Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරගාථා-අට්‌ඨකථා • Theragāthā-aṭṭhakathā

    2. සුභූතත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා

    2. Subhūtattheragāthāvaṇṇanā

    අයොගෙතිආදිකා ආයස්‌මතො සුභූතත්‌ථෙරස්‌ස ගාථා. කා උප්‌පත්‌ති? අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො කස්‌සපස්‌ස භගවතො කාලෙ බාරාණසියං ගහපතිමහාසාලකුලෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා විඤ්‌ඤුතං පත්‌තො එකදිවසං සත්‌ථු සන්‌තිකෙ ධම්‌මං සුත්‌වා පසන්‌නමානසො සරණෙසු ච සීලෙසු ච පතිට්‌ඨාය මාසෙ මාසෙ අට්‌ඨක්‌ඛත්‌තුං චතුජ්‌ජාතියගන්‌ධෙන සත්‌ථු ගන්‌ධකුටිං ඔපුඤ්‌ජාපෙසි. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන නිබ්‌බත්‌තනිබ්‌බත්‌තට්‌ඨානෙ සුගන්‌ධසරීරො හුත්‌වා, ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ මගධරට්‌ඨෙ ගහපතිකුලෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා සුභූතොති ලද්‌ධනාමො වයප්‌පත්‌තො, නිස්‌සරණජ්‌ඣාසයතාය ඝරාවාසං පහාය තිත්‌ථියෙසු පබ්‌බජිත්‌වා තත්‌ථ සාරං අලභන්‌තො, සත්‌ථු සන්‌තිකෙ උපතිස්‌සකොලිතසෙලාදිකෙ බහූ සමණබ්‍රාහ්‌මණෙ පබ්‌බජිත්‌වා සාමඤ්‌ඤසුඛං අනුභවන්‌තෙ දිස්‌වා සාසනෙ පටිලද්‌ධසද්‌ධො පබ්‌බජිත්‌වා ආචරියුපජ්‌ඣායෙ ආරාධෙත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා විවෙකවාසං වසන්‌තො විපස්‌සනං වඩ්‌ඪෙත්‌වා අරහත්‌තං පාපුණි. තෙන වුත්‌තං අපදානෙ (අප. ථෙර 2.55.272-308) –

    Ayogetiādikā āyasmato subhūtattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto kassapassa bhagavato kāle bārāṇasiyaṃ gahapatimahāsālakule nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ sutvā pasannamānaso saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhāya māse māse aṭṭhakkhattuṃ catujjātiyagandhena satthu gandhakuṭiṃ opuñjāpesi. So tena puññakammena nibbattanibbattaṭṭhāne sugandhasarīro hutvā, imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe gahapatikule nibbattitvā subhūtoti laddhanāmo vayappatto, nissaraṇajjhāsayatāya gharāvāsaṃ pahāya titthiyesu pabbajitvā tattha sāraṃ alabhanto, satthu santike upatissakolitaselādike bahū samaṇabrāhmaṇe pabbajitvā sāmaññasukhaṃ anubhavante disvā sāsane paṭiladdhasaddho pabbajitvā ācariyupajjhāye ārādhetvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā vivekavāsaṃ vasanto vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.55.272-308) –

    ‘‘ඉමම්‌හි භද්‌දකෙ කප්‌පෙ, බ්‍රහ්‌මබන්‌ධු මහායසො;

    ‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;

    කස්‌සපො නාම ගොත්‌තෙන, උප්‌පජ්‌ජි වදතං වරො.

    Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.

    ‘‘අනුබ්‍යඤ්‌ජනසම්‌පන්‌නො, බාත්‌තිංසවරලක්‌ඛණො;

    ‘‘Anubyañjanasampanno, bāttiṃsavaralakkhaṇo;

    බ්‍යාමප්‌පභාපරිවුතො, රංසිජාලසමොත්‌ථටො.

    Byāmappabhāparivuto, raṃsijālasamotthaṭo.

    ‘‘අස්‌සාසෙතා යථා චන්‌දො, සූරියොව පභඞ්‌කරො;

    ‘‘Assāsetā yathā cando, sūriyova pabhaṅkaro;

    නිබ්‌බාපෙතා යථා මෙඝො, සාගරොව ගුණාකරො.

