| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೯. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Subhasuttavaṇṇanā
೪೬೨. ತುದಿಸಞ್ಞಾತೋ ಗಾಮೋ ನಿಗಮೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ತೋದೇಯ್ಯೋ, ತಸ್ಸ ಅತ್ತಜೋ ತೋದೇಯ್ಯಪುತ್ತೋತಿ ಆಹ ‘‘ತುದಿಗಾಮಾ’’ತಿಆದಿ। ಆರಾಧಕೋತಿ ಸಂರಾಧಕೋ। ಧಮ್ಮನಿಸನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ಸಮ್ಪಾದನೇನ ಪರಿಪೂರಣೇನ ಇಚ್ಛಿತಾ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಮ್ಪಾದಕೋ ಪರಿಪೂರಕೋ’’ತಿ। ಞಾಯತಿ ನಿಚ್ಛಯೇನ ಗಮೇತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಂ ವಾ ಞಾಯತಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝೀಯತಿ ಏತೇನಾತಿ ಞಾಯೋ, ತತೋ ಏತಸ್ಸ ಸಮ್ಪಾದಕಹೇತುಭಾವತೋ ಞಾಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ತಂ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಾರಣಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ। ಅನವಜ್ಜನ್ತಿ ಅವಜ್ಜಪಟಿಪಕ್ಖಂ।
462. Tudisaññāto gāmo nigamo etassāti todeyyo, tassa attajo todeyyaputtoti āha ‘‘tudigāmā’’tiādi. Ārādhakoti saṃrādhako. Dhammanisanti yasmā sampādanena paripūraṇena icchitā, tasmā vuttaṃ ‘‘sampādako paripūrako’’ti. Ñāyati nicchayena gameti nibbānaṃ, taṃ vā ñāyati paṭivijjhīyati etenāti ñāyo, tato etassa sampādakahetubhāvato ñāyo dhammo ariyamaggo taṃ ñāyaṃ dhammaṃ. Tenāha ‘‘kāraṇadhamma’’nti. Anavajjanti avajjapaṭipakkhaṃ.
೪೬೩. ವಟ್ಟಚಾರಕತೋ ನಿಯ್ಯಾತೀತಿ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ ಈಕಾರಸ್ಸ ರಸ್ಸತ್ತಂ ಯ-ಕಾರಸ್ಸ ಚ ಕ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ। ನಿಯ್ಯಾನೇ ವಾ ನಿಯುತ್ತಂ, ನಿಯ್ಯಾನಂ ಸೀಲನ್ತಿ ವಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ, ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ। ಸಾ ಪನ ಅತ್ಥತೋ ಅಕುಸಲಕಿರಿಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅಕುಸಲಪಟಿಪದ’’ನ್ತಿ।
463. Vaṭṭacārakato niyyātīti niyyānikaṃ īkārassa rassattaṃ ya-kārassa ca ka-kāraṃ katvā. Niyyāne vā niyuttaṃ, niyyānaṃ sīlanti vā niyyānikaṃ, tappaṭipakkhato aniyyānikaṃ. Sā pana atthato akusalakiriyāti āha ‘‘akusalapaṭipada’’nti.
ಬಹುಭಾವವಾಚಕೋ ಇಧ ಮಹಾಸದ್ದೋ ‘‘ಮಹಾಜನೋ’’ತಿಆದೀಸುವಿಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ಮಹನ್ತೇಹಿ ಬಹೂಹೀ’’ತಿ। ಅತ್ಥೋತಿ ಪಯೋಜನಂ। ಮಹನ್ತಾನೀತಿ ಬಹುಲಾನಿ। ಕಿಚ್ಚಾನೀತಿ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ। ಅಧಿಕರಣಾನೀತಿ ಅಧಿಕಾರಜೀವಿಕಾರೂಪಾನಿ। ಘರಾವಾಸಕಮ್ಮಮೇವ ಪಞ್ಚಬಲಿಕರಣದಸಅತ್ಥಟ್ಠಾನಭಾವತೋ ಲೋಕಯಾತ್ರಾಯ ಚ ಸಮ್ಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ ಜೀವಿತವುತ್ತಿಯಾ ವಾ ಹೇತುಭಾವತೋ ಘರಾವಾಸಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ।
Bahubhāvavācako idha mahāsaddo ‘‘mahājano’’tiādīsuviyāti āha ‘‘mahantehi bahūhī’’ti. Atthoti payojanaṃ. Mahantānīti bahulāni. Kiccānīti kātabbāni. Adhikaraṇānīti adhikārajīvikārūpāni. Gharāvāsakammameva pañcabalikaraṇadasaatthaṭṭhānabhāvato lokayātrāya ca sampavattiṭṭhānabhāvato jīvitavuttiyā vā hetubhāvato gharāvāsakammaṭṭhānaṃ.
