| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៣. សូចិលោមសុត្តវណ្ណនា
3. Sūcilomasuttavaṇṇanā
២៣៧. តតិយេ គយាយន្តិ គយាគាមេ, គយាយ អវិទូរេ និវិដ្ឋគាមំ ឧបនិស្សាយាតិ អត្ថោ។ ដង្កិតមញ្ចេតិ ទីឃមញ្ចេ បាទមជ្ឈេ វិជ្ឈិត្វា អដនិយោ បវេសេត្វា កតមញ្ចេ។ តស្ស ‘‘ឥទំ ឧបរិ, ឥទំ ហេដ្ឋា’’តិ នត្ថិ, បរិវត្តេត្វា អត្ថតោបិ តាទិសោវ ហោតិ, តំ ទេវដ្ឋានេ ឋបេន្តិ។ ចតុន្នំ បាសាណានំ ឧបរិ បាសាណំ អត្ថរិត្វា កតគេហម្បិ ‘‘ដង្កិតមញ្ចោ’’តិ វុច្ចតិ។ សូចិលោមស្សាតិ កថិនសូចិសទិសលោមស្ស។ សោ កិរ កស្សបស្ស ភគវតោ សាសនេ បព្ពជិត្វា ទូរដ្ឋានតោ អាគតោ សេទមលគ្គហិតេន គត្តេន សុបញ្ញត្តំ សង្ឃិកមញ្ចំ អនាទរេន អបច្ចត្ថរិត្វា និបជ្ជិ, តស្ស បរិសុទ្ធសីលស្ស តំ កម្មំ សុទ្ធវត្ថេ កាឡកំ វិយ អហោសិ។ សោ តស្មិំ អត្តភាវេ វិសេសំ និព្ពត្តេតុំ អសក្កោន្តោ កាលំកត្វា គយាគាមទ្វារេ សង្ការដ្ឋានេ យក្ខោ ហុត្វា និព្ពត្តិ។ និព្ពត្តមត្តស្សេវ ចស្ស សកលសរីរំ កថិនសូចីហិ គវិច្ឆិវិជ្ឈិតំ វិយ ជាតំ។
237. Tatiye gayāyanti gayāgāme, gayāya avidūre niviṭṭhagāmaṃ upanissāyāti attho. Ṭaṅkitamañceti dīghamañce pādamajjhe vijjhitvā aṭaniyo pavesetvā katamañce. Tassa ‘‘idaṃ upari, idaṃ heṭṭhā’’ti natthi, parivattetvā atthatopi tādisova hoti, taṃ devaṭṭhāne ṭhapenti. Catunnaṃ pāsāṇānaṃ upari pāsāṇaṃ attharitvā katagehampi ‘‘ṭaṅkitamañco’’ti vuccati. Sūcilomassāti kathinasūcisadisalomassa. So kira kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvā dūraṭṭhānato āgato sedamalaggahitena gattena supaññattaṃ saṅghikamañcaṃ anādarena apaccattharitvā nipajji, tassa parisuddhasīlassa taṃ kammaṃ suddhavatthe kāḷakaṃ viya ahosi. So tasmiṃ attabhāve visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto kālaṃkatvā gayāgāmadvāre saṅkāraṭṭhāne yakkho hutvā nibbatti. Nibbattamattasseva cassa sakalasarīraṃ kathinasūcīhi gavicchivijjhitaṃ viya jātaṃ.