    Nibbāpetā yathā megho, sāgarova guṇākaro.

    ‘‘ධරණීරිව සීලෙන, හිමවාව සමාධිනා;

    ‘‘Dharaṇīriva sīlena, himavāva samādhinā;

    ආකාසො විය පඤ්‌ඤාය, අසඞ්‌ගො අනිලො යථා.

    Ākāso viya paññāya, asaṅgo anilo yathā.

    ‘‘තදාහං බාරාණසියං, උපපන්‌නො මහාකුලෙ;

    ‘‘Tadāhaṃ bārāṇasiyaṃ, upapanno mahākule;

    පහූතධනධඤ්‌ඤස්‌මිං, නානාරතනසඤ්‌චයෙ.

    Pahūtadhanadhaññasmiṃ, nānāratanasañcaye.

    ‘‘මහතා පරිවාරෙන, නිසින්‌නං ලොකනායකං;

    ‘‘Mahatā parivārena, nisinnaṃ lokanāyakaṃ;

    උපෙච්‌ච ධම්‌මමස්‌සොසිං, අමතංව මනොහරං.

    Upecca dhammamassosiṃ, amataṃva manoharaṃ.

    ‘‘ද්‌වත්‌තිංසලක්‌ඛණධරො, සනක්‌ඛත්‌තොව චන්‌දිමා;

    ‘‘Dvattiṃsalakkhaṇadharo, sanakkhattova candimā;

    අනුබ්‍යඤ්‌ජනසම්‌පන්‌නො, සාලරාජාව ඵුල්‌ලිතො.

    Anubyañjanasampanno, sālarājāva phullito.

    ‘‘රංසිජාලපරික්‌ඛිත්‌තො, දිත්‌තොව කනකාචලො;

    ‘‘Raṃsijālaparikkhitto, dittova kanakācalo;

    බ්‍යාමප්‌පභාපරිවුතො, සතරංසී දිවාකරො.

    Byāmappabhāparivuto, sataraṃsī divākaro.

    ‘‘සොණ්‌ණානනො ජිනවරො, සමණීව සිලුච්‌චයො;

    ‘‘Soṇṇānano jinavaro, samaṇīva siluccayo;

    කරුණාපුණ්‌ණහදයො, ගුණෙන විය සාගරො.

    Karuṇāpuṇṇahadayo, guṇena viya sāgaro.

    ‘‘ලොකවිස්‌සුතකිත්‌ති ච, සිනෙරූව නගුත්‌තමො;

    ‘‘Lokavissutakitti ca, sinerūva naguttamo;

    යසසා විත්‌ථතො වීරො, ආකාසසදිසො මුනි.

    Yasasā vitthato vīro, ākāsasadiso muni.

    ‘‘අසඞ්‌ගචිත්‌තො සබ්‌බත්‌ථ, අනිලො විය නායකො;

    ‘‘Asaṅgacitto sabbattha, anilo viya nāyako;

    පතිට්‌ඨා සබ්‌බභූතානං, මහීව මුනිසත්‌තමො.

    Patiṭṭhā sabbabhūtānaṃ, mahīva munisattamo.

    ‘‘අනුපලිත්‌තො ලොකෙන, තොයෙන පදුමං යථා;

    ‘‘Anupalitto lokena, toyena padumaṃ yathā;

    කුවාදගච්‌ඡදහනො, අග්‌ගික්‌ඛන්‌ධොව සොභති.

    Kuvādagacchadahano, aggikkhandhova sobhati.

    ‘‘අගදො විය සබ්‌බත්‌ථ, කිලෙසවිසනාසකො;

    ‘‘Agado viya sabbattha, kilesavisanāsako;

    ගන්‌ධමාදනසෙලොව, ගුණගන්‌ධවිභූසිතො.

    Gandhamādanaselova, guṇagandhavibhūsito.

    ‘‘ගුණානං ආකරො වීරො, රතනානංව සාගරො;

    ‘‘Guṇānaṃ ākaro vīro, ratanānaṃva sāgaro;

    සින්‌ධූව වනරාජීනං, කිලෙසමලහාරකො.

