| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
३. सूचिलोमसुत्तं
3. Sūcilomasuttaṃ
२३७. एकं समयं भगवा गयायं विहरति टङ्कितमञ्चे सूचिलोमस्स यक्खस्स भवने। तेन खो पन समयेन खरो च यक्खो सूचिलोमो च यक्खो भगवतो अविदूरे अतिक्कमन्ति। अथ खो खरो यक्खो सूचिलोमं यक्खं एतदवोच – ‘‘एसो समणो’’ति! ‘‘नेसो समणो, समणको एसो’’। ‘‘याव जानामि यदि वा सो समणो यदि वा पन सो समणको’’ति।
237. Ekaṃ samayaṃ bhagavā gayāyaṃ viharati ṭaṅkitamañce sūcilomassa yakkhassa bhavane. Tena kho pana samayena kharo ca yakkho sūcilomo ca yakkho bhagavato avidūre atikkamanti. Atha kho kharo yakkho sūcilomaṃ yakkhaṃ etadavoca – ‘‘eso samaṇo’’ti! ‘‘Neso samaṇo, samaṇako eso’’. ‘‘Yāva jānāmi yadi vā so samaṇo yadi vā pana so samaṇako’’ti.
अथ खो सूचिलोमो यक्खो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवतो कायं उपनामेसि। अथ खो भगवा कायं अपनामेसि। अथ खो सूचिलोमो यक्खो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘भायसि मं समणा’’ति? ‘‘न ख्वाहं तं, आवुसो, भायामि; अपि च ते सम्फस्सो पापको’’ति। ‘‘पञ्हं तं, समण पुच्छिस्सामि। सचे मे न ब्याकरिस्ससि, चित्तं वा ते खिपिस्सामि, हदयं वा ते फालेस्सामि, पादेसु वा गहेत्वा पारगङ्गाय 1 खिपिस्सामी’’ति। ‘‘न ख्वाहं तं, आवुसो, पस्सामि सदेवके लोके समारके सब्रह्मके सस्समणब्राह्मणिया पजाय सदेवमनुस्साय, यो मे चित्तं वा खिपेय्य हदयं वा फालेय्य पादेसु वा गहेत्वा पारगङ्गाय खिपेय्य; अपि च त्वं, आवुसो, पुच्छ यदा कङ्खसी’’ति। अथ खो सूचिलोमो यक्खो भगवन्तं गाथाय अज्झभासि – ( ) 2
Atha kho sūcilomo yakkho yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato kāyaṃ upanāmesi. Atha kho bhagavā kāyaṃ apanāmesi. Atha kho sūcilomo yakkho bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhāyasi maṃ samaṇā’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ taṃ, āvuso, bhāyāmi; api ca te samphasso pāpako’’ti. ‘‘Pañhaṃ taṃ, samaṇa pucchissāmi. Sace me na byākarissasi, cittaṃ vā te khipissāmi, hadayaṃ vā te phālessāmi, pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya 3 khipissāmī’’ti. ‘‘Na khvāhaṃ taṃ, āvuso, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya, yo me cittaṃ vā khipeyya hadayaṃ vā phāleyya pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipeyya; api ca tvaṃ, āvuso, puccha yadā kaṅkhasī’’ti. Atha kho sūcilomo yakkho bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi – ( ) 4
‘‘रागो च दोसो च कुतोनिदाना,
‘‘Rāgo ca doso ca kutonidānā,
अरती रती लोमहंसो कुतोजा।
Aratī ratī lomahaṃso kutojā;
कुतो समुट्ठाय मनोवितक्का,
Kuto samuṭṭhāya manovitakkā,
कुमारका धङ्कमिवोस्सजन्ती’’ति॥
Kumārakā dhaṅkamivossajantī’’ti.
‘‘रागो च दोसो च इतोनिदाना,
‘‘Rāgo ca doso ca itonidānā,
अरती रती लोमहंसो इतोजा।
Aratī ratī lomahaṃso itojā;
इतो समुट्ठाय मनोवितक्का,
Ito samuṭṭhāya manovitakkā,
कुमारका धङ्कमिवोस्सजन्ति॥
Kumārakā dhaṅkamivossajanti.
‘‘स्नेहजा अत्तसम्भूता, निग्रोधस्सेव खन्धजा।
‘‘Snehajā attasambhūtā, nigrodhasseva khandhajā;
‘‘ये नं पजानन्ति यतोनिदानं,
‘‘Ye naṃ pajānanti yatonidānaṃ,
ते नं विनोदेन्ति सुणोहि यक्ख।
Te naṃ vinodenti suṇohi yakkha;
ते दुत्तरं ओघमिमं तरन्ति,
Te duttaraṃ oghamimaṃ taranti,
अतिण्णपुब्बं अपुनब्भवाया’’ति॥
Atiṇṇapubbaṃ apunabbhavāyā’’ti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. सूचिलोमसुत्तवण्णना • 3. Sūcilomasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. सूचिलोमसुत्तवण्णना • 3. Sūcilomasuttavaṇṇanā