‘‘ಅಪ್ಪಕೇನಪಿ ಮೇಧಾವೀ, ಪಾಭತೇನ ವಿಚಕ್ಖಣೋ।
‘‘Appakenapi medhāvī, pābhatena vicakkhaṇo;
ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ ಅತ್ತಾನಂ, ಅಣುಂ ಅಗ್ಗಿಂವ ಸನ್ಧಮ’’ನ್ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೧.೪)।
Samuṭṭhāpeti attānaṃ, aṇuṃ aggiṃva sandhama’’nti. (jā. 1.1.4);
ಗಾಥಾಯ ವುತ್ತನಯೇನ ಚೂಳನ್ತೇವಾಸಿಕಸ್ಸ ವಿಯ।
Gāthāya vuttanayena cūḷantevāsikassa viya.
೪೬೪. ಅಯೋನಿಸೋ ಪವತ್ತಿತಂ ವಾಣಿಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ವಿಯ ಅಪಾಯಭೂತಂ ಕಸಿಕಮ್ಮಂ ನಿದಸ್ಸನಭಾವೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕರಣವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ಘರಾವಾಸಕಿಚ್ಚಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ – ‘‘ಯಥಾ ಕಸಿ…ಪೇ॰… ಏವಂ ಘರಾವಾಸಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮ್ಪೀ’’ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಭತ್ತೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಸೋ ಕಿರ ಬಹೂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಧನಂ ದತ್ವಾ ಯಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸಿ। ಉಪರೀತಿ ‘‘ಉಪರಿ ಉಪಟ್ಠಾತೀತಿ ವದೇಹೀ’’ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಸಮಯೇನ ಆಚಿಕ್ಖಾಪಿತೋಪಿ ಯಥಾ ಉಪಟ್ಠಿತಮೇವ ಕಥೇತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಅಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ – ‘‘ಇಮಿನಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಯಞ್ಞೇ ದೋಸೋ ದಿನ್ನೋ’’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕಳೇವರಂ ಸುಸಾನಂ ನೇತುಂ ನಾದಂಸು। ಅಥಸ್ಸ ಞಾತಕೇಹಿ ಸಹಸ್ಸೇ ದಿನ್ನೇ ತಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗೇಹತೋ ನೀಹರಿತುಂ ಅದಂಸು। ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಛತ್ತಿಂಸ ಇತ್ಥಿಯೋ ‘‘ಏಕಾ ವತ್ಥಂ ಅದಾಸಿ, ಏಕಾ ಗನ್ಧಂ, ಏಕಾ ಸುಮನಮಾಲ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ತಂ ತಂ ದಾನಮಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು ಸಹಸ್ಸಅಚ್ಛರಾಪರಿವಾರಿಕಾ, ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ವೇಜಯನ್ತರಥಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪಿತೇನ ಗುತ್ತಿಲಾಚರಿಯಭೂತೇನ ಮಹಾಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಪುಚ್ಛಿತಾ ತಂ ತಂ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಪುಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರಿಂಸು। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಕಲಾಯ ಗುತ್ತಿಲವಿಮಾನಕಥಾಯ ದೀಪೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ವಣಿಜ್ಜಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ವಿಪಜ್ಜಮಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತಸ್ಸ ವಿಪಜ್ಜಮಾನಾಕಾರೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋ। ಏವಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ವಿಪಜ್ಜಮಾನಂ ಅಪ್ಪಫಲಂ ಹೋತೀತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೀಲೇಸು ಅಪರಿಪೂರಕಾರಿನೋತಿಆದಿ ತಸ್ಸ ವಿಪಜ್ಜನಾಕಾರದಸ್ಸನಂ। ಝಾನಾದಿಸುಖನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಭಿಞ್ಞಾವಿಪಸ್ಸನಾದಿಸುಖಸ್ಸ ವಿಯ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾದಿಸುಖಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಅರಹತ್ತಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಾತಿ ಪಗೇವ ಸೇಕ್ಖಪುಥುಜ್ಜನಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
464. Ayoniso pavattitaṃ vāṇijjakammaṃ viya apāyabhūtaṃ kasikammaṃ nidassanabhāve ṭhapetvā ayonisomanasikaraṇavasena pavattaṃ gharāvāsakiccaṃ sandhāyāha – ‘‘yathā kasi…pe… evaṃ gharāvāsakammaṭṭhānampī’’ti. Brāhmaṇabhatto ahosīti so kira bahū brāhmaṇe dhanaṃ datvā yaññaṃ kāresi. Uparīti ‘‘upari upaṭṭhātīti vadehī’’ti brāhmaṇehi attano samayena ācikkhāpitopi yathā upaṭṭhitameva kathetvā kālaṃ katvā niraye nibbatto, atha brāhmaṇā – ‘‘iminā amhākaṃ yaññe doso dinno’’ti kujjhitvā tassa kaḷevaraṃ susānaṃ netuṃ nādaṃsu. Athassa ñātakehi sahasse dinne taṃ sahassaṃ gahetvā gehato nīharituṃ adaṃsu. Kassapasammāsambuddhakāle chattiṃsa itthiyo ‘‘ekā vatthaṃ adāsi, ekā gandhaṃ, ekā sumanamāla’’ntiādinā taṃ taṃ dānamayaṃ puññaṃ katvā āyupariyosāne tāvatiṃsabhavane sakkassa devarañño paricārikā hutvā nibbattiṃsu sahassaaccharāparivārikā, sakkassa devarañño vejayantarathaṃ pesetvā pakkosāpitena guttilācariyabhūtena mahābodhisattena pucchitā taṃ taṃ attanā kataṃ puññaṃ byākariṃsu. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘sakalāya guttilavimānakathāya dīpetabba’’nti. Vaṇijjakammaṭṭhānaṃ vipajjamānanti ettha tassa vipajjamānākāro heṭṭhā vutto. Evaṃ pabbajjakammaṭṭhānampi vipajjamānaṃ appaphalaṃ hotīti ānetvā sambandho. Sīlesu aparipūrakārinotiādi tassa vipajjanākāradassanaṃ. Jhānādisukhanti ettha ādi-saddena abhiññāvipassanādisukhassa viya sabrahmacārīhi saddhiṃ sīlasampadādisukhassa saṅgaho daṭṭhabbo. Arahattampi pāpuṇāti pageva sekkhaputhujjanasampattiyoti adhippāyo.
ಚಾಗಸೀಸೇನಾತಿ ಪಧಾನಭೂತೇನ ಚಾಗೇನ ದಾನೇನ ತಂ ಅವಸ್ಸಯಂ ಕತ್ವಾ। ಏತ್ಥ ತೇ ನ ಕೋಚಿ ಅಫಾಸುಕಭಾವೋತಿ। ಉಜುಕಂ ಕತ್ವಾ ಅವಿರುದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ, ಸಮ್ಪಯೋಜೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಪಚರಿಯನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿಪರಿಚರಣಂ, ತಪಚರಿಯಞ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಗ್ಗಹಣಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಭಾವತೋ।
Cāgasīsenāti padhānabhūtena cāgena dānena taṃ avassayaṃ katvā. Ettha te na koci aphāsukabhāvoti. Ujukaṃ katvā aviruddhaṃ katvā, sampayojetvāti attho. Tapacariyanti aggiparicaraṇaṃ, tapacariyañca brahmacariyaggahaṇā duṭṭhullabhāvato.