    Sindhūva vanarājīnaṃ, kilesamalahārako.

    ‘‘විජයීව මහායොධො, මාරසෙනාවමද්‌දනො;

    ‘‘Vijayīva mahāyodho, mārasenāvamaddano;

    චක්‌කවත්‌තීව සො රාජා, බොජ්‌ඣඞ්‌ගරතනිස්‌සරො.

    Cakkavattīva so rājā, bojjhaṅgaratanissaro.

    ‘‘මහාභිසක්‌කසඞ්‌කාසො, දොසබ්‍යාධිතිකිච්‌ඡකො;

    ‘‘Mahābhisakkasaṅkāso, dosabyādhitikicchako;

    සල්‌ලකත්‌තො යථා වෙජ්‌ජො, දිට්‌ඨිගණ්‌ඩවිඵාලකො.

    Sallakatto yathā vejjo, diṭṭhigaṇḍaviphālako.

    ‘‘සො තදා ලොකපජ්‌ජොතො, සනරාමරසක්‌කතො;

    ‘‘So tadā lokapajjoto, sanarāmarasakkato;

    පරිසාසු නරාදිච්‌චො, ධම්‌මං දෙසයතෙ ජිනො.

    Parisāsu narādicco, dhammaṃ desayate jino.

    ‘‘දානං දත්‌වා මහාභොගො, සීලෙන සුගතූපගො;

    ‘‘Dānaṃ datvā mahābhogo, sīlena sugatūpago;

    භාවනාය ච නිබ්‌බාති, ඉච්‌චෙවමනුසාසථ.

    Bhāvanāya ca nibbāti, iccevamanusāsatha.

    ‘‘දෙසනං තං මහස්‌සාදං, ආදිමජ්‌ඣන්‌තසොභනං;

    ‘‘Desanaṃ taṃ mahassādaṃ, ādimajjhantasobhanaṃ;

    සුණන්‌ති පරිසා සබ්‌බා, අමතංව මහාරසං.

    Suṇanti parisā sabbā, amataṃva mahārasaṃ.

    ‘‘සුත්‌වා සුමධුරං ධම්‌මං, පසන්‌නො ජිනසාසනෙ;

    ‘‘Sutvā sumadhuraṃ dhammaṃ, pasanno jinasāsane;

    සුගතං සරණං ගන්‌ත්‌වා, යාවජීවං නමස්‌සහං.

    Sugataṃ saraṇaṃ gantvā, yāvajīvaṃ namassahaṃ.

    ‘‘මුනිනො ගන්‌ධකුටියා, ඔපුඤ්‌ජෙසිං තදා මහිං;

    ‘‘Munino gandhakuṭiyā, opuñjesiṃ tadā mahiṃ;

    චතුජ්‌ජාතෙන ගන්‌ධෙන, මාසෙ අට්‌ඨ දිනෙස්‌වහං.

    Catujjātena gandhena, māse aṭṭha dinesvahaṃ.

    ‘‘පණිධාය සුගන්‌ධත්‌තං, සරීරවිස්‌සගන්‌ධිනො;

    ‘‘Paṇidhāya sugandhattaṃ, sarīravissagandhino;

    තදා ජිනො වියාකාසි, සුගන්‌ධතනුලාභිතං.

    Tadā jino viyākāsi, sugandhatanulābhitaṃ.

    ‘‘යො යං ගන්‌ධකුටිභූමිං, ගන්‌ධෙනොපුඤ්‌ජතෙ සකිං;

    ‘‘Yo yaṃ gandhakuṭibhūmiṃ, gandhenopuñjate sakiṃ;

    තෙන කම්‌මවිපාකෙන, උපපන්‌නො තහිං තහිං.

    Tena kammavipākena, upapanno tahiṃ tahiṃ.

    ‘‘සුගන්‌ධදෙහො සබ්‌බත්‌ථ, භවිස්‌සති අයං නරො;

    ‘‘Sugandhadeho sabbattha, bhavissati ayaṃ naro;

    ගුණගන්‌ධයුත්‌තො හුත්‌වා, නිබ්‌බායිස්‌සතිනාසවො.

