| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៣. សូចិលោមសុត្តវណ្ណនា
3. Sūcilomasuttavaṇṇanā
២៣៧. គយាយ អវិទូរេ ភវោ គាមោ ‘‘គយា’’តិ វុត្តោតិ អាហ ‘‘គយាយ’’ន្តិ, តេនាហ ‘‘គយាយ អវិទូរេ និវិដ្ឋគាមំ ឧបនិសាយាតិ អត្ថោ’’តិ។ គោចរគាមនិទស្សនំ ហេតំ។ ឥទំ ឧបរិ ឥទំ ហេដ្ឋាតិ នត្ថិ ឧប្បដិបាដិយោ មញ្ចបាទានំ ទ្វីសុ បស្សេសុ ទីឃភាវេន។ ពលិកម្មត្ថាយ កតំ ទេវតាធិដ្ឋានន្តិ អធិប្បាយេន ទេវដ្ឋានេ ឋបេន្តិ។ អដ្ឋបាទមញ្ចសទិសោ កិរ សោ ហេដ្ឋុបរិបរិវត្តេតព្ពតោ។ កថិនសិព្ពនសូចិ កថិនសូចិ។ អបច្ចត្ថរិត្វាតិ កិញ្ចិ សង្ឃិកសេនាសនស្ស ឧបរិ បដិច្ឆទនំ អបច្ចត្ថរិត្វា។ គវច្ឆិវិជ្ឈិតំ វិយាតិ តេហិ សូចិលោមេហិ គវច្ឆិជាលំ វិយ គតំ សព្ពសោ សមោហតំ។
237. Gayāya avidūre bhavo gāmo ‘‘gayā’’ti vuttoti āha ‘‘gayāya’’nti, tenāha ‘‘gayāya avidūre niviṭṭhagāmaṃ upanisāyāti attho’’ti. Gocaragāmanidassanaṃ hetaṃ. Idaṃ upari idaṃ heṭṭhāti natthi uppaṭipāṭiyo mañcapādānaṃ dvīsu passesu dīghabhāvena. Balikammatthāya kataṃ devatādhiṭṭhānanti adhippāyena devaṭṭhāne ṭhapenti. Aṭṭhapādamañcasadiso kira so heṭṭhupariparivattetabbato. Kathinasibbanasūci kathinasūci. Apaccattharitvāti kiñci saṅghikasenāsanassa upari paṭicchadanaṃ apaccattharitvā. Gavacchivijjhitaṃ viyāti tehi sūcilomehi gavacchijālaṃ viya gataṃ sabbaso samohataṃ.
ឥធាបិ ‘‘ខរសរីរោ’’តិ វត្វា ខរសរីរំ កថិនសូចិសទិសតាយ លោមស្សាតិ តស្ស តថាភាវស្ស ការណំ ទស្សេន្តោ ‘‘សោ កិរា’’តិអាទិមាហ។ អត្តនោ ហត្ថេហីតិ សង្ឃិកតេលសម្មក្ខិតេហិ អត្តនោ សរីរំ មក្ខេសិ។ ឥតីតិ វុត្តាការេន។
Idhāpi ‘‘kharasarīro’’ti vatvā kharasarīraṃ kathinasūcisadisatāya lomassāti tassa tathābhāvassa kāraṇaṃ dassento ‘‘so kirā’’tiādimāha. Attano hatthehīti saṅghikatelasammakkhitehi attano sarīraṃ makkhesi. Itīti vuttākārena.
សមាគមដ្ឋានន្តិ យក្ខសន្និបាតដ្ឋានំ។ សោតិ សូចិលោមោ យក្ខោ។ មន្តិ ច តមេវ វទតិ។
Samāgamaṭṭhānanti yakkhasannipātaṭṭhānaṃ. Soti sūcilomo yakkho. Manti ca tameva vadati.
