| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အပဒာန-အဋ္ဌကထာ • Apadāna-aṭṭhakathā |
၃. သုဘူတိဝဂ္ဂော
3. Subhūtivaggo
၁. သုဘူတိတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ
1. Subhūtittheraapadānavaṇṇanā
ဟိမဝန္တသ္သာဝိဒူရေတိအာဒိကံ အာယသ္မတော သုဘူတိတ္ထေရသ္သ အပဒာနံ။ အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယာနိ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော ဣတော ကပ္ပသတသဟသ္သမတ္ထကေ အနုပ္ပန္နေယေဝ ပဒုမုတ္တရေ ဘဂဝတိ လောကနာထေ ဟံသဝတီနဂရေ အညတရသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏမဟာသာလသ္သ ဧကပုတ္တကော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ, တသ္သ နန္ဒမာဏဝောတိ နာမံ အကံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တယော ဝေဒေ ဥဂ္ဂဏ္ဟိတ္ဝာ တတ္ထ သာရံ အပသ္သန္တော အတ္တနော ပရိဝာရဘူတေဟိ စတုစတ္တာလီသာယ မာဏဝသဟသ္သေဟိ သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗတပာဒေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော ပဉ္စာဘိညာယော စ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ အန္တေဝာသိကာနမ္ပိ ကမ္မဋ္ဌာနံ အာစိက္ခိ။ တေပိ နစိရသ္သေဝ ဈာနလာဘိနော အဟေသုံ။
Himavantassāvidūretiādikaṃ āyasmato subhūtittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto ito kappasatasahassamatthake anuppanneyeva padumuttare bhagavati lokanāthe haṃsavatīnagare aññatarassa brāhmaṇamahāsālassa ekaputtako hutvā nibbatti, tassa nandamāṇavoti nāmaṃ akaṃsu. So vayappatto tayo vede uggaṇhitvā tattha sāraṃ apassanto attano parivārabhūtehi catucattālīsāya māṇavasahassehi saddhiṃ pabbatapāde isipabbajjaṃ pabbajitvā aṭṭha samāpattiyo pañcābhiññāyo ca nibbattesi. Antevāsikānampi kammaṭṭhānaṃ ācikkhi. Tepi nacirasseva jhānalābhino ahesuṃ.
တေန စ သမယေန ပဒုမုတ္တရော ဘဂဝာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ဝာ ဟံသဝတီနဂရံ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရန္တော ဧကဒိဝသံ ပစ္စူသသမယေ လောကံ ဝောလောကေန္တော နန္ဒတာပသသ္သ အန္တေဝာသိကဇဋိလာနံ အရဟတ္တူပနိသ္သယံ, နန္ဒတာပသသ္သ စ ဒ္ဝီဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတသ္သ သာဝကဋ္ဌာနန္တရသ္သ ပတ္ထနံ ဒိသ္ဝာ ပာတောဝ သရီရပဋိဇဂ္ဂနံ ကတ္ဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယေ ပတ္တစီဝရမာဒာယ အညံ ကဉ္စိ အနာမန္တေတ္ဝာ သီဟော ဝိယ ဧကစရော နန္ဒတာပသသ္သ အန္တေဝာသိကေသု ဖလာဖလတ္ထာယ ဂတေသု ‘‘ဗုဒ္ဓဘာဝံ မေ ဇာနာတူ’’တိ ပသ္သန္တသ္သေဝ နန္ဒတာပသသ္သ အာကာသတော ဩတရိတ္ဝာ ပထဝိယံ ပတိဋ္ဌာသိ။ နန္ဒတာပသော ဗုဒ္ဓာနုဘာဝဉ္စေဝ လက္ခဏပာရိပူရိဉ္စ ဒိသ္ဝာ လက္ခဏမန္တေ သမ္မသိတ္ဝာ ‘‘ဣမေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော နာမ အဂာရံ အဇ္ဈာဝသန္တော ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ, ပဗ္ဗဇန္တော လောကေ ဝိဝဋစ္ဆေဒော သဗ္ဗညူ ဗုဒ္ဓော ဟောတိ, အယံ ပုရိသာဇာနီယော နိသ္သံသယံ ဗုဒ္ဓော’’တိ ဉတ္ဝာ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတ္ဝာ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတ္ဝာ အာသနံ ပညာပေတ္ဝာ အဒာသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ နန္ဒတာပသောပိ အတ္တနော အနုစ္ဆဝိကံ အာသနံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ တသ္မိံ သမယေ စတုစတ္တာလီသသဟသ္သဇဋိလာ ပဏီတပဏီတာနိ ဩဇဝန္တာနိ ဖလာဖလာနိ ဂဟေတ္ဝာ အာစရိယသ္သ သန္တိကံ သမ္ပတ္တာ ဗုဒ္ဓာနဉ္စေဝ အာစရိယသ္သ စ နိသိန္နာကာရံ ဩလောကေတ္ဝာ အာဟံသု – ‘‘အာစရိယ, မယံ ‘ဣမသ္မိံ လောကေ တုမ္ဟေဟိ မဟန္တတရော နတ္ထီ’တိ ဝိစရာမ, အယံ ပန ပုရိသော တုမ္ဟေဟိ မဟန္တတရော မညေ’’တိ။ နန္ဒတာပသော – ‘‘တာတာ , ကိံ ဝဒေထ, တုမ္ဟေ သာသပေန သဒ္ဓိံ အဋ္ဌသဋ္ဌိယောဇနသတသဟသ္သုဗ္ဗေဓံ သိနေရုံ ဥပမေတုံ ဣစ္ဆထ, သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေန သဒ္ဓိံ မာ မံ ဥပမိတ္ထာ’’တိ အာဟ။ အထ တေ တာပသာ – ‘‘သစေ အယံ ဩရကော အဘဝိသ္သ, န အမ္ဟာကံ အာစရိယော ဧဝံ ဥပမံ အာဟရေယ္ယ။ ယာဝ မဟာဝတာယံ ပုရိသာဇာနီယော’’တိ ပာဒေသု နိပတိတ္ဝာ သိရသာ ဝန္ဒိံသု။ အထ တေ အာစရိယော အာဟ – ‘‘တာတာ, အမ္ဟာကံ ဗုဒ္ဓာနံ အနုစ္ဆဝိကော ဒေယ္ယဓမ္မော နတ္ထိ, ဘဂဝာ စ ဘိက္ခာစာရဝေလာယံ ဣဓာဂတော, တသ္မာ မယံ ယထာဗလံ ဒေယ္ယဓမ္မံ ဒသ္သာမ, တုမ္ဟေဟိ ယံ ယံ ပဏီတံ ဖလာဖလံ အာဘတံ, တံ တံ အာဟရထာ’’တိ အာဟရာပေတ္ဝာ သဟတ္ထေနေဝ ဓောဝိတ္ဝာ သယံ တထာဂတသ္သ ပတ္တေ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ သတ္ထာရာ ဖလာဖလေ ပဋိဂ္ဂဟိတမတ္တေ ဒေဝတာ ဒိဗ္ဗောဇံ ပက္ခိပိံသု။ တာပသော ဥဒကမ္ပိ သယမေဝ ပရိသ္သာဝေတ္ဝာ အဒာသိ။ တတော ဘောဇနကိစ္စံ နိဋ္ဌာပေတ္ဝာ နိသိန္နေ သတ္ထရိ သဗ္ဗေ အန္တေဝာသိကေ ပက္ကောသိတ္ဝာ သတ္ထု သန္တိကေ သာရဏီယံ ကထံ ကထေန္တော နိသီဒိ။ သတ္ထာ ‘‘ဘိက္ခုသင္ဃော အာဂစ္ဆတူ’’တိ စိန္တေသိ။ သတ္ထု စိတ္တံ ဉတ္ဝာ သတသဟသ္သမတ္တာ ခီဏာသဝာ အာဂန္တ္ဝာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတ္ဝာ အဋ္ဌံသု။
Tena ca samayena padumuttaro bhagavā loke uppajjitvā haṃsavatīnagaraṃ upanissāya viharanto ekadivasaṃ paccūsasamaye lokaṃ volokento nandatāpasassa antevāsikajaṭilānaṃ arahattūpanissayaṃ, nandatāpasassa ca dvīhaṅgehi samannāgatassa sāvakaṭṭhānantarassa patthanaṃ disvā pātova sarīrapaṭijagganaṃ katvā pubbaṇhasamaye pattacīvaramādāya aññaṃ kañci anāmantetvā sīho viya ekacaro nandatāpasassa antevāsikesu phalāphalatthāya gatesu ‘‘buddhabhāvaṃ me jānātū’’ti passantasseva nandatāpasassa ākāsato otaritvā pathaviyaṃ patiṭṭhāsi. Nandatāpaso buddhānubhāvañceva lakkhaṇapāripūriñca disvā lakkhaṇamante sammasitvā ‘‘imehi lakkhaṇehi samannāgato nāma agāraṃ ajjhāvasanto rājā hoti cakkavattī, pabbajanto loke vivaṭacchedo sabbaññū buddho hoti, ayaṃ purisājānīyo nissaṃsayaṃ buddho’’ti ñatvā paccuggamanaṃ katvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nandatāpasopi attano anucchavikaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Tasmiṃ samaye catucattālīsasahassajaṭilā paṇītapaṇītāni ojavantāni phalāphalāni gahetvā ācariyassa santikaṃ sampattā buddhānañceva ācariyassa ca nisinnākāraṃ oloketvā āhaṃsu – ‘‘ācariya, mayaṃ ‘imasmiṃ loke tumhehi mahantataro natthī’ti vicarāma, ayaṃ pana puriso tumhehi mahantataro maññe’’ti. Nandatāpaso – ‘‘tātā , kiṃ vadetha, tumhe sāsapena saddhiṃ aṭṭhasaṭṭhiyojanasatasahassubbedhaṃ sineruṃ upametuṃ icchatha, sabbaññubuddhena saddhiṃ mā maṃ upamitthā’’ti āha. Atha te tāpasā – ‘‘sace ayaṃ orako abhavissa, na amhākaṃ ācariyo evaṃ upamaṃ āhareyya. Yāva mahāvatāyaṃ purisājānīyo’’ti pādesu nipatitvā sirasā vandiṃsu. Atha te ācariyo āha – ‘‘tātā, amhākaṃ buddhānaṃ anucchaviko deyyadhammo natthi, bhagavā ca bhikkhācāravelāyaṃ idhāgato, tasmā mayaṃ yathābalaṃ deyyadhammaṃ dassāma, tumhehi yaṃ yaṃ paṇītaṃ phalāphalaṃ ābhataṃ, taṃ taṃ āharathā’’ti āharāpetvā sahattheneva dhovitvā sayaṃ tathāgatassa patte patiṭṭhāpesi. Satthārā phalāphale paṭiggahitamatte devatā dibbojaṃ pakkhipiṃsu. Tāpaso udakampi sayameva parissāvetvā adāsi. Tato bhojanakiccaṃ niṭṭhāpetvā nisinne satthari sabbe antevāsike pakkositvā satthu santike sāraṇīyaṃ kathaṃ kathento nisīdi. Satthā ‘‘bhikkhusaṅgho āgacchatū’’ti cintesi. Satthu cittaṃ ñatvā satasahassamattā khīṇāsavā āgantvā satthāraṃ vanditvā aṭṭhaṃsu.