អថេកទិវសំ ភគវា បច្ចូសសមយេ លោកំ ឱលោកេន្តោ តំ យក្ខំ បឋមាវជ្ជនស្សេវ អាបាថំ អាគតំ ទិស្វា – ‘‘អយំ ឯកំ ពុទ្ធន្តរំ មហាទុក្ខំ អនុភវិ។ កិំ នុ ខ្វាស្ស មំ អាគម្ម សោត្ថិការណំ ភវេយ្យា’’តិ? អាវជ្ជេន្តោ បឋមមគ្គស្ស ឧបនិស្សយំ អទ្ទស។ អថស្ស សង្គហំ កាតុកាមោ សុរត្តទុបដ្ដំ និវាសេត្វា សុគតមហាចីវរំ បារុបិត្វា ទេវវិមានកប្បំ គន្ធកុដិំ បហាយ ហត្ថិគវាស្សមនុស្សកុក្កុរាទិកុណបទុគ្គន្ធំ សង្ការដ្ឋានំ គន្ត្វា តត្ថ មហាគន្ធកុដិយំ វិយ និសីទិ។ តំ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘សូចិលោមស្ស យក្ខស្ស ភវនេ’’តិ។
Athekadivasaṃ bhagavā paccūsasamaye lokaṃ olokento taṃ yakkhaṃ paṭhamāvajjanasseva āpāthaṃ āgataṃ disvā – ‘‘ayaṃ ekaṃ buddhantaraṃ mahādukkhaṃ anubhavi. Kiṃ nu khvāssa maṃ āgamma sotthikāraṇaṃ bhaveyyā’’ti? Āvajjento paṭhamamaggassa upanissayaṃ addasa. Athassa saṅgahaṃ kātukāmo surattadupaṭṭaṃ nivāsetvā sugatamahācīvaraṃ pārupitvā devavimānakappaṃ gandhakuṭiṃ pahāya hatthigavāssamanussakukkurādikuṇapaduggandhaṃ saṅkāraṭṭhānaṃ gantvā tattha mahāgandhakuṭiyaṃ viya nisīdi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘sūcilomassa yakkhassa bhavane’’ti.
ខរោតិ សុំសុមារបិដ្ឋិ វិយ ឆទនិដ្ឋកាហិ វិសមច្ឆទនបិដ្ឋិ វិយ ច ខរសរីរោ។ សោ កិរ កស្សបសម្មាសម្ពុទ្ធកាលេ សីលសម្បន្នោ ឧបាសកោ ឯកទិវសេ វិហារេ ចិត្តត្ថរណាទីហិ អត្ថតាយ ភូមិយា សង្ឃិកេ អត្ថរណេ អត្តនោ ឧត្តរាសង្គំ អបច្ចត្ថរិត្វា និបជ្ជិ។ សង្ឃិកំ តេលំ អភាជេត្វា អត្តនោ ឧត្តរាសង្គំ អបច្ចត្ថរិត្វា និបជ្ជិ។ សង្ឃិកំ តេលំ អភាជេត្វា អត្តនោ ហត្ថេហិ សរីរំ មក្ខេសីតិបិ វទន្តិ។ សោ តេន កម្មេន សគ្គេ និព្ពត្តិតុំ អសក្កោន្តោ តស្សេវ គាមស្ស ទ្វារេ សង្ការដ្ឋានេ យក្ខោ ហុត្វា និព្ពត្តិ។ និព្ពត្តមត្តស្ស ចស្ស សកលសរីរំ វុត្តប្បការំ អហោសិ។ តេ ឧភោបិ សហាយា ជាតា។ ឥតិ ខរស្ស ខរភាវោ វេទិតព្ពោ។
Kharoti suṃsumārapiṭṭhi viya chadaniṭṭhakāhi visamacchadanapiṭṭhi viya ca kharasarīro. So kira kassapasammāsambuddhakāle sīlasampanno upāsako ekadivase vihāre cittattharaṇādīhi atthatāya bhūmiyā saṅghike attharaṇe attano uttarāsaṅgaṃ apaccattharitvā nipajji. Saṅghikaṃ telaṃ abhājetvā attano uttarāsaṅgaṃ apaccattharitvā nipajji. Saṅghikaṃ telaṃ abhājetvā attano hatthehi sarīraṃ makkhesītipi vadanti. So tena kammena sagge nibbattituṃ asakkonto tasseva gāmassa dvāre saṅkāraṭṭhāne yakkho hutvā nibbatti. Nibbattamattassa cassa sakalasarīraṃ vuttappakāraṃ ahosi. Te ubhopi sahāyā jātā. Iti kharassa kharabhāvo veditabbo.
អវិទូរេ អតិក្កមន្តីតិ គោចរំ បរិយេសន្តា សមាគមដ្ឋានំ វា គច្ឆន្តា អាសន្នេ ឋានេ គច្ឆន្តិ។ តេសុ សូចិលោមោ សត្ថារំ ន បស្សតិ, ខរលោមោ បឋមតរំ ទិស្វា សូចិលោមំ យក្ខំ ឯតទវោច – ‘‘ឯសោ សមណោ’’តិ, សម្ម, ឯស តវ ភវនំ បវិសិត្វា និសិន្នោ ឯកោ សមណោតិ។ នេសោ សមណោ, សមណកោ ឯសោតិ សោ កិរ យោ មំ បស្សិត្វា ភីតោ បលាយតិ, តំ សមណកោតិ វទតិ។ យោ ន ភាយតិ, តំ សមណោតិ។ តស្មា ‘‘អយំ មំ ទិស្វា ភីតោ បលាយិស្សតី’’តិ មញ្ញមានោ ឯវមាហ។
Avidūre atikkamantīti gocaraṃ pariyesantā samāgamaṭṭhānaṃ vā gacchantā āsanne ṭhāne gacchanti. Tesu sūcilomo satthāraṃ na passati, kharalomo paṭhamataraṃ disvā sūcilomaṃ yakkhaṃ etadavoca – ‘‘eso samaṇo’’ti, samma, esa tava bhavanaṃ pavisitvā nisinno eko samaṇoti. Neso samaṇo, samaṇako esoti so kira yo maṃ passitvā bhīto palāyati, taṃ samaṇakoti vadati. Yo na bhāyati, taṃ samaṇoti. Tasmā ‘‘ayaṃ maṃ disvā bhīto palāyissatī’’ti maññamāno evamāha.
កាយំ ឧបនាមេសីតិ ភេរវរូបំ និម្មិនិត្វា មហាមុខំ វិវរិត្វា សកលសរីរេ លោមានិ ឧដ្ឋាបេត្វា កាយំ ឧបនាមេសិ។ អបនាមេសីតិ រតនសតិកំ សុវណ្ណគ្ឃនិកំ វិយ ថោកំ អបនាមេសិ។ បាបកោតិ លាមកោ អមនុញ្ញោ។ សោ គូថំ វិយ អគ្គិ វិយ កណ្ហសប្បោ វិយ ច បរិវជ្ជេតព្ពោ, ន ឥមិនា សុវណ្ណវណ្ណេន សរីរេន សម្បដិច្ឆិតព្ពោ។ ឯវំ វុត្តេ បន សូចិលោមោ ‘‘បាបកោ កិរ មេ សម្ផស្សោ’’តិ កុទ្ធោ បញ្ហំ តំ, សមណាតិអាទិមាហ។ ចិត្តំ វា តេ ខិបិស្សាមីតិ យេសញ្ហិ អមនុស្សា ចិត្តំ ខិបិតុកាមា ហោន្តិ, តេសំ សេតមុខំ នីលោទរំ សុរត្តហត្ថបាទំ មហាសីសំ បជ្ជលិតនេត្តំ ភេរវំ វា អត្តភាវំ និម្មិនិត្វា ទស្សេន្តិ, ភេរវំ វា សទ្ទំ សាវេន្តិ, កថេន្តានំយេវ វា មុខេ ហត្ថំ បក្ខិបិត្វា ហទយំ មទ្ទន្តិ, តេន តេ សត្តា ឧម្មត្តកា ហោន្តិ ខិត្តចិត្តា។ តំ សន្ធាយេវមាហ។ បារគង្គាយាតិ ទ្វីសុ បាទេសុ គហេត្វា តំ អាវិញ្ឆេត្វា យថា ន បុនាគច្ឆសិ, ឯវំ បារំ វា គង្គាយ ខិបិស្សាមីតិ វទតិ។ សទេវកេតិអាទិ វុត្តត្ថមេវ។ បុច្ឆ យទាកង្ខសីតិ យំកិញ្ចិ អាកង្ខសិ, តំ សព្ពំ បុច្ឆ, អសេសំ តេ ព្យាករិស្សាមីតិ សព្ពញ្ញុបវារណំ បវារេតិ។
Kāyaṃ upanāmesīti bheravarūpaṃ nimminitvā mahāmukhaṃ vivaritvā sakalasarīre lomāni uṭṭhāpetvā kāyaṃ upanāmesi. Apanāmesīti ratanasatikaṃ suvaṇṇagghanikaṃ viya thokaṃ apanāmesi. Pāpakoti lāmako amanuñño. So gūthaṃ viya aggi viya kaṇhasappo viya ca parivajjetabbo, na iminā suvaṇṇavaṇṇena sarīrena sampaṭicchitabbo. Evaṃ vutte pana sūcilomo ‘‘pāpako kira me samphasso’’ti kuddho pañhaṃ taṃ, samaṇātiādimāha. Cittaṃ vā te khipissāmīti yesañhi amanussā cittaṃ khipitukāmā honti, tesaṃ setamukhaṃ nīlodaraṃ surattahatthapādaṃ mahāsīsaṃ pajjalitanettaṃ bheravaṃ vā attabhāvaṃ nimminitvā dassenti, bheravaṃ vā saddaṃ sāventi, kathentānaṃyeva vā mukhe hatthaṃ pakkhipitvā hadayaṃ maddanti, tena te sattā ummattakā honti khittacittā. Taṃ sandhāyevamāha. Pāragaṅgāyāti dvīsu pādesu gahetvā taṃ āviñchetvā yathā na punāgacchasi, evaṃ pāraṃ vā gaṅgāya khipissāmīti vadati. Sadevaketiādi vuttatthameva. Puccha yadākaṅkhasīti yaṃkiñci ākaṅkhasi, taṃ sabbaṃ puccha, asesaṃ te byākarissāmīti sabbaññupavāraṇaṃ pavāreti.