ឧដ្ឋាបេត្វាតិ ឧទ្ធគ្គា កត្វា។ អបនាមេសីតិ យថា សោ អត្តនោ កាយំ ឧបនេតុំ ន សក្កោតិ, តថា ករោន្តោ ថោកំ អបនាមេសិ។ អមនុញ្ញោតិ ផរុសតិក្ខតាយ ន មនុញ្ញោ។ ចិត្តំ វា តេ ខិបិស្សាមីតិ មយ្ហំ អានុភាវេន តវ ចិត្តវិក្ខេបំ វា ករិស្សាមិ។ យថា បន សោ ចិត្តវិក្ខេបំ ករេយ្យ, តំ ទស្សេតុំ ‘‘យេសញ្ហី’’តិអាទិ វុត្តំ។ ភេរវំ វាតិ វុត្តាការេន អញ្ញថា វា ភយានកំ ទស្សនមត្តេនេវ សត្តានំ ភយំ ឆម្ភិតត្តំ លោមហំសំ ឧប្បាទេតុំ សមត្ថំ។ ‘‘កថេន្តានំយេវា’’តិ វា បាឋោ។ តំ ទ្វីសុ បាទេសុ គហេត្វា បារំ គង្គាយ ខិបិស្សាមីតិ យោជនា។
Uṭṭhāpetvāti uddhaggā katvā. Apanāmesīti yathā so attano kāyaṃ upanetuṃ na sakkoti, tathā karonto thokaṃ apanāmesi. Amanuññoti pharusatikkhatāya na manuñño. Cittaṃ vā te khipissāmīti mayhaṃ ānubhāvena tava cittavikkhepaṃ vā karissāmi. Yathā pana so cittavikkhepaṃ kareyya, taṃ dassetuṃ ‘‘yesañhī’’tiādi vuttaṃ. Bheravaṃ vāti vuttākārena aññathā vā bhayānakaṃ dassanamatteneva sattānaṃ bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetuṃ samatthaṃ. ‘‘Kathentānaṃyevā’’ti vā pāṭho. Taṃ dvīsu pādesu gahetvā pāraṃ gaṅgāya khipissāmīti yojanā.
កុតោនិទានាតិ កស្មា ការណា? អដ្ឋកថាយំ បន សមាសបទមេតំ, វិភត្តិអលោបេន និទ្ទេសោតិ ទស្សេតុំ ‘‘កិំនិទានា កិំបច្ចយា’’តិ? អត្ថោ វុត្តោ។ ចិត្តំ ឱស្សជន្តីតិ កុសលចិត្តំ បវត្តិតុំ អប្បទានវសេន បុរតោ ខិបន្តិ។ កុតោ សមុដ្ឋាយាតិ មិច្ឆាវិតក្កានំ សមុដ្ឋានំ បុច្ឆតិ?
Kutonidānāti kasmā kāraṇā? Aṭṭhakathāyaṃ pana samāsapadametaṃ, vibhattialopena niddesoti dassetuṃ ‘‘kiṃnidānā kiṃpaccayā’’ti? Attho vutto. Cittaṃ ossajantīti kusalacittaṃ pavattituṃ appadānavasena purato khipanti. Kuto samuṭṭhāyāti micchāvitakkānaṃ samuṭṭhānaṃ pucchati?