೪೬೬. ಅಜಾನನಭಾವನ್ತಿ ಅಸಬ್ಬಞ್ಞುಭಾವಂ। ಭಗವತೋ ಪನ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಭಾವೋ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಜಲತಲೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತತೇಲಂ ವಿಯ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಿತೋ, ನ ಮೇ ಇದಂ ಪತಿರೂಪಂ, ತತೋ ಪರಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಭೋ, ಗೋತಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಪಚ್ಚಾಹರಿತುಂ ಪಟಿಪಕ್ಖೇನ ಅಪಹರಿತುಂ। ಸೇತಪೋಕ್ಖರಸದಿಸೋತಿ ಪುಣ್ಡರೀಕಪತ್ತಸದಿಸವಣ್ಣೋ। ಸುವಟ್ಟಿತಾತಿ ವಟ್ಟಭಾವಯುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸುವಟ್ಟಾ। ನಾಮಕಂಯೇವಾತಿ ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ವಚನಮತ್ತಮೇವ। ತಥಾಭೂತಾನಂ ಭಾವಸ್ಸಪಿ ಅಭಾವೇನ ನಿಹೀನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನಾಮ-ಸದ್ದೋ ನಿಹೀನಪರಿಯಾಯೋ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಲಾಮಕಂಯೇವಾ’’ತಿ।
466.Ajānanabhāvanti asabbaññubhāvaṃ. Bhagavato pana sabbaññubhāvo sadevake loke jalatale pakkhittatelaṃ viya pattharitvā ṭhito, na me idaṃ patirūpaṃ, tato parivattissāmīti ‘‘brāhmaṇo, bho, gotamā’’tiādimāha. Paccāharituṃ paṭipakkhena apaharituṃ. Setapokkharasadisoti puṇḍarīkapattasadisavaṇṇo. Suvaṭṭitāti vaṭṭabhāvayuttaṭṭhāne suvaṭṭā. Nāmakaṃyevāti nāmamattameva vacanamattameva. Tathābhūtānaṃ bhāvassapi abhāvena nihīnaṃ nāma hoti, nāma-saddo nihīnapariyāyo. Tenāha – ‘‘lāmakaṃyevā’’ti.
೪೬೭. ಕತಮಾ ವಾಚಾ ತೇಸಂ ಸೇಯ್ಯೋತಿ ತೇಸಂ ಚಙ್ಕಿಯಾದೀನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾನಂ ವುಚ್ಚಮಾನವಿಭಾಗಾಸು ವಾಚಾಸು ಕತಮಾ ವಾಚಾ ಸೇಯ್ಯೋತಿ। ‘‘ಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಸಮ್ಮುತಿಯಾತಿ ಅವಿಲಙ್ಘಿತಸಾಧುಮರಿಯಾದಾಯ ಲೋಕಸಮ್ಮುತಿಯಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಲೋಕವೋಹಾರೇನಾ’’ತಿ। ಮನ್ತಾತಿ ಮನ್ತಾಸಙ್ಖಾತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಜಾನಿತ್ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ತುಲಯಿತ್ವಾ’’ತಿ। ಅತ್ಥಸಂಹಿತನ್ತಿ ಹೇತುಸಞ್ಹಿತಂ। ತಂ ಪನ ಏಕಂಸತೋ ಯುತ್ತಿಯುತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತ’’ನ್ತಿ। ಆವುತೋತಿಆದೀಸು ಆದಿತೋ ಅಭಿಮುಖಂ ಞಾಣಗತಿಯಾ ವಿಬನ್ಧನೇನ ಆವುತೋ, ಆವರಿಯೇನ ವಿಸೇಸತೋ ಞಾಣಗತಿಯಾ ನಿಬನ್ಧನೇನ ನಿವುತೋ, ಏವಂ ಓಫುಟೋ ಪಲಿಗುಣ್ಠಿತೋ। ಪರಿಯೋನದ್ಧೋತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಓನದ್ಧೋ ಛಾದಿತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಲಿವೇಠಿತೋ’’ತಿ।
467.Katamā vācā tesaṃ seyyoti tesaṃ caṅkiyādīnaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ vuccamānavibhāgāsu vācāsu katamā vācā seyyoti. ‘‘Seyyā’’ti liṅgavipallāsena vuttaṃ. Sammutiyāti avilaṅghitasādhumariyādāya lokasammutiyā. Tenāha ‘‘lokavohārenā’’ti. Mantāti mantāsaṅkhātāya paññāya mantetvā jānitvā. Tenāha ‘‘tulayitvā’’ti. Atthasaṃhitanti hetusañhitaṃ. Taṃ pana ekaṃsato yuttiyuttaṃ hotīti āha – ‘‘kāraṇanissita’’nti. Āvutotiādīsu ādito abhimukhaṃ ñāṇagatiyā vibandhanena āvuto, āvariyena visesato ñāṇagatiyā nibandhanena nivuto, evaṃ ophuṭo paliguṇṭhito. Pariyonaddhoti samantato onaddho chādito. Tenāha ‘‘paliveṭhito’’ti.
೪೬೮. ಸಚೇ ಏತಂ ಕಾರಣಮತ್ಥೀತಿ ‘‘ನಿಸ್ಸಟ್ಠತಿಣಕಟ್ಠುಪಾದಾನೋ ಅಗ್ಗಿ ಜಲತೀ’’ತಿ ಏತಂ ಕಾರಣಂ ಸಚೇ ಅತ್ಥಿ ಯದಿ ಸಿಯಾ, ಸೋ ಅಪರೋ ತಿಣಕಟ್ಠುಪಾದಾನೋ ಅಗ್ಗಿ ಯದಿ ಭವೇಯ್ಯ। ಸದೋಸೋ ಸಾದೀನವೋ ಸಪರಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ। ಪರಿಸುದ್ಧೋತಿ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಾಭಾವೇನ ಸಬ್ಬಸೋ ಸುದ್ಧೋ। ಜಾತಿ ಆದೀನಂ ಅಭಾವೇನಾತಿ ಜಾತಿಪಚ್ಚಯಾನಂ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸಾನಂ ನಿಗ್ಗಮೇನ।
468.Sace etaṃ kāraṇamatthīti ‘‘nissaṭṭhatiṇakaṭṭhupādāno aggi jalatī’’ti etaṃ kāraṇaṃ sace atthi yadi siyā, so aparo tiṇakaṭṭhupādāno aggi yadi bhaveyya. Sadoso sādīnavo saparikkileso. Parisuddhoti upakkilesābhāvena sabbaso suddho. Jāti ādīnaṃ abhāvenāti jātipaccayānaṃ kammakilesānaṃ niggamena.
೪೬೯. ನ ನಿಚ್ಚಲಾ ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ತತ್ಥ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಲಬ್ಭಮಾನತ್ತಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಹುತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಲಾ ಅಕಮ್ಪಿಯಾ ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ತಂ ದೋಸಂ ತಂ ಊನತಾದೋಸಂ।
469.Naniccalā tiṭṭhantīti tattha pakkhipitabbassa labbhamānattā yathāpaññattaṃ hutvā niccalā akampiyā na tiṭṭhanti. Taṃ dosaṃ taṃ ūnatādosaṃ.
ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಅಸತೀತಿ ಅತ್ಥಭಞ್ಜಕಮುಸಾವಾದೇ ಅಸತಿ। ಸೋ ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಸ್ಸ ಅದಾತುಕಾಮತಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಅಕಮ್ಮಪಥಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಮುಸಾವಾದಭಾವಸ್ಸ ವಿಪರೀತೋ ಅಞ್ಞೋ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ತಥಾ ಹಿ ಇತರೋ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ವಳಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ವೋಹರಿತಬ್ಬತೋ ವಳಞ್ಜಕಮುಸಾವಾದೋತಿ ಆಹ। ನ ಕದಾಚಿ ಮುಸಾವಾದೀತಿ ದ್ವೇ ಕಥಾ ನ ಕಥೇನ್ತಿ। ಬಾಹಿರಕಾನಂ ಅನವಜ್ಜತಪಸಮ್ಮತಾಯಪಿ ನಿಸ್ಸಿತೋತಿ ವತ್ತುಂ ಆಹ ‘‘ಸೀಲವಾ ತಪನಿಸ್ಸಿತಕೋ ಹೋತಿ’’ತಿ। ವಿವಟಮುಖಾ ಮನ್ತಜ್ಝೇನಮಣ್ಡಿತಾ ಸಬ್ಬಸೋ ಸಜ್ಝಾಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಇತರೇತಿ ಆಹ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಿಚ್ಚಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತೀ’’ತಿ।
Aññasmiṃ asatīti atthabhañjakamusāvāde asati. So hi attano santakassa adātukāmatādivasena pavattassa akammapathappattassa musāvādabhāvassa viparīto añño idha adhippeto. Tathā hi itaro yebhuyyena vaḷañjitabbato voharitabbato vaḷañjakamusāvādoti āha. Na kadāci musāvādīti dve kathā na kathenti. Bāhirakānaṃ anavajjatapasammatāyapi nissitoti vattuṃ āha ‘‘sīlavā tapanissitako hoti’’ti. Vivaṭamukhā mantajjhenamaṇḍitā sabbaso sajjhāyā honti, na itareti āha ‘‘pabbajitā niccaṃ sajjhāyantī’’ti.
೪೭೦. ಚಿರಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೋತಿ ನಿಗ್ಗತೋ ಹುತ್ವಾ ಚಿರಕಾಲೇ। ನ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾ ಹೋನ್ತಿ ಸತಿಸಮ್ಮೋಹತೋ ಮಗ್ಗಾನಞ್ಚ ಅಞ್ಞಥಾ ಕರಣತೋ। ಚಿರಾಯಿತತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ಕಥನಸ್ಸ ಚಿರಾಯನಂ। ವಿತ್ಥಾಯಿತತ್ತನ್ತಿ ಅಸಪ್ಪಟಿಭಾನಂ। ತಂ ಪನ ಸಉಪಮಾಹ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯಥಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
470.Ciraṃ nikkhantoti niggato hutvā cirakāle. Na sabbaso paccakkhā honti satisammohato maggānañca aññathā karaṇato. Cirāyitattanti ‘‘ayaṃ maggo’’ti kathanassa cirāyanaṃ. Vitthāyitattanti asappaṭibhānaṃ. Taṃ pana saupamāha dassetuṃ ‘‘yathā’’tiādi vuttaṃ.
ಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಕಾಯಬಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಪಮಾಣಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಪಮಾಣಕರಾನಂ ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸಾನಂ ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತತ್ತಾ ‘‘ಪಮಾಣಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಕಾಮಾವಚರ’’ನ್ತಿ ಆಹ, ತೇಸಂ ಪನ ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತತ್ತಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಪ್ಪಮಾಣಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ರೂಪಾರೂಪಾವಚರ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥಾಪಿ ವಿಸೇಸತೋ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಭಾವನಾ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಆಹ ‘‘ತೇಸುಪೀ’’ತಿಆದಿ। ನಿರೀಹಕತ್ತಾ ಯಥಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಸಮಞ್ಞಾ ಲಬ್ಭತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಮಾಣಂ…ಪೇ॰… ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ಆಹ। ನ ಓಹೀಯತಿ ನ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಕತೂಪಚಿತಮ್ಪಿ ಕಾಮಾವಚರಕಮ್ಮಂ ಯಥಾಧಿಗತೇ ಮಹಗ್ಗತಜ್ಝಾನೇ ಅಪರಿಹೀನೇ ತಂ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಆಸೀದೇತ್ವಾ ಪಸ್ಸೇ ಓಹೀಯಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ದಾತುಂ ಸಮತ್ಥಭಾವೇನ ನ ತಿಟ್ಠತಿ। ಲಗ್ಗಿತುನ್ತಿ ಆವರಿತುಂ । ಠಾತುನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಾತುಂ। ಫರಿತ್ವಾತಿ ಪಟಿಪ್ಫರಿತ್ವಾ। ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾತಿ ತಸ್ಸ ಸಾಮತ್ಥಿಯಂ ಖೇಪೇತ್ವಾ। ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಯಾದಿಯನಂ ನಾಮ ವಿಪಾಕುಪ್ಪಾದಬನ್ಧನಮೇವಾತಿ ಆಹ – ‘‘ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Balasampannoti kāyabalena samannāgato. Pamāṇakataṃ kammaṃ nāma pamāṇakarānaṃ rāgādikilesānaṃ avikkhambhitattā ‘‘pamāṇakataṃ kammaṃ nāma kāmāvacara’’nti āha, tesaṃ pana vikkhambhitattā vuttaṃ ‘‘appamāṇakataṃ kammaṃ nāma rūpārūpāvacara’’nti. Tatthāpi visesato appamaññābhāvanā sambhavatīti āha ‘‘tesupī’’tiādi. Nirīhakattā yathā appamāṇasamaññā labbhati, taṃ dassetuṃ ‘‘pamāṇaṃ…pe… vuccatī’’ti āha. Na ohīyati na tiṭṭhatīti katūpacitampi kāmāvacarakammaṃ yathādhigate mahaggatajjhāne aparihīne taṃ abhibhavitvā āsīdetvā passe ohīyakaṃ katvā paṭisandhiṃ dātuṃ samatthabhāvena na tiṭṭhati. Laggitunti āvarituṃ . Ṭhātunti patiṭṭhātuṃ. Pharitvāti paṭippharitvā. Pariyādiyitvāti tassa sāmatthiyaṃ khepetvā. Kammassa pariyādiyanaṃ nāma vipākuppādabandhanamevāti āha – ‘‘tassa vipākaṃ paṭibāhitvā’’ti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Subhasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೯. ಸುಭಸುತ್ತಂ • 9. Subhasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೯. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Subhasuttavaṇṇanā