    Guṇagandhayutto hutvā, nibbāyissatināsavo.

    ‘‘තෙන කම්‌මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ජහිත්‌වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්‌ඡහං.

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘පච්‌ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතො විප්‌පකුලෙ අහං;

    ‘‘Pacchime ca bhave dāni, jāto vippakule ahaṃ;

    ගබ්‌භං මෙ වසතො මාතා, දෙහෙනාසි සුගන්‌ධිතා.

    Gabbhaṃ me vasato mātā, dehenāsi sugandhitā.

    ‘‘යදා ච මාතුකුච්‌ඡිම්‌හා, නික්‌ඛමාමි තදා පුරී;

    ‘‘Yadā ca mātukucchimhā, nikkhamāmi tadā purī;

    සාවත්‌ථි සබ්‌බගන්‌ධෙහි, වාසිතා විය වායථ.

    Sāvatthi sabbagandhehi, vāsitā viya vāyatha.

    ‘‘පුප්‌ඵවස්‌සඤ්‌ච සුරභි, දිබ්‌බගන්‌ධං මනොරමං;

    ‘‘Pupphavassañca surabhi, dibbagandhaṃ manoramaṃ;

    ධූපානි ච මහග්‌ඝානි, උපවායිංසු තාවදෙ.

    Dhūpāni ca mahagghāni, upavāyiṃsu tāvade.

    ‘‘දෙවා ච සබ්‌බගන්‌ධෙහි, ධූපපුප්‌ඵෙහි තං ඝරං;

    ‘‘Devā ca sabbagandhehi, dhūpapupphehi taṃ gharaṃ;

    වාසයිංසු සුගන්‌ධෙන, යස්‌මිං ජාතො අහං ඝරෙ.

    Vāsayiṃsu sugandhena, yasmiṃ jāto ahaṃ ghare.

    ‘‘යදා ච තරුණො භද්‌දො, පඨමෙ යොබ්‌බනෙ ඨිතො;

    ‘‘Yadā ca taruṇo bhaddo, paṭhame yobbane ṭhito;

    තදා සෙලං සපරිසං, විනෙත්‌වා නරසාරථි.

    Tadā selaṃ saparisaṃ, vinetvā narasārathi.

    ‘‘තෙහි සබ්‌බෙහි පරිවුතො, සාවත්‌ථිපුරමාගතො;

    ‘‘Tehi sabbehi parivuto, sāvatthipuramāgato;

    තදා බුද්‌ධානුභාවං තං, දිස්‌වා පබ්‌බජිතො අහං.

    Tadā buddhānubhāvaṃ taṃ, disvā pabbajito ahaṃ.

    ‘‘සීලං සමාධිපඤ්‌ඤඤ්‌ච, විමුත්‌තිඤ්‌ච අනුත්‌තරං;

    ‘‘Sīlaṃ samādhipaññañca, vimuttiñca anuttaraṃ;

    භාවෙත්‌වා චතුරො ධම්‌මෙ, පාපුණිං ආසවක්‌ඛයං.

    Bhāvetvā caturo dhamme, pāpuṇiṃ āsavakkhayaṃ.

    ‘‘යදා පබ්‌බජිතො චාහං, යදා ච අරහා අහුං;

    ‘‘Yadā pabbajito cāhaṃ, yadā ca arahā ahuṃ;

    නිබ්‌බායිස්‌සං යදා චාහං, ගන්‌ධවස්‌සො තදා අහු.

    Nibbāyissaṃ yadā cāhaṃ, gandhavasso tadā ahu.

    ‘‘සරීරගන්‌ධො ච සදාතිසෙති මෙ, මහාරහං චන්‌දනචම්‌පකුප්‌පලං;

    ‘‘Sarīragandho ca sadātiseti me, mahārahaṃ candanacampakuppalaṃ;

    තථෙව ගන්‌ධෙ ඉතරෙ ච සබ්‌බසො, පසය්‌හ වායාමි තතො තහිං තහිං.

