| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१०. सूचिमुखीसुत्तं
10. Sūcimukhīsuttaṃ
३४१. एकं समयं आयस्मा सारिपुत्तो राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। अथ खो आयस्मा सारिपुत्तो पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय राजगहे पिण्डाय पाविसि। राजगहे सपदानं पिण्डाय चरित्वा तं पिण्डपातं अञ्ञतरं कुट्टमूलं 1 निस्साय परिभुञ्जति। अथ खो सूचिमुखी परिब्बाजिका येनायस्मा सारिपुत्तो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं सारिपुत्तं एतदवोच –
341. Ekaṃ samayaṃ āyasmā sāriputto rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahe piṇḍāya pāvisi. Rājagahe sapadānaṃ piṇḍāya caritvā taṃ piṇḍapātaṃ aññataraṃ kuṭṭamūlaṃ 2 nissāya paribhuñjati. Atha kho sūcimukhī paribbājikā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca –
‘‘किं नु खो, समण, अधोमुखो भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, अधोमुखो भुञ्जामी’’ति। ‘‘तेन हि, समण, उब्भमुखो 3 भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, उब्भमुखो भुञ्जामी’’ति। ‘‘तेन हि, समण, दिसामुखो भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, दिसामुखो भुञ्जामी’’ति। ‘‘तेन हि, समण, विदिसामुखो भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, विदिसामुखो भुञ्जामी’’ति।
‘‘Kiṃ nu kho, samaṇa, adhomukho bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, adhomukho bhuñjāmī’’ti. ‘‘Tena hi, samaṇa, ubbhamukho 4 bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, ubbhamukho bhuñjāmī’’ti. ‘‘Tena hi, samaṇa, disāmukho bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, disāmukho bhuñjāmī’’ti. ‘‘Tena hi, samaṇa, vidisāmukho bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, vidisāmukho bhuñjāmī’’ti.
‘‘‘किं नु, समण, अधोमुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, अधोमुखो भुञ्जामी’ति वदेसि। ‘तेन हि, समण, उब्भमुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, उब्भमुखो भुञ्जामी’ति वदेसि। ‘तेन हि, समण, दिसामुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, दिसामुखो भुञ्जामी’ति वदेसि। ‘तेन हि, समण, विदिसामुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, विदिसामुखो भुञ्जामी’ति वदेसि’’।
‘‘‘Kiṃ nu, samaṇa, adhomukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, adhomukho bhuñjāmī’ti vadesi. ‘Tena hi, samaṇa, ubbhamukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, ubbhamukho bhuñjāmī’ti vadesi. ‘Tena hi, samaṇa, disāmukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, disāmukho bhuñjāmī’ti vadesi. ‘Tena hi, samaṇa, vidisāmukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, vidisāmukho bhuñjāmī’ti vadesi’’.
‘‘कथञ्चरहि , समण, भुञ्जसी’’ति? ‘‘ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा 5 वत्थुविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं 6 कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘अधोमुखा भुञ्जन्ती’ति। ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा नक्खत्तविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘उब्भमुखा भुञ्जन्ती’ति। ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा दूतेय्यपहिणगमनानुयोगाय 7 मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘दिसामुखा भुञ्जन्ती’ति। ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा अङ्गविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘विदिसामुखा भुञ्जन्ती’’’ति।
‘‘Kathañcarahi , samaṇa, bhuñjasī’’ti? ‘‘Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā 8 vatthuvijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ 9 kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘adhomukhā bhuñjantī’ti. Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā nakkhattavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘ubbhamukhā bhuñjantī’ti. Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā dūteyyapahiṇagamanānuyogāya 10 micchājīvena jīvikaṃ kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘disāmukhā bhuñjantī’ti. Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā aṅgavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘vidisāmukhā bhuñjantī’’’ti.
‘‘सो ख्वाहं, भगिनि, न वत्थुविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि, न नक्खत्तविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि, न दूतेय्यपहिणगमनानुयोगाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि, न अङ्गविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि। धम्मेन भिक्खं परियेसामि; धम्मेन भिक्खं परियेसित्वा भुञ्जामी’’ति।
‘‘So khvāhaṃ, bhagini, na vatthuvijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi, na nakkhattavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi, na dūteyyapahiṇagamanānuyogāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi, na aṅgavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi. Dhammena bhikkhaṃ pariyesāmi; dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā bhuñjāmī’’ti.
अथ खो सूचिमुखी परिब्बाजिका राजगहे रथियाय रथियं, सिङ्घाटकेन सिङ्घाटकं उपसङ्कमित्वा एवमारोचेसि – ‘‘धम्मिकं समणा सक्यपुत्तिया आहारं आहारेन्ति; अनवज्जं 11 समणा सक्यपुत्तिया आहारं आहारेन्ति। देथ समणानं सक्यपुत्तियानं पिण्ड’’न्ति। दसमं।
Atha kho sūcimukhī paribbājikā rājagahe rathiyāya rathiyaṃ, siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ upasaṅkamitvā evamārocesi – ‘‘dhammikaṃ samaṇā sakyaputtiyā āhāraṃ āhārenti; anavajjaṃ 12 samaṇā sakyaputtiyā āhāraṃ āhārenti. Detha samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ piṇḍa’’nti. Dasamaṃ.
सारिपुत्तसंयुत्तं समत्तं।
Sāriputtasaṃyuttaṃ samattaṃ.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
विवेकजं अवितक्कं, पीति उपेक्खा चतुत्थकं।
Vivekajaṃ avitakkaṃ, pīti upekkhā catutthakaṃ;
आकासञ्चेव विञ्ञाणं, आकिञ्चं नेवसञ्ञिना।
Ākāsañceva viññāṇaṃ, ākiñcaṃ nevasaññinā;
निरोधो नवमो वुत्तो, दसमं सूचिमुखी चाति॥
Nirodho navamo vutto, dasamaṃ sūcimukhī cāti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १०. सुचिमुखीसुत्तवण्णना • 10. Sucimukhīsuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १०. सूचिमुखीसुत्तवण्णना • 10. Sūcimukhīsuttavaṇṇanā