កាមរាគាទយោ សុភនិមិត្តាទីសុ អយោនិសោមនសិការហេតូ។ កាមោ បន អយោនិសោមនសិការោ ច និយកជ្ឈត្តបរិយាបន្នោតិ អាហ ‘‘អយំ អត្តភាវោ និទានំ ឯតេសន្តិ ឥតោនិទានា’’តិអាទិ។ ឯវមេវាតិ អដ្ឋកថាយំ កីឡាបសុតកុមារកា វិយ មិច្ឆាវិតក្កា ទដ្ឋព្ពា, តេសំ ឧប្បត្តិដ្ឋានភូតោ លោកោ វិយ អយំ អត្តភាវលោកោ។ តេហិ ឱស្សជិយមានំ ធង្កំ វិយ ចិត្តំ, តស្ស បាទេ ពទ្ធទីឃសុត្តកំ វិយ តំ ទូរានុពន្ធំ សំយោជនន្តិ ឯវំ ឧបមាយ សំសន្ទនំ ទដ្ឋព្ពំ។
Kāmarāgādayo subhanimittādīsu ayonisomanasikārahetū. Kāmo pana ayonisomanasikāro ca niyakajjhattapariyāpannoti āha ‘‘ayaṃ attabhāvo nidānaṃ etesanti itonidānā’’tiādi. Evamevāti aṭṭhakathāyaṃ kīḷāpasutakumārakā viya micchāvitakkā daṭṭhabbā, tesaṃ uppattiṭṭhānabhūto loko viya ayaṃ attabhāvaloko. Tehi ossajiyamānaṃ dhaṅkaṃ viya cittaṃ, tassa pāde baddhadīghasuttakaṃ viya taṃ dūrānubandhaṃ saṃyojananti evaṃ upamāya saṃsandanaṃ daṭṭhabbaṃ.
បាបវិតក្កានំ តំសម្បយុត្តកិលេសានញ្ច តណ្ហា វិសេសបច្ចយោ តទភាវេន តេសំ អភាវតោតិ អាហ ‘‘តណ្ហាសិនេហតោ ជាតា’’តិ។ អត្តភាវបរិយាបន្នត្តា ‘‘អត្តនិ សម្ភូតា’’តិ វុត្តំ។ តេន នេសំ អនញ្ញហេតុកតំ ទស្សេតិ, និគ្រោធស្សេវ ខន្ធជាតីតិ ឥមិនា បន បុថុភាវញ្ច, វិសត្តាតិអាទិនា ទុព្ពិនិស្សដតញ្ច។ វត្ថុកាមេសុ រូបារម្មណាទីសុ បុថូសុ។ បុថូ កិលេសកាមា កាមរូបតណ្ហាទយោ។ តេហិ កិលេសកាមេហិ ករណភូតេហិ។ អត្តភាវំ ខន្ធបញ្ចកំ។ យេ វិបស្សនាយ យុត្តបយុត្តា យាថាវតោ ជានន្តិ។
Pāpavitakkānaṃ taṃsampayuttakilesānañca taṇhā visesapaccayo tadabhāvena tesaṃ abhāvatoti āha ‘‘taṇhāsinehato jātā’’ti. Attabhāvapariyāpannattā ‘‘attani sambhūtā’’ti vuttaṃ. Tena nesaṃ anaññahetukataṃ dasseti, nigrodhasseva khandhajātīti iminā pana puthubhāvañca, visattātiādinā dubbinissaṭatañca. Vatthukāmesu rūpārammaṇādīsu puthūsu. Puthū kilesakāmā kāmarūpataṇhādayo. Tehi kilesakāmehi karaṇabhūtehi. Attabhāvaṃ khandhapañcakaṃ. Ye vipassanāya yuttapayuttā yāthāvato jānanti.
យតោតិ បច្ចត្តេ និស្សក្កវចនន្តិ អាហ ‘‘យំ និទានមស្សា’’តិ។ ‘‘វិនោទេន្តី’’តិ កត្តុនិទ្ទេសេន យេន ន វិនោទេន្តិ, តំ ការណំ ពាធិតមេវាតិ អាហ ‘‘មគ្គសច្ចេន វិនោទេន្តី’’តិ។ វិនោទនញ្ចេត្ថ សន្តានតោ នីហរណំ ពហិករណំ សព្ពសោ បហានំ, បហីនេ ច តស្មិំ កិលេសេ ឱឃំ តរន្តីតិ ទស្សេន្តោ ‘‘ទុត្តរ’’ន្តិអាទិមាហ។ ឯតស្មិំ អធិគតេ ន បុន ភវោតិ អបុនព្ភវោ, និព្ពានន្តិ អាហ ‘‘អបុនព្ភវសង្ខាតស្សា’’តិអាទិ។ យស្មា ឯត្ថ ‘‘យេ នំ បជានន្តិ, យតោនិទាន’’ន្តិ បទទ្វយេន ទុក្ខសមុទយសច្ចានិ, វិនោទនគ្គហណេន មគ្គសច្ចំ, អបុនព្ភវគ្គហណេន និរោធសច្ចំ បកាសិតំ, តស្មា វុត្តំ ‘‘ចត្តារិ សច្ចានិ បកាសេន្តោ’’តិ។
Yatoti paccatte nissakkavacananti āha ‘‘yaṃ nidānamassā’’ti. ‘‘Vinodentī’’ti kattuniddesena yena na vinodenti, taṃ kāraṇaṃ bādhitamevāti āha ‘‘maggasaccena vinodentī’’ti. Vinodanañcettha santānato nīharaṇaṃ bahikaraṇaṃ sabbaso pahānaṃ, pahīne ca tasmiṃ kilese oghaṃ tarantīti dassento ‘‘duttara’’ntiādimāha. Etasmiṃ adhigate na puna bhavoti apunabbhavo, nibbānanti āha ‘‘apunabbhavasaṅkhātassā’’tiādi. Yasmā ettha ‘‘ye naṃ pajānanti, yatonidāna’’nti padadvayena dukkhasamudayasaccāni, vinodanaggahaṇena maggasaccaṃ, apunabbhavaggahaṇena nirodhasaccaṃ pakāsitaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘cattāri saccāni pakāsento’’ti.
តស្មិំយេវាតិ យត្ថ ឋិតោ ‘‘រាគោ ច ទោសោ ចា’’តិអាទិនា បញ្ហំ បុច្ឆិ, តស្មិំយេវ បទេសេ ឋិតោ។ ទេសនានុសារេនាតិ សត្ថុ សាមុក្កំសិកធម្មទេសនាយ អនុស្សរណេន។ ញាណំ បេសេត្វាតិ វិបស្សនាបដិបាដិយា និព្ពានំ បតិ អនុពោធញាណំ បេសេត្វា បវត្តេត្វា។ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋិតោតិ សហស្សនយបដិមណ្ឌិតស្ស បឋមមគ្គស្ស អធិគមេន បឋមផលេ បតិដ្ឋិតោ បដិលភតីតិ យោជនា។ ន កិលិដ្ឋត្តភាវេ តិដ្ឋន្តិ មហានុភាវត្តា អរិយធម្មស្ស។ សេតកណ្ឌុបីឡកសូចិយោតិ សេតភាវំ បត្វា កណ្ឌុបីឡកា លោមសូចិយោ សព្ពា អនវសេសា បតិតា បរិភដ្ឋា អបគតា។ ភុម្មទេវតាបរិហារន្តិ ភុម្មទេវត្តភាវន្តិ។
Tasmiṃyevāti yattha ṭhito ‘‘rāgo ca doso cā’’tiādinā pañhaṃ pucchi, tasmiṃyeva padese ṭhito. Desanānusārenāti satthu sāmukkaṃsikadhammadesanāya anussaraṇena. Ñāṇaṃ pesetvāti vipassanāpaṭipāṭiyā nibbānaṃ pati anubodhañāṇaṃ pesetvā pavattetvā. Sotāpattiphale patiṭṭhitoti sahassanayapaṭimaṇḍitassa paṭhamamaggassa adhigamena paṭhamaphale patiṭṭhito paṭilabhatīti yojanā. Na kiliṭṭhattabhāve tiṭṭhanti mahānubhāvattā ariyadhammassa. Setakaṇḍupīḷakasūciyoti setabhāvaṃ patvā kaṇḍupīḷakā lomasūciyo sabbā anavasesā patitā paribhaṭṭhā apagatā. Bhummadevatāparihāranti bhummadevattabhāvanti.
សូចិលោមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sūcilomasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៣. សូចិលោមសុត្តំ • 3. Sūcilomasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣. សូចិលោមសុត្តវណ្ណនា • 3. Sūcilomasuttavaṇṇanā