    Tatheva gandhe itare ca sabbaso, pasayha vāyāmi tato tahiṃ tahiṃ.

    ‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්‌හං…පෙ.… කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසන’’න්‌ති.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    අරහත්‌තං පන පත්‌වා තිත්‌ථියෙසු පබ්‌බජිත්‌වා අත්‌තනො පත්‌තං අත්‌තකිලමථානුයොගං දුක්‌ඛං, සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා පත්‌තං ඣානාදිසුඛඤ්‌ච චින්‌තෙත්‌වා අත්‌තනො පටිපත්‌තිපච්‌චවෙක්‌ඛණමුඛෙන අඤ්‌ඤං බ්‍යාකරොන්‌තො –

    Arahattaṃ pana patvā titthiyesu pabbajitvā attano pattaṃ attakilamathānuyogaṃ dukkhaṃ, sāsane pabbajitvā pattaṃ jhānādisukhañca cintetvā attano paṭipattipaccavekkhaṇamukhena aññaṃ byākaronto –

    320.

    320.

    ‘‘අයොගෙ යුඤ්‌ජමත්‌තානං, පුරිසො කිච්‌චමිච්‌ඡකො;

    ‘‘Ayoge yuñjamattānaṃ, puriso kiccamicchako;

    චරං චෙ නාධිගච්‌ඡෙය්‍ය, තං මෙ දුබ්‌භගලක්‌ඛණං.

    Caraṃ ce nādhigaccheyya, taṃ me dubbhagalakkhaṇaṃ.

    321.

    321.

    ‘‘අබ්‌බූළ්‌හං අඝගතං විජිතං, එකඤ්‌චෙ ඔස්‌සජෙය්‍ය කලීව සියා;

    ‘‘Abbūḷhaṃ aghagataṃ vijitaṃ, ekañce ossajeyya kalīva siyā;

    සබ්‌බානිපි චෙ ඔස්‌සජෙය්‍ය අන්‌ධොව සියා, සමවිසමස්‌ස අදස්‌සනතො.

    Sabbānipi ce ossajeyya andhova siyā, samavisamassa adassanato.

    322.

    322.

    ‘‘යඤ්‌හි කයිරා තඤ්‌හි වදෙ, යං න කයිරා න තං වදෙ;

    ‘‘Yañhi kayirā tañhi vade, yaṃ na kayirā na taṃ vade;

    අකරොන්‌තං භාසමානං, පරිජානන්‌ති පණ්‌ඩිතා.

    Akarontaṃ bhāsamānaṃ, parijānanti paṇḍitā.

    323.

    323.

    ‘‘යථාපි රුචිරං පුප්‌ඵං, වණ්‌ණවන්‌තං අගන්‌ධකං;

    ‘‘Yathāpi ruciraṃ pupphaṃ, vaṇṇavantaṃ agandhakaṃ;

    එවං සුභාසිතා වාචා, අඵලා හොති අකුබ්‌බතො.

    Evaṃ subhāsitā vācā, aphalā hoti akubbato.

    324.

    324.

    ‘‘යථාපි රුචිරං පුප්‌ඵං, වණ්‌ණවන්‌තං සුගන්‌ධකං;

    ‘‘Yathāpi ruciraṃ pupphaṃ, vaṇṇavantaṃ sugandhakaṃ;

    එවං සුභාසිතා වාචා, සඵලා හොති කුබ්‌බතො’’ති. –

    Evaṃ subhāsitā vācā, saphalā hoti kubbato’’ti. –

    ඉමා පඤ්‌ච ගාථා අභාසි.

    Imā pañca gāthā abhāsi.