កុតោនិទានាតិ កិំនិទានា, កិំបច្ចយាតិ អត្ថោ? កុមារកា ធង្កមិវោស្សជន្តីតិ យថា កុមារកា កាកំ គហេត្វា ឱស្សជន្តិ ខិបន្តិ, ឯវំ បាបវិតក្កា កុតោ សមុដ្ឋាយ ចិត្តំ ឱស្សជន្តីតិ បុច្ឆតិ?
Kutonidānāti kiṃnidānā, kiṃpaccayāti attho? Kumārakā dhaṅkamivossajantīti yathā kumārakā kākaṃ gahetvā ossajanti khipanti, evaṃ pāpavitakkā kuto samuṭṭhāya cittaṃ ossajantīti pucchati?
ឥតោនិទានាតិ អយំ អត្តភាវោ និទានំ ឯតេសន្តិ ឥតោ និទានា។ ឥតោជាតិ ឥតោ អត្តភាវតោ ជាតា។ ឥតោ សមុដ្ឋាយ មនោវិតក្កាតិ យថា ទីឃសុត្តកេន បាទេ ពទ្ធំ កាកំ កុមារកា តស្ស សុត្តបរិយន្តំ អង្គុលិយំ វេឋេត្វា ឱស្សជន្តិ, សោ ទូរំ គន្ត្វាបិ បុន តេសំ បាទមូលេយេវ បតតិ, ឯវមេវ ឥតោ អត្តភាវតោ សមុដ្ឋាយ បាបវិតក្កា ចិត្តំ ឱស្សជន្តិ។
Itonidānāti ayaṃ attabhāvo nidānaṃ etesanti ito nidānā. Itojāti ito attabhāvato jātā. Ito samuṭṭhāya manovitakkāti yathā dīghasuttakena pāde baddhaṃ kākaṃ kumārakā tassa suttapariyantaṃ aṅguliyaṃ veṭhetvā ossajanti, so dūraṃ gantvāpi puna tesaṃ pādamūleyeva patati, evameva ito attabhāvato samuṭṭhāya pāpavitakkā cittaṃ ossajanti.
ស្នេហជាតិ តណ្ហាសិនេហតោ ជាតា។ អត្តសម្ភូតាតិ អត្តនិ សម្ភូតា។ និគ្រោធស្សេវ ខន្ធជាតិ និគ្រោធខន្ធេ ជាតា បារោហា វិយ។ បុថូតិ ពហូ អនេកប្បការា បាបវិតក្កា តំសម្បយុត្តកិលេសា ច។ វិសត្តាតិ លគ្គា លគ្គិតា។ កាមេសូតិ វត្ថុកាមេសុ។ មាលុវាវ វិតតា វនេតិ យថា វនេ មាលុវា លតា យំ រុក្ខំ និស្សាយ ជាយតិ, តំ មូលតោ យាវ អគ្គា, អគ្គតោ យាវ មូលា បុនប្បុនំ សំសិព្ពិត្វា អជ្ឈោត្ថរិត្វា ឱតតវិតតា តិដ្ឋតិ។ ឯវំ វត្ថុកាមេសុ បុថូ កិលេសកាមា វិសត្តា, បុថូ វា សត្តា តេហិ កិលេសកាមេហិ វត្ថុកាមេសុ វិសត្តា។ យេ នំ បជានន្តីតិ យេ ‘‘អត្តសម្ភូតា’’តិ ឯត្ថ វុត្តំ អត្តភាវំ ជានន្តិ។
Snehajāti taṇhāsinehato jātā. Attasambhūtāti attani sambhūtā. Nigrodhasseva khandhajāti nigrodhakhandhe jātā pārohā viya. Puthūti bahū anekappakārā pāpavitakkā taṃsampayuttakilesā ca. Visattāti laggā laggitā. Kāmesūti vatthukāmesu. Māluvāva vitatā vaneti yathā vane māluvā latā yaṃ rukkhaṃ nissāya jāyati, taṃ mūlato yāva aggā, aggato yāva mūlā punappunaṃ saṃsibbitvā ajjhottharitvā otatavitatā tiṭṭhati. Evaṃ vatthukāmesu puthū kilesakāmā visattā, puthū vā sattā tehi kilesakāmehi vatthukāmesu visattā. Ye naṃ pajānantīti ye ‘‘attasambhūtā’’ti ettha vuttaṃ attabhāvaṃ jānanti.
