| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
7. සුබ්‍රහ්‌මසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Subrahmasuttavaṇṇanā
98. සුබ්‍රහ්‌මාති තස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස නාමං. තස්‌ස සත්‌ථු සන්‌තිකූපසඞ්‌කමනස්‌ස කාරණං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘සො කිරා’’තිආදිමාහ. තදෙව සොකං තස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස අට්‌ඨුප්‌පත්‌ති. අච්‌ඡරාසඞ්‌ඝපරිවුතොති සහස්‌සමත්‌තෙන අච්‌ඡරාසඞ්‌ඝෙන පරිවුතො. නන්‌දනකීළිකන්‌ති නන්‌දනවනකීළිකං. හත්‌ථං ආගච්‌ඡතීති හත්‌ථගය්‌හුපගො හොති. ගන්‌ථෙන්‌තීති එත්‌ථ මාලාවෙඨනම්‌පි ඛිඩ්‌ඩාපසුතතායාති දට්‌ඨබ්‌බං. අඤ්‌ඤථා පුප්‌ඵානියෙව තාය තාය චිත්‌තස්‌ස වසෙන මාලාභාවෙන හත්‌ථං උපගච්‌ඡන්‌තීති. උපච්‌ඡෙදකකම්‌මවසෙනාති තස්‌මිං දෙවලොකෙ ආයුසෙසෙ සති එව තස්‌ස පන උපඝාතකස්‌ස ලද්‌ධොකාසස්‌ස පාපකම්‌මස්‌ස වසෙන. ‘‘පහාරො’’ති දිවසස්‌ස තතියො භාගො වුච්‌චති, තස්‌මා එකප්‌පහාරෙනෙවාති එකවෙලායමෙවාති අත්‌ථො.
98.Subrahmāti tassa devaputtassa nāmaṃ. Tassa satthu santikūpasaṅkamanassa kāraṇaṃ dassento ‘‘so kirā’’tiādimāha. Tadeva sokaṃ tassa devaputtassa aṭṭhuppatti. Accharāsaṅghaparivutoti sahassamattena accharāsaṅghena parivuto. Nandanakīḷikanti nandanavanakīḷikaṃ. Hatthaṃ āgacchatīti hatthagayhupago hoti. Ganthentīti ettha mālāveṭhanampi khiḍḍāpasutatāyāti daṭṭhabbaṃ. Aññathā pupphāniyeva tāya tāya cittassa vasena mālābhāvena hatthaṃ upagacchantīti. Upacchedakakammavasenāti tasmiṃ devaloke āyusese sati eva tassa pana upaghātakassa laddhokāsassa pāpakammassa vasena. ‘‘Pahāro’’ti divasassa tatiyo bhāgo vuccati, tasmā ekappahārenevāti ekavelāyamevāti attho.
පියවත්‌ථුකසොකෙනාති පියවත්‌ථුනිමිත්‌තකෙන සොකෙන. රුප්‌පමානොති පීළියමානො. සත්‌තමෙ දිවසෙති මනුස්‌සගණනාය සත්‌තමෙ දිවසෙ. තත්‌ථෙවාති තස්‌මිංයෙව නිරයෙ නිබ්‌බත්‌තිතබ්‌බං ඉමිනා තාහි ච සහෙව පුබ්‌බෙ තස්‌ස පාපකම්‌මස්‌ස කතත්‌තා. රුප්‌පීති චිත්‌තසන්‌තාසං ආපජ්‌ජි. නිද්‌ධමිතුන්‌ති නීහරිතුං අපනෙතුං. සත්‌ථු සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වාති තාහි පඤ්‌චසතාහි අච්‌ඡරාහි සද්‌ධිං භගවතො සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වා.
Piyavatthukasokenāti piyavatthunimittakena sokena. Ruppamānoti pīḷiyamāno. Sattame divaseti manussagaṇanāya sattame divase. Tatthevāti tasmiṃyeva niraye nibbattitabbaṃ iminā tāhi ca saheva pubbe tassa pāpakammassa katattā. Ruppīti cittasantāsaṃ āpajji. Niddhamitunti nīharituṃ apanetuṃ. Satthu santikaṃ gantvāti tāhi pañcasatāhi accharāhi saddhiṃ bhagavato santikaṃ gantvā.