အထ နန္ဒတာပသော အန္တေဝာသိကေ အာမန္တေသိ – ‘‘တာတာ, ဗုဒ္ဓာနံ နိသိန္နာသနမ္ပိ နီစံ, သမဏသတသဟသ္သသ္သပိ အာသနံ နတ္ထိ။ တုမ္ဟေဟိ အဇ္ဇ ဥဠာရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ စ သက္ကာရံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, ပဗ္ဗတပာဒတော ဝဏ္ဏဂန္ဓသမ္ပန္နာနိ ပုပ္ဖာနိ အာဟရထာ’’တိ အာဟ။ အစိန္တေယ္ယတ္တာ ဣဒ္ဓိဝိသယသ္သ တေ မုဟုတ္တေနေဝ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသသမ္ပန္နာနိ ပုပ္ဖာနိ အာဟရိတ္ဝာ ဗုဒ္ဓာနံ ယောဇနပ္ပမာဏံ ပုပ္ဖာသနံ ပညာပေသုံ။ အဂ္ဂသာဝကာနံ တိဂာဝုတံ, သေသဘိက္ခူနံ အဍ္ဎယောဇနာဒိဘေဒံ, သင္ဃနဝကသ္သ ဥသဘမတ္တံ ပညာပေသုံ။ ဧဝံ ပညတ္တေသု အာသနေသု နန္ဒတာပသော တထာဂတသ္သ ပုရတော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယ္ဟ ဌိတော, ‘‘ဘန္တေ, အမ္ဟာကံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခာယ ဣမံ ပုပ္ဖာသနံ အာရုယ္ဟ နိသီဒထာ’’တိ အာဟ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပုပ္ဖာသနေ။ ဧဝံ နိသိန္နေ သတ္ထရိ သတ္ထု အာကာရံ ဉတ္ဝာ ဘိက္ခူ အတ္တနော အတ္တနော ပတ္တာသနေ နိသီဒိံသု။ နန္ဒတာပသော မဟန္တံ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ တထာဂတသ္သ မတ္ထကေ ဓာရေန္တော အဋ္ဌာသိ။ သတ္ထာ ‘‘တာပသာနံ အယံ သက္ကာရော မဟပ္ဖလော ဟောတူ’’တိ နိရောဓသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိ။ သတ္ထု သမာပန္နဘာဝံ ဉတ္ဝာ ဘိက္ခူပိ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိံသု။ တထာဂတေ သတ္တာဟံ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇိတ္ဝာ နိသိန္နေ အန္တေဝာသိကာ ဘိက္ခာစာရကာလေ သမ္ပတ္တေ ဝနမူလဖလာဖလံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ သေသကာလေ ဗုဒ္ဓာနံ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယ္ဟ အဋ္ဌံသု။ နန္ဒတာပသော ပန ဘိက္ခာစာရမ္ပိ အဂန္တ္ဝာ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ဓာရေန္တောယေဝ သတ္တာဟံ ပီတိသုခေနေဝ ဝီတိနာမေသိ။
Atha nandatāpaso antevāsike āmantesi – ‘‘tātā, buddhānaṃ nisinnāsanampi nīcaṃ, samaṇasatasahassassapi āsanaṃ natthi. Tumhehi ajja uḷāraṃ bhagavato bhikkhusaṅghassa ca sakkāraṃ kātuṃ vaṭṭati, pabbatapādato vaṇṇagandhasampannāni pupphāni āharathā’’ti āha. Acinteyyattā iddhivisayassa te muhutteneva vaṇṇagandharasasampannāni pupphāni āharitvā buddhānaṃ yojanappamāṇaṃ pupphāsanaṃ paññāpesuṃ. Aggasāvakānaṃ tigāvutaṃ, sesabhikkhūnaṃ aḍḍhayojanādibhedaṃ, saṅghanavakassa usabhamattaṃ paññāpesuṃ. Evaṃ paññattesu āsanesu nandatāpaso tathāgatassa purato añjaliṃ paggayha ṭhito, ‘‘bhante, amhākaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya imaṃ pupphāsanaṃ āruyha nisīdathā’’ti āha. Nisīdi bhagavā pupphāsane. Evaṃ nisinne satthari satthu ākāraṃ ñatvā bhikkhū attano attano pattāsane nisīdiṃsu. Nandatāpaso mahantaṃ pupphacchattaṃ gahetvā tathāgatassa matthake dhārento aṭṭhāsi. Satthā ‘‘tāpasānaṃ ayaṃ sakkāro mahapphalo hotū’’ti nirodhasamāpattiṃ samāpajji. Satthu samāpannabhāvaṃ ñatvā bhikkhūpi samāpattiṃ samāpajjiṃsu. Tathāgate sattāhaṃ nirodhaṃ samāpajjitvā nisinne antevāsikā bhikkhācārakāle sampatte vanamūlaphalāphalaṃ paribhuñjitvā sesakāle buddhānaṃ añjaliṃ paggayha aṭṭhaṃsu. Nandatāpaso pana bhikkhācārampi agantvā pupphacchattaṃ dhārentoyeva sattāhaṃ pītisukheneva vītināmesi.
သတ္ထာ နိရောဓတော ဝုဋ္ဌာယ အရဏဝိဟာရိအင္ဂေန ဒက္ခိဏေယ္ယင္ဂေန စာတိ ဒ္ဝီဟိ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဧကံ သာဝကံ ‘‘ဣသိဂဏသ္သ ပုပ္ဖာသနာနုမောဒနံ ကရောဟီ’’တိ အာဏာပေသိ။ သော စက္ကဝတ္တိရညော သန္တိကာ ပဋိလဒ္ဓမဟာလာဘော မဟာယောဓော ဝိယ တုဋ္ဌမာနသော အတ္တနော ဝိသယေ ဌတ္ဝာ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ သမ္မသိတ္ဝာ အနုမောဒနမကာသိ။ တသ္သ ဒေသနာဝသာနေ သတ္ထာ သယံ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သတ္ထု ဒေသနာဝသာနေ သဗ္ဗေပိ စတုစတ္တာလီသသဟသ္သတာပသာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိံသု။ သတ္ထာ – ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝော’’တိ ဟတ္ထံ ပသာရေသိ။ တေသံ တာဝဒေဝ ကေသမသ္သူ အန္တရဓာယိံသု ။ အဋ္ဌ ပရိက္ခာရာ သရီရေ ပဋိမုက္ကာဝ အဟေသုံ။ တေ သဋ္ဌိဝသ္သိကတ္ထေရာ ဝိယ သတ္ထာရံ ပရိဝာရယိံသု။ နန္ဒတာပသော ပန ဝိက္ခိတ္တစိတ္တတာယ ဝိသေသံ နာဓိဂဉ္ဆိ။ တသ္သ ကိရ အရဏဝိဟာရိတ္ထေရသ္သ ဓမ္မံ သောတုံ အာရဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ – ‘‘အဟော ဝတာဟမ္ပိ အနာဂတေ ဧကသ္သ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသနေ ဣမိနာ သာဝကေန လဒ္ဓဂုဏံ လဘေယ္ယ’’န္တိ စိတ္တံ ဥဒပာဒိ။ သော တေန ဝိတက္ကေန မဂ္ဂဖလပဋိဝေဓံ ကာတုံ နာသက္ခိ။ တထာဂတံ ပန ဝန္ဒိတ္ဝာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယ္ဟ သမ္မုခေ ဌိတော ဧဝမာဟ – ‘‘ဘန္တေ, ယေန ဘိက္ခုနာ ဣသိဂဏသ္သ ပုပ္ဖာသနာနုမောဒနာ ကတာ, ကော နာမာယံ တုမ္ဟာကံ သာသနေ’’တိ? ‘‘အရဏဝိဟာရိအင္ဂေန စ ဒက္ခိဏေယ္ယင္ဂေန စ ဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနံ ပတ္တော ဧသော ဘိက္ခူ’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, ယ္ဝာယံ မယာ သတ္တာဟံ ပုပ္ဖစ္ဆတ္တံ ဓာရေန္တေန သက္ကာရော ကတော, တေန အဓိကာရေန အညံ သမ္ပတ္တိံ န ပတ္ထေမိ, အနာဂတေ ပန ဧကသ္သ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသနေ အယံ ထေရော ဝိယ ဒ္ဝီဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သာဝကော ဘဝေယ္ယ’’န္တိ ပတ္ထနံ အကာသိ။