យតោនិទានន្តិ យំ និទានមស្ស អត្តភាវស្ស តញ្ច ជានន្តិ។ តេ នំ វិនោទេន្តីតិ តេ ឯវំ អត្តភាវសង្ខាតស្ស ទុក្ខសច្ចស្ស និទានភូតំ សមុទយសច្ចំ មគ្គសច្ចេន វិនោទេន្តិ។ តេ ទុត្តរន្តិ តេ សមុទយសច្ចំ នីហរន្តា ឥទំ ទុត្តរំ កិលេសោឃំ តរន្តិ។ អតិណ្ណបុព្ពន្តិ អនមតគ្គេ សំសារេ សុបិនន្តេបិ ន តិណ្ណបុព្ពំ។ អបុនព្ភវាយាតិ អបុនព្ភវសង្ខាតស្ស និរោធសច្ចស្សត្ថាយ។ ឥតិ ឥមាយ គាថាយ ចត្តារិ សច្ចានិ បកាសេន្តោ អរហត្តនិកូដេន ទេសនំ និដ្ឋបេសិ។ ទេសនាវសានេ សូចិលោមោ តស្មិំយេវ បទេសេ ឋិតោ ទេសនានុសារេន ញាណំ បេសេត្វា សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋិតោ។ សោតាបន្នា ច នាម ន កិលិដ្ឋត្តភាវេ តិដ្ឋន្តីតិ សហ ផលបដិលាភេនស្ស សរីរេ សេតកណ្ឌុបីឡកសូចិយោ សព្ពា បតិតា។ សោ ទិព្ពវត្ថនិវត្ថោ ទិព្ពវរទុកូលុត្តរាសង្គោ ទិព្ពវេឋនវេឋិតោ ទិព្ពាភរណគន្ធមាលធរោ សុវណ្ណវណ្ណោ ហុត្វា ភុម្មទេវតាបរិហារំ បដិលភីតិ។ តតិយំ។
Yatonidānanti yaṃ nidānamassa attabhāvassa tañca jānanti. Te naṃ vinodentīti te evaṃ attabhāvasaṅkhātassa dukkhasaccassa nidānabhūtaṃ samudayasaccaṃ maggasaccena vinodenti. Te duttaranti te samudayasaccaṃ nīharantā idaṃ duttaraṃ kilesoghaṃ taranti. Atiṇṇapubbanti anamatagge saṃsāre supinantepi na tiṇṇapubbaṃ. Apunabbhavāyāti apunabbhavasaṅkhātassa nirodhasaccassatthāya. Iti imāya gāthāya cattāri saccāni pakāsento arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhapesi. Desanāvasāne sūcilomo tasmiṃyeva padese ṭhito desanānusārena ñāṇaṃ pesetvā sotāpattiphale patiṭṭhito. Sotāpannā ca nāma na kiliṭṭhattabhāve tiṭṭhantīti saha phalapaṭilābhenassa sarīre setakaṇḍupīḷakasūciyo sabbā patitā. So dibbavatthanivattho dibbavaradukūluttarāsaṅgo dibbaveṭhanaveṭhito dibbābharaṇagandhamāladharo suvaṇṇavaṇṇo hutvā bhummadevatāparihāraṃ paṭilabhīti. Tatiyaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៣. សូចិលោមសុត្តំ • 3. Sūcilomasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៣. សូចិលោមសុត្តវណ្ណនា • 3. Sūcilomasuttavaṇṇanā