    තත්‌ථ අයොගෙති අයුඤ්‌ජිතබ්‌බෙ අසෙවිතබ්‌බෙ අන්‌තද්‌වයෙ. ඉධ පන අත්‌තකිලමථානුයොගවසෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. යුඤ්‌ජන්‌ති තස්‌මිං අත්‌තානං යුඤ්‌ජන්‌තො යොජෙන්‌තො තථා පටිපජ්‌ජන්‌තො. කිච්‌චමිච්‌ඡකොති උභයහිතාවහං කිච්‌චං ඉච්‌ඡන්‌තො, තප්‌පටිපක්‌ඛතො අයොගෙ චරං චරන්‌තො චෙ භවෙය්‍ය. නාධිගච්‌ඡෙය්‍යාති යථාධිප්‌පෙතං හිතසුඛං න පාපුණෙය්‍යාති ඤායො. තස්‌මා යං අහං තිත්‌ථියමතවඤ්‌චිතො අයොගෙ යුඤ්‌ජිං, තං මෙ දුබ්‌භගලක්‌ඛණං අපුඤ්‌ඤසභාවො. ‘‘පුරිමකම්‌මබ්‍යාමොහිතො අයොගෙ යුඤ්‌ජි’’න්‌ති දස්‌සෙති.

    Tattha ayogeti ayuñjitabbe asevitabbe antadvaye. Idha pana attakilamathānuyogavasena attho veditabbo. Yuñjanti tasmiṃ attānaṃ yuñjanto yojento tathā paṭipajjanto. Kiccamicchakoti ubhayahitāvahaṃ kiccaṃ icchanto, tappaṭipakkhato ayoge caraṃ caranto ce bhaveyya. Nādhigaccheyyāti yathādhippetaṃ hitasukhaṃ na pāpuṇeyyāti ñāyo. Tasmā yaṃ ahaṃ titthiyamatavañcito ayoge yuñjiṃ, taṃ me dubbhagalakkhaṇaṃ apuññasabhāvo. ‘‘Purimakammabyāmohito ayoge yuñji’’nti dasseti.

    අබ්‌බූළ්‌හං අඝගතං විජිතන්‌ති විබාධනසභාවතාය අඝා නාම රාගාදයො, අඝානි එව අඝගතං, අඝගතානං විජිතං සංසාරප්‌පවත්‌ති, තෙසං විජයො කුසලධම්‌මාභිභවො. ‘‘අඝගතං විජිත’’න්‌ති අනුනාසිකලොපං අකත්‌වා වුත්‌තං. තං අබ්‌බූළ්‌හං අනුද්‌ධතං යෙන, තං අබ්‌බූළ්‌හාඝගතං විජිතං කත්‌වා එවංභූතො හුත්‌වා, කිලෙසෙ අසමුච්‌ඡින්‌දිත්‌වාති අත්‌ථො. එකඤ්‌චෙ ඔස්‌සජෙය්‍යාති අදුතියතාය පධානතාය ච එකං අප්‌පමාදං සම්‌මාපයොගමෙව වා ඔස්‌සජෙය්‍ය පරිච්‌චජෙය්‍ය චෙ. කලීව සො පුග්‌ගලො කාළකණ්‌ණී විය සියා. සබ්‌බානිපි චෙ ඔස්‌සජෙය්‍යාති සබ්‌බානිපි විමුත්‌තියා පරිපාචකානි සද්‌ධාවීරියසතිසමාධිපඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියානි ඔස්‌සජෙය්‍ය චෙ, අභාවනාය ඡඩ්‌ඩෙය්‍ය චෙ, අන්‌ධොව සියා සමවිසමස්‌ස අදස්‌සනතො.

    Abbūḷhaṃ aghagataṃ vijitanti vibādhanasabhāvatāya aghā nāma rāgādayo, aghāni eva aghagataṃ, aghagatānaṃ vijitaṃ saṃsārappavatti, tesaṃ vijayo kusaladhammābhibhavo. ‘‘Aghagataṃ vijita’’nti anunāsikalopaṃ akatvā vuttaṃ. Taṃ abbūḷhaṃ anuddhataṃ yena, taṃ abbūḷhāghagataṃ vijitaṃ katvā evaṃbhūto hutvā, kilese asamucchinditvāti attho. Ekañce ossajeyyāti adutiyatāya padhānatāya ca ekaṃ appamādaṃ sammāpayogameva vā ossajeyya pariccajeyya ce. Kalīva so puggalo kāḷakaṇṇī viya siyā. Sabbānipi ce ossajeyyāti sabbānipi vimuttiyā paripācakāni saddhāvīriyasatisamādhipaññindriyāni ossajeyya ce, abhāvanāya chaḍḍeyya ce, andhova siyā samavisamassa adassanato.