Satthā nirodhato vuṭṭhāya araṇavihāriaṅgena dakkhiṇeyyaṅgena cāti dvīhi aṅgehi samannāgataṃ ekaṃ sāvakaṃ ‘‘isigaṇassa pupphāsanānumodanaṃ karohī’’ti āṇāpesi. So cakkavattirañño santikā paṭiladdhamahālābho mahāyodho viya tuṭṭhamānaso attano visaye ṭhatvā tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ sammasitvā anumodanamakāsi. Tassa desanāvasāne satthā sayaṃ dhammaṃ desesi. Satthu desanāvasāne sabbepi catucattālīsasahassatāpasā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Satthā – ‘‘etha bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi. Tesaṃ tāvadeva kesamassū antaradhāyiṃsu . Aṭṭha parikkhārā sarīre paṭimukkāva ahesuṃ. Te saṭṭhivassikattherā viya satthāraṃ parivārayiṃsu. Nandatāpaso pana vikkhittacittatāya visesaṃ nādhigañchi. Tassa kira araṇavihārittherassa dhammaṃ sotuṃ āraddhakālato paṭṭhāya – ‘‘aho vatāhampi anāgate ekassa buddhassa sāsane iminā sāvakena laddhaguṇaṃ labheyya’’nti cittaṃ udapādi. So tena vitakkena maggaphalapaṭivedhaṃ kātuṃ nāsakkhi. Tathāgataṃ pana vanditvā añjaliṃ paggayha sammukhe ṭhito evamāha – ‘‘bhante, yena bhikkhunā isigaṇassa pupphāsanānumodanā katā, ko nāmāyaṃ tumhākaṃ sāsane’’ti? ‘‘Araṇavihāriaṅgena ca dakkhiṇeyyaṅgena ca etadaggaṭṭhānaṃ patto eso bhikkhū’’ti. ‘‘Bhante, yvāyaṃ mayā sattāhaṃ pupphacchattaṃ dhārentena sakkāro kato, tena adhikārena aññaṃ sampattiṃ na patthemi, anāgate pana ekassa buddhassa sāsane ayaṃ thero viya dvīhaṅgehi samannāgato sāvako bhaveyya’’nti patthanaṃ akāsi.
သတ္ထာ ‘‘သမိဇ္ဈိသ္သတိ နု ခော ဣမသ္သ တာပသသ္သ ပတ္ထနာ’’တိ အနာဂတံသဉာဏံ ပေသေတ္ဝာ ဩလောကေန္တော ကပ္ပသတသဟသ္သံ အတိက္ကမိတ္ဝာ သမိဇ္ဈနကဘာဝံ ဒိသ္ဝာ, ‘‘တာပသ, န တေ အယံ ပတ္ထနာ မောဃံ ဘဝိသ္သတိ, အနာဂတေ ကပ္ပသတသဟသ္သံ အတိက္ကမိတ္ဝာ ဂောတမော နာမ ဗုဒ္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, တသ္သ သန္တိကေ သမိဇ္ဈိသ္သတီ’’တိ ဓမ္မကထံ ကထေတ္ဝာ ဘိက္ခုသင္ဃပရိဝုတော အာကာသံ ပက္ခန္ဒိ။ နန္ဒတာပသော ယာဝ စက္ခုပထံ န သမတိက္ကမတိ, တာဝ သတ္ထု ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ စ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတ္ဝာ အဋ္ဌာသိ။ သော အပရဘာဂေ ကာလေန ကာလံ သတ္ထာရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဓမ္မံ သုဏိတ္ဝာ အပရိဟီနဇ္ဈာနောဝ ကာလံ ကတ္ဝာ ဗ္ရဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တော။ တတော ပန စုတော အပရာနိပိ ပဉ္စ ဇာတိသတာနိ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အာရညကောဝ အဟောသိ, ကသ္သပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကာလေပိ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အာရညကော ဟုတ္ဝာ ဂတပစ္စာဂတဝတ္တံ ပူရေသိ။ ဧတံ ကိရ ဝတ္တံ အပရိပူရေတ္ဝာ မဟာသာဝကဘာဝံ ပာပုဏန္တာ နာမ နတ္ထိ, ဂတပစ္စာဂတဝတ္တံ ပန အာဂမဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သော ဝီသတိဝသ္သသဟသ္သာနိ ဂတပစ္စာဂတဝတ္တံ ပူရေတ္ဝာ ကာလံ ကတ္ဝာ တာဝတိံသဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။
Satthā ‘‘samijjhissati nu kho imassa tāpasassa patthanā’’ti anāgataṃsañāṇaṃ pesetvā olokento kappasatasahassaṃ atikkamitvā samijjhanakabhāvaṃ disvā, ‘‘tāpasa, na te ayaṃ patthanā moghaṃ bhavissati, anāgate kappasatasahassaṃ atikkamitvā gotamo nāma buddho uppajjissati, tassa santike samijjhissatī’’ti dhammakathaṃ kathetvā bhikkhusaṅghaparivuto ākāsaṃ pakkhandi. Nandatāpaso yāva cakkhupathaṃ na samatikkamati, tāva satthu bhikkhusaṅghassa ca añjaliṃ paggahetvā aṭṭhāsi. So aparabhāge kālena kālaṃ satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ suṇitvā aparihīnajjhānova kālaṃ katvā brahmaloke nibbatto. Tato pana cuto aparānipi pañca jātisatāni pabbajitvā āraññakova ahosi, kassapasammāsambuddhakālepi pabbajitvā āraññako hutvā gatapaccāgatavattaṃ pūresi. Etaṃ kira vattaṃ aparipūretvā mahāsāvakabhāvaṃ pāpuṇantā nāma natthi, gatapaccāgatavattaṃ pana āgamaṭṭhakathāsu vuttanayeneva veditabbaṃ. So vīsativassasahassāni gatapaccāgatavattaṃ pūretvā kālaṃ katvā tāvatiṃsadevaloke nibbatti.
ဧဝံ သော တာဝတိံသဘဝနေ အပရာပရံ ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိတ္ဝာ တတော စုတော မနုသ္သလောကေ အနေကသတက္ခတ္တုံ စက္ကဝတ္တိရာဇာ ပဒေသရာဇာ စ ဟုတ္ဝာ ဥဠာရံ မနုသ္သသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိတ္ဝာ အမ္ဟာကံ ဘဂဝတော ဥပ္ပန္နကာလေ သာဝတ္ထိယံ သုမနသေဋ္ဌိသ္သ ဂေဟေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ ကနိဋ္ဌော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ သုဘူတီတိသ္သ နာမံ အဟောသိ။
Evaṃ so tāvatiṃsabhavane aparāparaṃ uppajjanavasena dibbasampattiṃ anubhavitvā tato cuto manussaloke anekasatakkhattuṃ cakkavattirājā padesarājā ca hutvā uḷāraṃ manussasampattiṃ anubhavitvā amhākaṃ bhagavato uppannakāle sāvatthiyaṃ sumanaseṭṭhissa gehe anāthapiṇḍikassa kaniṭṭho hutvā nibbatti. Subhūtītissa nāmaṃ ahosi.
တေန စ သမယေန အမ္ဟာကံ ဘဂဝာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ဝာ ပဝတ္တိတဝရဓမ္မစက္ကော အနုပုဗ္ဗေန ရာဇဂဟံ ဂန္တ္ဝာ တတ္ထ ဝေဠုဝနပဋိဂ္ဂဟဏာဒိနာ လောကာနုဂ္ဂဟံ ကရောန္တော ရာဇဂဟံ ဥပနိသ္သာယ သီတဝနေ ဝိဟာသိ။ တဒာ အနာထပိဏ္ဍိကော သေဋ္ဌိ သာဝတ္ထိယံ ဥဋ္ဌာနကံ ဘဏ္ဍံ ဂဟေတ္ဝာ အတ္တနော သဟာယသ္သ ရာဇဂဟသေဋ္ဌိနော ဂေဟံ ဂန္တ္ဝာ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒံ သုတ္ဝာ သတ္ထာရံ သီတဝနေ ဝိဟရန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပဌမဒသ္သနေနေဝ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာယ သတ္ထာရံ သာဝတ္ထိံ အာဂမနတ္ထာယ ယာစိတ္ဝာ တတော ပဉ္စစတ္တာလီသယောဇနေ မဂ္ဂေ ယောဇနေ ယောဇနေ သတသဟသ္သပရိစ္စာဂေန ဝိဟာရေ ပတိဋ္ဌာပေတ္ဝာ သာဝတ္ထိယံ အဋ္ဌကရီသပ္ပမာဏံ ဇေတသ္သ ကုမာရသ္သ ဥယ္ယာနဘူမိံ ကောဋိသန္ထာရေန ကိဏိတ္ဝာ တတ္ထ ဘဂဝတော ဝိဟာရံ ကာရေတ္ဝာ အဒာသိ။ ဝိဟာရမဟဒိဝသေ အယံ သုဘူတိကုဋုမ္ဗိကော အနာထပိဏ္ဍိကသေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ ဂန္တ္ဝာ ဓမ္မံ သုဏန္တော သဒ္ဓံ ပဋိလဘိတ္ဝာ ပဗ္ဗဇိ။ သော ဥပသမ္ပန္နော ဒ္ဝေ မာတိကာ ပဂုဏာ ကတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနံ ကထာပေတ္ဝာ အရညေ သမဏဓမ္မံ ကရောန္တော မေတ္တာဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ တံ ပာဒကံ ကတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။
Tena ca samayena amhākaṃ bhagavā loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakko anupubbena rājagahaṃ gantvā tattha veḷuvanapaṭiggahaṇādinā lokānuggahaṃ karonto rājagahaṃ upanissāya sītavane vihāsi. Tadā anāthapiṇḍiko seṭṭhi sāvatthiyaṃ uṭṭhānakaṃ bhaṇḍaṃ gahetvā attano sahāyassa rājagahaseṭṭhino gehaṃ gantvā buddhuppādaṃ sutvā satthāraṃ sītavane viharantaṃ upasaṅkamitvā paṭhamadassaneneva sotāpattiphale patiṭṭhāya satthāraṃ sāvatthiṃ āgamanatthāya yācitvā tato pañcacattālīsayojane magge yojane yojane satasahassapariccāgena vihāre patiṭṭhāpetvā sāvatthiyaṃ aṭṭhakarīsappamāṇaṃ jetassa kumārassa uyyānabhūmiṃ koṭisanthārena kiṇitvā tattha bhagavato vihāraṃ kāretvā adāsi. Vihāramahadivase ayaṃ subhūtikuṭumbiko anāthapiṇḍikaseṭṭhinā saddhiṃ gantvā dhammaṃ suṇanto saddhaṃ paṭilabhitvā pabbaji. So upasampanno dve mātikā paguṇā katvā kammaṭṭhānaṃ kathāpetvā araññe samaṇadhammaṃ karonto mettājhānaṃ nibbattetvā taṃ pādakaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi.
သော ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ယသ္မာ သတ္ထာရာ ဒေသိတနိယာမေန အနောဒိသ္သကံ ကတ္ဝာ ဒေသေတိ, တသ္မာ အရဏဝိဟာရီနံ အဂ္ဂော နာမ ဇာတော။ ယသ္မာ စ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော ဃရေ ဃရေ မေတ္တာဈာနံ သမာပဇ္ဇိတ္ဝာ ဝုဋ္ဌာယ ဘိက္ခံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ ‘‘ဧဝံ ဒာယကာနံ မဟပ္ဖလံ ဘဝိသ္သတီ’’တိ, တသ္မာ ဒက္ခိဏေယ္ယာနံ အဂ္ဂော နာမ ဇာတော။ တေန နံ ဘဂဝာ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ အရဏဝိဟာရီနံ ဒက္ခိဏေယ္ယာနဉ္စ ယဒိဒံ သုဘူတီ’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၉၈, ၂၀၁) ဒ္ဝယင္ဂသမန္နာဂတေ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေသိ။ ဧဝမယံ မဟာထေရော အတ္တနာ ပူရိတပာရမီနံ ဖလသ္သ မတ္ထကံ အရဟတ္တံ ပတ္ဝာ လောကေ အဘိညာတော အဘိလက္ခိတော ဟုတ္ဝာ ဗဟုဇနဟိတာယ ဇနပဒစာရိကံ စရန္တော အနုပုဗ္ဗေန ရာဇဂဟံ အဂမာသိ။
So dhammaṃ desento yasmā satthārā desitaniyāmena anodissakaṃ katvā deseti, tasmā araṇavihārīnaṃ aggo nāma jāto. Yasmā ca piṇḍāya caranto ghare ghare mettājhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya bhikkhaṃ paṭiggaṇhāti ‘‘evaṃ dāyakānaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti, tasmā dakkhiṇeyyānaṃ aggo nāma jāto. Tena naṃ bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ araṇavihārīnaṃ dakkhiṇeyyānañca yadidaṃ subhūtī’’ti (a. ni. 1.198, 201) dvayaṅgasamannāgate aggaṭṭhāne ṭhapesi. Evamayaṃ mahāthero attanā pūritapāramīnaṃ phalassa matthakaṃ arahattaṃ patvā loke abhiññāto abhilakkhito hutvā bahujanahitāya janapadacārikaṃ caranto anupubbena rājagahaṃ agamāsi.
ရာဇာ ဗိမ္ဗိသာရော ထေရသ္သ အာဂမနံ သုတ္ဝာ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ‘‘ဣဓေဝ, ဘန္တေ, ဝသထ, ဝသနဋ္ဌာနံ ဝော ကရိသ္သာမီ’’တိ ဝတ္ဝာ ပက္ကန္တော ဝိသ္သရိ။ ထေရော သေနာသနံ အလဘန္တော အဗ္ဘောကာသေ ဝီတိနာမေသိ။ ထေရသ္သာနုဘာဝေန ဒေဝော န ဝသ္သတိ။ မနုသ္သာ အဝုဋ္ဌိတာယ ဥပဒ္ဒုတာ ရညော နိဝေသနဒ္ဝာရေ ဥက္ကုဋ္ဌိံ အကံသု။ ရာဇာ ‘‘ကေန နု ခော ကာရဏေန ဒေဝော န ဝသ္သတီ’’တိ ဝီမံသန္တော ‘‘ထေရသ္သ အဗ္ဘောကာသဝာသေန မညေ န ဝသ္သတီ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ တသ္သ ပဏ္ဏကုဋိံ ကာရာပေတ္ဝာ ‘‘ဣမိသ္သံ, ဘန္တေ, ပဏ္ဏကုဋိယံ ဝသထာ’’တိ ဝတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ ထေရော ကုဋိံ ပဝိသိတ္ဝာ တိဏသန္ထာရကေ ပလ္လင္ကေန နိသီဒိ။ တဒာ ဒေဝော ထောကံ ထောကံ ဖုသာယတိ, န သမ္မာဓာရံ အနုပဝေစ္ဆတိ။ အထ ထေရော လောကသ္သ အဝုဋ္ဌိကဘယံ ဝိဓမိတုကာမော အတ္တနော အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဝတ္ထုကသ္သ ပရိသ္သယသ္သ အဘာဝံ ပဝေဒေန္တော ‘‘ဆန္နာ မေ ကုဋိကာ’’တိ (ထေရဂာ. ၁) ဂာထမာဟ။ တသ္သတ္ထော ထေရဂာထာယံ ဝုတ္တောယေဝ။
Rājā bimbisāro therassa āgamanaṃ sutvā upasaṅkamitvā vanditvā ‘‘idheva, bhante, vasatha, vasanaṭṭhānaṃ vo karissāmī’’ti vatvā pakkanto vissari. Thero senāsanaṃ alabhanto abbhokāse vītināmesi. Therassānubhāvena devo na vassati. Manussā avuṭṭhitāya upaddutā rañño nivesanadvāre ukkuṭṭhiṃ akaṃsu. Rājā ‘‘kena nu kho kāraṇena devo na vassatī’’ti vīmaṃsanto ‘‘therassa abbhokāsavāsena maññe na vassatī’’ti cintetvā tassa paṇṇakuṭiṃ kārāpetvā ‘‘imissaṃ, bhante, paṇṇakuṭiyaṃ vasathā’’ti vatvā vanditvā pakkāmi. Thero kuṭiṃ pavisitvā tiṇasanthārake pallaṅkena nisīdi. Tadā devo thokaṃ thokaṃ phusāyati, na sammādhāraṃ anupavecchati. Atha thero lokassa avuṭṭhikabhayaṃ vidhamitukāmo attano ajjhattikabāhiravatthukassa parissayassa abhāvaṃ pavedento ‘‘channā me kuṭikā’’ti (theragā. 1) gāthamāha. Tassattho theragāthāyaṃ vuttoyeva.
ကသ္မာ ပနေတေ မဟာထေရာ အတ္တနော ဂုဏေ ပကာသေန္တီတိ? ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ အနဓိဂတပုဗ္ဗံ ပရမဂမ္ဘီရံ အတိဝိယ သန္တံ ပဏီတံ အတ္တနာ အဓိဂတလောကုတ္တရဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပီတိဝေဂသမုသ္သာဟိတဥဒာနဒီပနတ္ထံ သာသနသ္သ နိယ္ယာနိကဘာဝဝိဘာဝနတ္ထဉ္စ ပရမပ္ပိစ္ဆာ အရိယာ အတ္တနော ဂုဏေ ပကာသေန္တိ။ ယထာ တံ လောကနာထော ဗောဓနေယ္ယာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ‘‘ဒသဗလသမန္နာဂတော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော စတုဝေသာရဇ္ဇဝိသာရဒော’’တိအာဒိနာ (အ. နိ. ၁၀.၂၁; မ. နိ. ၁. ၁၄၈ အတ္ထတော သမာနံ) အတ္တနော ဂုဏေ ပကာသေတိ။ ဧဝမယံ ထေရသ္သ အညာဗ္ယာကရဏဂာထာပိ အဟောသီတိ။
Kasmā panete mahātherā attano guṇe pakāsentīti? Iminā dīghena addhunā anadhigatapubbaṃ paramagambhīraṃ ativiya santaṃ paṇītaṃ attanā adhigatalokuttaradhammaṃ paccavekkhitvā pītivegasamussāhitaudānadīpanatthaṃ sāsanassa niyyānikabhāvavibhāvanatthañca paramappicchā ariyā attano guṇe pakāsenti. Yathā taṃ lokanātho bodhaneyyānaṃ ajjhāsayavasena ‘‘dasabalasamannāgato, bhikkhave, tathāgato catuvesārajjavisārado’’tiādinā (a. ni. 10.21; ma. ni. 1. 148 atthato samānaṃ) attano guṇe pakāseti. Evamayaṃ therassa aññābyākaraṇagāthāpi ahosīti.
၁. ဧဝံ သော ပတ္တအရဟတ္တဖလော ပတ္တဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနော စ အတ္တနော ပုဗ္ဗကမ္မံ သရိတ္ဝာ သောမနသ္သဇာတော ပုဗ္ဗစရိတာပဒာနံ ပကာသေန္တော ဟိမဝန္တသ္သာဝိဒူရေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဟိမဝန္တသ္သာတိ ဟိမာလယပဗ္ဗတသ္သ အဝိဒူရေ အာသန္နေ သမီပေ ပဗ္ဗတပာဒေ မနုသ္သာနံ ဂမနာဂမနသမ္ပန္နေ သဉ္စရဏဋ္ဌာနေတိ အတ္ထော။ နိသဘော နာမ ပဗ္ဗတောတိ ပဗ္ဗတာနံ ဇေဋ္ဌတ္တာ နာမေန နိသဘော နာမ သေလမယပဗ္ဗတော အဟောသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အသ္သမော သုကတော မယ္ဟန္တိ တတ္ထ ပဗ္ဗတေ မယ္ဟံ ဝသနတ္ထာယ အသ္သမော အရညာဝာသော သုဋ္ဌု ကတော။ ကုဋိရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝာဋ္ဌာနဝတိပရိက္ခေပာဒိဝသေန သုန္ဒရာကာရေန ကတောတိ အတ္ထော။ ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာတိ ပဏ္ဏေဟိ ဆာဒိတာ သာလာ မယ္ဟံ နိဝာသနတ္ထာယ သုဋ္ဌု မာပိတာ နိဋ္ဌာပိတာတိ အတ္ထော။
1. Evaṃ so pattaarahattaphalo pattaetadaggaṭṭhāno ca attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento himavantassāvidūretiādimāha. Tattha himavantassāti himālayapabbatassa avidūre āsanne samīpe pabbatapāde manussānaṃ gamanāgamanasampanne sañcaraṇaṭṭhāneti attho. Nisabho nāma pabbatoti pabbatānaṃ jeṭṭhattā nāmena nisabho nāma selamayapabbato ahosīti sambandho. Assamo sukato mayhanti tattha pabbate mayhaṃ vasanatthāya assamo araññāvāso suṭṭhu kato. Kuṭirattiṭṭhānadivāṭṭhānavatiparikkhepādivasena sundarākārena katoti attho. Paṇṇasālā sumāpitāti paṇṇehi chāditā sālā mayhaṃ nivāsanatthāya suṭṭhu māpitā niṭṭhāpitāti attho.
၂. ကောသိယော နာမ နာမေနာတိ မာတာပိတူဟိ ကတနာမဓေယ္ယေန ကောသိယော နာမ။ ဥဂ္ဂတာပနော ပာကဋတပော ဃောရတပော။ ဧကာကိယော အညေသံ အဘာဝာ အဟံ ဧဝ ဧကော။ အဒုတိယော ဒုတိယတာပသရဟိတော ဇဋိလော ဇဋာဓာရီ တာပသော တဒာ တသ္မိံ ကာလေ နိသဘေ ပဗ္ဗတေ ဝသာမိ ဝိဟရာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။
2.Kosiyo nāma nāmenāti mātāpitūhi katanāmadheyyena kosiyo nāma. Uggatāpano pākaṭatapo ghoratapo. Ekākiyo aññesaṃ abhāvā ahaṃ eva eko. Adutiyo dutiyatāpasarahito jaṭilo jaṭādhārī tāpaso tadā tasmiṃ kāle nisabhe pabbate vasāmi viharāmīti sambandho.
၃. ဖလံ မူလဉ္စ ပဏ္ဏဉ္စ, န ဘုဉ္ဇာမိ အဟံ တဒာတိ တဒာ တသ္မိံ နိသဘပဗ္ဗတေ ဝသနကာလေ တိဏ္ဍုကာဒိဖလံ မုဠာလာဒိမူလံ, ကာရပဏ္ဏာဒိပဏ္ဏဉ္စ ရုက္ခတော ဩစိနိတ္ဝာ န ဘုဉ္ဇာမီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သတိ ကထံ ဇီဝတီတိ တံ ဒသ္သေန္တော ပဝတ္တံဝ သုပာတာဟန္တိ အာဟ။ တတ္ထ ပဝတ္တံ သယမေဝ ဇာတံ သုပာတံ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ပတိတံ ပဏ္ဏာဒိကံ နိသ္သာယ အာဟာရံ ကတ္ဝာ အဟံ တာဝဒေ တသ္မိံ ကာလေ ဇီဝာမိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပဝတ္တပဏ္ဍုပဏ္ဏာနီ’’တိ ဝာ ပာဌော, တသ္သ သယမေဝ ပတိတာနိ ပဏ္ဍုပဏ္ဏာနိ ရုက္ခပတ္တာနိ ဥပနိသ္သာယ ဇီဝာမီတိ အတ္ထော။
3.Phalaṃ mūlañca paṇṇañca, na bhuñjāmi ahaṃ tadāti tadā tasmiṃ nisabhapabbate vasanakāle tiṇḍukādiphalaṃ muḷālādimūlaṃ, kārapaṇṇādipaṇṇañca rukkhato ocinitvā na bhuñjāmīti attho. Evaṃ sati kathaṃ jīvatīti taṃ dassento pavattaṃva supātāhanti āha. Tattha pavattaṃ sayameva jātaṃ supātaṃ attano dhammatāya patitaṃ paṇṇādikaṃ nissāya āhāraṃ katvā ahaṃ tāvade tasmiṃ kāle jīvāmi jīvikaṃ kappemīti sambandho. ‘‘Pavattapaṇḍupaṇṇānī’’ti vā pāṭho, tassa sayameva patitāni paṇḍupaṇṇāni rukkhapattāni upanissāya jīvāmīti attho.
၄. နာဟံ ကောပေမိ အာဇီဝန္တိ အဟံ ဇီဝိတံ စဇမာနောပိ ပရိစ္စာဂံ ကုရုမာနောပိ တဏ္ဟာဝသေန ဖလမူလာဒိအာဟာရပရိယေသနာယ သမ္မာ အာဇီဝံ န ကောပေမိ န နာသေမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာရာဓေမိ သကံ စိတ္တန္တိ သကံ စိတ္တံ အတ္တနော မနံ အပ္ပိစ္ဆတာယ သန္တုဋ္ဌိယာ စ အာရာဓေမိ ပသာဒေမိ။ ဝိဝဇ္ဇေမိ အနေသနန္တိ ဝေဇ္ဇကမ္မဒူတကမ္မာဒိဝသေန အနေသနံ အယုတ္တပရိယေသနံ ဝိဝဇ္ဇေမိ ဒူရံ ကရောမိ။
4.Nāhaṃ kopemi ājīvanti ahaṃ jīvitaṃ cajamānopi pariccāgaṃ kurumānopi taṇhāvasena phalamūlādiāhārapariyesanāya sammā ājīvaṃ na kopemi na nāsemīti sambandho. Ārādhemi sakaṃ cittanti sakaṃ cittaṃ attano manaṃ appicchatāya santuṭṭhiyā ca ārādhemi pasādemi. Vivajjemi anesananti vejjakammadūtakammādivasena anesanaṃ ayuttapariyesanaṃ vivajjemi dūraṃ karomi.
၅. ရာဂူပသံဟိတံ စိတ္တန္တိ ယဒာ ယသ္မိံ ကာလေ မမ ရာဂေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဒာ သယမေဝ အတ္တနာယေဝ ပစ္စဝေက္ခာမိ ဉာဏေန ပဋိဝေက္ခိတ္ဝာ ဝိနောဒေမိ။ ဧကဂ္ဂော တံ ဒမေမဟန္တိ အဟံ ဧကသ္မိံ ကမ္မဋ္ဌာနာရမ္မဏေ အဂ္ဂော သမာဟိတော တံ ရာဂစိတ္တံ ဒမေမိ ဒမနံ ကရောမိ။
5.Rāgūpasaṃhitaṃ cittanti yadā yasmiṃ kāle mama rāgena sampayuttaṃ cittaṃ uppajjati, tadā sayameva attanāyeva paccavekkhāmi ñāṇena paṭivekkhitvā vinodemi. Ekaggo taṃ damemahanti ahaṃ ekasmiṃ kammaṭṭhānārammaṇe aggo samāhito taṃ rāgacittaṃ damemi damanaṃ karomi.
၆. ရဇ္ဇသေ ရဇ္ဇနီယေ စာတိ ရဇ္ဇနီယေ အလ္လီယိတဗ္ဗေ ရူပာရမ္မဏာဒိဝတ္ထုသ္မိံ ရဇ္ဇသေ အလ္လီနော အသိ ဘဝသိ။ ဒုသ္သနီယေ စ ဒုသ္သသေတိ ဒူသိတဗ္ဗေ ဒောသကရဏဝတ္ထုသ္မိံ ဒူသကော အသိ။ မုယ္ဟသေ မောဟနီယေ စာတိ မောဟိတဗ္ဗေ မောဟကရဏဝတ္ထုသ္မိံ မောယ္ဟသိ မူဠ္ဟော အသိ ဘဝသိ။ တသ္မာ တုဝံ ဝနာ ဝနတော အရညဝာသတော နိက္ခမသ္သု အပဂစ္ဆာဟီတိ ဧဝံ အတ္တာနံ ဒမေမီတိ သမ္ဗန္ဓော။
6.Rajjase rajjanīye cāti rajjanīye allīyitabbe rūpārammaṇādivatthusmiṃ rajjase allīno asi bhavasi. Dussanīye ca dussaseti dūsitabbe dosakaraṇavatthusmiṃ dūsako asi. Muyhase mohanīye cāti mohitabbe mohakaraṇavatthusmiṃ moyhasi mūḷho asi bhavasi. Tasmā tuvaṃ vanā vanato araññavāsato nikkhamassu apagacchāhīti evaṃ attānaṃ damemīti sambandho.
၂၄. တိမ္ဗရူသကဝဏ္ဏာဘောတိ သုဝဏ္ဏတိမ္ဗရူသကဝဏ္ဏာဘော, ဇမ္ဗောနဒသုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောတိ အတ္ထော။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝာတိ။
24.Timbarūsakavaṇṇābhoti suvaṇṇatimbarūsakavaṇṇābho, jambonadasuvaṇṇavaṇṇoti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
သုဘူတိတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ သမတ္တာ။
Subhūtittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / အပဒာနပာဠိ • Apadānapāḷi / ၁. သုဘူတိတ္ထေရအပဒာနံ • 1. Subhūtittheraapadānaṃ