ඉදන්‌ති අත්‌තනො චිත්‌තං දස්‌සෙති ආසන්‌නපච්‌චක්‌ඛභාවතො. නිච්‌චන්‌ති සදා. ස්‌වායං නිච්‌චත්‌ථො අධිප්‌පායවසෙන ගහෙතබ්‌බොති තත්‌ථ පහාතබ්‌බං ගහෙතබ්‌බඤ්‌ච දස්‌සෙන්‌තො ‘‘දෙවලොකෙ’’තිආදිමාහ. න ගහෙතබ්‌බො හෙතුපවත්‌තිතො පුබ්‌බෙ තස්‌ස උත්‍රාසස්‌ස අභාවතො. තෙසූති දුක්‌ඛෙසු. තානි හි හෙතුපච්‌චයෙහි කත්‌තබ්‌බතො ගාථායං ‘‘කිච්‌ඡෙසූ’’ති වුත්‌තානි. කිච්‌ඡෙසූති වා කිච්‌ඡනිමිත්‌තං. යාසඤ්‌හි පයොගවිපත්‌තීනං වසෙනස්‌ස තානි දුක්‌ඛානි උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං, තංනිමිත්‌තන්‌ති අත්‌ථො. තා හි අස්‌ස පයොගවිපත්‌තියො ගතිවිපත්‌තියො සත්‌ථු සන්‌තිකං උපගමනෙන හායෙය්‍යුං. නිබ්‌බත්‌තානං දිට්‌ඨානීති නිබ්‌බත්‌තානං වසෙන දිට්‌ඨානි දුක්‌ඛානි. තෙසු ච දුක්‌ඛෙසු. සබ්‌බත්‌ථ නිමිත්‌තත්‌ථෙ භුම්‌මං. ඩය්‌හමානො විය චිත්‌තසන්‌තාපෙන.
Idantiattano cittaṃ dasseti āsannapaccakkhabhāvato. Niccanti sadā. Svāyaṃ niccattho adhippāyavasena gahetabboti tattha pahātabbaṃ gahetabbañca dassento ‘‘devaloke’’tiādimāha. Na gahetabbo hetupavattito pubbe tassa utrāsassa abhāvato. Tesūti dukkhesu. Tāni hi hetupaccayehi kattabbato gāthāyaṃ ‘‘kicchesū’’ti vuttāni. Kicchesūti vā kicchanimittaṃ. Yāsañhi payogavipattīnaṃ vasenassa tāni dukkhāni uppajjeyyuṃ, taṃnimittanti attho. Tā hi assa payogavipattiyo gativipattiyo satthu santikaṃ upagamanena hāyeyyuṃ. Nibbattānaṃ diṭṭhānīti nibbattānaṃ vasena diṭṭhāni dukkhāni. Tesu ca dukkhesu. Sabbattha nimittatthe bhummaṃ. Ḍayhamāno viya cittasantāpena.
චත්‌තාරිපි සච්‌චානි බුජ්‌ඣති පටිවිජ්‌ඣතීති බොධි, සතිආදිධම්‌මසාමග්‌ගී, තස්‌මා බොජ්‌ඣා බොධිතො. සා පන බොධි භාවනාකාරෙනෙව පවත්‌තති, අඤ්‌ඤත්‍රසද්‌දයොගෙන ච ‘‘බොජ්‌ඣා’’ති නිස්‌සක්‌කවචනන්‌ති තදත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො මුඤ්‌චිත්‌වාපදං අපෙක්‌ඛිත්‌වා ‘‘බොජ්‌ඣඞ්‌ගභාවන’’න්‌ති ආහ. තපොගුණන්‌ති ධුතධම්‌මමාහ. සො හි තණ්‌හාලොලුප්‌පස්‌ස තපනතො තපො, සයං ගුණසභාවත්‌තා ගුණසන්‌නිස්‌සයතො ච ගුණන්‌ති. තෙනාහ ‘‘ධුතඞ්‌ගසඞ්‌ඛාතං තපොගුණ’’න්‌ති. සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරගතා නිස්‌සජ්‌ජීයන්‌ති එත්‌ථාති සබ්‌බනිස්‌සග්‌ගො, අසඞ්‌ඛතධාතූති ආහ ‘‘සබ්‌බනිස්‌සග්‌ගාති නිබ්‌බානතො’’ති.
Cattāripi saccāni bujjhati paṭivijjhatīti bodhi, satiādidhammasāmaggī, tasmā bojjhā bodhito. Sā pana bodhi bhāvanākāreneva pavattati, aññatrasaddayogena ca ‘‘bojjhā’’ti nissakkavacananti tadatthaṃ dassento muñcitvāpadaṃ apekkhitvā ‘‘bojjhaṅgabhāvana’’nti āha. Tapoguṇanti dhutadhammamāha. So hi taṇhāloluppassa tapanato tapo, sayaṃ guṇasabhāvattā guṇasannissayato ca guṇanti. Tenāha ‘‘dhutaṅgasaṅkhātaṃ tapoguṇa’’nti. Sabbe saṅkhāragatā nissajjīyanti etthāti sabbanissaggo, asaṅkhatadhātūti āha ‘‘sabbanissaggāti nibbānato’’ti.
ඉන්‌ද්‍රියසංවරොව පඨමං වෙදිතබ්‌බො පටිපත්‌තික්‌කමවසෙන තස්‌සෙව පඨමත්‌තා. තං පන පටිපත්‌තික්‌කමං දස්‌සෙතුං ‘‘ඉන්‌ද්‍රියසංවරෙ හී’’තිආදිමාහ. නිප්‌පරියායතො මග්‌ගපරියාපන්‌නා එව බොජ්‌ඣඞ්‌ගාති ආහ ‘‘සහවිපස්‌සනාය බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ’’ති. තස්‌සාති තථාභාවෙන තස්‌ස යොගිනො. යස්‌මා දෙවපුත්‌තස්‌ස සත්‌ථා තං ගාථං වත්‌වා උපරි ච සච්‌චානි පකාසෙසි, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘භගවා චතුසච්‌චවසෙන දෙසනං විනිවත්‌තෙසී’’ති. දෙවපුත්‌තො සොතාපත්‌තිඵලෙ පතිට්‌ඨහීති කාමං තස්‌සෙව විසෙසාධිගමො ඉධාගතො, පඤ්‌චසතමත්‌තාහි පන අච්‌ඡරාහි සද්‌ධිං සොතාපත්‌තිඵලෙ පතිට්‌ඨහීති වෙදිතබ්‌බං. තෙනාහ මහාසතිපට්‌ඨානසුත්‌තවණ්‌ණනායං (දී. නි. අට්‌ඨ. 2.373; ම. නි. අට්‌ඨ. 1.106) ‘‘සො දෙසනාපරියොසානෙ පඤ්‌චහි අච්‌ඡරාසතෙහි සද්‌ධිං සොතාපත්‌තිඵලෙ පතිට්‌ඨාය තං සම්‌පත්‌තිං ථාවරං කත්‌වා දෙවලොකමෙව අගමාසී’’ති.
Indriyasaṃvarovapaṭhamaṃ veditabbo paṭipattikkamavasena tasseva paṭhamattā. Taṃ pana paṭipattikkamaṃ dassetuṃ ‘‘indriyasaṃvare hī’’tiādimāha. Nippariyāyato maggapariyāpannā eva bojjhaṅgāti āha ‘‘sahavipassanāya bojjhaṅge’’ti. Tassāti tathābhāvena tassa yogino. Yasmā devaputtassa satthā taṃ gāthaṃ vatvā upari ca saccāni pakāsesi, tasmā vuttaṃ ‘‘bhagavā catusaccavasena desanaṃ vinivattesī’’ti. Devaputto sotāpattiphale patiṭṭhahīti kāmaṃ tasseva visesādhigamo idhāgato, pañcasatamattāhi pana accharāhi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhahīti veditabbaṃ. Tenāha mahāsatipaṭṭhānasuttavaṇṇanāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 2.373; ma. ni. aṭṭha. 1.106) ‘‘so desanāpariyosāne pañcahi accharāsatehi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhāya taṃ sampattiṃ thāvaraṃ katvā devalokameva agamāsī’’ti.
සුබ්‍රහ්‌මසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Subrahmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 7. සුබ්‍රහ්‌මසුත්‌තං • 7. Subrahmasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 7. සුබ්‍රහ්‌මසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Subrahmasuttavaṇṇanā