    යථාති ඔපම්‌මසම්‌පටිපාදනත්‌ථෙ නිපාතො. රුචිරන්‌ති සොභනං. වණ්‌ණවන්‌තන්‌ති වණ්‌ණසණ්‌ඨානසම්‌පන්‌නං. අගන්‌ධකන්‌ති ගන්‌ධරහිතං පාලිභද්‌දකගිරිකණ්‌ණිකජයසුමනාදිභෙදං. එවං සුභාසිතා වාචාති සුභාසිතා වාචා නාම තෙපිටකං බුද්‌ධවචනං වණ්‌ණසණ්‌ඨානසම්‌පන්‌නපුප්‌ඵසදිසං. යථා හි අගන්‌ධකං පුප්‌ඵං ධාරෙන්‌තස්‌ස සරීරෙ ගන්‌ධො න ඵරති, එවං එතම්‌පි යො සක්‌කච්‌චසවනාදීහි ච සමාචරති, තස්‌ස සක්‌කච්‌චං අසමාචරන්‌තස්‌ස යං තත්‌ථ කත්‌තබ්‌බං, තං අකුබ්‌බතො සුතගන්‌ධං පටිපත්‌තිගන්‌ධඤ්‌ච න ආවහති අඵලා හොති. තෙන වුත්‌තං ‘‘එවං සුභාසිතා වාචා, අඵලා හොති අකුබ්‌බතො’’ති.

    Yathāti opammasampaṭipādanatthe nipāto. Ruciranti sobhanaṃ. Vaṇṇavantanti vaṇṇasaṇṭhānasampannaṃ. Agandhakanti gandharahitaṃ pālibhaddakagirikaṇṇikajayasumanādibhedaṃ. Evaṃ subhāsitā vācāti subhāsitā vācā nāma tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ vaṇṇasaṇṭhānasampannapupphasadisaṃ. Yathā hi agandhakaṃ pupphaṃ dhārentassa sarīre gandho na pharati, evaṃ etampi yo sakkaccasavanādīhi ca samācarati, tassa sakkaccaṃ asamācarantassa yaṃ tattha kattabbaṃ, taṃ akubbato sutagandhaṃ paṭipattigandhañca na āvahati aphalā hoti. Tena vuttaṃ ‘‘evaṃ subhāsitā vācā, aphalā hoti akubbato’’ti.

    සුගන්‌ධකන්‌ති සුමනචම්‌පකනීලුප්‌පලපුප්‌ඵාදිභෙදං. එවන්‌ති යථා තං පුප්‌ඵං ධාරෙන්‌තස්‌ස සරීරෙ ගන්‌ධො ඵරති, එවං තෙපිටකබුද්‌ධවචනසඞ්‌ඛාතා සුභාසිතා වාචාපි යො සක්‌කච්‌චසවනාදීහි තත්‌ථ කත්‌තබ්‌බං කරොති, අස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස සඵලා හොති, සුතගන්‌ධපටිපත්‌තිගන්‌ධානං ආවහනතො මහප්‌ඵලා හොති මහානිසංසා. තස්‌මා යථොවාදං පටිපජ්‌ජෙය්‍ය, යථාකාරී තථාවාදී ච භවෙය්‍යාති. සෙසං වුත්‌තනයමෙව.

    Sugandhakanti sumanacampakanīluppalapupphādibhedaṃ. Evanti yathā taṃ pupphaṃ dhārentassa sarīre gandho pharati, evaṃ tepiṭakabuddhavacanasaṅkhātā subhāsitā vācāpi yo sakkaccasavanādīhi tattha kattabbaṃ karoti, assa puggalassa saphalā hoti, sutagandhapaṭipattigandhānaṃ āvahanato mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Tasmā yathovādaṃ paṭipajjeyya, yathākārī tathāvādī ca bhaveyyāti. Sesaṃ vuttanayameva.

    සුභූතත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Subhūtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරගාථාපාළි • Theragāthāpāḷi / 2. සුභූතත්‌ථෙරගාථා • 2. Subhūtattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact