿ ಅಚಿರಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನತೋ ಉದ್ಧಂ ಮಾಸಮತ್ತೇ ಕಾಲೇ। ನಿದಾನವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಭಗವತೋ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಆದಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಖೀರವಿರೇಚನಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೇ ನಿಸಿನ್ನದಿವಸಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ತೋದೇಯ್ಯಪುತ್ತೋತಿ ತೋದೇಯ್ಯಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ, ಸೋ ಕಿರ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ತುದಿಗಾಮೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಅಧಿಪತಿತ್ತಾ ತೋದೇಯ್ಯೋತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತೋ। ಮಹದ್ಧನೋ ಪನ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಕೋಟಿವಿಭವೋ, ಪರಮಮಚ್ಛರೀ – ‘‘ದದತೋ ಭೋಗಾನಂ ಅಪರಿಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ದೇತಿ, ಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಆಹ –
444.Evaṃme sutaṃ…pe… sāvatthiyanti subhasuttaṃ. Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanā. Aciraparinibbute bhagavatīti aciraṃ parinibbute bhagavati, parinibbānato uddhaṃ māsamatte kāle. Nidānavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva bhagavato pattacīvaraṃ ādāya āgantvā khīravirecanaṃ pivitvā vihāre nisinnadivasaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Todeyyaputtoti todeyyabrāhmaṇassa putto, so kira sāvatthiyā avidūre tudigāmo nāma atthi, tassa adhipatittā todeyyoti saṅkhyaṃ gato. Mahaddhano pana hoti pañcacattālīsakoṭivibhavo, paramamaccharī – ‘‘dadato bhogānaṃ aparikkhayo nāma natthī’’ti cintetvā kassaci kiñci na deti, puttampi āha –
‘‘ಅಞ್ಜನಾನಂ ಖಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ವಮ್ಮಿಕಾನಞ್ಚ ಸಞ್ಚಯಂ।
‘‘Añjanānaṃ khayaṃ disvā, vammikānañca sañcayaṃ;
ಮಧೂನಞ್ಚ ಸಮಾಹಾರಂ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಘರಮಾವಸೇ’’ತಿ॥
Madhūnañca samāhāraṃ, paṇḍito gharamāvase’’ti.
ಏವಂ ಅದಾನಮೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಘರೇ ಸುನಖೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಸುಭೋ ತಂ ಸುನಖಂ ಅತಿವಿಯ ಪಿಯಾಯತಿ। ಅತ್ತನೋ ಭುಞ್ಜನಕಭತ್ತಂಯೇವ ಭೋಜೇತಿ, ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವರಸಯನೇ ಸಯಾಪೇತಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ಏಕದಿವಸಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಮಾಣವೇ ತಂ ಘರಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಸುನಖೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭುಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸಮೀಪಂ ಗತೋ। ತತೋ ನಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ ‘‘ತೋದೇಯ್ಯ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮಂ ‘ಭೋ, ಭೋ’ತಿ ಪರಿಭವಿತ್ವಾ ಸುನಖೋ ಜಾತೋ, ಇದಾನಿಪಿ ಭುಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅವೀಚಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ। ಸುನಖೋ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ಉದ್ಧನನ್ತರೇ ಛಾರಿಕಾಯ ನಿಪನ್ನೋ, ಮನುಸ್ಸಾ ನಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಯನೇ ಸಯಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು ।
Evaṃ adānameva sikkhāpetvā kāyassa bhedā tasmiṃyeva ghare sunakho hutvā nibbatto. Subho taṃ sunakhaṃ ativiya piyāyati. Attano bhuñjanakabhattaṃyeva bhojeti, ukkhipitvā varasayane sayāpeti. Atha bhagavā ekadivasaṃ nikkhante māṇave taṃ gharaṃ piṇḍāya pāvisi. Sunakho bhagavantaṃ disvā bhukkāraṃ karonto bhagavato samīpaṃ gato. Tato naṃ bhagavā avoca ‘‘todeyya tvaṃ pubbepi maṃ ‘bho, bho’ti paribhavitvā sunakho jāto, idānipi bhukkāraṃ katvā avīciṃ gamissasī’’ti. Sunakho taṃ kathaṃ sutvā vippaṭisārī hutvā uddhanantare chārikāya nipanno, manussā naṃ ukkhipitvā sayane sayāpetuṃ nāsakkhiṃsu .
ಸುಭೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕೇನಾಯಂ ಸುನಖೋ ಸಯನಾ ಓರೋಪಿತೋ’’ತಿ ಆಹ। ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ನ ಕೇನಚೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಮಾಣವೋ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಪಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಸಮಣೋ ಪನ ಗೋತಮೋ ಮೇ ಪಿತರಂ ಸುನಖಂ ಕರೋತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಏಸ ಮುಖಾರೂಳ್ಹಂ ಭಾಸತೀ’’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಮುಸಾವಾದೇನ ಚೋದೇತುಕಾಮೋ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ತಥೇವ ವತ್ವಾ ಅವಿಸಂವಾದನತ್ಥಂ ಆಹ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ, ಮಾಣವ, ಪಿತರಾ ನ ಅಕ್ಖಾತಂ ಧನ’’ನ್ತಿ। ಅತ್ಥಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾ, ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಪಾದುಕಾ, ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿ, ಸತಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ಕಹಾಪಣನ್ತಿ। ಗಚ್ಛ ತಂ ಸುನಖಂ ಅಪ್ಪೋದಕಂ ಮಧುಪಾಯಾಸಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಸಯನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಈಸಕಂ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತಕಾಲೇ ಪುಚ್ಛ, ಸಬ್ಬಂ ತೇ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ನಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘‘ಪಿತಾ ಮೇ ಏಸೋ’’ತಿ। ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ। ಸುನಖೋ ಸಬ್ಬಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ, ತದಾ ನಂ – ‘‘ಪಿತಾ ಮೇ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂಚುದ್ದಸ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗತೋ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಭೋ ಮಾಣವೋ ತೋದೇಯ್ಯಪುತ್ತೋ’’ತಿ। ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಭೋಗಗಾಮತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸತಿ।
Subho āgantvā ‘‘kenāyaṃ sunakho sayanā oropito’’ti āha. Manussā ‘‘na kenacī’’ti vatvā taṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Māṇavo sutvā ‘‘mama pitā brahmaloke nibbatto, samaṇo pana gotamo me pitaraṃ sunakhaṃ karoti yaṃ kiñci esa mukhārūḷhaṃ bhāsatī’’ti kujjhitvā bhagavantaṃ musāvādena codetukāmo vihāraṃ gantvā taṃ pavattiṃ pucchi. Bhagavā tassa tatheva vatvā avisaṃvādanatthaṃ āha – ‘‘atthi pana te, māṇava, pitarā na akkhātaṃ dhana’’nti. Atthi, bho gotama, satasahassagghanikā suvaṇṇamālā, satasahassagghanikā suvaṇṇapādukā, satasahassagghanikā suvaṇṇapāti, satasahassañca kahāpaṇanti. Gaccha taṃ sunakhaṃ appodakaṃ madhupāyāsaṃ bhojetvā sayanaṃ āropetvā īsakaṃ niddaṃ okkantakāle puccha, sabbaṃ te ācikkhissati, atha naṃ jāneyyāsi – ‘‘pitā me eso’’ti. So tathā akāsi. Sunakho sabbaṃ ācikkhi, tadā naṃ – ‘‘pitā me’’ti ñatvā bhagavati pasannacitto gantvā bhagavantaṃcuddasa pañhe pucchitvā vissajjanapariyosāne bhagavantaṃ saraṇaṃ gato, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘subho māṇavo todeyyaputto’’ti. Sāvatthiyaṃ paṭivasatīti attano bhogagāmato āgantvā vasati.
೪೪೫-೪೪೬. ಅಞ್ಞತರಂ ಮಾಣವಕಂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ‘‘ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ಕಿರಸ್ಸ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ, ಮಹಾಜನೋ ತಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘‘ವಿಹಾರಂ ಖೋ ಪನ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಜನಮಜ್ಝೇ ನ ಸಕ್ಕಾ ಸುಖೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ವಾ ಕಾತುಂ, ಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ಸೋತುಂ ಗೇಹಂ ಆಗತಂಯೇವ ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುಖೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏಕಾ ಚ ಮೇ ಕಙ್ಖಾ ಅತ್ಥಿ, ತಮ್ಪಿ ನಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಮಾಣವಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ। ಅಪ್ಪಾಬಾಧನ್ತಿಆದೀಸು ಆಬಾಧೋತಿ ವಿಸಭಾಗವೇದನಾ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಾ ಏಕದೇಸೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಅಯಪಟ್ಟೇನ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಯ ಗಣ್ಹತಿ, ತಸ್ಸಾ ಅಭಾವಂ ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕೋತಿ ಕಿಚ್ಛಜೀವಿತಕರೋ ರೋಗೋ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಭಾವಂ ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಗಿಲಾನಸ್ಸೇವ ಚ ಉಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಗರುಕಂ ಹೋತಿ, ಕಾಯೇ ಬಲಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಿಗ್ಗೇಲಞ್ಞಭಾವಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಫಾಸುವಿಹಾರನ್ತಿ ಗಮನಠಾನನಿಸಜ್ಜಸಯನೇಸು ಚತೂಸು ಇರಿಯಾಪಥೇಸು ಸುಖವಿಹಾರಂ ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸುಭೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
445-446.Aññataraṃ māṇavakaṃ āmantesīti satthari parinibbute ‘‘ānandatthero kirassa pattacīvaraṃ gahetvā āgato, mahājano taṃ dassanatthāya upasaṅkamatī’’ti sutvā ‘‘vihāraṃ kho pana gantvā mahājanamajjhe na sakkā sukhena paṭisanthāraṃ vā kātuṃ, dhammakathaṃ vā sotuṃ gehaṃ āgataṃyeva naṃ disvā sukhena paṭisanthāraṃ karissāmi, ekā ca me kaṅkhā atthi, tampi naṃ pucchissāmī’’ti cintetvā aññataraṃ māṇavakaṃ āmantesi. Appābādhantiādīsu ābādhoti visabhāgavedanā vuccati, yā ekadese uppajjitvā cattāro iriyāpathe ayapaṭṭena ābandhitvā viya gaṇhati, tassā abhāvaṃ pucchāti vadati. Appātaṅkoti kicchajīvitakaro rogo vuccati, tassāpi abhāvaṃ pucchāti vadati. Gilānasseva ca uṭṭhānaṃ nāma garukaṃ hoti, kāye balaṃ na hoti, tasmā niggelaññabhāvañca balañca pucchāti vadati. Phāsuvihāranti gamanaṭhānanisajjasayanesu catūsu iriyāpathesu sukhavihāraṃ pucchāti vadati. Athassa pucchitabbākāraṃ dassento ‘‘subho’’tiādimāha.
೪೪೭. ಕಾಲಞ್ಚ ಸಮಯಞ್ಚ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಕಾಲಞ್ಚ ಸಮಯಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಚೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸ್ವೇ ಗಮನಕಾಲೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಾಯೇ ಬಲಮತ್ತಾ ಚೇವ ಫರಿಸ್ಸತಿ, ಗಮನಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಅಞ್ಞೋ ಅಫಾಸುವಿಹಾರೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಥೇತಂ ಕಾಲಞ್ಚ ಗಮನಕಾರಣಸಮವಾಯಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮಯಞ್ಚ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ – ‘‘ಅಪಿ ಏವ ನಾಮ ಸ್ವೇ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
447.Kālañca samayañca upādāyāti kālañca samayañca paññāya gahetvā upadhāretvāti attho. Sace amhākaṃ sve gamanakālo bhavissati, kāye balamattā ceva pharissati, gamanapaccayā ca añño aphāsuvihāro na bhavissati, athetaṃ kālañca gamanakāraṇasamavāyasaṅkhātaṃ samayañca upadhāretvā – ‘‘api eva nāma sve āgaccheyyāmā’’ti vuttaṃ hoti.
೪೪೮. ಚೇತಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಚೇತಿರಟ್ಠೇ ಜಾತತ್ತಾ ಚೇತಕೋತಿ ಏವಂ ಲದ್ಧನಾಮೇನ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯನ್ತಿ ಭೋ, ಆನನ್ದ, ದಸಬಲಸ್ಸ ಕೋ ನಾಮ ಆಬಾಧೋ ಅಹೋಸಿ, ಕಿಂ ಭಗವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ। ಅಪಿ ಚ ಸತ್ಥು ಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೋಕೋ ಉದಪಾದಿ, ಸತ್ಥಾ ನಾಮ ನ ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಮಹಾಜಾನಿ, ಕೋ ದಾನಿ ಅಞ್ಞೋ ಮರಣಾ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತಿ, ಯತ್ರ ಸೋ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಇದಾನಿ ಕಂ ಅಞ್ಞಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಚ್ಚುರಾಜಾ ಲಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ನಯೇನ ಮರಣಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಹಿಯ್ಯೋ ಪೀತಭೇಸಜ್ಜಾನುರೂಪಂ ಆಹಾರಂ ದತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಾವಸಾನೇ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ।
448.Cetakenabhikkhunāti cetiraṭṭhe jātattā cetakoti evaṃ laddhanāmena. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyanti bho, ānanda, dasabalassa ko nāma ābādho ahosi, kiṃ bhagavā paribhuñji. Api ca satthu parinibbānena tumhākaṃ soko udapādi, satthā nāma na kevalaṃ tumhākaṃyeva parinibbuto, sadevakassa lokassa mahājāni, ko dāni añño maraṇā muccissati, yatra so sadevakassa lokassa aggapuggalo parinibbuto, idāni kaṃ aññaṃ disvā maccurājā lajjissatīti evamādinā nayena maraṇapaṭisaṃyuttaṃ sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā therassa hiyyo pītabhesajjānurūpaṃ āhāraṃ datvā bhattakiccāvasāne ekamantaṃ nisīdi.
ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಸನ್ತಿಕಾವಚರೋತಿ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ತಿಕಾವಚರೋ, ನ ರನ್ಧಗವೇಸೀ। ನ ವೀಮಂಸನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಮೀಪಚಾರೀತಿ ಇದಂ ಪುರಿಮಪದಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಯೇಸಂ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋತಿ ಕಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛತಿ? ತಸ್ಸ ಕಿರ ಏವಂ ಅಹೋಸಿ ‘‘ಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇಸಿ, ತೇ ತಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ನಟ್ಠಾ ನು ಖೋ, ಧರನ್ತಿ ನು ಖೋ, ಸಚೇ ಧರನ್ತಿ, ಆನನ್ದೋ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಹನ್ದ ನಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿ।
Upaṭṭhāko santikāvacaroti upaṭṭhāko hutvā santikāvacaro, na randhagavesī. Na vīmaṃsanādhippāyo. Samīpacārīti idaṃ purimapadasseva vevacanaṃ. Yesaṃ so bhavaṃ gotamoti kasmā pucchati? Tassa kira evaṃ ahosi ‘‘yesu dhammesu bhavaṃ gotamo imaṃ lokaṃ patiṭṭhapesi, te tassa accayena naṭṭhā nu kho, dharanti nu kho, sace dharanti, ānando jānissati, handa naṃ pucchāmī’’ti, tasmā pucchi.
೪೪೯. ಅಥಸ್ಸ ಥೇರೋ ತೀಣಿ ಪಿಟಕಾನಿ ತೀಹಿ ಖನ್ಧೇಹಿ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ಖೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಮಾಣವೋ ಸಙ್ಖಿತ್ತೇನ ಕಥಿತಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ – ‘‘ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಕತಮೇಸಂ ತಿಣ್ಣ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
449. Athassa thero tīṇi piṭakāni tīhi khandhehi saṅgahetvā dassento ‘‘tiṇṇaṃ kho’’tiādimāha. Māṇavo saṅkhittena kathitaṃ asallakkhento – ‘‘vitthārato pucchissāmī’’ti cintetvā ‘‘katamesaṃ tiṇṇa’’ntiādimāha.
ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಣ್ಣನಾ
Sīlakkhandhavaṇṇanā
೪೫೦-೪೫೩. ತತೋ ಥೇರೇನ ‘‘ಅರಿಯಸ್ಸ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ ತೇಸು ದಸ್ಸಿತೇಸು ಪುನ ‘‘ಕತಮೋ ಪನ ಸೋ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಅರಿಯೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ’’ತಿ ಏಕೇಕಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋಪಿಸ್ಸ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತನ್ತಿಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಭಗವತಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ತತ್ಥ ಅತ್ಥಿ ಚೇವೇತ್ಥ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ನ ಸೀಲಮೇವ ಸಾರೋ, ಕೇವಲಞ್ಹೇತಂ ಪತಿಟ್ಠಾಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ಇತೋ ಉತ್ತರಿ ಪನ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ ಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾತಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ।
450-453. Tato therena ‘‘ariyassa sīlakkhandhassā’’ti tesu dassitesu puna ‘‘katamo pana so, bho ānanda, ariyo sīlakkhandho’’ti ekekaṃ pucchi. Theropissa buddhuppādaṃ dassetvā tantidhammaṃ desento anukkamena bhagavatā vuttanayeneva sabbaṃ vissajjesi. Tattha atthicevettha uttarikaraṇīyanti ettha bhagavato sāsane na sīlameva sāro, kevalañhetaṃ patiṭṭhāmattameva hoti. Ito uttari pana aññampi kattabbaṃ atthi yevāti dassesi. Ito bahiddhāti buddhasāsanato bahiddhā.
ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧವಣ್ಣನಾ
Samādhikkhandhavaṇṇanā
೪೫೪. ಕಥಞ್ಚ , ಮಾಣವ, ಭಿಕ್ಖು ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಹೋತೀತಿ ಇದಮಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ‘‘ಕತಮೋ ಪನ ಸೋ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಅರಿಯೋ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೋ’’ತಿ ಏವಂ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಪುಟ್ಠೋಪಿ ಯೇ ತೇ ‘‘ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ’’ತಿ ಏವಂ ಸೀಲಾನನ್ತರಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಾದಯೋ ಸೀಲಸಮಾಧೀನಂ ಅನ್ತರೇ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಉಪಕಾರಕಧಮ್ಮಾ ಉದ್ದಿಟ್ಠಾ, ತೇ ನಿದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ ದಸ್ಸೇತುಕಾಮೋ ಆರಭಿ। ಏತ್ಥ ಚ ರೂಪಜ್ಝಾನಾನೇವ ಆಗತಾನಿ, ನ ಅರೂಪಜ್ಝಾನಾನಿ, ಆನೇತ್ವಾ ಪನ ದೀಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇನ ಹಿ ಅಸಙ್ಗಹಿತಾ ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿಯೇವ।
454.Kathañca, māṇava, bhikkhu indriyesu guttadvāro hotīti idamāyasmā ānando ‘‘katamo pana so, bho ānanda, ariyo samādhikkhandho’’ti evaṃ samādhikkhandhaṃ puṭṭhopi ye te ‘‘sīlasampanno indriyesu guttadvāro satisampajaññena samannāgato santuṭṭho’’ti evaṃ sīlānantaraṃ indriyasaṃvarādayo sīlasamādhīnaṃ antare ubhinnampi upakārakadhammā uddiṭṭhā, te niddisitvā samādhikkhandhaṃ dassetukāmo ārabhi. Ettha ca rūpajjhānāneva āgatāni, na arūpajjhānāni, ānetvā pana dīpetabbāni. Catutthajjhānena hi asaṅgahitā arūpasamāpatti nāma natthiyeva.
೪೭೧-೪೮೦. ಅತ್ಥಿ ಚೇವೇತ್ಥ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ನ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಮತ್ತಕೇನೇವ ಪರಿಯೋಸಾನಪ್ಪತ್ತಿ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಇತೋಪಿ ಉತ್ತರಿ ಪನ ಅಞ್ಞಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ ಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನತ್ಥಿ ಚೇವೇತ್ಥ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಇತೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿಯೇವ, ಅರಹತ್ತಪರಿಯೋಸಾನಞ್ಹಿ ಭಗವತೋ ಸಾಸನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
471-480.Atthi cevettha uttarikaraṇīyanti ettha bhagavato sāsane na cittekaggatāmattakeneva pariyosānappatti nāma atthi, itopi uttari pana aññaṃ kattabbaṃ atthi yevāti dasseti. Natthi cevettha uttarikaraṇīyanti ettha bhagavato sāsane ito uttari kātabbaṃ nāma natthiyeva, arahattapariyosānañhi bhagavato sāsananti dasseti. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ಇತಿ ಸುಮಙ್ಗಲವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ
Iti sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ
ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Subhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ • Dīghanikāya / ೧೦. ಸುಭಸುತ್ತಂ • 10. Subhasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ದೀಘನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Subhasuttavaṇṇanā
